Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Βίος
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (ή Πατροκοσμάς) γεννήθηκε στο Μέγα Δένδρο το 1714. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για τις προφητείες του, το εθνεγερτικό του έργο και τις περιοδείες του, που είχαν σαν αποτέλεσμα να του αποδοθεί και ο τίτλος ισαπόστολος.
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός είχε καταγωγή από την Ήπειρο και το κοσμικό του όνομα ήταν Κώστας Δημητρίου. Από μικρή ηλικία μελετούσε το Ιερό Ευαγγέλιο και παράλληλα βοηθούσε την οικογένειά του εργαζόμενος ως αγρότης και ως υφαντής.
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στο Άγιο Όρος
Το 1749 πήγε στην Αθωνιάδα, την ονομαστή σχολή του Αγίου Όρους. Εκεί σπούδασε θεολογία, φιλοσοφία κι άλλες επιστήμες δίπλα σε μεγάλες μορφές του πνεύματος όπως ο Ευγένιος Βούλγαρης, ο Παναγιώτης Παλαμάς και ο Νικόλαος Ζερτζούλης (ή Ζερτούλης). Το 1759 έγινε μοναχός και πήρε το όνομα Κοσμάς.
Εκείνα τα χρόνια του 18ου αιώνα, το ελληνικό στοιχείο κινδύνευε να εξαφανιστεί. Τα 300, ως τότε, χρόνια σκλαβιάς είχαν ως αποτέλεσμα πολλοί Έλληνες να έχουν σχεδόν ξεχάσει την πατρική τους γλώσσα και οι Χριστιανοί να μην μπορούν να βαπτίσουν τα παιδιά τους επειδή δεν υπήρχαν ιερείς. Σε πολλά μέρη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οι εξισλαμισμοί κλιμακώνονταν και ο χριστιανικός πληθυσμός ολοένα και μίκραινε. Ο Πατροκοσμάς ένιωσε, φωτισμένος απ’ την Θεία Χάρη, πως έπρεπε να προσπαθήσει να κάνει κάτι για να αλλάξει την κατάσταση.
Ξεκινάει το κήρυγμα από την Κωνσταντινούπολη
Το 1760 πήγε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο αδερφός του Χρύσανθος δίδασκε στην Πατριαρχική Σχολή και έλαβε την άδεια και την ευλογία του Πατριάρχη Σεραφείμ να ξεκινήσει το ιεραποστολικό του έργο. Ο πρώτος σταθμός του Αγίου Κοσμά ήταν η πρωτεύουσα Κωνσταντινούπολη όπου ξεκίνησε το κήρυγμα του.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Διδαχές
Στις Διδαχές του, απέτρεπε τη χρήση της Αρωμανικής και Αλβανικής γλώσσας (εις βάρος της Ελληνικής) και παρότρυνε τους γονείς να μάθουν στα παιδιά τους ελληνικά, τα οποία είναι η “γλώσσα της Εκκλησίας”: «Να σπουδάζετε και εσείς, αδελφοί μου, να μανθάνετε γράμματα όσον ημπορείτε. Και αν δεν εμάθετε οι πατέρες, να σπουδάζετε τα παιδιά σας, να μανθάνουν τα ελληνικά, διότι και η Εκκλησία μας είναι εις την ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσεις τα ελληνικά, αδελφέ μου, δεν ημπορείς να καταλάβεις εκείνα οπού ομολογεί η Εκκλησία μας». Σε άλλο σημείο των Διδαχών τονίζει ότι πρέπει οι Έλληνες να μπορούν να κατανοούν τα αρχαία ελληνικά συγγράμματα επειδή αυτά “αποτελούν λαμπρά φανάρια για την ανθρωπότητα”.
Αντίστοιχα ο Άγιος Παΐσιος έλεγε:
“Αν δεν ξέρει αρχαία ελληνικά κανείς και ασχολείται με το δόγμα, μπορεί να πλανηθεί. Και εμείς καταργήσαμε τα Αρχαία από τα σχολεία! Μετά από λίγο θα έρχονται Γερμανοί να διδάσκουν Αρχαία στα δικά μας Πανεπιστήμια. Τότε θα καταλάβουν οι δικοί μας την αξία που έχουν τα Αρχαία Ελληνικά, αφού πρώτα γίνουν ρεζίλι, και θα πουν: «Για δες η Εκκλησία που κρατούσε τα Αρχαία»”
Ο ίδιος ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, αν και πολύ καλός γνώστης της “επίσημης” αλλά και της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας, επέλεξε να κάνει το κήρυγμά του στην (σύγχρονή του) δημοτική. Κατάφερνε έτσι να είναι δίπλα στον λαό και να τον τραβάει μαζί του στον δρόμο του Θεού.
