Β
Κεφάλαιο 8ο
Συνοπτική βιογραφία του Αδόλφου Χίτλερ
Ο Αδόλφος Χίτλερ (γερμ. Adolf Hitler) (20 Απριλίου, 1889 - 30 Απριλίου, 1945) ήταν δικτάτορας της ναζιστικής Γερμανίας και ηγέτης του Ναζιστικού Κόμματος. Από το 1933 έως το 1945 ήταν επίσης Καγκελάριος της Γερμανίας, επικεφαλής της κυβέρνησης και του κράτους. Ο Χίτλερ είναι ένας σημαντικός ηγέτης στην παγκόσμια ιστορία. Μα τις ενέργειες που έκανε για την επαναλειτουργία της πολεμικής βιομηχανίας αλλά και της βιομηχανίας γενικότερα, βοήθησε την Γερμανία να ξεπεράσει τα οικονομικά προβλήματα που είχε μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Κατάφερε να πείσει τον Γερμανικό λαό ότι μόνο το κόμμα του μπορούσε να αποκαταστήσει τις αδικίες που είχε υποστεί η Γερμανία μετά την συνθήκη των Βερσαλλιών. Με συγκεκριμένους πολιτικούς χειρισμούς κατάφερε να ενσωματώσει στο Τρίτο Ράιχ μεγάλο μέρος των Γερμανικών πληθυσμών τους οποίους η συνθήκη των Βερσαλλιών είχε αφήσει εκτός Γερμανίας. Ταυτόχρονα πήρε πολλά μέτρα υπέρ των ασθενέστερων οικονομικά τάξεων εφαρμόζοντας επαναστατικά για την εποχή μέτρα, όπως κοινωνικό τουρισμό, καταπολέμηση της ανεργίας, 8ωρη απασχόληση κ.ο.κ. εκμεταλλεύθηκε την δυσφορία των χτυπημένων από τον πληθωρισμό Γερμανών για να τους στρέψει εναντίον των «πλούσιων» Εβραίων. Παρά το γεγονός πως οι κομμουνιστές στην Γερμανία διώκοντο κατάφερε να συμμαχήσει με την Σοβιετική Ένωση.
Η προσπάθεια του να απελευθερώσει την περιοχή του Ντάντσιχ από την Πολωνική κατοχή ξεκίνησε τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Για μια περίοδο η κυβέρνηση του Χίτλερ, έλεγχε το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης. Αυτοκτόνησε στο Βερολίνο τον Απρίλιο του 1945 λίγο πριν από την κατάληψη του υπογείου καταφυγίου της Καγκελλαρίας από τον προελαύνοντα Ερυθρό στρατό. Το τέλος του σήμανε και το τέλος του καθεστώτος το οποίο άφησε τη Γερμανία κατεστραμμένη.
Βιογραφία
Ο Σεμπάστιαν Χάφνερ (Sebastian Haffner) αναφέρει στο βιβλίο Anmerkungen zu Hitler (Σημειώσεις για τον Χίτλερ) την «ανεξήγητη αντίθεση» μεταξύ του πρώτου και του δευτέρου μέρους της ζωής του Χίτλερ:
«Τριάντα χρόνια δεν είναι παρά ένας μυστήριος αποτυχημένος. Και ξαφνικά μεταμορφώνεται σε τοπική πολιτική μορφή και εξελίσσεται τελικά ο άντρας, με τον οποίο θα ασχοληθεί η παγκόσμια πολιτική».
Αναλόγως περιγράφει και ο Άγγλος ιστορικός Ίαν Κέρσοου το φαινόμενο:
«Άνθρωπος με (...) λίγα πνευματικά χαρίσματα και ελάχιστες κοινωνικές ικανότητες», ο οποίος «δίχως αξιόλογη πολιτική εμπειρία έγινε Καγκελάριος της Γερμανίας».
Παρακάτω ο ιστορικός θέτει το ερώτημα:
«Πως μπόρεσε ένας τέτοιος άνθρωπος να αποκτήσει τόσο μεγάλη ιστορική σημασία, ώστε να είναι σε θέση να κάνει ολόκληρο τον κόσμο να κρατά την ανάσα του;»
Ικανοποιητική απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν έχει βρεθεί μέχρι σήμερα. Πρέπει να ψάξει κανείς όμως την απάντηση εφόσον συνειδητοποίησε την προειδοποίηση που είδε ο φιλόσοφος Κάρλ Γιάσπερς (Karl Jaspers) να βγαίνει σαν δίδαγμα μέσα από την περίοδο του ναζισμού:
«Ήταν δυνατό να γίνουν όλα αυτά και πάντα θα είναι δυνατό».
Τα πρώτα χρόνια - Καταγωγή
Ο Χίτλερ φρόντισε να μείνουν σήμερα πολλές αναπάντητες ερωτήσεις σχετικά με την καταγωγή και τη ζωή του. Το 1930 είπε για τους πολιτικούς του αντιπάλους: «Ποτέ δεν κάνει να μάθουν για τις ρίζες μου και για την οικογένειά μου». (Κρόκοβ)
Για αυτό το λόγο κατέστρεψε το καλοκαίρι του 1938 τα χωριά των γονέων του (Ντόλερσχαϊμ και Στρόνες) στην βορειοδυτική Αυστρία. Βιογράφοι του (Κέρσοου, Κρόσοβ και άλλοι) πιστεύουν ότι ο λόγος γι’ αυτά τα απόλυτα μέτρα είναι ότι ακόμη και ο ίδιος ο Χίτλερ λόγω ταραγμένων οικογενειακών καταστάσεων δεν ήξερε ακριβώς ποια ήταν η καταγωγή του. Ο ίδιος φυσικά αναφέρθηκε στο θέμα αυτό στο βιβλίο του «Mein Kampf» (Ο Αγών μου), αλλά αμφισβητείται η αυθεντικότητα των στοιχείων που δίνει εκεί, επειδή παρουσιάζει εκεί τελειοποιημένη εικόνα για τον εαυτό του, ώστε να ταιριάξει στην ναζιστική ιδεολογία.
Ο Αδόλφος Χίτλερ γεννήθηκε το 1889 στο Μπράουναου, στα βόρεια σύνορα της Αυστρίας. Ήταν το τέταρτο από τα έξι παιδιά του τελωνειακού υπαλλήλου Αλόισιου Χίτλερ και της τρίτης του γυναίκας Κλάρας Χίτλερ, μιας ανιψιάς του. Από τα έξι αυτά παιδιά μόνο ο Αδόλφος και η αδερφή του Πάουλα ενηλικιώθηκαν. Ο Αλόισιος Χίτερ είχε εκτός αυτού και δύο άλλα παιδιά, τον εξώγαμο Αλόισιο Τζούνιορ και την Αγγέλα, που ήταν κόρη της δεύτερης του γυναίκας.
Στο «Mein Kampf» ο Χίτλερ παρουσιάζει τον πατέρα του ως νευρικό τύραννο. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο Αλόισιος Χίτλερ ήταν υπερβολικά αυστηρός με τον γιό του για τα τότε δεδομένα. Ίσως το μόνο καλό που έβλεπε ο Αδόλφος στον πατέρα του είναι, ότι το 1876 (ήταν πλέον 40 ετών ο Αλόισιος) άλλαξε το οικογενειακό επώνυμο, το οποίο από Σίκλγκρουμπερ (Schicklgruber) έγινε Χίτλερ. Ο Αλόισιος, που ήταν εξώγαμο παιδί της Άννα Μαρία Σίκλγκρουμπερ, πήρε έτσι το όνομα του άντρα, που πίστευε ότι ήταν ο πατέρας του. Αυτός όμως, ο μυλωνάς Ιωάννης Γεώργιος Χίντλερ (Johann Georg Hiedler) δεν τον είχε δεχτεί ποτέ σαν παιδί του όσο ζούσε. Η τροποποίηση του Χίντλερ (Hiedler) στο γνωστό Χίτλερ (Hitler) οφείλεται απλά και μόνο σε ένα ορθογραφικό λάθος του αρμόδιου υπαλλήλου στην καταγραφή του νέου επωνύμου του Αλόισιου.
