Άγιος Ιωνάς της Οδησσού. Βίος
Ο Όσιος Ιωνάς Μωυσέεβιτς Αταμάνσκιυ γεννήθηκε στην Οδησσό στις 14 Σεπτεμβρίου 1855 (ή το 1852 σύμφωνα με άλλη πηγή). Ο πατέρας του, Διάκονος Μωυσής Φλόροβιτς Αταμάνσκιυ, υπηρετούσε στην εκκλησία της Γεννήσεως της Θεοτόκου. Ο πατέρας του πέθανε όταν ο Όσιος ήταν τριών ετών (σύμφωνα με άλλη πηγή, επτά).
Παιδικά Χρόνια και Ορφάνια
Η μητέρα του, Γλυκερία, επιθυμούσε να ακολουθήσει ο Άγιος Ιωνάς τα βήματα του πατέρα του και τον έστειλε στην εκκλησία ως παπαδάκι. Στην επιθανάτια κλίνη της, τον ευλόγησε να γίνει ιερέας, λέγοντας: “Θέλω να γίνεις καλός ποιμένας“.
Σε πολύ νεαρή ηλικία, ο Ιωνάς έμεινε ορφανός και από τους δύο γονείς. Περνούσε μέρες και νύχτες στο νεκροταφείο στους τάφους των γονιών του, μαζεύοντας λουλούδια και πλέκοντας στεφάνια για να τους στολίσει. Δεν είχε άλλο καταφύγιο, αλλά ο σκληρόκαρδος φύλακας του κοιμητηρίου τον χτυπούσε και τον έδιωχνε ακόμα και από εκεί.
Το παιδί άρχισε να περιπλανιέται στους δρόμους και στην ακτή, τρώγοντας από τα σκουπίδια. Μάλιστα αναγκαζόταν να κοιμηθεί σε σωρούς σκουπιδιών έξω από την πόλη. Βρήκε καταφύγιο σε ένα καμπαναριό της Οδησσού, αλλά τον έδιωξαν κι από εκεί.
Τελικά, ο θείος του τον λυπήθηκε και στη συνέχεια η παλιά νταντά του, του έδωσε στέγη και τον έστειλε στο σχολείο. Παρακολούθησε εκκλησιαστικό σχολείο, όπου οι δάσκαλοί του παρατήρησαν τις αρετές του και συμμετείχε στην χορωδία επειδή ήταν καλλίφωνος.
Ο π. Ιωνάς αγαπούσε πολύ την Παναγία και πάντα προσευχόταν σε αυτήν.
Η Παναγία προστάτευε τον Άγιο Ιωνά από μικρή ηλικία. Αφιέρωσε τη ζωή του στην τιμή της και συνέθεσε ύμνους προς τιμήν της Κοίμησής της. Κάποτε η Παναγία εμφανίστηκε και τον εμπόδισε να επιβιβαστεί σε ένα πλοίο που έφευγε από την Οδησσό. Το πλοίο βυθίστηκε την ίδια μέρα που ο Άγιος Ιωνάς σχεδίαζε να ταξιδέψει.
Μέσα από τις δοκιμασίες του, ο Άγιος Ιωνάς ανέπτυξε υπομονή, πίστη και αγάπη για τον Θεό, χαρακτηριστικά που τον προετοίμασαν για το ιερατικό λειτούργημα.
Ιεροσύνη και Πρώιμη Διακονία
Το αγόρι μεγάλωσε με ευλάβεια και θρησκευτικότητα, προσευχόμενος αδιάκοπα στον Θεό. Το 1884 χειροτονήθηκε διάκονος και δύο χρόνια αργότερα, ιερέας. Κατά τη διάρκεια της χειροτονίας του, ο Επίσκοπος Νικάνωρ Μπρόβκοβιτς είπε στους παρευρισκόμενους: “Πάρτε την ευλογία του π. Ιωνά… Ένιωσα μια ξεχωριστή χάρη μέσα του, η ψυχή του καίγεται με ιερή φλόγα. Θα γίνει ένας ξεχωριστός ιερέας“.
