30 Nοεμβρίου 2023 κάνει πρεμιέρα στην Ελλάδα
Σε ένα δυστοπικό νησί της Ελλάδας γύρω στο 1900, η Χαδούλα, χήρα Ιωάννου Φράγκου είναι μια γυναίκα που έχει μάθει να επιβιώνει στην ανδροκρατούμενη, πατριαρχική κοινωνία υπηρετώντας αυτό που της πέρασε η μητέρα της – μια σκυτάλη δύσκολη, που διαιωνίζει την υποτίμηση και την κατώτερη μοίρα της γυναίκας. Η Χαδούλα επαναστατεί μέσα της και αυτό δεν θα αργήσει να συμβεί και προς τα έξω. Τα μικρά κορίτσια του νησιού γίνονται θύματά της. Αφαιρώντας τους τη ζωή, η ίδια νιώθει ότι τα απαλλάσσει από το κοινωνικό φορτίο που η ύπαρξή τους επιφέρει. Οι πράξεις της κάποια στιγμή αυτονομούνται και τη φέρνουν αντιμέτωπη με τον νόμο. Εγκαταλείπει το σπίτι της και βρίσκει καταφύγιο στη φύση. Όμως, όσο και αν η ηθική της τής υπαγορεύει ότι έπραξε σωστά, στην πραγματικότητα το χρόνιο τραύμα της την ακολουθεί παντού. Το τέλος έρχεται σαν λύτρωση.
Σκηνοθεσία: Εύα Νάθενα
Σενάριο: Κατερίνα Μπέη
Πρωταγωνιστούν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Μαρία Πρωτόπαππα, Έλενα Τοπαλίδου, Πηνελόπη Τσιλίκα, Γεωργιάννα Νταλάρα, Χρήστος Στέργιογλου, Στάθης Σταμουλακάτος, Δημήτρης Ήμελλος, Χριστίνα Μαξούρη, Όλγα Δαμάνη, Αγορίτσα Οικονόμου, Μιχάλης Οικονόμου, Βερόνικα Δαβάκη, Νίκη Παπανδρέου, Μάνια Παπαδημητρίου, Μαρία Σκουλά, Γιάννης Τσορτέκης, Γαλήνη Χατζηπασχάλη.
Σκηνοθετικό σημείωμα
«Ο Α. Παπαδιαμάντης δεν έγραψε για να αποδείξει κάτι, αλλά για να υπηρετήσει το κοινό ελληνικό αίσθημα, τον παράξενο τρόπο των Ελλήνων, αυτόν τον τρόπο που σήμερα πολεμάμε με όλες μας τις δυνάμεις, μπλεγμένοι στην άρνηση της ζωής και την αισθητικοποίηση του θανάτου. Ο άνθρωπος αυτός, δέχτηκε να σηκώσει ένα βάρος…».
(Χρήστος Βακαλόπουλος)
Από το Χάος στο Χαρτί
Το παραπάνω απόσπασμα αποτυπώνει την πρόθεση της ταινίας.
Η ταινία αυτή δεν θα επιχειρήσει μια ποινική ή εγκληματολογική προσέγγιση. Θα εισχωρήσει στον τρόπο που ο Παπαδιαμάντης διείσδυσε στην ψυχή της ηρωίδας του- τρόπος, ως εκείνη τη στιγμή, πρωτοφανής λογοτεχνικά. Αυτός είναι 1ος βασικός άξονας της ταινίας.
Ο 2ος είναι το ιστορικό αποτύπωμα της εποχής γύρω στο 1900, σαν κοινωνική σφυγμομέτρηση. Η ιστορία, δηλαδή αυτό που πραγματικά συνέβαινε εκείνη την εποχή, είναι αυτό που δημιούργησε μια ηρωίδα σαν τη Φόνισσα.
Για τους δύο αυτούς άξονες, τα υλικά που δανειζόμαστε προκειμένου να βάλουμε σε μεγεθυντικό φακό αυτό το αφήγημα- είναι τρία βασικά εργαλεία: η Ιστορία, η Κοινωνιολογία και η Ψυχιατρική -και τα τρία με σημερινά δεδομένα.
Το 1ο , η Ιστορία, έχει κάνει την αποτίμηση της όσον αφορά το 2ο , δηλαδή τις κοινωνικές δομές και τη θέση της γυναίκας τότε. Και τα δύο αυτά με ψυχαναλυτικά δεδομένα φωτίζουν την βαθύτερη ρίζα της δημιουργίας αυτής της ηρωίδας, που δεν είναι απλώς επινόηση του συγγραφέα της, αλλά μια αληθινή ηρωίδα λαϊκής τραγωδίας- και ως τέτοια θα την αναπαραστήσει η ταινία.
Το μητρικό στοιχείο στην ταινία (αυτό που λέμε σκυτάλη της ζωής), η καταδυναστευτική συνεξάρτηση στη σχέση μάνας-κόρης συνλειτουργεί ως αίτιο των φόνων και όσων διαδραματίζονται.
Η θεσμοθετημένη προίκα για τις κόρες καταργήθηκε στην Ελλάδα το 1983. Ένα – ως σήμερα κρυμμένο μυστικό- κάλυπτε τις βρεφοκτονίες των κοριτσιών.
Η ταινία επιχειρεί να το φέρει στο φως.
(Εύα Νάθενα)