Το πρώτο πράγμα που έκανε όταν πήγαινε σε κάποιον τόπο για κήρυγμα ήταν να στήσει ένα μεγάλο ξύλινο σταυρό. Ο σταυρός αυτός θύμιζε στους πιστούς ότι είχε περάσει από εκεί ο Άγιος Κοσμάς και τι τους είχε διδάξει, αλλά ακόμη σε αυτόν τον σταυρό γίνονταν θαύματα σε όσους ζητούσαν με πίστη την βοήθεια του Θεού.
Υποστήριζε στην πράξη την παιδεία και φρόντιζε να ιδρυθούν εκατοντάδες σχολεία σε όσες περιοχές περιόδευε. Ο Πατροκοσμάς θεωρούσε ότι το σχολείο ανοίγει τις εκκλησίες και τα μοναστήρια κι έλεγε χαρακτηριστικά ότι “καλύτερα να έχεις ελληνικό σχολείο στη χώρα σου, παρά βρύσες και ποτάμια”.
Η ελεημοσύνη, η αγάπη και η νηστεία αγιάζει τον άνθρωπο, τον πλουτίζει και σωματικά και ψυχικά.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Μαρτύριο
Στις 24 Αυγούστου 1779, ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός μαρτύρησε κρεμασμένος σε δένδρο στον ποταμό Άψο. Ένας ευσεβής πιστός βρήκε το άγιο σώμα του και το ενταφίασε στον νάρθηκα της εκκλησίας της Θεοτόκου στο Κολικόντασι της Βορείου Ηπείρου.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Γιορτή
Τη μνήμη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού τιμούμε στις 24 Αυγούστου.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Προφητείες
Θα βλέπει ο ένας τον άλλον και θα μιλάει, ενώ η απόσταση θα είναι μακρυά, αμέτρητη αλλά θα μιλούν σα να είναι κοντά.
Θα ‘ρθεί καιρός που θα μιλάει ένας από την Πόλη και ο άλλος από τη Μόσχα. Θα συνεννοούνται περίφημα σαν να βρίσκονται σε πλαϊνά δωμάτια.
Θα δεθεί όλος ο κόσμος με ένα σύρμα.
Όταν θα δείτε το χιλιάρμενο στην Άσπρη Θάλασσα (Αιγαίο πέλαγος) τότε θα ‘ρθει.
Θάρθει ξαφνικά. Να έχετε ένα σακκούλι σιτάρι κρεμασμένο στην θύρα. Αυτό θα σας εμποδίσει φεύγοντας. Μη το αφήσετε. Να το πάρετε μαζί σας, για να φάνε τα παιδιά σας
Οι αντίχριστοι θα φύγουν, αλλά θα’ρθουν πάλι· έπειτα θα τους κυνηγήσετε έως την Κόκκινη Μηλιά.
Θαρθή όταν έρθουν δυο καλοκαίρια και δυο πασχαλιές μαζί.
Ξένος στρατός θα έλθη, Χριστό θα πιστεύη, γλώσσα δεν θα ξέρει …
Θαρθή και μια φορά ασκέρι ξένο που το Χριστό θα πιστεύη. Αλλά εσείς δεν θα το ξέρετε.
Όταν γίνει η Εγνατία οδός, τα στρατεύματα θα περάσουν από αυτήν. Η κεφαλή των στρατευμάτων θα φθάσει στην Κωνσταντινούπολη και η ουρά θα βρίσκετε στην Αυλώνα.
Με άλλους θα κοιμηθείτε και με άλλους θα ξημερώσετε.
Το βράδυ θα κοιμηθούμε ήσυχοι και το πρωί θα δούμε τους δρόμους γεμάτους με ξένο κόσμο.
Θα δείτε τρεις φαμίλιες σ΄ ένα σπίτι.
Εσείς θα πάτε να κατοικήσετε αλλού και άλλοι θάρθουν να κατοικήσουν σε σας.
Πολλοί θα χάνονται από την πείνα.
Οι πλούσιοι θα γίνουν φτωχοί και οι φτωχοί θα πεθάνουν.
Μία χούφτα μάλαμα μια χούφτα αλεύρι.