Διορίστηκε να υπηρετήσει στο χωριό Καρντασόβκα, όπου οι κάτοικοι ήταν κυρίως Στουντιστές (Προτεστάντες, μέλη της Βιβλικής Εταιρείας). Οι προσευχές του έφεραν καρπούς: διακόσιοι Στουντιστές, συμπεριλαμβανομένου του ηγέτη τους, ενώθηκαν με την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Το 1897 άρχισε να υπηρετεί στον καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Οδησσό. Το ποίμνιό του τον αγαπούσε πολύ και όλοι προσπαθούσαν να παραστούν στη Θεία Λειτουργία που τελούσε.
Ο Άγιος Ιωνάς με την πίστη, την ευγλωττία και τα θαύματα του, έπεισε πολλούς αιρετικούς να επιστρέψουν στην Ορθόδοξη πίστη.
Ως ιερέας, ο Άγιος Ιωνάς διακρίθηκε για την ευσέβεια, την φιλανθρωπία και την ικανότητά του να κηρύττει τον λόγο του Θεού.
Ήταν αγαπητός στους ενορίτες του, τους οποίους γνώριζε προσωπικά και προσευχόταν γι' αυτούς. Επιπλέον, βοηθούσε τους φτωχούς και τους άπορους.
Φαίνεται ότι ήταν προικισμένος με χαρίσματα όπως η προφητεία, η ίαση και η ικανότητα να διώχνει δαιμόνια.
Η οικογένεια του Αγίου Ιωνά και η ανάσταση της Βέρας
Ο Άγιος Ιωνάς παντρεύτηκε την Αναστασία κι απέκτησαν εννέα παιδιά: τρεις γιους, τον Ιωσήφ, τον Αρκάδιο και τον Ιωάννη και έξι κόρες, την Βέρα, την Ναϊντίεσντα, την Λιουμπόβ (Αγάπη), την Σοφία, την Μελανία (ή Μελασία) και την Μαρία.
Η μεγαλύτερη κόρη του, η Βέρα, πέθανε σε βρεφική ηλικία. Ο Άγιος Ιωνάς, βαθειά λυπημένος, πήρε το νεκρό βρέφος στην αγκαλιά του, γονάτισε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και άρχισε να προσεύχεται με θέρμη. Σταδιακά, το μωρό επανήλθε στη ζωή και ανάρρωσε πλήρως. Αυτό το θαύμα σημάδεψε την αρχή της θαυματουργικής δράσης του Αγίου Ιωνά, καθώς άρχισε να επιτελεί θαύματα από τότε που ήταν ακόμα διάκονος.
Ένα δαιμόνιο είχε πει στον Άγιο Ιωνά: “Θα σε εκδικηθώ μέσω των παιδιών σου!”. Και πράγματι, τόσο τα παιδιά του όσο και κάποια από τα πνευματικά του παιδιά, του έδωσαν θλίψεις. Είχαν αποβολές στο σχολείο, κακοτυχίες στη ζωή, και δυστυχισμένους γάμους.
Μια από τις κόρες του, του προκάλεσε μεγάλη θλίψη με τη ζωή της. Πριν από το θάνατό του, της είπε: “Θα παρακαλέσω τον Θεό να σου χαρίσει έναν οδυνηρό θάνατο για να καλύψει τις αμαρτίες σου και να προωθήσει τη σωτηρία σου!” Αργότερα, η κόρη τρελάθηκε και κλείστηκε σε άσυλο. Όταν εισέβαλαν οι Γερμανοί, την πυροβόλησαν μαζί με άλλους που έπασχαν από ψυχολογικές διαταραχές.
Η μοναχή Μ. ήταν μια από τις αγαπημένες πνευματικές του κόρες, αλλά έγινε εργαλείο του διαβόλου. Γοητεύτηκε από έναν νεαρό μοναχό, έπεσε σε αμαρτία μαζί του και έφυγε για τον Νέο Άθωνα. Καθοδόν, αποβιβάστηκε από το ατμόπλοιο και συκοφάντησε τον Άγιο Ιωνά.
Άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης
Ο Άγιος Ιωάννης της Κρονστάνδης, γνωστός για τα θαύματά του, είπε στους ανθρώπους που ταξίδευαν από το νότο για να τον δουν:
Γιατί κάνατε τόσο ταξίδι για να με δείτε; Έχετε τον δικό σας Ιωάννη της Κρονστάνδης, τον π. Ιωνά της Οδησσού!
