Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος. Βίος
Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος, ήταν το μικρό παιδί που έδειξε ο Χριστός, το αγκάλιασε και είπε:
Αμήν λέγω υμίν, εάν μη στραφήτε και γένησθε ως τα παιδία, ου μη εισέλθητε εις την Βασιλείαν των Ουρανών.
όστις ούν ταπεινώσει εαυτόν ως το παιδίον τούτο, ούτoς εστίν ο μείζων εν τη Βασιλεία των Ουρανών.
και ος εάν δέξηται παιδίον τοιούτον εν επί τω ονόματί μου, εμέ δέχεται·
Αυτό το εξαιρετικό γεγονός που περιγράφει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος στο ΙΗ κεφάλαιο, είναι και ο λόγος που ονομάζεται Θεοφόρος ο Άγιος Ιγνάτιος.
Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος ήταν διάδοχος των Αγίων Αποστόλων και έγινε Πατριάρχης της Εκκλησίας της Αντιόχειας, δεύτερος μετά τον Πατριάρχη Ευόδωρο. Ήταν μαθητής του Ιωάννη του Θεολόγου, μαζί με τον Άγιο Πολύκαρπο τον επίσκοπο Σμύρνης.
Καταγωγή και Οικογενειακό Περιβάλλον
Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για τον τόπο και τον χρόνο γέννησης του Αγίου Ιγνατίου. Γενικά, θεωρείται ότι καταγόταν από την Αντιόχεια, μια σημαντική πόλη της Συρίας, και είχε πιθανώς ελληνική καταγωγή και παιδεία. Ωστόσο, υπάρχει και η άποψη ότι μπορεί να είχε λατινογενή προέλευση, καθώς το όνομα Ιγνάτιος προέρχεται από τη λατινική λέξη “Ignis”, που σημαίνει “φωτιά”. Ανατράφηκε σε ένα χριστιανικό περιβάλλον, αν και η ευρύτερη περιοχή ήταν γεμάτη ειδωλολάτρες. Οι γονείς του ήταν χριστιανοί και τον μεγάλωσαν με την πίστη στον αληθινό Θεό και την ευσέβεια. Μια παράδοση αναφέρει ότι όταν ήταν μικρό παιδί, βρέθηκε στα Ιεροσόλυμα όπου ο Χριστός τον ευλόγησε και τον πήρε στην αγκαλιά του, παρουσιάζοντάς τον ως παράδειγμα αθωότητας.
Μαθητεία και Εκκλησιαστική Σταδιοδρομία
Ο Ιγνάτιος έγινε μαθητής του Ευαγγελιστή Ιωάννη μαζί με τον Άγιο Πολύκαρπο, ο οποίος αργότερα έγινε επίσκοπος Σμύρνης. Ο Ιγνάτιος χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τους Αποστόλους και στη συνέχεια, αναδείχθηκε επίσκοπος της Αντιόχειας, διαδεχόμενος τον Πατριάρχη Ευόδιο. Σύμφωνα με τον Ωριγένη, ήταν ο δεύτερος επίσκοπος Αντιοχείας μετά τον Απόστολο Πέτρο. Έτσι, ο Ιγνάτιος έγινε διάδοχος των Αποστόλων και θεωρείται φορέας της γνησίας αποστολικής παράδοσης. Η δράση του στην Αντιόχεια ήταν πολύ σημαντική, καθώς η πόλη ήταν γεμάτη ειδωλολατρία και ο Ιγνάτιος υπήρξε πνευματικός φάρος, προσελκύοντας χιλιάδες ανθρώπους στη χριστιανική πίστη. Ήταν γνωστός για το κύρος και την πνευματική του εξουσία, η οποία ξεπερνούσε τα όρια της Αντιόχειας και έφτανε μέχρι τα όρια της Συρίας, καθιστώντας τον επίσκοπο οικουμενικού χαρακτήρα. Ο βίος του αναφέρει ότι είχε οράματα κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, όπου έβλεπε αγγέλους να γεμίζουν το ιερό βήμα.
Σύλληψη και Δίκη
Την εποχή που ο αυτοκράτορας Τραϊανός βρισκόταν στην Αντιόχεια για να προετοιμάσει πόλεμο εναντίον των Περσών, οι ιερείς του Δαφναίου Απόλλωνος τον πλησίασαν και διέβαλαν τον Ιγνάτιο. Τον κατηγόρησαν ότι αρνείται να λατρεύει τους θεούς της πόλης και του κράτους, ότι λατρεύει κάποιον εσταυρωμένο και ότι αποτρέπει τους πολίτες από τις απολαύσεις της ζωής. Ο Τραϊανός, θυμωμένος από τις κατηγορίες, διέταξε να φέρουν τον Ιγνάτιο μπροστά του.