Θα έρθει καιρός που θα διευθύνουν τον κόσμο τα άλαλα και τα μπάλαλα.
(“Τα άλαλα και τα μπάλαλα” – Εννοεί τα άψυχα μηχανήματα των διαφόρων εφευρέσεων. Αυτά αντικατέστησαν και ολοένα αντικαθιστούν τα εργατικά χέρια και κυριαρχούν στη ζωή των ανθρώπων, ως νεώτερα είδωλα προσκυνούμενα υπό του υλόφρονος κόσμου.)
Η αιτία του γενικού πολέμου θα είναι από τη Δαλματία.
Η αιτία του γενικού πολέμου θάρθει από τη Δαλματία. Πρώτα θα διαμελισθή η Αυστρία και ύστερα η Τουρκία.
Η Αγγλία μια μέρα θα περιορισθεί στο νησί της.
Πρόσφυγες εξ Ανατολών (θαρθούν) προς βοήθεια της Μακεδονίας.
Ο χαλασμός θα γίνει από ένα κασσιδιάρη.
(Η προφητεία στο αλβανικόν χειρόγραφον φέρεται ως εξής: “Ο χαλασμός θάρθει από τυφλό και κασσιδιάρη”)
Όταν ξεσπάσει πόλεμος στην Δαλματία και εμφανισθεί ο σημαδεμένος άνθρωπος πρωταγωνιστής στα αίσχη, ( ο Αντίχριστος ), καί κοντά θα είναι η συντέλεια του κόσμου.
Θαρθεί η ώρα που πλια (πουλιά) χωρίς ψυχή και άλογα χωρίς ψυχή (θα φανούν). Αυτά θα καταστρέψουν κόσμο και θα χαθούν… ( αεροπλάνα και τανκς )
Θα πετούν πουλιά με σιδερένιες μύτες και φτερά.
Θα βγουν σιδερένια άλογα, που θα τρέχουν πολύ γρήγορα.
Θά ‘ρθεί καιρός που θα πετούν οι άνθρωποι σαν μαυροπούλια στον αέρα και θα ρίχνουν φωτιές στη γη, θα τρομοκρατείται ο κόσμος, θα τρέχει προς τα νεκροταφεία και θα λέει “βγείτε εσείς οι πεθαμένοι να μπούμε εμείς οι ζωντανοί”
Θα προσπαθούν να το λύσουν με την πέννα, μα δεν θα μπορούν. 99 φορές με τον πόλεμο και μια με την πέννα.
Αν βρεθούν 3 δυνάμεις σύμφωνες, τίποτε δεν θα πάθετε.
Αν το ζήτημα λυθή με τον πόλεμο, θα πάθετε πολλές καταστροφές· σε τρεις χώρες μια θα μείνη…
Θα έρθει καιρός που δεν θα ακούτε (μαθαίνετε) τίποτε.
Ότι σας ζητούν, να δίνετε· ψυχές μόνον να γλυτώνετε.
Αν βρίσκουν στο δρόμο ασήμι, δεν θα σκύβουν να το πάρουν. Για ένα όμως αστάχυ θα σκοτώνωνται ποιος να το πρωτοπάρη… .
Το κακό θα σας έρθει από τους διαβασμένους.
Όσο ο κόσμος ξεφεύγει από το Θεό, τόσο θα περάσει πολλά κακά
Ή τρεις μέρες ή τρεις μήνες ή τρία χρόνια θα βαστάξη.
Θάρθει καιρός που δεν θα υπάρχη αυτή η αρμονία που είναι σήμερα μεταξύ λαού και κλήρου.
Οι κληρικοί θα γίνουν οι χειρότεροι και οι ασεβέστεροι των όλων.
Στην Πόλι θα χυθεί αίμα που τριχρονίτικο δαμάλι θα πλέξη (=πλεύση).
Θαρθεί καιρός που θα κατεβεί το Ρούσικο γένος για να πηγαίνουν στους Εβραίους, εκεί που θα γίνει πόλεμος και θα πλέξει τριότικο δαμάλι. Θα είναι τακτικός στρατός. Απ’ αυτόν δεν θα πάθετε τίποτε.
Καλότυχος όποιος ζήσει μετά το γενικό πόλεμο. Θα τρώει με ασημένιο κουτάλι…
Μετά το γενικό πόλεμο θα ζήση ο λύκος με τ΄ αρνί.