Όπως αναδεικνύεται, ο Αδόλφος Χίτλερ δεν ήξερε με βεβαιότητα, ποιος ήταν ο παππούς του. Η πραγματικότητα αυτή ήταν σοβαρό πρόβλημα για τον ηγέτη ενός κινήματος, που υποστήριζε την ιδεολογία της καθαρής γερμανικής φυλής. Ειδικά όταν άρχισε να γίνεται διάσημος κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1920 η ατέλεια αυτή της βιογραφίας του έγινε κίνδυνος για αυτόν. Πολιτικοί αντίπαλοι προσπαθούσαν τότε ήδη να αποδείξουν ότι ο ηγέτης του αντισημιτικού Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος των Γερμανών Εργατών είχε Εβραίους ή Τσέχους προγόνους. Τελικά για τις θεωρίες αυτές δεν βρέθηκαν αποδείξεις. Κι όμως ο Χίτλερ έλαβε για κάθε ενδεχόμενο τα μέτρα του, ώστε να μη βρεθεί ποτέ κανένα αρνητικό στοιχείο που θα μπορούσε να του γίνει εμπόδιο στην πολιτική του καριέρα.
Τα παιδικά χρόνια
Λόγω της δουλειάς του πατέρα, η οικογένεια Χίτλερ μετακόμιζε συνεχώς, από το Μπραουνάου στο Πάσαου, Λάμπαχ και Λέοντιγκ. Οι επιδόσεις του Αδόλφου στα διάφορα δημοτικά σχολεία ήταν καλές. Μετά το δημοτικό όμως παρουσιάστηκαν προβλήματα. Το σχολικό έτος 1900/1901, ο Αδόλφος έμεινε στην ίδια τάξη, λόγω τεμπελιάς, όπως σημείωσαν οι καθηγητές του. Αργότερα (στο «Mein Kampf») ο Χίτλερ παρουσιάζει τις αποτυχίες αυτές σαν επανάσταση εναντίον του πατέρα του, ο οποίος επέμενε να τον κάνει υπάλληλο, ενώ ο ίδιος ήθελε να γίνει ζωγράφος.
Όντως ο Χίτλερ σε ολόκληρη τη ζωή του αισθανόταν καλλιτέχνης, τον οποίο δεν αναγνώρισε κανείς. Όσον αφορά όμως την «επανάσταση εναντίον του πατέρα», ο οποίος ήθελε να τον κάνει οπωσδήποτε υπάλληλο, πρόκειται για ψέμα. Ο πατέρας του πέθανε στις 3 Ιανουαρίου 1903 στην ηλικία 65 ετών. Ο Αδόλφος ήταν τότε 13 ετών. Παρόλο που κάνεις δεν τον «πίεζε» πλέον να γίνει υπάλληλος, οι επιδόσεις του δεν καλυτέρεψαν. Στην ηλικία των 16 εγκατέλειψε το σχολείο δίχως απολυτήριο. Οι γνώσεις του από εκεί και πέρα στην ουσία δεν ήταν παρά οι γνώσεις ενός ημιμαθή ο οποίος μελετούσε τυχαίες πηγές δίχως ιδιαίτερη επιλογή.
Στη Βιέννη και στο Μόναχο
Από το 1905 και μετά ο Χίτλερ είναι σε θέση να ζήσει ανεξάρτητα την ζωή του καλλιτέχνη. Εκτός από την οικονομική βοήθεια που έχει από την μητέρα του, παίρνει και κάποιο επίδομα επειδή έχασε τον πατέρα του σε μικρή ηλικία. Σκοπεύει να σπουδάσει στην Ακαδημία των καλών τεχνών της Βιέννης. Η Ακαδημία απορρίπτει δύο φορές την αίτησή του (1907-1908). Από τότε ο Χίτλερ δεν ξαναπροσπαθεί να βρει δουλειά ή έστω να μάθει μια τέχνη. Πολλοί τον συμβουλεύουν να γίνει αρχιτέκτονας, επειδή έχει μεγάλο ταλέντο στον σχεδιασμό κτιρίων. Στις 21 Δεκεμβρίου 1907 πεθαίνει η μητέρα του από καρκίνο. Ενώ στο «Mein Kampf» παρουσιάζει τα χρόνια εκείνα γεμάτα οικονομικές δυσκολίες και στερήσεις, στην πραγματικότητα τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια δεν ζούσε και άσχημα: το επίδομα που έπαιρνε μαζί με τα λεφτά που έβγαζε από τις πωλήσεις των ζωγραφιών του ξεπερνούσε τον αρχικό μισθό ενός δασκάλου.
Το 1909, στην ηλικία των 20, μετακομίζει και ζει στη Βιέννη. Εκεί έρχεται σε επαφή με τις ψευδοεπιστημονικές και νεοθρησκευτικές θεωρίες του ρατσιστή ιδεολόγου Γιέργκ Λαντζ φον Λίμπενφελς (Jorg Lanz von Liebenfels). Επίσης αφομοιώνει τον αντισημιτισμό διαφόρων πολιτικών, όπως π.χ. του Γκέοργκ Ρίτερ φον Σένερερ (Georg Ritter von Schonerer) ήταν «Fuhrer» (ηγέτης) του Παγγερμανικού Κινήματος ή και του δήμαρχου της Βιέννης, Δρ. Καρλ Λίγκερ (Karl Lueger). Η ιδέα της «ισχυροτέρας φυλής» (Herrenrasse), πρέπει να πέρασε εκείνο τον καιρό στην ιδεολογία του Χίτλερ. Ο ίδιος δεν αναφέρθηκε ποτέ στα πολιτικά του πρότυπα και είδωλα. Όπως αναφέρει όμως ο Άουγκουστ Κούμπιτσεκ (August Kubizek), ένας φίλος του Χίτλερ εκείνου του καιρού, σε αυτά τα χρόνια υπάρχει και κάτι άλλο, που ενθουσιάζει τον Χίτλερ ακόμη περισσότερο από ότι η πολιτική: η όπερα. Ειδικά οι όπερες του Ρίχαρντ Βάγκνερ.
Όταν η Ακαδημία τον απορρίπτει για δεύτερη φορά, τα οικονομικά περιθώρια του Χίτλερ αρχίζουν να στενεύουν. Το 1909 καταλήγει τελικά σε ένα ίδρυμα άστεγων στην οδό Μέλντεμαν (Meldemannstraβe). Βγάζει λίγα λεφτά πουλώντας τις ζωγραφιές του με τα αξιοθέατα της Βιέννης. Στο Mein Kampf γράφει, ότι εκείνο τον καιρό εξελίσσεται ο αντισημιτισμός του, πράγμα που είναι αμφίβολο. Στο ίδρυμα που ζούσε διατηρούσε σχέσεις με έναν Εβραίο, τον Χάνις (Hanisch), ο οποίος τον βοηθούσε στην πώληση των έργων του.
Αφού τον Μάιο του 1913 κληρονομεί την περιουσία του πατέρα του, εγκαταστάθηκε στο Μόναχο. Στο Mein Kampf γράφει ότι νοσταλγούσε μια «γερμανική πόλη». Εδώ στο Μόναχο ανακαλύπτει το ενδιαφέρον του για την αρχιτεκτονική και μελετά τα έργα του ρατσιστή συγγραφέα Χιούστον Στιούαρτ Τσάμπερλεν (Houston Stewart Chamberlain). Επίσης με την μετακόμισή του ο Χίτλερ αποφεύγει την θητεία του στην Αυστρία. Πρόκειται για την πρώτη του ξεκάθαρη πολιτική απόφαση: υπέρ του γερμανικού έθνους και κατά του αυστροουγγρικού πολυεθνικισμού. Δεν θέλει απλά να αποφύγει την θητεία του, αλλά την θητεία στην Αυστρία. Αυτό αποδεικνύεται και αργότερα, το 1914, όταν πολεμά σαν εθελοντής στον γερμανικό στρατό κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Κατά την διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Χίτλερ είναι υποδεκανέας του ΣΤ΄ εφεδρικού πεζικού του συντάγματος Βαυαρίας «Λιστ» (δόλος) στο δυτικό μέτωπο. Στις 16 Αυγούστου 1914 πάει εθελοντής στο στρατό για να πολεμήσει στο μέρος των Γερμανών. Τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου τιμάται με το παράσημο Eisernes Kreuz. Το 1916 ο Χίτλερ πληγώνεται σοβαρά στο πόδι σε μια μάχη της βόρειας Γαλλίας. Στις αρχές Μαρτίου του 1917 επιστρέφει στο μέτωπο, όπου το 1918 τιμάται με δεύτερο παράσημο.