Ο Ιγνάτιος, με μεγάλη παρρησία, ομολόγησε την πίστη του στον Τριαδικό Θεό και στον Ιησού Χριστό. Αρνήθηκε με βδελυγμία να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Τραϊανός του πρότεινε να γίνει αρχιερέας του Δία και να λάβει τιμές, αλλά ο Ιγνάτιος απέρριψε αυτές τις προσφορές, δηλώνοντας ότι είναι ιερέας του αληθινού Θεού. Αυτή η άρνηση ήταν η αρχή του μαρτυρικού του τέλους.
Το Ταξίδι προς τη Ρώμη
Μετά την άρνησή του να θυσιάσει στα είδωλα, ο Ιγνάτιος συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο. Τον έδεσαν με αλυσίδες και τον έστειλαν στη Ρώμη για να δικαστεί από το αυτοκρατορικό δικαστήριο, όπου οι χριστιανοί συνήθως καταδικάζονταν σε θάνατο από άγρια θηρία. Στην πορεία προς τη Ρώμη, ο Ιγνάτιος υπέστη πολλές ταλαιπωρίες, βασανιστήρια και στερήσεις, ωστόσο βάδιζε με χαρά τον δρόμο του μαρτυρίου. Στον δρόμο για τη Ρώμη, έμαθε ότι οι χριστιανοί εκεί σχεδίαζαν την απελευθέρωσή του, αλλά τους παρακάλεσε να μην το κάνουν, καθώς επιθυμούσε το μαρτύριο, ώστε να γίνει το σώμα του “ψωμί του Χριστού, αλεσμένο από τα δόντια των θηρίων”. Έγραψε μάλιστα μια περίφημη επιστολή προς τους Ρωμαίους, εκφράζοντας αυτή του την επιθυμία.
Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του, ο άγιος περνούσε από διάφορες πόλεις και Εκκλησίες, στηρίζοντας τους χριστιανούς με τις διδασκαλίες του. Πέρασε από τη Σμύρνη, όπου συνάντησε τον Πολύκαρπο και άλλους επισκόπους και από την Τρωάδα, από όπου έγραψε επιστολές. Δίδασκε τους επισκόπους, τους πρεσβυτέρους και τους νεότερους, προτρέποντάς τους να παραμείνουν σταθεροί στην ευσέβεια..
Το Μαρτύριο στη Ρώμη
Φτάνοντας στη Ρώμη, ο Ιγνάτιος οδηγήθηκε στο Κολοσσαίο, όπου είχε συγκεντρωθεί πλήθος κόσμου για να παρακολουθήσει το φρικτό θέαμα. Αφέθηκαν λιοντάρια και τίγρεις, νηστικά επί μια εβδομάδα, τα οποία όρμησαν και κατασπάραξαν τον Ιγνάτιο. Σύμφωνα με την παράδοση, τα θηρία άφησαν άθικτη την καρδιά του, στην οποία βρέθηκε γραμμένη με χρυσά γράμματα η φράση “Ιησούς Χριστός, ο έρως της ψυχής μου”.
Οι χριστιανοί της Ρώμης, με κίνδυνο, μάζεψαν τα λείψανά του και τα μετέφεραν στην Αντιόχεια και αργότερα επέστρεψαν και πάλι στη Ρώμη. Το μαρτύριο του Αγίου Ιγνατίου έγινε περίπου το 109 ή 110 μ.Χ..
Η Θεολογία του Αγίου Ιγνατίου
Ο Άγιος Ιγνάτιος θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους θεολόγους μετά τους Αποστόλους. Η θεολογία του αποτελεί συνέχεια της αποστολικής διδαχής και εστιάζει σε τρεις βασικούς πυλώνες:
- Τη θεολογία του επισκόπου: Ο Ιγνάτιος τονίζει τη σημασία του επισκόπου ως κέντρου της ενότητας της Εκκλησίας. Πιστεύει ότι οι πιστοί πρέπει να συσπειρώνονται γύρω από τον επίσκοπο της τοπικής Εκκλησίας και να μην γίνεται τίποτα χωρίς την έγκρισή του. Ο επίσκοπος θεωρείται ο διάδοχος του Ιησού Χριστού. Ο Ιγνάτιος αναφέρει ότι όπου είναι ο επίσκοπος, εκεί είναι και η Εκκλησία.
- Τη θεολογία της ενότητας της Εκκλησίας: Ο Ιγνάτιος προτρέπει τους πιστούς να παραμένουν ενωμένοι στην αγάπη και την πίστη γύρω από τον επίσκοπο. Θεωρεί ότι η ενότητα των πιστών με τον επίσκοπο είναι προϋπόθεση της ένωσης με τον Θεό. Η ενότητα της Εκκλησίας είναι απαραίτητη για την αποφυγή αιρέσεων και διαιρέσεων. Είναι ο πρώτος εκκλησιαστικός συγγραφέας που χρησιμοποιεί τον όρο “καθολική εκκλησία”.