Θάρθει πρώτα ένα ψευτορωμαίικο· να μη το πιστέψετε· θα φύγει πίσω.
Οι Τούρκοι θα φύγουν, αλλά θα ξανάρθουν πάλι και θα φθάσουν ως τα Εξαμίλια. Στο τέλος θα τους διώξουν εις την Κόκκινη Μηλιά. Από τους Τούρκους το 1/3 θα σκοτωθεί, το άλλο τρίτο θα βαπτισθή και μονάχα το 1/3 θα πάει στην Κόκκινη Μηλιά.
Ο εχθρός θα ξανάρθει. Θαρθεί με ήπιο τρόπο. Θα τον διώξουν τρεις μεγάλες δυνάμεις. Στη φυγή του θα είναι τόσο αγριεμένος, ώστε και γάτα να βρει μπροστά του θα τη σφάξει.
Σπίτια μεγάλα μη κάμνετε. Λιάσες να κάμνετε να μη σας έρχωνται μέσα.
Θα σας επιβάλουν μεγάλο και δυσβάστακτο φόρο, αλλά δεν θα προφθάσουν.
Θα βάλουν φόρο στις κότες και στα παράθυρα.
Θα ζητήσουν να σας πάρουν και στρατιώτες. Δεν θα προφθάσουν όμως.
Οι Τούρκοι θα μάθουν το μυστικό 3 μέρες γρηγορώτερα από τους Χριστιανούς.
Όταν ακούσετε ότι ο πόλεμος πιάστηκε από κάτω, τότε κοντά θα είναι.
Αν ο πόλεμος πιαστή από κάτω, λίγα θα πάθετε· αν πιαστή από πάνω, θα καταστραφήτε.
Οι βράχοι και οι λάκκοι θα είναι γεμάτοι κόσμο.
Θάρθη ξαφνικά· ή το βόιδι στο χωράφι ή το άλογο στ΄ αλώνι.
Λυπηρόν είναι να σας το ειπώ· σήμερον, αύριον καρτερούμεν δίψες, πείνες μεγάλες που να δίδωμεν χιλιάδες φλουριά και να μην ευρίσκωμεν ολίγον ψωμί.
Μετά τον πόλεμο οι άνθρωποι θα τρέχουν μισή ώρα δρόμο, για να βρίσκουν άνθρωπο και να τον κάμουν αδελφό.
Θα έρθη καιρός, που θα φέρη γύρες ο διάβολος με το κολοκύθι του.
Ένα ψωμί θα χαθή το μισό, και ένα ολοκληρο.
Θα έρθη καιρός που μια γυναίκα θα διώχνη δέκα Τούρκους με τη ρόκα.
Τον Πάπαν να καταράσθε, διότι αυτός θα είναι η αιτία.
Να παρακαλήτε να είναι μέρα και όχι νύκτα, καλοκαίρι και όχι χειμώνας.
Οι άνθρωποι θα μείνουν πτωχοί, γιατί δεν θάχουν αγάπη στα δένδρα.
Να φυλάγετε τα δέντρα και τα δάση, όπως τα παιδιά σας. Το κάθε δέντρο θα σώσει κι έναν άνθρωπο.
Ευλογημένα δάση, θα σώσουν πολλές ψυχές.
Οι βρύσες θα στίψουν (στερέψουν) και τα ποτάμια θα βρωμίσουν.
Τα πιάτα σας θα είναι γεμάτα, αλλά τα φαγητά δεν θα τρώγονται.
Οι άνθρωποι θα κάθονται στο τραπέζι μαζί αλλά δεν θα συνεννοούνται.
Τον οίνον και έλαιον μην αγγίξετε (πειράξετε).
Οι πόρτες θα κλείσουν. Οι άνθρωποι θα φοβούνται να βγούνε έξω.
Οι άνθρωποι θα μείνουν πτωχοί, γιατί θα γίνουν τεμπέληδες.
Από ψηλά, μέσα από το λιμάνι θάρθη ο χαλασμός.
Θα σας ρίξουν παρά πολύ· θα σας ζητήσουν να τον πάρουν πίσω, αλλά δεν θα μπορέσουν.
Εσείς θα σώσετε άλλους και οι άλλοι εσάς.
Πολλά θα συμβούν. Οι πολιτείες θα καταντήσουν σαν παράγκες.
Θαρθεί καιρός που θα βγη ο καταραμένος δαίμονας από το καυκί του.