Ο Χίτλερ είναι τυπικότατος στρατιώτης. Επειδή όμως δεν κάνει παράπονα ποτέ και δεν αντιμιλάει στους ανωτέρους του, οι σύντροφοί του δεν τον συμπαθούν. Ένας τους, ο Κόνραντ Χάιντεν (Konrad Heiden, πρώτος βιογράφος του Χίτλερ) θα γράψει αργότερα: «Όλοι τον βρίζαμε. Το βρίσκαμε ανυπόφορο να έχουμε ένα άσπρο πρόβατο ανάμεσά μας».
Λίγο πριν λήξει ο πόλεμος, στις 15 Οκτωβρίου 1918 ο Χίτλερ τραυματίζεται πάλι και τυφλώνεται για μικρό χρονικό διάστημα. Μεταφέρεται στο στρατιωτικό νοσοκομείο της πόλης Πάζεβαλκ της Πομερανίας. Ο ίδιος γράφει αργότερα, ότι ο λόγος που έχασε την όρασή του είναι το αέριο που χρησιμοποίησε ο εχθρός.
Νεότερες μελέτες, οι οποίες βασίζονται στο αρχείο του στρατιωτικού νοσοκομείου, αποδεικνύουν ότι η αιτία για την ανωμαλία αυτή είναι η υπερβολική υστερία του Χίτλερ, οποίος δεν είναι σε θέση να δεχτεί το γεγονός, ότι ο πόλεμος για την Γερμανία πλέον είναι χαμένος.
Πάντως, κατά τη διάγνωση του ψυχίατρου του στρατιωτικού νοσοκομείου, ο Χίτλερ είναι ψυχοπαθής, ο οποίος σε καμία περίπτωση δεν κάνει για ηγετικά αξιώματα.
Επίσης και ο Χάιντεν αναφέρει ότι ο ανώτερος αξιωματικός τους κάποτε είπε για τον Χίτλερ: «Δεν πρόκειται ποτέ να κάνω υπαξιωματικό αυτόν τον υστερικό»! Όντως, παρόλο που τραυματίστηκε πολλές φορές και πήρε δύο παράσημα, ο Χίτλερ δεν πήρε προαγωγή ποτέ, όσο πολέμησε στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και αυτό από ότι φαίνεται δεν οφείλεται μονάχα στο γεγονός ότι είναι Αυστριακός υπήκοος.
Κι όμως, ο Σεμπάστιαν Χάφνερ χαρακτηρίζει την πολεμική αυτή εμπειρία του Χίτλερ ως «μοναδικό του παιδαγωγικό βίωμα» επειδή πολλά χρόνια αργότερα θα αποδειχτεί ικανός στρατιωτικός.
Η άνοδος του Χίτλερ
Γίνεται πολιτικός
Αργότερα ο Χίτλερ θα γράψει στο Mein Kamf ότι αποφασίζει το 1918, αμέσως μετά τον πόλεμο, να γίνει πολιτικός λόγω της «προδοσίας». Οι Γερμανοί εθνικιστές δεν παραδέχονται τη στρατιωτική ήττα τους στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και γι’ αυτό το λόγο εξελίσσουν την, φυσικά ψεύτικη, συνωμοτική θεωρία της προδοσίας, βάσει της οποίας η γερμανική πατρίδα προδόθηκε από επαναστατικές δυνάμεις με τη λεγόμενη «μαχαιριά στην πλάτη» (Dolchstosslegende). Αυτή την «προδοσία» παρουσιάζει ο Χίτλερ εκ των υστέρων ως κίνητρό του για την απόφαση να γίνει πολιτικός. Εδώ ο Χίτλερ δεν λέει την αλήθεια.
Στην πραγματικότητα μετά τον πόλεμο ο Χίτλερ δεν δείχνει ούτε ίχνος πολιτικής φιλοδοξίας. Επιστρέφει στο στρατόπεδο στο Μόναχο και προσπαθεί με κάθε τρόπο να μην απολυθεί από στρατιώτης. Για αυτό το λόγο δίνει υποψηφιότητα (και ψηφίζεται) σαν άτομο εμπιστοσύνης του συντάγματος. Έτσι δημιουργεί και προσωπικές σχέσεις με την μεταπολεμική επαναστατική τότε ηγεσία του Μονάχου, τον σοσιαλιστή Κουρτ Άισνερ (Kurl Eisner).
Μετά τη δολοφονία του Άισνερ (1919) ξεσπά το χάος στην Βαυαρία. Ο Χίτλερ δεν φαίνεται να είναι με το μέρος των κομμουνιστών επαναστατικών, αλλά ούτε και με το μέρος των ακροδεξιών αντιδημοκρατικών (όπως θα περίμενε κανείς). Φαίνεται να τραβιέται πίσω και να περιμένει επιφυλακτικά τις εξελίξεις. Μια φωτογραφία του 1919 δείχνει τον Χίτλερ μάλιστα στην κηδεία του σοσιαλιστή Άισνερ, ο οποίος ήταν Εβραίος. Γι’ αυτούς τους λόγους σύγχρονου ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ο Χίτλερ του 1918 δεν είχε εξελίξει ακόμη της πολιτικές αντιλήψεις που κατέγραψε το 1924 στο πρώτο μέρος του Mein Kampf.
Αφού το μεταπολεμικό επαναστατικό καθεστώς του Μονάχου συντρίβεται, ο Χίτλερ αλλάζει το στρατόπεδο και προσπαθεί να δημιουργήσει καλές σχέσεις με την νέα στρατιωτική ηγεσία της Βαυαρίας, προδίδοντας παλιούς συντρόφους. Σημαντικές προσωπικότητες της νέας ηγεσίας, όπως ο λοχαγός Έρνστ Ρεμ (Ernst Rohm), γνωρίζουν τον υποδεκανέα Χίτλερ και τον θεωρούν χρήσιμο για την εξάπλωση της εθνικιστικής ιδεολογίας.
Στις 12 Σεπτεμβρίου 1919 παίρνει μέρος για πρώτη φορά σε συνέλευση του Κόμματος των Γερμανών Εργατών (DAP, το οποίο αργότερα θα λέγεται NSDAP). Το ψευδοσοσιαλιστικό αυτό κόμμα είχε ιδρύσει ο εργάτης Άντον Ντρέξλερ (Anton Drexler). Η ιδεολογία του βασίζεται στην ξενοφοβία και στον αντισημιτισμό. Ο Χίτλερ παίρνει μέρος στην πολιτική συζήτηση και διακρίνεται για το ρητορικό του ταλέντο. Για πρώτη φορά ανακαλύπτει ένα ταλέντο στον εαυτό του, το οποίο αναγνωρίζουν και άλλοι: Το να συναρπάζει τους ακροατές του. Ο Ντρέξλερ του πρότεινε την ίδια μέρα να γίνει μέλος του κόμματος. Στις Οκτωβρίου ο Χίτλερ γίνεται (με την άδεια των ανωτέρων του) 55ο μέλος του DAP, όχι 7ο όπως ισχυρίζεται αργότερα. Εκείνο τον καιρό γνωρίζει και τον αντισημίτη συγγραφέα Ντίτριχ Έκαρτ (Dietrich Eckart), ο οποίος συνειδητοποιεί ότι ο Χίτλερ είναι ικανός να κερδίσει τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα για την ακροδεξιά ιδεολογία. Το 1920 γίνεται εκδότης της κομματικής εφημερίδας του Χίτλερ.
