Οι Άγιοι Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα
Ο Άγιος Ιωακείμ και η Αγία Άννα ήταν οι γονείς της Παναγίας και για αυτό το λόγο ονομάζονται Θεοπάτορες.
Ο Ιωακείμ και η Άννα ήταν ένα ζευγάρι που πίστευε πολύ στον Θεό. Η Αγία Άννα, μητέρα της Παναγίας, ήταν κόρη του ιερέα Ματθάν και της Μαρίας, και η καταγωγή της ήταν από την φυλή του Λευί. Αδερφές της Άννας, ήταν η Μαρία που γέννησε τη Σαλώμη τη μαία, και η Σοβή που γέννησε στην Βηθλεέμ την Ελισάβετ, τη μητέρα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Ο Άγιος Ιωακείμ, πατέρας της Υπεραγίας Θεοτόκου, ήταν από την φυλή του Δαβίδ. Παντρεύτηκε την Αγία Άννα και για πάρα πολλά χρόνια ήταν άτεκνοι.
Ο ονειδισμός του Ιωακείμ και της Άννας
Ο Ιωακείμ και η Άννα δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά κι αυτό τους έκανε δυστυχισμένους. Εκείνη την εποχή θεωρούταν υποχρέωση προς τον Θεό, να κάνει παιδιά το ζευγάρι. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον ονειδισμό της ατεκνίας – οι γνωστοί τους, τους κορόιδευαν και τους κακολογούσαν επειδή δεν είχαν παιδιά.
Οι προσευχές των Θεοπατόρων
Με πολύ θέρμη και πίστη ο Ιωακείμ και η Άννα προσευχήθηκαν στον Θεό να τους χαρίσει ένα παιδί και υποσχέθηκαν να του το αφιερώσουν. Ο Άγιος Γερμανός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως γράφει τις προσευχές των Θεοπατόρων.
Ο Άγιος Ιωακείμ πήγε στο βουνό και πέρασε τις μέρες του με νηστεία και προσευχή. “Συ, Κύριε, καρδιογνώστα, ο των ορατών τε και αοράτων κτίστης, ο τον ουρανόν τανύσας ωσεί δέρριν, ο τον ήλιον εις φαύσιν της ημέρας προστάξας γενέσθαι και την σελήνην εις δαδουχίας της νυκτός μετά των αστέρων ποιήσας· ο τοις νέφεσι τον αέρα βρέχειν κελεύσας, και των ανέμων τας πνοάς θησαυρίας· ο την θάλασσαν χαλινώσας τη ψάμμω και ταύτην γένους ιχθύων πληρώσας, και την ήπειρον αλόγων και των θηρίων και των πετεινών, και ταύτα τρέφων βουλήσει και προστάξει· ο τω προσώπω της γης χόρτον εξανατέλλων, και πάσι δένδροις τα ίδια καλλωπίσας, επάκουσόν μου, Εύσπλαγχνε, και δώρησαί μοι τέκνον, χάρισαί μοι καρπογονίας ενέχυρον, όπως εμφραγή χείλη τα δόλια, τα λαλούντα κατά του δίκαιου ανομίαν· εν υπερηφανία και εξουδενώσει.”
Η Αγία Άννα προσευχόταν στο σπίτι της και έλεγε:
“Ω Κύριε Σαβαώθ, ο καθήμενος επί των Χερουβίμ, και δοξαζόμενος υπό των Σεραφίμ· ο μυριάσι μυριάδων αγγέλων δορυφορούμενος, και χιλιάσι χιλιάδων στρατιών δοξολογούμενος και προσκυνούμενος· ο τον Αδάμ πλάσας τη χειρί σου, και αυτώ ζωήν ενθείς τη ζωηφόρω σου προστάξει και εκ της πλευράς αυτού ανοικοδομήσας γυναίκα· ο τη σοφή σου ευδοκία ποιήσας αυτώ βοηθόν κατ’ αυτόν, και εις εν τους δύο συνάψας· Έσονται οι δύο, ειπών, εις σάρκα μίαν· ο τω Αβραάμ, τω σω θεράποντι και πατριάρχη, δωρησάμενος υιόν τον Ισαάκ, μετά γήρας και μετά την στείρωσιν της Σάρρας, και ποιήσας αυτόν πολλών εθνών πατέρα· ο τη ομωνύμω και ομοφύλω μοι Άννη χαρισάμενος τον κάλλιστον παίδα και ιερόν Σαμουήλ, ως θεόσδοτον ευχής υιόν, και του ψεύδους και μίσους θρίαμβον· έπιδε εξ αγίου σου κατοικητηρίου, Ύψιστε, και άνοιξόν μοι την μήτραν προς παιδογονίαν· δίωξόν μου την λύπην της στειρώσεως, και διάρρηξόν μου τα δεσμά της ατεκνίας, όπως το γεννησόμενον εκ της δούλης σου βλάστημα, είτε άρσεν, είτε θήλυ, δώρον προσάξω σοι, ως θυμίαμα ευώδες, ως καθαράν προσφοράν, ως τίμιον δώρον, ως ιερόν ανάθημα, ως θείον κατοικητήριον, ως αμίαντον αμνάδα, ως πρωτότοκον αμνόν, ως νέον Ισαάκ”.
