Αρχική Ματιά
Νέο στη Ματιά
Β  ΕΙΔΑ .:ΤΑΞΙΔΙΑ .:ΣΥΝΤΑΓΕΣ .:ΒΙΒΛΙΑ .:ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ .:ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ .:ΔΙΑΦΟΡΑ .:ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ .:ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ .:ΤΥΧΑΙΑ ΣΕΛΙΔΑ Β 
Β 
Β 
Β 
Άρθρα - Μελέτες... Αρχική Βιβλιοθήκης ...Οι βιβλιοθήκες στον αρχαίο κόσμο!
Για να επιστρέψετε στo Άρθρα - Μελέτες κάντε κλικ εδώ! Για να επιστρέψετε στο Έγραψαν κάντε κλικ εδώ!
Β 

Οι βιβλιοθήκες στον αρχαίο κόσμο

Η χαμένη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
Β 
Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη
Β 

Οι πρώτες βιβλιοθήκες πρέπει να εμφανίστηκαν στη Μεσοποταμία ήδη από το 3000π.Χ. Ανασκαφές που έγιναν στη Νινευή το 1850 έφεραν στο φως χιλιάδες πήλινες πινακίδες με σφηνοειδή γραφή, μεθοδικά ταξινομημένες και καταλογογραφημένες, που αποτελούσαν το επίσημο αρχείο του βασιλιά Ασουρμπανιπάλ (668-626 π.Χ.).

Ο βασιλιάς της Αλεξάνδρειας Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος (283-247π.Χ.) ίδρυσε την πλουσιότερη και λαμπρότερη βιβλιοθήκη του αρχαίου κόσμου, γνωστή ως «Μεγάλη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας», με 400.000, και κατ' άλλους 700.000 τόμους και καταλόγους, οι οποίοι θεωρούνται ως οι πρώτες προσπάθειες για τη δημιουργία συστηματικής επιστημονικής βιβλιογραφίας. Η βιβλιοθήκη αυτή καταστράφηκε από πυρκαγιά κατά την άλωση της Αλεξάνδρειας από τον Ιούλιο Καίσαρα το 47π.Χ.

Οι ρωμαϊκές βιβλιοθήκες ήταν συνήθως εγκατεστημένες σε συνεχόμενα παραρτήματα - βοηθητικά κτίσματα των ναών, κυρίως στο κέντρο των πόλεων. Αποτελούνταν από δύο τμήματα, της ελληνικής και της λατινικής γραμματείας, και αργότερα και από ένα τρίτο, χριστιανικό τμήμα, ενώ τα τετράγωνα βιβλία από περγαμηνή ήταν τοποθετημένα πλάγια. Κατά τη μεσαιωνική περίοδο βιβλιοθήκες δημιουργούνταν μόνο στους ναούς και τα μοναστήρια, ενώ η οργάνωση, η λειτουργία τους και η συστηματική αντιγραφή των χειρογράφων γίνονται από μορφωμένους καλλιτέχνες - μικρογράφους μοναχούς.

Στα σημαντικότερα κέντρα του Ισλάμ (Βαγδάτη, Κάιρο, Τρίπολη) δημιουργήθηκαν βιβλιοθήκες εμπλουτισμένες με ελληνικά χειρόγραφα μεταφρασμένα στην αραβική γλώσσα. Στην Αναγέννηση παρατηρήθηκε μια τάση ίδρυσης σημαντικών ιδιωτικών βιβλιοθηκών, ενώ στα κατοπινά χρόνια τέθηκαν οι βάσεις για τη δημιουργία των μεγάλων δημόσιων βιβλιοθηκών που υπάρχουν μέχρι σήμερα σε όλο τον κόσμο.

Β 

Η χαμένη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας

Η περίφημη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, η μεγαλύτερη κιβωτός γνώσης του αρχαίου κόσμου, που δυστυχώς κάηκε από τις επιδρομές των βαρβάρων, αποθησαύριζε ολόκληρη τη σοφία, τον πνευματικό θησαυρό της αρχαιότητας, τις κατακτήσεις των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών και πολλά ακόμη έργα ανεκτίμητης αξίας.

