Εξουσία και Τέχνη: Θέατρο, σχέσεις και μορφές εξουσίας: μια ενδιαφέρουσα κατάθεση.
Το θέατρο υπήρξε πάντα τόπος συνάντησης ιδεών και ανθρώπων και η εργασία των ανθρώπων του θεάτρου σε μια ιδανική κοινωνία θα έπρεπε να προσφέρεται από την πολιτεία. Πολλές σύγχρονες θεατρικές δουλειές ξεκινούν με τη μορφή ανοιχτής πρόβας, σε 15-20 παρουσιάσεις, με την ελεύθερη συμμετοχή του κοινού, προκειμένου να ανακαλύψουν ηθοποιοί, σκηνοθέτης και θεατές μαζί με το κοινό που τις παρακολουθούν, τις ιδιαιτερότητες και το φορτίο του χώρου πριν προχωρήσουν στην τελική διαμόρφωση της παράστασης. Κλείνουν τον κύκλο, ακριβώς όπως τον αρχίζουν, πιστεύοντας ότι στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε τα κατακτημένα αγαθά -όσο λιγοστά κι αν είναι- οφείλουν να αναδιανέμονται.
Β
Ακολουθεί η μαρτυρία ενός συντελεστή μιας τέτοιας παράστασης που έγινε στο κλεινόν Άστυ (Αθήνα):
«Ο χώρος που χρησιμοποιήθηκε κατά τη γερμανική κατοχή ως χώρος βασανιστηρίων, ανήκει στην Εθνική Ασφαλιστική και 64 χρόνια μετά, μας παραχωρείται για την παρουσίαση της συγκεκριμένης παράστασης.
Το καινούργιο νεοελληνικό κείμενο της Αιμιλίας Βάλβη, εξ' αφορμής του χώρου, επιχειρεί να μιλήσει για τους σύγχρονους τόπους αλλά και τρόπους βασανιστηρίων. Τα βασανιστήρια σήμερα δεν έχουν σαν στόχο την πληροφορία που πιθανά γνωρίζει ο κρατούμενος αλλά τον ίδιο ως προσωπικότητα. Οι άνθρωποι που σήμερα βασανίζονται στον πλανήτη δεν βασανίζονται γι' αυτά που γνωρίζουν αλλά γι' αυτό που είναι. Αυτό που ενοχλεί είναι οι επιλογές ζωής των κρατουμένων που πρέπει όχι απλώς ν' αλλάξουν αλλά να πάψουν να υπάρχουν ως τέτοιες, γεγονός που συνεπάγεται την ολοκληρωτική εξόντωση του κρατουμένου. Τα σύγχρονα βασανιστήρια είναι «έξυπνα» δεν αφήνουν σημάδια, δεν αποδεικνύονται, η βία ασκείται με τους πιο ύπουλους και ταυτόχρονα τους πιο επιστημονικούς τρόπους. Η εξασφάλιση της «ασφάλειας» παραμένει, για τους μηχανισμούς εξουσίας, πάντα, μια καλή δικαιολογία που επιτρέπει την άσκηση βίας και την ανοχή μας στην αθλιότητα των βασανιστηρίων. Ο «πολιτικός» λόγος αρθρώνεται πλέον κάτω απ' αυτό το πρίσμα και είναι λόγος παραπλανητικός, λόγος α-νόητος. Οι μηχανισμοί εξουσίας μέσω του λόγου στήνουν και συντηρούν την «παρεξήγηση» που έχει σα μοναδικό σκοπό τον έλεγχο και την αυτοπροστασία τους. Ο Χώρος Ιστορικής Μνήμης 1941-44 μέσω της παράστασης συνομιλεί με τη σύγχρονη ιστορική πραγματικότητα, ανοίγεται ως τόπος συνδέοντας, το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, με το παρόν και μ' ένα πιθανό μέλλον.
Η παράσταση αφηγείται την ιστορία μιας τυφλής γυναίκας και του συντρόφου της που ζουν σ' ένα απολυταρχικό καθεστώς. Η ίδια τους η ζωή, μια ζωή που υπερασπίζεται το όνειρο, τον έρωτα, τις ουσιαστικές σχέσεις, την ελεύθερη πολιτική και πολιτιστική δράση, είναι αιρετική. Για το λόγο αυτό, η γυναίκα συλλαμβάνεται, και ο φορέας της εξουσίας χρησιμοποιεί κάθε προσωπική στιγμή του ζευγαριού για να μεταστρέψει τον άντρα από σύντροφο, σε βασανιστή».
