Άγιος Μάξιμος ὁ Καυσοκαλυβίτης. Βίος
Ο βίος του Αγίου Μάξιμου του Καυσοκαλυβίτη αποτελεί παράδειγμα ταπείνωσης, ασκητικότητας και αγάπης προς τον Θεό.
Πρώτα Χρόνια και Αφιέρωση στον Θεό
Ο Όσιος Μάξιμος καταγόταν από τη Λάμψακο και οι γονείς του ήταν άτεκνοι και ασεβείς. Παρακάλεσαν τον Θεό με δάκρυα να τους δώσει παιδί και, όταν εισακούστηκε η δέησή τους, γεννήθηκε ο Μάξιμος, τον οποίο ονόμασαν Μανουήλ στο Άγιο Βάπτισμα. Τον ανέθρεψαν με αγάπη και τον δίδαξαν τα ιερά γράμματα. Όταν έφτασε σε κατάλληλη ηλικία, τον αφιέρωσαν στο ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου. Εκεί, ο Μανουήλ έψαλλε μελωδικά και με θεϊκό έρωτα, προσευχόμενος με κατάνυξη για τη σωτηρία. Φαινόταν σαν άλλος Σαμουήλ, προκόπτοντας σε ηλικία και χάρη.
Μοναχική Ζωή και Άσκηση
Από μικρός, ο Μανουήλ επισκεπτόταν συχνά ασκητές γέροντες, από τους οποίους λάμβανε ψυχωφελείς νουθεσίες. Ο θεϊκός πόθος τον ώθησε να φύγει από τον κόσμο και να γίνει μοναχός. Σε ηλικία δεκαεπτά ετών, άφησε τους γονείς και την πατρίδα του και πήγε στο Άγιο Όρος, όπου έγινε μοναχός και ονομάστηκε Μάξιμος.
Υποτάχθηκε σε έναν έμπειρο γέροντα, τον Μάρκο, για να διδαχθεί την μοναχική ζωή.
Ξεχώρισε για τη νηστεία, την αγρυπνία, την προσευχή και την σκληραγωγία του.
Μετά τον θάνατο του γέροντά του, ο Μάξιμος αναζήτησε έναν παρόμοιο ενάρετο γέροντα. Στο όρος Παπίκιο, συνάντησε ασκητές που ζούσαν σε σπηλιές και έρημους τόπους, και συναναστρεφόμενος μαζί τους, απέκτησε υπεράνθρωπες αρετές.
Στην Κωνσταντινούπολη, επισκέφθηκε τον ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου της Οδηγήτριας, όπου είδε θαύματα και βυθίστηκε σε έκσταση.
Η Σαλότητα για τον Χριστό
Εμφανιζόταν ως μωρός, χωρίς υποδήματα και με ένα τρίχινο παλαιό φόρεμα, για να κρύψει τις αρετές του. Ο βασιλιάς Ανδρόνικος Παλαιολόγος τον κάλεσε στο παλάτι, όπου ο Μάξιμος μίλησε με σοφία και γνώσεις από τους θεολόγους και τις Γραφές. Όταν ο μέγας λογοθέτης Κανίκλιος είπε ότι η φωνή του ήταν του Ιακώβ αλλά οι χείρες του Ησαύ, ο Μάξιμος έφυγε αμέσως, χαρακτηρίζοντάς τους ματαιόφρονες.
Συναναστρεφόταν τον Πατριάρχη Αθανάσιο, ο οποίος τον αποκαλούσε “νέο Χρυσόστομο” και προσπάθησε να τον βάλει σε κοινόβιο, αλλά ο Μάξιμος δεν το δέχτηκε. Προτιμούσε να μένει στο ναό της Θεοτόκου στις Βλαχερνές, όπου αγωνιζόταν με προσευχές και αγρυπνίες.
Στο Άγιο Όρος
Ο Μάξιμος πήγε στη Θεσσαλονίκη και προσκύνησε τον Άγιο Δημήτριο, και έπειτα στο Άγιον Όρος. Επισκέφθηκε τη Λαύρα του Αγίου Αθανασίου και, θαυμάζοντας την κοινοβιακή ζωή και την ησυχαστική άσκηση, θέλησε να μιμηθεί και τα δύο. Οι Πατέρες τον συμβούλευσαν να υποταχθεί σε γέροντα για να γυμναστεί στην υπακοή, και στη συνέχεια να θεμελιώσει την θεία ταπείνωση. Υποτάχθηκε στον ηγούμενο και δοκιμάστηκε στα κατώτερα διακονήματα. Έψαλλε στον χορό της εκκλησίας και είχε δάκρυα κατάνυξης. Η καρδιά του ήταν γεμάτη από το θείο πυρ και είχε αδιάλειπτη νοερά προσευχή.