Οι αναρίθμητοι πάπυροι με τα χειρόγραφα μεγάλων σοφών κατέγραφαν την πορεία του μεγαλειώδους ανθρώπινου πνεύματος. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι από την αρχαία ελληνική γνώση που φυλασσόταν στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας σώθηκε, φτάνοντας έως εμάς σήμερα, μόνο το 10%. Δηλαδή, από τις 160 τραγωδίες του Σοφοκλή, έχουμε σήμερα μόνο τις επτά, κι αυτό είναι ένα μονάχα απλό παράδειγμα. Μια τεράστια βιβλιοθήκη, που χάθηκε μέσα στις φλόγες και άφησε πίσω της ένα λαμπρό παρελθόν, για να θυμίζει ότι η γνώση μπορεί να υπάρξει για τον άνθρωπο ως δύναμη και ως ομορφιά ταυτόχρονα. Ό,τι απέμεινε από τη μεγάλη εκείνη καταστροφή διδάσκεται σήμερα σε όλα σχεδόν τα πανεπιστήμια του κόσμου.

Κόρη του Θέωνα, τελευταίου διευθυντή της θρυλικής Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, η Υπατία έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν επήλθε η παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και ο κόσμος άρχισε να αλλάζει. Αστρονόμος, μαθηματικός και φιλόσοφος, η Υπατία ήταν μια διάσημη επιστήμονας και σύμβολο της ανοχής στην πατρίδα της την Αλεξάνδρεια. Αν και οι επιστημονικές της δουλειές έχουν χαθεί, η εικόνα της που έχει μείνει στην ιστορία είναι αυτή μιας δυνατής γυναίκας που αφιέρωσε τη ζωή της στην έρευνα για την αλήθεια.

Η Αρχαία Αλεξάνδρεια υπήρξε Σταυροδρόμι πολιτισμών. Εκεί, γύρω στον 3ο π.Χ. αιώνα, ιδρύθηκε η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου, με προοπτική την κατάκτηση της γνώσης αλλά και τη συλλογή πληροφοριών από όλη την οικουμένη:ένα μεγαλόπνοο σχέδιο με διαχρονικές διαστάσεις, ώστε να ενώνει Ανατολή και Δύση. Ο Πτολεμαίος υπήρξε ένας από τους πολύτιμους αρχειοφύλακες της, δυστυχώς όμως η μεγάλη πυρκαγιά στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας κατέστρεψε αυτό το οικουμενικό όραμα.

Ο Μουσταφά Ελ Αμπαντή, στο έργο του «Η Αρχαία Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας» (εκδόσεις Σμίλη), στη σελίδα 165 επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι «η απώλεια των ανεκτίμητων συλλογών βιβλίων, που περιείχαν οι βιβλιοθήκες της Αλεξάνδρειας, παραμένει ανεξιχνίαστη. Από τον 18ο αιώνα μέχρι σήμερα, οι απόψεις των ιστορικών στο θέμα διίστανται. Κανείς δεν αμφισβητεί το γεγονός ότι οι βιβλιοθήκες καταστράφηκαν, αλλά ακόμα δεν έχει προσδιοριστεί ούτε ο τρόπος ούτε ο χρόνος της καταστροφής».

Αρκετοί μελετητές υπογραμμίζουν το γεγονός ότι η σημασία της βιβλιοθήκης, πέρα από τον πλούτο της γνώσης, υπήρξε η αναθεώρηση του κόσμου μέσα από αξιόπιστες έρευνες και μεγάλα επιστημονικά επιτεύγματα. Ο Μουσταφά Ελ Αμπαντή, στον πρόλογο του έργου του «Η Αρχαία Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας», θεωρεί ότι «η ιδιάζουσα σημασία της Αρχαίας Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης οφείλεται στο ότι υπήρξε το λίκνο ενός επιστημονικού εγχειρήματος τόσο αξιόλογου, ώστε να έχει παραμείνει ανυπέρβλητο μέχρι τους νεότερους χρόνους».

Ο Geoffrey Blainey, στην περίφημη «Συνοπτική Ιστορία του Κόσμου» (εκδόσεις Φυτράκης), στη σελίδα 120, οριοθετεί το μέγεθος και την αξία της βιβλιοθήκης: «Μια νέα πόλη στην Αίγυπτο, η Αλεξάνδρεια, έμελλε να γίνει ο κύριος κληρονόμος της αθηναϊκής παράδοσης. Η πόλη, που θεμελιώθηκε το 331π.Χ., αναδείχθηκε σε πνευματικό τροφοδότη του δυτικού κόσμου. Εκεί, οικοδομήθηκαν μια θαυμαστή βιβλιοθήκη και ένα λαμπρό μουσείο. Πλήθος διακεκριμένων Ελλήνων πολυμαθών, όπως ο Ευκλείδης, εγκαταστάθηκαν σε αυτή για να επιδοθούν απερίσπαστοι στις διανοητικές αναζητήσεις τους. Εκεί σημειώθηκαν ουσιαστικές πρόοδοι στην ιατρική έρευνα από τον ανατόμο Ερώφιλο, ο οποίος πρώτος μελέτησε τον ανθρώπινο εγκέφαλο και οφθαλμό το 285π.Χ.».

