Βρίσκεστε στην όμορφη Ρόδο και αποφασίσατε –όπως κάθε επισκέπτης του νησιού που σέβεται τον εαυτό του- να γνωρίσετε την Παλιά Πόλη. Το «highlight», της Μεσαιωνικής Πόλης της Ρόδου, είναι φυσικά το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου και από αυτό θα πρέπει να ξεκινήσετε την εξερεύνηση σας.
Από τις πολλές πύλες –μέσω των οποίων περνάει ο επισκέπτης από την Νέα στην Παλιά πόλη της Ρόδου και το αντίστροφο- εσείς θα επιλέξετε την πύλη Ντ’ Αμπουάζ, μιας και αυτή βρίσκεται ακριβώς δίπλα στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου ή Καστέλο ή Παλάτι των Ιπποτών, όπως αλλιώς λέγεται. Όταν φτάσετε στο παλάτι και αφού θαυμάσετε το μεγαλοπρεπές εξωτερικό του, κατεβάσετε τα μάτια σας γιατί θα πρέπει να βγάλετε εισιτήριο για να το δείτε και από μέσα –το χαμόγελο ικανοποίησης μπορείτε να το αφήσετε να φωτίζει το πρόσωπο σας, όλοι αυτό κάνουν.
Το αντίτιμο για το «μαγικό χαρτάκι» είναι 6 ευρώ. Μπορείτε όμως να φερθείτε έξυπνα και πονηρά, ζητώντας να σας δώσουν το «σούπερ μαγικό χαρτί» που κοστίζει μεν 10 ευρώ αλλά σας ανοίγει τις πόρτες στο Παλάτι των Ιπποτών, στην Παναγία του Κάστρου, στο Αρχαιολογικό Μουσείο και στην Κοσμητική Συλλογή –όλα μέσα στην Παλιά Πόλη και εξίσου σημαντικά με το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου. Σημειώστε ότι δεν χρειάζεται να τα επισκεφθείτε όλα την ίδια μέρα. Μπορείτε να φυλάξετε το ενιαίο εισιτήριο και να πάτε σε αυτά κάποια άλλη στιγμή –σε διακοπές βρισκόσαστε, άλλωστε, και πρέπει οι δόσεις ιστορίας να είναι σε επεξεργάσιμες από τον οργανισμό σας ποσότητες.
Έχοντας τακτοποιήσει τις οικονομικές υποχρεώσεις σας, μπορείτε να μπείτε στο εσωτερικό του παλατιού. Πριν γίνει όμως αυτό, καθίστε λίγο να σας μιλήσω για την ιστορία του ξεχωριστού αυτού τόπου. Δεν θα μας πάρει πολύ, γύρω στις 100 σελίδες Α4 είναι… πλάκα κάνω! Αν και θα μπορούσαμε να γεμίσουμε ένα τέτοιο αριθμό σελίδων άνετα -κάθε γωνιά της Ελλάδας έχει μακραίωνη, αξιόλογη και άκρως ενδιαφέρουσα ιστορία- θα σας πω μόνο δυο τρία πράγματα, επιγραμματικά, ώστε να ξέρετε το παρελθόν όσων θα δείτε.
Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, όπως θα καταλάβετε όταν το επισκεφθείτε, βρίσκεται στο βορειοδυτικό και ταυτόχρονα ψηλότερο σημείο της Παλιάς πόλης της Ρόδου. Στο σημείο που είναι χτισμένο βρισκόταν τα αρχαία χρόνια το Ιερό του Ήλιου, η Ακρόπολη της αρχαίας Ρόδου και μετέπειτα η Βυζαντινή Ακρόπολη της πόλης. Τον 14ο αιώνα (1309μ.Χ.) την Ρόδο κατέλαβαν οι Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη ή Ιωαννίτες Ιππότες. Αυτοί αποφάσισαν να μετασκευάσουν την ακρόπολη σε παλάτι το οποίο θα χρησιμοποιούσαν ως διοικητικό τους κέντρο αλλά και ως κατοικία του εκάστοτε Μεγάλου Μαγίστρου. Έτσι και έκαναν. Το παλάτι χτίστηκε και στο ισόγειο του διαμορφώθηκαν χώροι για στάβλους, αποθήκες και κουζίνες. Στον όροφο υπήρχαν οι επίσημες αίθουσες του παλατιού, όπως η Μεγάλη Αίθουσα του Συμβουλίου, η τραπεζαρία, και τα διαμερίσματα του Μεγάλου Μαγίστρου, οι «Μαργαρίτες» όπως τα έλεγαν.