Επειδή ο Χίτλερ με την ρητορική του προσελκύει όλο και περισσότερο κόσμο αποκτά μεγάλη δύναμη μέσα στο κόμμα, το οποίο εξαρτάται όλο και περισσότερο από αυτόν. Την άνοιξη του 1920 συμβάλλει και αυτός στο νέο πρόγραμμα του κόμματος. Επίσης με πρωτοβουλία του αλλάζει η ονομασία του κόμματος: το Κόμμα των Γερμανών Εργατών (DΑΡ) λέγεται πλέον Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα των Γερμανών Εργατών (NSDAP).
Αποκλείεται από τον στρατό στις 31 Μαρτίου 1920. Ήδη εκείνο το διάστημα ζει άνετα με τα λεφτά που βγάζει σαν πολιτικός ρήτορας. Γνωρίζει πολύ καλά ότι το NSDAP εξαρτάται πλέον απόλυτα από αυτόν και εκμεταλλεύεται το γεγονός αυτό: τον Ιούλιο του 1921 αναγκάζει το παλιό προεδρείο να παραιτηθεί και ψηφίζεται νέος πρόεδρος του κόμματος. Ο Χίτλερ είναι πλέον τοπική πολιτική μορφή. Εκτός της Βαυαρίας όμως θεωρείται περισσότερο γελοιογραφία παρά κίνδυνος.
Πραξικόπημα και φυλάκιση
Το NSDAP του Χίτλερ σχεδιάζει να πραγματοποιήσει στις 9 Νοεμβρίου 1923 πραξικόπημα με πρότυπο το πραξικόπημα του Μουσολίνι στην Ιταλία το 1922. Η Γερμανία εκείνου του καιρού κλονίζεται από οικονομικά προβλήματα, υψηλότατο ποσοστό ανεργίας και μεγάλες διαταραχές. Υπό τις συνθήκες αυτές ο Χίτλερ πιστεύει ότι ο γερμανικός λαός θα υποστηρίξει το πραξικόπημα και η δημοκρατική κυβέρνηση στο Βερολίνο θα πέσει. Εκείνο το διάστημα το κρατίδιο της Βαυαρίας κυβερνά ο Γκούσταβ Ρίτερ φον Καρ (Gustav Ritter von Kahr), ο οποίος υποστηρίζει ανοιχτά την μοναρχία και την ανεξαρτησία της Βαυαρίας από την Γερμανία, στην οποία μετά το 1918 επιβάλλεται η δημοκρατία και καθιερώνεται η λεγόμενη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Ο συντηρητικότατος Ρίτερ φον Κάρ θεωρεί την δημοκρατική γερμανική κυβέρνηση «κόκκινη», δηλαδή αριστερή, και γι’ αυτό το λόγο την απεχθάνεται, όπως και το δημοκρατικό φρόνημα μεγάλου μέρους των θιασωτών της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Έτσι ο Αδόλφος φαίνεται πως έχει έναν πιστό σύμμαχο στο πλευρό του. Εν τέλει όμως αυτός δεν θα υποστηρίξει το πραξικόπημα του Χίτλερ. Αντιθέτως, τον προδίδει. Το αποτέλεσμα είναι ότι στις 9 Νοεμβρίου στην ουσία δεν γίνεται τίποτε, εκτός από συλλήψεις μελών του NSDAP. Από το σχετικό στρατοδικείο κρίνεται πως ο Χίτλερ συγκεκριμένα πρέπει τουλάχιστον να διωχθεί από την Γερμανία επειδή το 1924 (η δίκη αρχίζει στις 24 Φεβρουαρίου 1924) είναι ακόμη Αυστριακός υπήκοος. Όπως, όμως συνηθίζεται στην Δημοκρατία της Βαϊμάρης, οι ακροδεξιοί δεν τιμωρούνται αυστηρά ούτε και αυτή τη φορά. Ενώ οι άλλοι πρωτομάστορες του πραξικοπήματος τραβιούνται και δεν αναλαμβάνουν την ευθύνη, όπως συνέβη με την περίπτωση Λούντεντορφ (Ludendorff), ο Χίτλερ, που ξέρει ότι δεν ρισκάρει και πολλά, εκμεταλλεύεται την ευκαιρία να προβάλλει τις ιδέες και την προσωπικότητά του.
Τελικά καταδικάζεται σε πενταετή φυλάκιση, που είναι στην προκειμένη περίπτωση αρκετά ευμενής απόφαση. Επίσης το NSDAP διαλύεται και απαγορεύεται, αργότερα όμως θα επανιδρυθεί νόμιμα. Από την πενταετή φυλάκιση ο Χίτλερ δε θα εκπληρώσει ούτε το ένα πέμπτο: Απολύεται τον ίδιο χρόνο κιόλας, στις 20 Δεκεμβρίου 1924. Το χρόνο του στη φυλακή τον εκμεταλλεύεται σαν συγγραφέας. Μαζί με τον γραμματέα του Ρούντολφ Ες (Rudolf Hess), γράφει το πρώτο, αυτοβιογραφικό μέρος του βιβλίου του, Mein Kampf (Ο Αγών μου), στο οποίο εξηγεί ανοιχτά τους πολιτικούς του στόχους και την ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού (Nationalsozialismus). (Αρχικά ο Χίτλερ είχε προορίσει σαν τίτλο του βιβλίου: Τεσσεράμισι χρόνια ενάντια στα ψέμα, τη βλακεία και τη δειλία).
Χάρη στα μέσα ενημέρωσης γίνεται γνωστός και στην βόρειο Γερμανία ως πιο ριζοσπαστικός εθνικιστής πολιτικός της Γερμανίας. Έτσι γίνεται διάσημος και αποκτά επιρροή και σε πολλά άλλα εθνικιστικά κινήματα εκτός NSDAP. Ενώ μέχρι τότε βλέπει τον εαυτό του σαν βοηθό («τυμπανιστή») του κινήματος, του οποίου η δουλειά ήταν να ανοίξει τον δρόμο για τον ‘Σωτήρα της Γερμανίας’ (που προορίζεται ο Λούντεντορφ), αρχίζει οριστικά από εδώ και πέρα να βλέπει τον εαυτό του στο ρόλο του μεγάλου ηγέτη (Fuhrer).
Ο χρόνος του δεν ήρθε όμως ακόμη. Το NSDAP επανιδρύεται, αλλά η οικονομία της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης σταθεροποιείται σιγά-σιγά (μέχρι το 1929) και τα ριζοσπαστικά κόμματα και κινήματα χάνουν την υποστήριξη από το λαό. Αυτό ρίχνει πίσω προς το παρόν τον Χίτλερ ο οποίος μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα και την φυλάκισή του αποφασίζει να αποκτήσει την εξουσία μόνο με νόμιμο τρόπο.
Ο δρόμος προς την Καγκελαρία
Το 1925 χάνει την αυστριακή υπηκοότητα (ο ίδιος κάνει την αίτηση και εγκρίνεται). Στα επόμενα εφτά χρόνια θα ζει δίχως υπηκοότητα. Προς το παρόν αφοσιώνεται απόλυτα στην επανίδρυση και αναδιοργάνωση του NSDAP. Το κόμμα αυτό αποτελεί τη βάση της νέας του στρατηγικής, να αποκτήσει την κυβερνητική εξουσία μονάχα με νόμιμο τρόπο.
Δεν ξεκινά όμως δίχως βοήθεια την νέα του πορεία. Αντιθέτως, δέχεται μεγάλες δωρεές από στελέχη της οικονομίας, από πλούσιους μοναρχικούς, από τα στρατό όπως και γενικώς από όλη τη Γερμανία, αλλά και από τις ΗΠΑ. Ο στρατός υποστηρίζει τον Χίτλερ επειδή αυτός εκπροσωπεί την ελπίδα της πολιτικής (και στρατιωτικής) ανόδου του κράτους. Επίσης οι στρατιωτικοί ελπίζουν ότι ο Χίτλερ θα καταφέρει να ακυρωθεί η συνθήκη των Βερσαλλιών, η οποία αποτελεί για τους Γερμανούς εθνικιστές καθαρή προσβολή και πρόκληση. Συντηρητικά στελέχη της οικονομίας, της βιομηχανίας και της πολιτικής τον υποστηρίζουν επειδή υπό την ηγεσία του ελπίζουν η Γερμανία να βρει επιτέλους πολιτική σταθερότητα και να στραφεί πάλι στο παραδοσιακό της πολίτευμα, την μοναρχία. Εξ άλλου φοβούνται την καθιέρωση σοσιαλιστικού καθεστώτος στη Γερμανία και έτσι υποστηρίζουν τον Χίτλερ, ο οποίος θέλει να σβήσει τον μπολσεβικισμό. Επίσης τους υπόσχεται μεγάλα κέρδη από την δημιουργία πολεμικής βιομηχανίας.