Ανάμεσα στους δύο αυτούς φωστήρες αναπτύχθηκε αμοιβαία αγάπη και φιλία. Ο Άγιος Ιωάννης, ως ένδειξη αγάπης, του έστειλε ένα σετ λευκών άμφιων με γαλάζιο χρώμα. Ο π. Ιωνάς αγαπούσε τόσο πολύ αυτά τα άμφια που ζήτησε να ταφεί με αυτά.
Θαύματα και Συμπόνια
Το 1901, ο π. Ιωνάς έγινε εφημέριος του ναού του Αγίου Νικολάου στο λιμάνι της Οδησσού. Χιλιάδες άνθρωποι θεραπεύτηκαν από σωματικές και ψυχικές ασθένειες διά των προσευχών του.
Άγιος Ιωνάς προστάτεψε την Οδησσό από βομβαρδισμό από το θωρηκτό Ποτέμκιν, το οποίο είχε καταληφθεί από στασιαστές ναύτες, το καλοκαίρι του 1905.
Μια φορά, κατά τη διάρκεια της προσκομιδής, είπε: “Να θυμάσαι, Κύριε, όλους όσους βρίσκονται στη γη και κάτω από αυτήν!”
Ακούστηκαν τότε στην εκκλησία οι δαίμονες να φωνάζουν απελπισμένοι: “Μην προσεύχεσαι για εμάς γέρο!”
Ο π. Ιωνάς υπέφερε πολλά από τους εχθρούς του. Κάποτε, ένα πλήθος ναυτικών τον χτύπησε άσχημα, με αποτέλεσμα να υποστεί βλάβη στις φωνητικές χορδές του. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του μιλούσε τόσο σιγά που ο νεωκόρος έπρεπε να επαναλαμβάνει τις φράσεις του κατά τη διάρκεια των ακολουθιών.
Βλαντιμίρ Πέτροβ Φιλάτοβ
Ο διάσημος χειρούργος και οφθαλμίατρος Βλαντιμίρ Πέτροβ Φιλάτοβ (Владимиром Петровым Филатовым) επιβεβαίωσε τις θαυματουργικές θεραπείες δύο τυφλών.
Μια γυναίκα πήγε στον Φιλάτοβ με τον τυφλό γιο της, ζητώντας βοήθεια. Ο Φιλάτοβ, αφού εξέτασε το παιδί, είπε στη μητέρα ότι δεν μπορούσε να κάνει τίποτα, καθώς η επιστήμη ήταν ανίσχυρη σε τέτοιες περιπτώσεις. Η μητέρα απευθύνθηκε τότε στον Άγιο Ιωνά, ο οποίος προσευχήθηκε για το παιδί και τελικά το θεράπευσε.
Σε μια άλλη περίπτωση, ένας αγρότης πήγε στον Άγιο Ιωνά τον τυφλό γιο του. Ο Άγιος Ιωνάς έστειλε τον πατέρα και τον γιο στον Φιλάτοβ. Ο Φιλάτοβ διέγνωσε ότι μόνο ένα θαύμα θα μπορούσε να βοηθήσει το παιδί. Τότε, επέστρεψαν στον Άγιο Ιωνά, ο οποίος προσευχήθηκε για το αγόρι και τελικά αυτό ανέκτησε την όρασή του.
Μετά από αυτά τα περιστατικά, ο Φιλάτοβ άρχισε να επισκέπτεται τον Άγιο Ιωνά και αναπτύχθηκε μια φιλία μεταξύ τους. Όταν ρωτήθηκε πώς ανακάλυψε τη μέθοδο για τη μεταμόσχευση κερατοειδούς, ο Φιλάτοβ απάντησε: “μέσω της βοήθειας των προσευχών του Πατέρα Ιωνά”.
Οράματα
Ο Άγιος Ιωνάς της Οδησού είδες πολλές φορές όραμα στη ζωή του.
Είχε ένα όραμα στην αρχή του Ρωσο-Ιαπωνικού πολέμου το 1905. Σε αυτό, είδε τον Σταυρό, και πάνω στον Σταυρό ήταν ο Εσταυρωμένος Χριστός. Κάτω από τον Σταυρό βρισκόταν ο αυτοκράτορας της Ιαπωνίας.