Τα δώρα της Παναγίας
Η Παναγία φάνηκε στον Μάξιμο την Κυριακή των Αγίων Πατέρων, κρατώντας τον Κύριο και τον κάλεσε να ανέβει στον Άθωνα για να λάβει τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Μετά από δύο οράματα, ο Μάξιμος ανέβηκε στην κορυφή του όρους και έμεινε εκεί τρία μερόνυχτα προσευχόμενος. Ο εχθρός τον πείραξε με φαντασίες και φόβους, αλλά ο Μάξιμος δεν φοβήθηκε και συνέχισε την προσευχή. Η Θεοτόκος εμφανίστηκε ξανά με δόξα και του είπε να κατοικήσει στους πρόποδες της κορυφής, για να γίνει διδάσκαλος και οδηγός. Του έδωσε άρτο επουράνιο για να αναψύξει τη φύση του. Αφού έλαβε την ευλογία της Παναγίας, ο τόπος γέμισε φως και ευωδία.
Καυσοκαλυβίτης
Έπειτα, ο Μάξιμος κατέβηκε και πήγε σε ένα γέροντα στον Κάρμηλο, όπου του φανέρωσε τα οράματά του. Ο γέροντας τον θεώρησε πλανεμένο και ο Μάξιμος άρχισε να φέρεται σαν πλανεμένος για να κρύψει τις αρετές του. Δεν έμενε σε ένα μέρος, αλλά κατασκεύαζε καλύβες από χόρτα που έκαιγε μετά από λίγο, γι’ αυτό και ονομάστηκε καυσοκαλυβίτης. Δεν είχε τίποτα δικό του, ούτε τα πιο απαραίτητα, και ζούσε σαν άσαρκος σε ερημικά μέρη. Έτρωγε λίγο ψωμί και αλάτι, όταν ήταν πολύ αδύναμος.
Αρετές και Θεωρίες
Οι αγώνες του ήταν υπεράνθρωποι, με υπομονή, αγρυπνία, δάκρυα, προσευχή και μετάνοια. Έγινε κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος, ζηλωτής των Αγίων Αθανασίου και Παύλου. Ο νους του αρπαζόταν σε θεωρίες και έβλεπε αποκαλύψεις μυστηρίων. Όταν συνάντησε άλλους Αγίους γέροντες, αναγνώρισαν τη θεία χάρη που είχε μέσα του.
Συνάντηση με τον Άγιο Γρηγόριο τον Σιναΐτη
Ο Όσιος Γρηγόριος ο Σιναΐτης, μαθαίνοντας για τον Μάξιμο, επιθύμησε να τον γνωρίσει. Έστειλε μαθητές του, αλλά δεν τον βρήκαν. Τελικά, τον συνάντησαν στο κελλί του Αγίου Μάμαντος. Ο Μάξιμος, με θεία πρόνοια, τους προανήγγειλε ότι ο Γρηγόριος θα έφευγε από το Άγιον Όρος. Όταν συναντήθηκαν, ο Γρηγόριος τον ρώτησε για τις αρετές του. Ο Μάξιμος του φανέρωσε τον ζήλο του, τη φυγή από τον κόσμο, την υποταγή, την προσποιητή μωρία, τους ασκητικούς αγώνες και τα οράματα της Θεοτόκου. Ο Γρηγόριος τον ρώτησε για τη νοερά προσευχή και ο Μάξιμος απάντησε ότι, από μικρός είχε πίστη στην Παναγία και την παρακαλούσε να του δώσει τη χάρη της νοεράς προσευχής. Όταν φίλησε την εικόνα της Παναγίας, ένιωσε θερμότητα και φλόγα στην καρδιά του, που τον δρόσιζε και τον γλύκαινε, και από τότε η καρδιά του άρχισε να λέει αδιάλειπτα την προσευχή.
Ο Γρηγόριος ρώτησε αν είχε αλλοιώσεις, εκστάσεις ή άλλους καρπούς του Αγίου Πνεύματος, και ο Μάξιμος απάντησε ότι απολάμβανε την αγάπη προς τον Θεό.