Ένας άλλος σημαντικός και ευνοϊκός παράγοντας για τον Χίτλερ θα αποδειχτεί η νέα οικονομική κρίση. Αυτή τον βοηθά οριστικά στην αποσταθεροποίηση της ούτως ή άλλως πολιτικά αδύναμης Δημοκρατίας της Βαϊμάρης. Τέλη Φεβρουαρίου 1932 εγκρίνεται επιτέλους η αίτησή του για την γερμανική υπηκοότητα και αποκτά έτσι το δικαίωμα να δώσει υποψηφιότητα στις εκλογές του 1932. Το NSDAP έχει καλά αποτελέσματα και αποκτά τις περισσότερες έδρες στη νέα βουλή. Ο 85χρονος πρόεδρος Χίντενμπουργκ, επηρεασμένος από την εθνικιστική κλίκα που έχει συγκεντρωθεί γύρω του, καλεί τον Χίτλερ να αναλάβει την καγκελαρία. Στις 30 Ιανουαρίου 1933 ο Αδόλφος Χίτλερ διορίζεται καγκελάριος της Γερμανίας.
Β
Κεφάλαιο 9ο
Αδόλφος Χίτλερ: Το πρόσωπο και η βιογραφία του. Εξακτινώσεις: συνήθειες της καθημερινής του ζωής-προσπάθεια σκιαγράφησης του ψυχολογικού του προφίλ και της προσωπικότητάς του-σεξουαλική ζωή-σχέσεις με γυναίκες-υποτιθέμενη ομοφυλοφιλία και θεωρητική της τεκμηρίωση. Μυθιστορηματική-λογοτεχνική βιογραφία του Χίτλερ(σύμφωνα με παράφραση-τροποποίηση του βιβλίου του Ν. Χάγερ Μπουφίδη, Αδόλφος Χίτλερ, ο δημιουργός της Νέας Γερμανίας, εκδόσεις «Ακροπόλεως», Τεχνική εκτέλεσις «Πυρσού» Α.Ε Αθήναι 1936).
«Απόπειρα μιας «μυθιστορηματικής-λογοτεχνικής» βιογραφίας του Αδόλφου Χίτλερ, σύμφωνα με τα στοιχεία και τις μαρτυρίες που παραθέτουν οι πρώιμοι, επίσημοι βιογράφοι του, ως το 1936.
Η «κατασκευή» της δημόσιας εικόνας του Φύρερ, εντός και εκτός των γερμανικών συνόρων».
Α) Τα πρώτα βήματα
Μπραουνάου-Αλοίσιος Σικελγκρούμπερ, ένας τρομερός καρδιοκατακτητής.- Η εκδίκηση μιας πεθεράς -Όπου πρωτοεμφανίζεται το όνομα Χίτλερ- Σ’ ένα φτωχικό δωμάτιο ενός χωριάτικου πανδοχείου γεννιέται ο μέλλων Φύρερ.- Αυστριακός ή Γερμανός; -Η αγαθή και φιλόθρησκη Κλάρα. -Ένας λιλυπούτειος ρήτωρ. -Λάμπαχ υποψήφιος...παπάς.- Μυστικοπάθεια και αγκυλωτοί σταυροί.- Ο «μικρός αρχηγός».
Το Μπραουνάου είναι ένα γραφικότατο χωριουδάκι, με σπίτια παλιού ρυθμού και στενούς δρόμους, που βρίσκεται στα σύνορα της Γερμανίας και της Αυστρίας: στην γραμμή Μονάχου - Βιέννης. Μέχρι πριν από λίγα χρόνια ακόμη ήταν άσημο... Κανένας δεν θυμόταν ούτε το όνομά του καν. Και όμως στο μικρό αυτό αυστριακό χωριό, κατά την ναπολεόντειο εποχή, είχαν συμβεί πράγματα πολύ ενδιαφέροντα. Τα γαλλικά στρατεύματα είχαν περάσει δύο φορές από εκεί, -στα 1805, πριν από τη μάχη του Αούστερλιτς, και στα 1809 πριν από το Βαγκράμ- και στα 1806, κάποιος Ιωάννης -Φίλιππος Πάλμ- ένας βιβλιοπώλης από τη Νυρεμβέργη, εγκατεστημένος όμως από χρόνια πολλά στο Μπραουνάου- είχε καταδικαστεί σε θάνατο, επειδή είχε κυκλοφορήσει ένα «απότομο» φυλλάδιο όπου επετίθετο δριμύτατα εναντίον της γαλλικής κατοχής της Βαυαρίας και υμνούσε μ’ ενθουσιασμό το μεγαλείο της Γερμανίας. Μια τέτοια θρασεία πράξη, από ένα απλοϊκό χωρικό μάλιστα, «εν πλήρει» γαλλική κατοχή, έκανε τον Ναπολέοντα να μείνει συλλογισμένος... Εννοείται ότι κατά διαταγή του, ο Πάλμ τουφεκίστηκε αμέσως. Δεν είναι όμως σωστό, ο φτωχός βιβλιοπώλης του Μπραουνάου να θεωρηθεί ως ένας πρόδρομος του εθνικοσοσιαλισμού;... Πόσο θ’ αναγάλλιαζε η ψυχή του, αν μπορούσε να μαντέψει πως στο ίδιο αυτό μικρό χωριό του, ύστερα από εκατό περίπου χρόνια, θα γεννιόταν ο άνθρωπος που ήταν της μοίρας του να αναστήσει όλο το μεγαλείο της συντριμμένης Γερμανίας;...
Στο γραφικότατο, λοιπόν, αυτό χωριουδάκι, είχε διοριστεί στα 1860 ως υπάλληλος της αυστριακής τελωνειακής υπηρεσίας ένας φοβερός γυναικοκατακτητής. Τον έλεγαν Αλοίσιο Σικελγκρούμπερ, κι έμοιαζε καταπληκτικά στη μορφή και στην εμφάνιση γενικά με τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο Ιωσήφ. Το όνομά του ήταν λίγο κακόηχο και δυσκολοπρόφερτο, αλλά οι γυναίκες δεν κοιτάζουν τέτοιες λεπτομέρειες. Ο Αλοίσιος ήταν «ομορφάνθρωπος», η στολή του λαμποκοπούσε, ήταν πάντα καθαρός και περιποιημένος, ήξερε να επιβάλλεται αλλά συγχρόνως και ν’ αφήνει να διαφαίνονται όλα τα τρυφερά αισθήματα της ψυχής του. Αυτά αρκούσαν για να ξετρελαίνονται μαζί του όλα τα κορίτσια του Μπραουνάου!...
Ο Σικελγκρούμπερ, φυσικά, σαν τέλειος Δόν Ζουάν που ήταν, δεν έχανε κι αυτός τον καιρό του: ξεμυάλιζε με τη σειρά του όλες τις όμορφες κοπέλες του χωριού του, χωρίς να διστάζει και να τις παντρευτεί ακόμη, όταν έβλεπε πως μόνο μ’ αυτό το μέσο θα πετύχαινε το σκοπό του. Έτσι, αφού παντρεύτηκε και χήρεψε δύο φορές, ερωτεύτηκε στο τέλος για τα καλά μια μικρούλα, εικοσιδύο χρόνια μικρότερή του! - την Κλάρα Πολζέλ, και την παντρεύτηκε κι αυτήν.