Ο αυτοκράτορας έλεγε: «Ω Κύριε, στείλε μου τη νίκη!».
Ο Κύριος απάντησε: «Είσαι ειδωλολάτρης».
«Αλλά δοξάζω το όνομά Σου!» είπε ο αυτοκράτορας.
Οι Ιάπωνες ήταν νικητές. Πράγματι, στον Ρωσο-Ιαπωνικό πόλεμο, φαινόταν σαν να βοηθούσαν ακόμη και τα στοιχεία τους Ιάπωνες. Ο άνεμος φυσούσε προς την ίδια κατεύθυνση με τα βλήματά τους.
Κάποια άλλη φορά, ενώ έκαναν αγρυπνία. Ξαφνικά σώπασε, το σώμα του έγινε άκαμπτο, και λίγο αργότερα σήκωσε τα χέρια του και αναφώνησε: «Δόξα τω ονόματι Κυρίου! Δόξα τω ονόματι Κυρίου!… Αλληλούια! Αλληλούια!».
Τον οδήγησαν από την εκκλησία στο σπίτι του με τα χέρια υψωμένα, το πρόσωπο να τρέχει δάκρυα, και να λέει αυτά τα λόγια, αν και δεν είχε τελειώσει την ακολουθία. Όσοι ήταν παρόντες κατάλαβαν ότι ο πατήρ Ιωνάς είχε ένα όραμα.
Η μεγαλύτερη κόρη του, Βέρα, είδε μόνο ένα μέρος του οράματος: ολόκληρο το ιερό είχε γεμίσει φωτιά.
Αργότερα, ο πατήρ Ιωνάς διηγήθηκε τι είχε δει: ο Χριστός είχε έρθει, και μετά από Αυτόν ιερείς που έσχιζαν τα ενδύματά Του. Μαζί με τον Κύριο ήταν ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ που έκλαιγε πικρά, αλλά ο Θεός του είπε “Μην κλαις, θα μετανοήσουν”!
Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Άγιος Ιωνάς της Οδησσού είχε ιδιαίτερη ευλάβεια προς τον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ. Στο δωμάτιό του, δίπλα στο ιερό, όπου κανείς άλλος δεν είχε πρόσβαση, διατηρούσε μια τεράστια εικόνα του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ, τον οποίο σεβόταν βαθύτατα. Η εικόνα αυτή κάλυπτε ολόκληρο τον τοίχο.
Τα μνημόσυνα για τον αδερφό του
Ο Άγιος Ιωνάς της Οδησσού είχε τρία διαδοχικά όνειρα σχετικά με τον αδελφό του.
Στο πρώτο όνειρο, ο πατήρ Ιωνάς είδε τον ίδιο τον αδελφό του, τυλιγμένο στις φλόγες.
Το επόμενο πρωί, ο πατήρ Ιωνάς τέλεσε τη Θεία Λειτουργία για τον αδελφό του. Αυτή η πράξη υποδηλώνει την πίστη του πατέρα Ιωνά στην αποτελεσματικότητα της προσευχής και των μυστηρίων της Εκκλησίας για την ανακούφιση των ψυχών των κεκοιμημένων.
Την ίδια νύχτα, ο πατήρ Ιωνάς είδε ξανά τον αδελφό του σε όνειρο, αλλά αυτή τη φορά ήταν στις φλόγες μόνο μέχρι τα γόνατα. Αυτό το δεύτερο όνειρο υποδηλώνει μια βελτίωση στην κατάσταση του αδελφού του, πιθανώς ως αποτέλεσμα της Θείας Λειτουργίας που τέλεσε ο πατήρ Ιωνάς.
Ο πατήρ Ιωνάς τέλεσε ξανά τη Θεία Λειτουργία για τον αδελφό του. Συνεχίζοντας τις προσευχές και τις λειτουργίες, ο πατήρ Ιωνάς επιδείκνυε την επιμονή και την αγάπη του για τον αδελφό του.