Ο Γρηγόριος τον παρότρυνε να αφήσει την πλάνη και να μείνει σε ένα μέρος, και ο Μάξιμος τον άκουσε.
Διδασκαλίες και Διακρίσεις
Ο Μάξιμος δίδασκε ότι ο νους του ανθρώπου, όταν πλησιάζει το πύρ της Θεότητας, γίνεται όλος φως. Τόνιζε τη διάκριση ανάμεσα στις ενέργειες της χάριτος και της πλάνης. Η χάρη του Αγίου Πνεύματος φέρνει ταπείνωση, προσοχή και συντριβή, ενώ η πλάνη φέρνει σύγχυση, υπερηφάνεια και οργή.
Ο Μάξιμος συμβούλευε τους ανθρώπους να μετανοούν, να νηστεύουν και να δίνουν ελεημοσύνη. Είχε το χάρισμα να θεραπεύει δαιμονισμένους και να κάνει προφητείες.
Προορατικό Χάρισμα
Ο Μάξιμος είχε το προορατικό χάρισμα και προφήτευσε τον κίνδυνο ενός καϊκιού που βυθίστηκε, και προέβλεψε την άφιξη των αυτοκρατόρων Ιωάννη Καντακουζηνό και Ιωάννη Παλαιολόγο. Τους είπε να υπομένουν τις λύπες και δίδαξε ψυχωφελείς συμβουλές. Προφήτευσε ότι ο Καντακουζηνός θα γινόταν μοναχός και ότι η βασιλεία του Παλαιολόγου θα ήταν ταραχώδης. Επίσης, προέβλεψε τον θάνατο του Πατριάρχη Καλλίστου και του κλήρου του.
Θαύματα και Ενέργειες
Ο Μάξιμος δεχόταν άρτο επουράνιο, όπως είδαν οι νοσοκόμοι της Λαύρας. Μετέτρεψε το θαλασσινό νερό σε γλυκό. Προέβλεψε τον χειμώνα και έσωσε δύο μοναχούς από αυτόν. Επέπληξε κάποιον γραμματολόγιο για τις πονηρές σκέψεις του. Ο ίδιος ο συγγραφέας του βίου, τον είδε να πετάει στον αέρα.
Κοίμηση
Ο Μάξιμος έζησε 15 χρόνια σε ένα σπήλαιο κοντά στην Παναγία. Αργότερα, μετακόμισε κοντά στη Λαύρα, όπου παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Προείπε την ημέρα της κοίμησής του και τους παρευρισκόμενους στην κηδεία. Απεβίωσε σε ηλικία 90 ετών στις 13 Ιανουαρίου. Ζήτησε να μην μεταφερθεί το λείψανό του και να παραμείνει κρυμμένο στον τάφο του.
Μετά την κοίμησή του, έγιναν πολλά θαύματα, και κάποιος μοναχός θεραπεύτηκε από τους πόνους της κεφαλής.
Άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης. Γιορτή
Ο Άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης γιορτάζει στις 13 Ιανουαρίου.
Άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης. Απολυτίκιο
ήχος πλάγιος α
Μητρικής εκ νηδύος Όσιε Μάξιμε, εκλογής ως δοχείον ανατεθείς τώ Θεώ, τού θείου γνόφου ως Μωσής κατηξίωσαι, καί τά πόρρω προοράν, κατά τόν μέγαν Σαμουήλ, τού Αθω τό θείον θαύμα, τής Θεοτόκου ο μύστης, ή καί πρεσβεύεις Πάτερ υπέρ ημών.
Άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης. Κοντάκιο
ήχος πλάγιος δ
Ως υψηλών θεωριών φιλοθεάμονα, καί προσευχής τής νοεράς εργάτην δόκιμον, ανυμνούμέν σε οι δούλοί σου θεοφόρε. Αλλ’ ώς μύστης τών ενθέων αναβάσεων, καθοδήγησον ημάς πρός βίον κρείττονα, τούς βοώντάς σοι, χαίροις Ὄσιε Μάξιμε.
Άγιος Μάξιμος ο Καυσοκαλυβίτης. Στίχοι
Παρήλθε πάντας αρεταίς ο Μάξιμος,
Καν τοις χρόνοις ήσκησε νυν τοις εσχάτοις.