Άκουσε τις προσευχές τους ο Θεός. Τους έστειλε Άγγελο Κυρίου που τους είπε “εισήκουσεν υμών ο Ύψιστος της δεήσεως, και εν ολίγω χρόνω τέξεσθε θυγατέρα, την εκ πάσων γενεών μακαρίαν, εκλελεγμένην εις Θεού κατοικητήριον”.
Το Γενέσιον της Θεοτόκου – το Γενέθλιον της Θεοτόκου
Πράγματι, μετά από 9 μήνες, έκαναν παιδί και την ονόμασαν Μαρία. Η Αγία Άννα ήταν περίπου 70 ετών και ο Άγιος Ιωακείμ περίπου 80. Αναφέρει ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης: “Και λοιπόν εγέννησε παραδόξως την πρόξενον γενομένην της σωτηρίας του γένους των ανθρώπων, την καταλλαγήν και φιλίωσιν του Θεού μετά των ανθρώπων, την αιτίαν της αναπλάσεως του πεσόντος Αδάμ, και της τούτου εγέρσεως και θεώσεως. Αυτήν λέγω την Υπεραγίαν και Δέσποιναν Θεοτόκον Μαρίαν.”
Μετά την γέννηση της Παρθένου Μαρίας, με χαρά η Αγία Άννα αναφώνησε: «Εμεγαλύνθη η ψυχή μου εν τη ημέρα ταύτη», αφού η μέρα αυτή ήταν πράγματι ημέρα χαράς «Η γέννησίς σου, Θεοτόκε, χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη».
H Παναγία επταβηματίζουσα και η κολακεία της Θεοτόκου (η φιλοστοργία της Θεοτόκου)
Η Μονή της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη είναι κοσμημένη με ψηφιδωτά που έχουν θέμα τη ζωή της Υπεραγίας Θεοτόκου.
Ο τρούλος έχει ένα πολύ όμορφο ψηφιδωτό. Ονομάζεται κολακεία (ή φιλοστοργία) της Θεοτόκου, και απεικονίζει τον Ιωακείμ και την Άννα φροντίζουν την Παναγία.
Στον ίδιο ναό υπάρχει σε ψηφιδωτό και η Παναγία επταβηματίζουσα. Είναι μια εικόνα που δείχνει την Θεοτόκο να κάνει τα πρώτα επτά της βήματα ως παιδί.
Ιεροί Ναοί και Μοναστήρια
Το 550 ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός ίδρυσε Ναό στην Κωνσταντινούπολη αφιερωμένο στην Αγία Άννα. Το 1686 κτίστηκε στο Άγιο Όρος η Σκήτη της Αγίας Άννης, στην οποία βρίσκεται το ιερό λείψανο του ποδιού της Αγίας. Στην Ευκαρπία της Θεσσαλονίκης υπάρχει Ιερός Ναός αφιερωμένος στους Άγιους Θεοπάτορες Ιωακείμ και Άννα, που θεμελιώθηκε το 2006. Εκεί τελείται κάθε Τρίτη η Ακολουθία της Ιεράς Παρακλήσεως των Αγίων Θεοπατόρων, και οι ιερείς διαβάζουν την ευχή της Αγίας Άννας υπέρ τεκνοποιΐας, ευτοκίας, καλλιτεκνίας και ευτεκνίας, στα νεαρά ζευγάρια που θέλουν να τεκνοποιήσουν.