Παρ’ όλο τον έρωτα που ένιωθε για τη γυναίκα του, ο Αλοίσιος δεν εννοούσε να παραιτηθεί κι από τις εξώγαμες κατακτήσεις του. Ούτε και η Κλάρα άλλωστε, η μικρούλα με τα ονειροπόλα μάτια, παραπονιόταν γι’ αυτό. Όπως δεν είχαν παραπονεθεί, στον καιρό τους, και η Άννα και η Φραντσέσκα, οι δύο πρώτες γυναίκες του τρομερού Σικελγκρούμπερ, για τις αλλεπάλληλες απιστίες του αδιόρθωτου άνδρα τους: παραδέχονταν πως ένας άνδρας τόσο ωραίος σαν κι αυτόν, ήταν φυσικό και μοιραίο να μην ανήκει αποκλειστικά σε μία γυναίκα, στη γυναίκα του...
Η τρίτη κατά σειρά, όμως, πεθερά του Αλοίσιου δεν είχε την ίδια γνώμη. Ήταν, φαίνεται, γυναίκα «παλαιών αρχών»... Κι όταν κάποια μέρα, έμαθε ότι ο γαμπρός της είχε αποκτήσει μετά τον γάμο του με την Κλάρα ένα νόθο τέκνο με κάποια συγχωριανή τους, έγινε έξω φρενών!
- Άκουσε δω! Δήλωσε ορθά κοφτά στην κόρη της. Θα τον χωρίσεις τον άντρα σου! Τελείωσε! Εκτός αν αποφασίσει να γίνει πια άνθρωπος! Αυτή η ιστορία δεν μπορεί να εξακολουθήσει...
«Αυτή η ιστορία» όμως εξακολούθησε. Γιατί η Κλάρα λάτρευε τον Αλοίσιό της, κι ο Αλοίσιος πάλι δεν εννοούσε να γίνει «άνθρωπος». Και η αυστηρή κυρία Πολζέλ, που, στο κάτω-κάτω είχε καρδιά μάνας, για την αγάπη της μοναχοκόρης της αναγκάστηκε να κλείσει κι αυτή τα μάτια στα παραστρατήματα του γαμπρούλη της...
Σκέφτηκε όμως να τον τιμωρήσει με έναν άλλο τρόπο: ήξερε πόσο περήφανος κι εγωιστής ήταν ο Σικελγκρούμπερ. Συγχρόνως όμως ήξερε ότι μετά το θάνατό της, περίμενε να κληρονομήσει τη μικρή μεν, αλλά γι’ αυτόν αρκετά σεβαστή περιουσία της. Συνδυάζοντας, λοιπόν, αυτά τα δυο με την επιθυμία της να μη γελοιοποιούνται οι απόγονοι της κόρης της με το δυσκολοπρόφερτο όνομα του πατέρα τους, πρόσθεσε στη διαθήκη της έναν ειδικό όρο, που υποχρέωνε τους κληρονόμους της να φέρουν το δικό της οικογενειακό όνομα, αν ήθελαν να έχουν δικαιώματα στην περιουσία της.
Ο Σικελγκρούμπερ, μόλις πέθανε η πεθερά του, δεν δίστασε ούτε στιγμή να «ρίξει τη μύτη του» και να συμμορφωθεί με τον όρο της διαθήκης της πεθεράς του, κι έτσι, στις 7 Ιανουαρίου του 1877, εγκατέλειψε το πατρικό του όνομα και πήρε το όνομα Χίτλερ, το οικογενειακό όνομα της κυρίας Πολζέλ!
Που να φανταζόταν η αγαθή γυναίκα ότι με το να θελήσει να τιμωρήσει το γαμπρό της, θα γινόταν η αιτία να «δοξασθεί», ύστερα από μερικά χρόνια, το όνομά της σε όλο τον κόσμο!
Όταν ο Αλοίσιος Σικελγκρούμπερ, ή μάλλον ο Αλοίσιος Χίτλερ πλέον, έγινε κύριος της μικρής αυτής περιουσίας, ανέπνευσε με ανακούφιση. Όλα τα όνειρα της ζωής του είχαν πλέον εκπληρωθεί: είχε μια όμορφη γυναίκα, κατακτήσεις, εξωσυζυγικές σχέσεις, θέση στην κοινωνία, τα μέσα ώστε να περνάει άνετα τη ζωή του. Τι άλλο μπορούσε να επιθυμήσει; Και συλλογιζόταν την περιπετειώδη ζωή, την φτώχεια, τους εξευτελισμούς που είχε υποστεί στα νειάτα του, πριν ακόμα φτάσει στο πρώτο σκαλοπάτι της νέας του ζωής, πριν κατακτήσει την φανταχτερή στολή του τελωνοφύλακα που του είχε ανοίξει την πόρτα στην ευτυχία...
Η καταγωγή του ήταν κάτι παραπάνω από ταπεινή: ο πατέρας του δεν ήταν παρά ένας φτωχός υπάλληλος σε υποστατικό... ο μικρός Αλοίσιος όμως ήταν περήφανος. Δεν ήθελε με κανένα τρόπο να μοιάζει του πατέρα του. Εννοούσε να γίνει «κύριος», να του βγάζουν όλοι το καπέλο. Τον τραβούσαν οι περιπέτειες, το άγνωστο. Κι ένα πρωί, μ’ ένα μικρό μπογαλάκι στον ώμο και με ελάχιστα κέρματα στην τσέπη, έφυγε από το χωριό του με την απόφαση να μη γυρίσει πίσω, αν, προηγουμένως, δεν είχε καταλάβει μια ξεχωριστή θέση στην κοινωνία. Κι άρχισαν τότε οι περιπλανήσεις... η φριχτή ζωή στη Βιέννη... Επί χρόνια δούλευε κάλφας σε παπουτσίδικο, από τα χαράματα του Θεού ως τη βαθιά νύχτα, για να κερδίσει το ψωμί του.
Όμως τώρα πια, να που ήταν οικογενειάρχης, «νοικοκύρης» αξιοσέβαστος. Και σαν για να συμπληρωθεί η ευτυχία του, στις 20 Απριλίου του 1889, η γυναίκα του, που ήταν τότε 42 χρόνων, γέννησε έναν γιό: μέσα στο δωμάτιο ενός κοινότατου πανδοχείου του Μπραουνάου είχε γεννηθεί ο Αδόλφος Χίτλερ, ο μέλλων Φύρερ της Γερμανίας!
- Η τοποθεσία του χωριού όπου γεννήθηκα, είναι για μένα σύμβολο μιας μεγάλης υποχρεώσεως!
Έτσι αρχίζει ο Αδόλφος Χίτλερ την περίφημη αυτοβιογραφία του, που γράφηκε μέσα σ’ ένα κελί των φυλακών του Μονάχου.
Σαν εξήγηση της φράσης αυτής, ένας βιογράφος και θαυμαστής του έργου του – ο Σσάϊντ – συμπληρώνει:
«Ένα ποτάμι, το Ίν, χωρίζει το λίκνο του Αδόλφου Χίτλερ από την Γερμανική Αυτοκρατορία. Ένα ποτάμι, τίποτα άλλο. Και στις δύο όχθες του μιλούν την ίδια γλώσσα, το ίδιο αίμα ρέει στις φλέβες των κατοίκων. Για ποιο λόγο, λοιπόν, να υπάρχει αυτό το «όριο» μεταξύ των ανθρώπων της ίδιας φυλής; Για ποιο λόγο κάποια σκληρή μοίρα να έχει συνδέσει την τύχη του γερμανικού αυτού κομματιού της Αυστρίας με την τύχη ενός αχανούς κράτους, αποτελούμενου από ετερογενή στοιχεία, ενός κράτους που βρίσκεται στην κατάπτωση, που είναι μοιραίο να γκρεμιστεί, ν’ αποσυντεθεί φριχτά; Για ποιο λόγο η γερμανική Αυτοκρατορία που η σφριγώσα δύναμή της θαμπώνει και τις πιο τολμηρές ακόμη φαντασίες, να μην κλείνει μέσα στη μητρική της αγκαλιά κι αυτό το μικρό κομματάκι της γης;... Γιατί να μην αγκαλιάζει όλους τους γερμανικούς λαούς; Και γιατί να γεννηθώ, εγώ, στις 20 Απριλίου του 1889, στο Μπραουνάου, σαν στην εξορία;...