Θαρθεί μια φορά ένας ψευτοπροφήτης· μη τον πιστέψετε και μη τον χαρήτε. Πάλι θα φύγει και δεν θα ξαναγυρίσει.
Θαρθή καιρός που οι χριστιανοί θα ξεσηκωθούν ο ένας κατά του άλλου.
Νάχετε το σταυρό στο μέτωπο, για να σας γνωρίσουν ότι είσθε χριστιανοί.
Δεν θα φτάσει ο στρατός στην Πόλι· στη μέση του δρόμου θάρθει το μαντάτο, ότι έφθασε το ποθούμενο.
Θα δούμε και θα ζήσουμε τα Σόδομα και τα Γόμορα στον τόπο μας.
Θα έρθει η ώρα που ο αδελφός θα σκοτώσει τον αδελφό και ο πατέρας τον γιο του.
Τι ζητάει από εμάς ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς)
Τώρα και εγώ εδώ όπου ήλθα και κοπιάζω είνε καλόν να μην δώσητε ολίγην παρηγορίαν, πληρωμήν; Και τι πληρωμήν θέλω εγώ; Χρήματα; Και τι να τα κάμω; Εγώ με την χάριν του Θεού μήτε σακκούλα έχω, μήτε σπίτι, μήτε άλλο ράσο, και το σκαμνί όπου έχω ιδικόν σας είνε, το οποίον εικονίζει τον τάφον μου. Ετούτος ο τάφος έχει την εξουσίαν να διδάξη βασιλείς, πατριάρχας, αρχιερείς, ιερείς, άνδρας και γυναίκας, νέους και γέροντας και όλον τον κόσμον. Ανίσως και επερπατούσα διά άσπρα, θα ήμουν τρελλός και ανόητος. Αμή τι είνε η πληρωμή μου; Να καθήσετε από πέντε-δέκα να συνομιλήτε αυτά τα θεία νοήματα, να τα βάλετε μέσα εις την καρδίαν σας, διά να προξενήσουν την αιώνιον ζωήν… Τώρα ανίσως και τα κάμνετε και τα βάλλετε εις τον νούν σας, δεν με φαίνεται και εμέ τίποτε ο κόπος. Ει δε και δεν τα κάμνετε, φεύγω λυπημένος με τα δάκρυα στα μάτια.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Απολυτίκια
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Απολυτίκιο
Θείας πίστεως, διδασκαλία, κατεκόσμησας, την Εκκλησία, ζηλωτής των Αποστόλων γενόμενος και κατασπείρας τα θεία διδάγματα, μαρτυρικώς τον αγώνα ετέλεσας. Κοσμά ένδοξε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημιν τό μέγα έλεος.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Έτερο Απολυτίκιο
Τον μέγαν αθλητήν, ορθοδόξων το κλέος, Χριστού τον μιμητήν και διδάσκαλον θείον, Κοσμάν τον ισαπόστολον, Αιτωλίας αγλάισμα, τον παιδεύσαντα το δούλον Γένος ενθέως και συντρέξαντα εις την ανάστασιν τούτου εν ύμνοις τιμήσωμεν.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Έτερο Απολυτίκιο
Κόσμον ηύγασας Πνεύματι θείω, κόσμον ήνεγκας τη Εκκλησία, κόσμημα θείον, πιστών το προπύργιον, ταις διδαχαίς συ το Γένος εφώτισας και της δουλείας τα σκότη διέλυσας, Κοσμά Άγιε· των Αποστόλων ομότροπε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε κοσμήσαι τας ψυχάς των ανυμνούντων σε.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Έτερο Απολυτίκιο
Θείον κόσμημα Ορθοδοξίας και αγλάισμα της Εκκλησίας ανεδείχθης, Κοσμά ισαπόστολε· δια πυρός διελθών τε και ύδατος, αναψυχήν συ εκτήσω δι’ αίματος. Ευκοσμώτατε, διδάχων του Γένους κόσμημα, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε κοσμήσαι αρεταίς και τας ψυχάς ημών.
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός (Πατροκοσμάς). Έτερο Απολυτίκιο
Την εύηχον σάλπιγγα Ευαγγελίου Χριστού, Προφήτην τον πύρινον και μιμητήν Ηλιού, Κοσμάν τον Ισαπόστολον, πάντων των ορθοδόξων οδηγόν και προστάτην, δήμων της Αιτωλίας και τυράννου το σέβας, ύμνοις και εγκωμίοις αθρόως τιμήσωμεν.