Όλη αυτή η απροσμέτρητη αρχαία σοφία που χάθηκε, εκείνη η γνώση, που και σήμερα στη σκέψη της γοητεύεται ο κάθε εραστής της, ελπίζουμε να αναφανεί, έστω σε αμελητέα ψήγματα, γιατί υπάρχουν, κατά πάσα πιθανότητα, ακόμα, αρχαίοι πάπυροι που σώθηκαν από την καταστροφή. Βέβαια, αγνοούμε πολλά χαμένα έργα όπως του Εμπεδοκλή, που βρέθηκε χειρόγραφό τους στα υπόγεια γερμανικής βιβλιοθήκης πριν από μερικά χρόνια. Το παρήγορο είναι ότι η αιγυπτιακή κυβέρνηση, σε συνεργασία με την Ουνέσκο, αναστήλωσαν ξανά τη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, τη Νέα Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη με καινούρια προοπτική και νέο όραμα. Προσδοκούμε γεμάτοι δέος να βρεθούν στο μέλλον αρχαία κειμήλια, μελέτες και έργα, ώστε να επιστρέψουν στην αρχική γενέτειρά τους, επιτρέποντάς της να συνεχίσει εκείνο το πανάρχαιο όνειρο σοφίας και οικουμενικού πολιτισμού που κάποτε επιτελούσε.

Β 

Info:

Οι βιβλιοθήκες στον αρχαίο κόσμο
Libraries in the Ancient World

Συγγραφέας: Casson Lionel, Φιλιπποπούλου Αντιγόνη
Εκδότης: Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης
ISBN: 978-960-250-329-4
Έτος έκδοσης: 2006

(Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης περιέχει αποθησαυρισμένες όλες τις ακόλουθες πληροφορίες, συνδυασμένες και εμπλουτισμένες με πολλά άλλα ενδιαφέροντα και αποκαλυπτικά στη μορφωτική τους διάσταση στοιχεία).

Β 
Αμαλία Κ. Ηλιάδη
Β 
Το παραπάνω κείμενο είναι της, Φιλολόγου και Ιστορικού (ΜΑ Βυζαντινής Ιστορίας), Αμαλίας Κ. Ηλιάδη. Δημοσιεύεται στην Ματιά με την άδεια της συγγραφέως, την οποία και ευχαριστούμε θερμά.
Για να μάθετε για την Αμαλία Κ. Ηλιάδη κάντε κλικ εδώ.
Β 
Β 
Β 
Δείτε:
Ποίηση
Νανουρίσματα
Πεζά
Μύθοι
Τραγούδια
Άρθρα - Μελέτες
Β 
Δείτε επίσης:
Η πολιτική λειτουργία της τέχνης
Επάγγελμα και Παιδαγωγική
Homo «must»: Ο σημερινός άνθρωπος
Ο κόσμος των ονείρων
Η τέχνη της ανάγνωσης
Βιβλιοθήκες
Οι βιβλιοθήκες στον αρχαίο κόσμο
Ψήγματα Βυζαντινού πολιτισμού της καθημερινότητας
Η μεταβατική περίοδος της εφηβείας
Δια βίου παιδεία και εκπαίδευση
Το Ύψωμα 731
Η Άλωση της πόλης
Ριζική οικονομική μεταρρύθμιση ή υποταγή στους διεθνείς τραπεζίτες;
Όραμα Παιδείας για το Σχολείο του Μέλλοντος
Εν είδει Κοινωνικής Κριτικής
Πολιτικές και Πρακτικές της Διαρκούς ή δια βίου Εκπαίδευσης
Οικονομική Διάσταση στη δια βίου Εκπαίδευση
Βουλγαροκτόνος
Ιστορική - Κοινωνική Μνήμη και Φωτογραφία
Φιλανθρωπία στη Βυζαντινή Πολιτεία
Αστικό τοπίο
Β 
Αναζήτηση
Β 
Β 
Β 
Β 
Up
Β 
Β 
Β 
Επικοινωνία | Όροι Χρήσης | Πλοηγηθείτε | Λάβετε Μέρος | Δημιουργία και Ανάπτυξη ΆΡΚΕΣΙΣ
Β 
Β