Στο Γενέσιο της Θεοτόκου είναι αφιερωμένοι πολύ περισσότεροι ναοί. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον Ιερό Ναό Γενεσίου Θεοτόκου Μπεντεβή στο Ηράκλειο Κρήτης, τον Ιερό Ναό Παναγίας (Γενέσιο της Θεοτόκου) στο Ναύπλιο, τον Ιερό Ναό Γενεσίου της Θεοτόκου (Παναγίτσα) στη Νίκαια και το παρεκλήσι Γενεσίου της Θεοτόκου στην Εκάλη Αττικής.
Γιορτή Γέννησης της Θεοτόκου και μνήμη των δικαίων Ιωακείμ και Άννης
Η Εκκλησία μας τιμάει στις 8 Σεπτεμβρίου το Γενέσιον της Θεοτόκου και στις 9 Σεπτεμβρίου είναι η Σύναξη των δικαίων Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης. Στις 9 Δεκεμβρίου τιμούμε την θαυματουργική Σύλληψη της Θεοτόκου από την Αγία Άννα, και στις 25 Ιουλίου τιμούμε την κοίμηση της Αγίας Άννης.
Αγία Άννα προστάτιδα
Η Αγία Άννα είναι προστάτιδα των άτεκνων ζευγαριών επειδή ήταν για χρόνια άτεκνη και γέννησε σε μεγάλη ηλικία την Θεοτόκο με τη χάρη του Θεού.
Ύμνοι
Απολυτίκιο του Γενεσίου της Θεοτόκου
Η γέννησίς σου Θεοτόκε, χαράν εμήνυσε πάση τη οικουμένη· εκ σού γαρ ανέτειλεν ο ήλιος της δικαιοσύνης, Χριστός ο Θεός ημών, και λύσας την κατάραν, έδωκε την ευλογίαν· και καταργήσας τον θάνατον, εδωρήσατο ημίν ζωήν την αιώνιον.
Κοντάκιο του Γενεσίου της Θεοτόκου
Ιωακείμ και Άννα ονειδισμού ατεκνίας, και Αδάμ και Εύα, εκ της φθοράς του θανάτου, ηλευθερώθησαν, Άχραντε, εν τη αγία γεννήσει σου· αυτήν εορτάζει και ο λαός σου, ενοχής των πταισμάτων, λυτρωθείς εν τω κράζειν σοι· Η στείρα τίκτει την Θεοτόκον, και τροφόν της ζωής ημών.
Απολυτίκιο των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης
Η δυάς η αγία και Θεοτίμητος, Ιωακείμ και η Άννα ως του Θεού ανχιστείς, ανυμνείσθωσαν φαιδρώς ασμάτων κάλλεσιν ούτοι γαρ έτεκον ημίν, την τεκούσαν υπέρ νούν, τον άσαρκον βροτωθέντα, εις σωτηρίαν του κόσμου, μεθ’ ης πρεσβεύουσι σωθήναι ημάς.
Κοντάκιο των Θεοπατόρων Ιωακείμ και Άννης
Ευφραίνεται νυν, η Άννα της στειρώσεως, λυθείσα δεσμών, και τρέφει την πανάχραντον, συγκαλούσα άπαντας ανυμνήσαι τον δωρησάμενον, εκ νηδύος αυτής τοις βροτοίς, την μόνην Μητέρα και απείρανδρον.
Απολυτίκιο της σύλληψης της Αγίας Άννας
Σήμερον της ατεκνίας δεσμά διαλύονται· του Ιωακείμ γαρ και της Άννης εισακούων Θεός, παρ᾽ ελπίδα τεκείν αυτούς σαφώς, υπισχνείται θεόπαιδα· εξ ης αυτός ετέχθη ο απερίγραπτος, βροτός γεγονώς, δι᾽ Αγγέλου κελεύσας βοήσαι αυτή· Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου.
Απολυτίκιο για την κοίμηση της Αγίας Άννης
Ζωήν την κυήσασαν, εκυοφόρησας, αγνήν Θεομήτορα, θεόφρον Άννα· διό προς λήξιν ουράνιον, ένθα ευφραινομένων, κατοικία εν δόξη, χαίρουσα νυν μετέστης, τοις τιμώσι σε πόθω, πταισμάτων αιτουμένη, ιλασμόν αειμακάριστε.