Το 1522μ.Χ. η Ρόδος πέρασε από τους ευγενείς Ιππότες στα χέρια των Τούρκων. Επί τουρκοκρατίας, ο χώρος χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή έως το 1856 όπου καταστράφηκε σχεδόν ολοσχερώς, από μια έκρηξη πυρίτιδας, που ήταν αποθηκευμένη στο υπόγειο της εκκλησίας του Αγ. Ιωάννη του Κολλακιού, πού βρισκόταν δίπλα στο παλάτι. Από το λαμπρό αυτό κτίσμα έμειναν όρθιοι μόνο οι πύργοι της εισόδου!
Πενήντα έξι χρόνια μετά την έκρηξη, το 1912, η Ρόδος βρέθηκε υπό Ιταλική κατοχή –στην μητέρα Ελλάδα επέστρεψε το 1948. Ο Ιταλός διοικητής Δωδεκανήσου Μάριο Ντε Βέκκι, αποφάσισε το 1937 να αναστυλώσει το παλάτι. Οι εργασίες αναστύλωσης, που άλλαξαν όμως την αρχική μορφή του, διήρκεσαν τρία ολόκληρα χρόνια. Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου, ήταν ξανά κατοικήσιμο και χρησιμοποιήθηκε ως έδρα του εκάστοτε διοικητή του νησιού αλλά και ως θερινό ανάκτορο του Ιταλού Βασιλέα (τότε βασιλιάς ήταν ο Βίκτωρας Εμμανουήλ ο 3ος). Την χρήση του, ως θερινό ανάκτορο, διατήρησε και ο Μπενίτο Μουσολίνι όταν ανέλαβε την εξουσία, με «δημοκρατικές» διαδικασίες…
Δεν νομίζω να σας κούρασα (μην φωνάζεις «ναι» εσύ εκεί πίσω… σε βλέπω). Ήρθε η ώρα να γνωρίσετε από κοντά το πιο χαρακτηριστικό και σημαντικό μνημείο της περιόδου των Ιωαννιτών Ιπποτών στην Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου. Εμπρός βήμα ταχύ…
Το σχήμα του σημερινού κτίσματος είναι ορθογώνιο με διαστάσεις 80×75 μέτρα και περικλείει μια εσωτερική αυλή διαστάσεων 50×40 μέτρα. Η κεντρική πύλη του παλατιού είναι στη νότια πλευρά του, ανάμεσα σε δύο πύργους. Στο ισόγειο του παλατιού, και πιο συγκεκριμένα στα δεξιά της σκάλας που οδηγεί στον πρώτο όροφο, υπάρχει ένα παρεκκλήσι –το έχτισαν οι Ιταλοί- με ένα άγαλμα του Αγίου Νικολάου, το οποίο είναι αντίγραφο αγάλματος που βρίσκεται στο Μπάρι της Ιταλίας και φιλοτέχνησε ο Ντονατέλλο.
Στον χώρο του ισογείου φιλοξενούνται δύο μόνιμες εκθέσεις. Στη βόρεια πλευρά βρίσκεται η έκθεση για την περίοδο της πόλης από την ίδρυση της έως την ρωμαιοκρατία. Σε αυτήν μπορείτε να θαυμάσετε: διάφορα κεραμικά αντικείμενα, όπλα και βλήματα σφενδόνων, αναθήματα από το ιερό της Δήμητρας, μια πήλινη κεφαλή του Ηλίου, αναθήματα από το ιερό του Αταβυρίου Διός, σκεύη οικιακής χρήσης, γυάλινα αγγεία και αλάβαστρα για έλαια και αρώματα, χρυσά κοσμήματα, πήλινα ειδώλια, ροδιακούς αμφορείς, τεφροδόχα αγγεία, οστεοθήκες, κ.α.