Και το Πνεύμα της Φυλής απάντησε στο παιδί: Για να παραχθεί, από τον βαθύ σου πόνο, από την άπειρη νοσταλγία σου, το νέο ιδανικό, ο προσαρμοσμένος στις νέες συνθήκες Παγγερμανισμός!».
Για την αυστριακή – τυπικώς, τουλάχιστον – καταγωγή του Χίτλερ έχουν γραφεί πολλά. Οι φανατικοί οπαδοί του εθνικοσοσιαλισμού, κατανοώντας την ανάγκη να περιβάλουν με μια ατμόσφαιρα υπερφυσικού την γέννηση του Φύρερ, τονίζουν ότι ήταν μεγάλη εικόνα της τύχης για τον Χίτλερ να γεννηθεί στα σύνορα των δύο κρατών που αγωνίζεται σήμερα να συνενώσει. Οι εχθροί του, πάλι, τον παρουσιάζουν ως άνθρωπο χωρίς συγκεκριμένη πατρίδα και συνεπώς ως έναν αριβιστή χωρίς βαθύτερη πίστη σ’ ένα πατριωτικό ιδανικό.
Το γεγονός, ωστόσο, είναι πως όλη η περιφέρεια του Μπραουνάου είναι ποτισμένη από το γερμανικό πνεύμα. Οι απόγονοι του βιβλιοπώλη Πάλμ δεν έχουν εκλείψει... Ως και στο σχολείο του ακόμη ο Αδόλφος Χίτλερ είχε αρκετούς συμμαθητές απογόνους του βαυαρικού στρατού που, υπό την ηγεσία του Ναπολέοντα Βοναπάρτη, είχε συντρίψει τους αυστριακούς του αρχιδούκα Καρόλου!...
Γι’ αυτό, και οι χιλιάδες των Γερμανών εθνικοσοσιαλιστών που προσέρχονται καθημερινά σαν σε προσκύνημα στο φτωχικό δωμάτιο του πανδοχείου του Μπραουνάου – γιατί υπάρχει ακόμη και σήμερα το δωμάτιο όπου γεννήθηκε ο Χίτλερ – ξεχνούν πως πατούν σε αυστριακό έδαφος και θαρρούν πως βρίσκονται μέσα στην καρδιά της Γερμανίας.
Κι έπειτα... μη λησμονούμε ότι δώδεκα εκατομμύρια Γερμανοί κατείχαν προπολεμικά τις βαυαρικές Άλπεις, την Άνω Αυστρία και τον Αυστριακό Δούναβη. Μπορούμε, συνεπώς, να πούμε πως ο Χίτλερ είναι Γερμανός, όπως είναι Έλληνες και οι ρωμιοί των υπόδουλων μερών.
Αυτό που έβλαψε περισσότερο τον Χίτλερ – και που, ασφαλώς, θα τον πικράνει βαθιά – δεν είναι τόσο το ότι, συμπτωματικά, γεννήθηκε σε αυστριακό έδαφος, όσο το ότι η μορφή του, η εμφάνισή του, το ύψος του είναι κάθε άλλο παρά «γερμανικά»...
Από πολύ μικρός, ο Αδόλφος Χίτλερ είχε βλέμμα ζωηρό, και ονειροπόλο συγχρόνως, θολό μα και διαπεραστικό -το βλέμμα της μητέρας του-, και κρατούσε το κεφάλι του τεντωμένο με περηφάνεια σαν τον πατέρα του. Είχε δηλαδή τα ίδια εξωτερικά σημάδια που έχει και σήμερα. Πολλοί νομίζουν πως ο Χίτλερ είναι κοντός. Κάνουν λάθος εν τούτοις: ο Χίτλερ είναι ψηλότερος από το μέτριο ανάστημα. Το τέντωμα του στήθους και το σταύρωμα των χεριών του, το κατακτητικό του αυτό ύφος που παρατηρούμε σήμερα στις φωτογραφίες του, το συνήθιζε από μικρός. Την τούφα επίσης των μαλλιών του που πέφτει στο μέτωπό του από τα δεξιά προς τ’ αριστερά, και χαρακτηρίζει τόσο έντονα τη φυσιογνωμία του, την είχε από μικρός.
Και όσο και αν η κακή μορφή του καθώς και η πεταχτή μύτη του κάθε άλλο θυμίζουν παρά γερμανικό τύπο, στην πραγματικότητα, εν τούτοις, ο χιτλερικός τύπος είναι συνηθέστατος στην Άνω Αυστρία – γι’ αυτό ίσως και οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής του Ίν μοιάζουν καταπληκτικά με τον Φύρερ...
Και τώρα δύο λόγια για τους γονείς του:
Η μητέρα του, ήταν μια γυναίκα γλυκειά, ασθενική και θεοφοβούμενη. Οι φωτογραφίες της – εκείνη κυρίως που φύλαγε ο Φύρερ στο στήθος του σ’ όλη τη διάρκεια του μεγάλου πολέμου – μας την παρουσιάζουν σα μια γυναίκα γεμάτη καρτερικότητα και μελαγχολία, με βαριά και κάπως «λαϊκά» χαρακτηριστικά μιας ευσυνείδητης νοικοκυράς. Εν τούτοις τα παράξενα – τα άτονα και διαπεραστικά συγχρόνως μάτια της – τα μάτια του Αδόλφου – κινούν αμέσως την προσοχή. Η Κλάρα Χίτλερ είχε δυο ιδανικά στη ζωή της: να λατρεύει τον άνδρα της, και να «αναστήσει» όχι μόνο τα δύο παιδιά που απέκτησε μαζί του, αλλά και την κόρη που είχε αποκτήσει αυτός από τον πρώτο του γάμο.
Ο πατέρας του Χίτλερ, αν και ταπεινής καταγωγής όπως είδαμε, ήταν εν τούτοις πιο λεπτός «τύπος» από τη γυναίκα του. Είχε παρουσιαστικό αριστοκράτη- και το βλέμμα του είχε την έκφραση εκείνη του κορεσμού και της πλήξεως, του «σπλήν», που παρατηρούμε στις εικόνες των ακόλαστων Πριγκίπων της Βαυαρίας...
Ο Χίτλερ ομολογεί στα Απομνημονεύματά του ότι δεν θυμάται καλά τα παιδικά του χρόνια. Αυτό δεν είναι και τόσο παράξενο: δεν ήξερε ούτε να συλλαβίζει καλά-καλά όταν ο πατέρας του μετετέθη από το Μπράουνάου στο Πασσάου της Γερμανίας. Κι ήταν μόλις έξι χρόνων, όταν ο Αλοίσιος μαζί με την οικογένειά του εγκαταστάθηκε στο Λάμπαχ, όπου και έμεινε τέσσερα χρόνια. Εκεί, πια, οι γονείς του μικρού Αδόλφου άρχισαν να δίνουν «ανατροφή» στον μικρό γιό τους: τον έστειλαν στο κοινοτικό σχολείο. Αμέσως, όμως, από τις πρώτες μέρες, ο Αδόλφος «πήρε τον αέρα» των συμμαθητών του! Δεν άργησε έτσι να γίνει πραγματικός «αρχηγός» τους. Βίαιος, νευρικός και οξύθυμος όπως ήταν, τους έκανε διάφορες φάρσες. Κυρίως όμως, παρασύροντάς τους με την υπερβολή και την επιβολή που ασκούσε πάνω τους και με τη ρητορική του. Είχε από τότε ρητορικά χαρίσματα ο μικρός Χίτλερ: τους ανάγκαζε να το σκάνε μαζί του από το σχολείο, και άλλοτε μεν, να ροβολάνε στους δρόμους της πόλεως χαλώντας, κυριολεκτικά, τον κόσμο, άλλοτε πάλι να τρέχουν στα γειτονικά δάση για να κυνηγήσουν τα δυστυχισμένα πουλιά... και ο πατέρας μεν του μικρού Αδόλφου καμάρωνε για τη «λεβεντιά» του γιου του. Η μητέρα του όμως ανησυχούσε... γιατί παρατηρούσε κάτι περίεργα συμπτώματα στο παιδί της: καθώς της έλεγαν οι συμμαθητές του, πολλές φορές, όταν βρισκόταν μαζί τους μέσα στο δάσος, κυριευόταν από ένα είδος μέθης: έβγαζε λόγους μ’ όλη τη δύναμη της φωνής του στα πουλιά, στα δένδρα, στη φύση ολόκληρη, σα να ήθελε να γυμνάσει τους πνεύμονές του – ή μάλλον, σα να ήθελε να καθυποτάξει το σύμπαν! Έπειτα συνερχόταν βέβαια, ξαναθυμόταν την παρουσία των συμμαθητών του, έτρεχε μαζί τους για να κυνηγήσει πουλιά... Όταν όμως γύριζε στο σπίτι του, κυριευόταν πάλι από τη νευρική του υπερδιέγερση. Χωνόταν μέσα στα φουστάνια της μητέρας του, την τραβούσε, την έσφιγγε στην αγκαλιά του σπασμωδικά, και... μια στιγμή κατόπιν, σα να μην είχε συμβεί τίποτα, σα να είχε ξαναγίνει κύριος των νεύρων του, με ένα ύφος θριαμβευτικό έτρεχε να βρει νέες περιπέτειες.