- Τη θεολογία του ευχαριστιακού ρεαλισμού: Ο Ιγνάτιος δίνει έμφαση στην πραγματική παρουσία του Χριστού στην Ευχαριστία. Αντιμετωπίζει τις δοκητικές αντιλήψεις σύμφωνα με τις οποίες ο Χριστός έπαθε φαινομενικά μόνο. Η πραγματικότητα του πάθους και της ανάστασης του Κυρίου είναι απαραίτητη προϋπόθεση της πραγματικής παρουσίας του στην Ευχαριστία.
Ο Ιγνάτιος είναι ο πρώτος εκκλησιαστικός συγγραφέας που εξαρτά τη θεολογία του από τον φωτισμό του Θεού.
Οι Επιστολές του Αγίου Ιγνατίου
Ο Άγιος Ιγνάτιος έγραψε επτά σπουδαίες επιστολές, οι οποίες σώζονται μέχρι σήμερα και αποτελούν πολύτιμες πηγές πληροφοριών για την πρώιμη χριστιανική Εκκλησία. Οι επιστολές αυτές είναι:
- Προς Εφεσίους
- Προς Μαγνησιείς
- Προς Τραλλιανούς
- Προς Ρωμαίους
- Προς Φιλαδελφείς
- Προς Σμυρναίους
- Προς Πολύκαρπον
Οι έξι από αυτές τις επιστολές έχουν ως κεντρικό θέμα την ενότητα της Εκκλησίας. Στις επιστολές του, ο Ιγνάτιος αναπτύσσει τη θεολογία του, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τα προβλήματα των εκκλησιών της εποχής του. Οι επιστολές του εκφράζουν το ισχυρό πνεύμα του, την πρωτοτυπία της σκέψης του και την άνεση στην εναλλαγή του ύφους. Ο λόγος του είναι άλλοτε λυρικός και άλλοτε δραματικός, άλλοτε αρμονικός και άλλοτε ασύντακτος.
Ο Άγιος Ιγνάτιος, με τη ζωή και το μαρτύριό του, κατέδειξε την αφοσίωσή του στον Χριστό και την αγάπη του προς την Εκκλησία, αποτελώντας παράδειγμα για τους πιστούς ανά τους αιώνες.
Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος. Τίμια Λείψανα
Η κάρα του Αγίου βρίσκεται στη Μητρόπολη Βεροίας. Αποτμήματα των Ιερών Λειψάνων του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Μεγίστης Λαύρας Αγίου Όρους, Βαρνάκοβας Ναυπακτίας και Νταού Πεντέλης, στην Λαύρα Αγίου Αλεξάνδρου Νέβσκι Αγίας Πετρουπόλεως και στο Ναό του Αγίου Γεωργίου των Ελλήνων Βενετίας.
Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος. Γιορτή
Η μνήμη του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου τιμάται στις 20 Δεκεμβρίου, ημέρα του μαρτυρίου του.
Η ανακομιδή των λειψάνων του τιμάται στις 29 Ιανουαρίου.
Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος. Απολυτίκιο
Θείω έρωτι επτερωμένος, του σε ψαύσαντος χερσίν αχράντοις θεοφόρος ανεδείχθης, Ιγνάτιε· και εν τη Δύσει τελέσας τον δρόμον σου, προς την ανέσπερον λήξιν εσκήνωσας. Πάτερ όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε δωρίσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Έτερο απολυτίκιο του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου
Και τρόπων μέτοχος, και θρόνων διάδοχος, των Αποστόλων γενόμενος, την πράξιν εύρες θεόπνευστε, εις θεωρίας επίβασιν, διά τούτο τον λόγον της αληθείας ορθοτομών, και τη πίστει ενήθλησας μέχρις αίματος, Ιερομάρτυς Ιγνάτιε, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.

Απολυτίκιο της Ανακομιδής των Ιερών Λειψάνων του Αγίου Ιγνατίου του Θεοφόρου
Ως θησαυρόν πλουτοποιών δωρημάτων, την των λειψάνων σου μυρίπνοον θήκην, τη ποίμνη σου μετήγαγον εκ Ρώμης ευσεβώς, ώσπερ την επάνοδον, εορτάζοντες πόθω, χάριν αρυόμεθα, πολλαπλών ιαμάτων, τους σους αγώνας μέλποντες αεί, Ιερομάρτυς Ιγνάτιε ένδοξε.