Στη νοτιοδυτική πλευρά του ισογείου βρίσκεται η έκθεση για την περίοδο της πόλης από τον 4ο αιώνα μ.Χ. έως και το τέλος της ιπποτοκρατίας (1522μ.Χ.). Σε αυτήν θα δείτε αντικείμενα από την καθημερινή ζωή αλλά και εποπτικό υλικό που καλύπτει τους τομείς: της οικονομίας, της γεωργίας, του εμπορίου, της θρησκείας, της άμυνας, της διοίκησης καθώς και της διατροφής, της ενδυμασίας και της διασκέδασης. Εξέχουσα θέση μεταξύ των εκθεμάτων κατέχει μια αμφίπλευρη εικόνα που από την μία πλευρά εικονίζεται η Παναγία και από την άλλη ο Άγιος Λουκάς.
Ήρθε η ώρα όμως να ανεβείτε στον πρώτο όροφο του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου. Πόσα πράγματα έχετε να δείτε εδώ! Ανεβαίνοντας την μαρμάρινη σκάλα θα βρεθείτε σε μια αίθουσα στην οποία δεσπόζει το Τρόπαιο των Μιθριδατικών Πολέμων, του 1ου αιώνα μ.Χ. το οποίο έχει ανευρεθεί στο αρχαίο νεκροταφείο της πόλης. Τα εκπληκτικά μωσαϊκά που κοσμούν το δάπεδο έχουν έρθει από την νήσο Κω και ανήκουν στους Ρωμαϊκούς και Βυζαντινούς χρόνους. Αυτή όμως η αίθουσα δεν είναι η μοναδική που θα θαυμάσετε. Ακολουθούν πολλές και γεμάτες ανεκτίμητους θησαυρούς. Επιγραμματικά: το άγαλμα του Λαοκόωντα μετά των υιών του (έργο των Αγήσανδρου, Πολύδωρου και Αθηνόδωρου – και οι τρεις διάσημοι Ρόδιοι γλύπτες), οι αίθουσες: με τα κιονόκρανα, με τα δελφίνια, του έρωτα, των εννέα μουσών, με το ψηφιδωτό που απεικονίζει μια τίγρη και εκείνη με το ψηφιδωτό της Μέδουσας. Εκπληκτικοί χώροι που εκτός των άλλων φιλοξενούν και μοναδικά έπιπλα του 16ου και 17ου αιώνα. Ιδιαίτερη εντύπωση κάνει μια αίθουσα –δεν ξέρω για πιο λόγο δεν είναι πάντα ανοικτή στο κοινό- στην οποία υπάρχουν πανέμορφες μακέτες του παλατιού αλλά και προσωπογραφίες όλων των Μεγάλων Μαγίστρων που έζησαν σε αυτό.
Χωρίς αμφιβολία η επίσκεψη στο Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου θα σας ενθουσιάσει. Είναι ένας μοναδικός χώρος ο οποίος –ευτυχώς- συντηρείται από το ελληνικό κράτος και έτσι χιλιάδες άτομα μπορούν και τον επισκέπτονται κάθε χρόνο. Σημαντικότατα έργα συντήρησης έγιναν στο παλάτι το 1987 – 1988, όταν υπουργός πολιτισμού ήταν η αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη. Αξίζει να σημειώσουμε ότι τον Δεκέμβριο του 1988 στον χώρο αυτό είχε φιλοξενηθεί η διάσκεψη κορυφής των ηγετών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (ΕΟΚ).
Για να συνεχίσετε την περιήγηση σας στην Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου, θα πάρετε την Οδό των Ιπποτών, που ξεκινά από το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου και καταλήγει στα ανατολικά της πόλης. Αλήθεια, ξέρετε ότι η λιθόστρωτη αυτή οδός είναι ο πιο καλοδιατηρημένος μεσαιωνικός δρόμος σε ολόκληρη την Ευρώπη; Είναι ένας δρόμος που έχει χαραχτεί πάνω στην αρχαία οδό που οδηγούσε στην ακρόπολη της πόλης. Έχει πλάτος έξι μέτρα, μήκος 200 μέτρα και σας περιμένει να τον διαβείτε.
Καλό περίπατο!
O.K.
Φωτογραφίες από το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου
Καιρος: Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου – Ρόδος
Εκδρομές στη Ρόδο
Ενυδρείο – Υδροβιολογικός Σταθμός Ρόδου