Κάθε βράδυ, ο μικρός Χίτλερ παρακολουθούσε μαζί μ’ άλλα παιδιά μαθήματα ωδικής στο περίφημο μοναστήρι των Βενεδικτίνων του Λάμπαχ. Η γλυκειά μουσική του αρμονίου, οι μυστικοπαθείς ψαλμοί, οι μεγαλοπρεπείς θρησκευτικές τελετές, άρχισαν σιγά-σιγά να εξασκούν μια παράξενη επίδραση στην ψυχή του μικρού: Ονειροπολούσε μυστικά να γίνει... παπάς. Του άρεσε να περιπλανάται μέσα στους θάμπούς διαδρόμους του μοναστηριού, και πολλές φορές τον είδαν να στέκεται και να κοιτάζει εκστατικά κάτι μυστηριώδεις αγκυλωτούς σταυρούς που ήταν χαραγμένοι στους τοίχους, σα ν’ αντίκρυζε το πεπρωμένο του.
Την μυστικοπάθειά του, βέβαια, και την επιθυμία του να γίνει παπάς, τα ξέχασε αργότερα ο Χίτλερ. Οι μυστηριώδεις αγκυλωτοί σταυροί όμως έμειναν βαθιά χαραγμένοι στην ψυχή του. Και τους ξαναθυμήθηκε αργότερα, όταν χρειάστηκε ένα σύμβολο για το κόμμα του...
Οι μυστηριώδεις αυτοί σταυροί που ήταν χαραγμένοι στους τοίχους του μοναστηριού του Λάμπαχ, είχαν και την ιστορία τους: Από το 1859 έως το 1872, ηγούμενος της μονής αυτής ήταν κάποιος Θεοδώριχος Χάγκεν, άλλοτε διευθυντής των γραφείων της Επισκοπής της Πράγας. Ήταν παράξενος κληρικός αυτός ο Θεοδώριχος Χάγκεν. Οι άλλοι μοναχοί τον θεωρούσαν μονομανή – αν όχι και μισότρελο. Όπου κι αν βρισκόταν – στο κέντρο των αψίδων της εκκλησίας της Μονής, στις Στοές, στους Τρούλους, κάτω από τις σκάλες, ως και πάνω στην έδρα του ακόμη στο σχολείο της Μονής όπου δίδασκε, – χάραζε, χωρίς να εξηγεί τον λόγο, το μυστηριώδες εραλδικό σχήμα – τον αγκυλωτό σταυρό – που χρησιμοποιήθηκε άλλοτε από τους λαούς του Βορρά – όπως λέει ο ίδιος ο Χίτλερ.
Πάντως, και εκεί μέσα στο μοναστήρι των Βενεδίκτων, ο μικρός Αδόλφος δεν έπαυσε να δείχνει την τάση του στο να αρχηγεύει διαρκώς και να διευθύνει τους άλλους. Αυτός οδηγούσε τους συμμαθητές του στην τάξη και τους επέβλεπε, αυτός πρωτοστατούσε σε κάθε κίνηση στο σχολείο... Ως μαθητής, κάθε άλλο ήταν παρά καλός. Τα βιβλία δεν του άρεσαν. Μόλις ξυπνούσε το πρωί, η πρώτη του σκέψη ήταν πως... να το σκάσει από τα μαθήματά του, παρασύροντας όμως μαζί του και τους μικρούς οπαδούς του. Μόνο στο μικρό παρεκκλήσι της μονής, όταν έψελνε τον εσπερινό μαζί με τους καλόγερους ένιωθε κάποια συγκίνηση. Μόλις τελείωνε όμως η ακολουθία, μάζευε τους συμμαθητές του και τους έβγαζε λόγους! Προσπαθούσε να τους κάνει να τον φοβούνται, να εμπνεύσει τον τρόμο στην παιδική τους ψυχή για να τους έχει πάντα υποχείριούς του. Πολλές φορές τους ανάγκαζε – όπως διηγούνται ακόμη σήμερα παλιοί συμμαθητές του – να γυρίζουν στο σπίτι τους τρέχοντας, έτσι χωρίς λόγο. Κι όλοι, στο σχολείο, τον αποκαλούσαν: «Ο μικρός αρχηγός!».
Οπωσδήποτε, παρ’ όλες του τις επιτυχίες αυτές, -ή μάλλον ένεκα των επιτυχιών του αυτών ακριβώς- ο Χίτλερ δεν ήταν καθόλου συμπαθής στον γυναικόκοσμο του Λάμπαχ. Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι δεν είχαν και άδικο οι αγαθές νοικοκυρές. Ξεμυάλιζε τα παιδιά τους, κατέστρεφε τα πάντα στο διάβα του, ήταν ένα τρελόπαιδο, ένας σωστός μικρός Αττίλας. Γι’ αυτό ίσως και ο Φύρερ, στ’ Απομνημονεύματά του, δε θέλει να θυμηθεί τα παιδικά του χρόνια... Ο ίδιος ο πατέρας του είχε παύσει πια να καμαρώνει για τα καμώματα του γιού του: συλλογιζόταν, μελαγχολικά, ότι δεν θα κατόρθωνε ποτέ να τον κάνει άνθρωπο... Και όλο τον απόπαιρνε: το μόνο, πράγματι, που θυμάται από την παιδική του ζωή ο Αδόλφος Χίτλερ, είναι πως ήταν διαρκώς τσακωμένος με τον πατέρα του.
Μια μέρα, εν τούτοις ψάχνοντας μέσα στη βιβλιοθήκη του γέρου τελωνοφύλακα, ο μικρός Αδόλφος βρήκε ένα βιβλίο που τράβηξε αμέσως την προσοχή του. Ήταν μια λαϊκή έκδοση του γαλλογερμανικού πολέμου του 1870. Άπληστα άρχισε να το διαβάζει.
Κι από τη στιγμή εκείνη, σαν να είχε γίνει κάποιο θαύμα, άλλαξε η ψυχοσύνθεσή του...
Β
Αυτό το ebook είναι της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη και δημοσιεύεται στην Ματιά με την άδεια της. Εμείς από αυτές τις γραμμές θέλουμε να ευχαριστήσουμε θερμά την συγγραφέα του για την άδεια δημοσίευσης που μας έδωσε.
Τα πνευματικά δικαιώματα του ανήκουν στην συγγραφέα του, Αμαλία Κ. Ηλιάδη. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, αναπαραγωγή, ολική ή μερική, περιληπτική, κατά παράφραση ή διασκευή και απόδοση του περιεχομένου της έκδοσης με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης, ή άλλο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια του συγγραφέα. (Νόμος 2121/1993 & διεθνής σύμβαση της Βέρνης που έχει κυρωθεί με τον Ν.100/1975).
Για να μάθετε για την Αμαλία Κ. Ηλιάδη κάντε κλικ εδώ.