Την επόμενη φορά που τον είδε σε όνειρο, ο αδελφός του είχε ελευθερωθεί εντελώς από τις φλόγες. Αυτό το τελευταίο όνειρο σηματοδοτεί την πλήρη ανακούφιση της ψυχής του αδελφού του, υποδεικνύοντας την ισχυρή επίδραση των προσευχών, των μνημοσύνων και της Θείας Λειτουργίας.
Αυτή η σειρά ονείρων και οι επακόλουθες λειτουργίες που τέλεσε ο πατήρ Ιωνάς δείχνουν την πίστη στην δύναμη της πνευματικής διαμεσολάβησης για τους κεκοιμημένους και την προσωπική του αφοσίωση στην κατάσταση της ψυχής του αδελφού του.
Κοίμηση και Τίμια Λείψανα
Ο π. Ιωνάς πέθανε στις 17 Μαΐου 1924 (με το Παλαιό Ημερολόγιο ή 30 με το Νέο) μετά από μακρά και επώδυνη ασθένεια. Δεν επέτρεψε στους συγγενείς του να τον θάψουν στην εκκλησία, προφητεύοντας: “Θα γκρεμίσουν την εκκλησία, δεν θα υπάρχει πια“. Ζήτησε να ταφεί κοντά στους συγγενείς του “ώστε τα πουλιά να τραγουδούν πάνω μου“.
Η νεκρώσιμη ακολουθία μεταφέρθηκε από την Κυριακή στη Δευτέρα, επειδή οι αρχές ήθελαν να μειωθεί ο αριθμός των παρευρισκομένων. Παρόλα αυτά συμμετείχαν περίπου 20.000 λαϊκοί και 25 Ορθόδοξοι ιερείς.
Ο τάφος του στο κοιμητήριο Σλομποντσκόε της Οδησσού, έγινε τόπος προσευχής και οι πιστοί τον επισκέπτονται ζητώντας τη μεσιτεία του. Δίπλα του είναι θαμμένη η σύζυγός του Αναστασία.
Το 1936, δώδεκα χρόνια μετά την κοίμησή του, ένας ψυχοπαθής και πιθανότατα δαιμονισμένος άνδρας, βεβήλωσε τον τάφο του Αγίου Ιωνά. Άνοιξε τον τάφο και προέβη σε φρικτές πράξεις: πάτησε πάνω στο σώμα του Αγίου, έσπασε τα πλευρά του, αποκεφάλισε το σώμα με ένα φτυάρι, προκάλεσε αιμορραγία στον άφθαρτο λαιμό του Αγίου.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η λεπτομέρεια ότι βρέθηκαν ίχνη αυτής της βεβήλωσης κατά την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου, εξήντα χρόνια αργότερα. Συγκεκριμένα, στην σπονδυλική στήλη του Αγίου βρέθηκαν ίχνη καψίματος και στα άμφιά του υπήρχαν καφέ κηλίδες από το φτυάρι.
Παρά την βεβήλωση, όταν έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του, βρέθηκαν άφθαρτα!
Η κανονική πράξη αγιοποίησης του έγινε το 1995. Το 1996, τα ιερά λείψανά του μεταφέρθηκαν στον καθεδρικό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Οδησσό.
Στις 27 Οκτωβρίου 2015, εντάχθηκε στο μηνολόγιο της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με καθιέρωση μνήμης την ημέρα της ανακομιδής των λειψάνων του, στις 18 Ιουνίου (1 Ιουλίου)
A.A.
Άγιος Ιωνάς της Οδησσού. Γιορτή
Ο Άγιος Δίκαιος Ιωνάς, ο Θαυματουργός της Οδησσού, γιορτάζει στις 17 Μαΐου και στις 18 Ιουνίου που έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του.
Άγιος Ιωνάς της Οδησσού. Κοντάκιο
(από τα Ρωσικά)
Ξεχώρισες στους Άγιους Πατέρες της χώρας μας,
ταχύ βοηθέ σε όσους σε επικαλούνται,
τις προσευχές μας ακούς και τα αιτήματά μας εκπληρώνεις,
δέξου αυτό το ύμνο εκείνων που σου φωνάζουν:
Χαίροις, δόξα της Οδησσού, θεραπευτή και θαυματουργέ, δίκαιε όσιε Ιωνά.