Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Βίος
Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (1749-1809), κορυφαία μορφή του Κολλυβαδικού κινήματος, υπήρξε σπουδαίος λόγιος μοναχός, ασκητής, συγγραφέας και θεολόγος, με ανεκτίμητη προσφορά στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Γεννημένος στη Νάξο το 1749, έλαβε το όνομα Νικόλαος. Από νεαρή ηλικία, η έφεσή του προς τα θεία ήταν έκδηλη, όπως και η ακατάπαυστη επιθυμία του για μάθηση.
Νεανικά Χρόνια και Μοναχική Κλίση
Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στην Κεφαλλονία, όπου διέμενε η οικογένειά του. Η κλίση του προς τον μοναχικό βίο τον οδήγησε στη μονή Μεγάλου Σπηλαίου. Η έλλειψη όμως γονικής συναίνεσης στάθηκε εμπόδιο, αναγκάζοντάς τον να επιστρέψει στο πατρικό του. Στη Σμύρνη, εργάστηκε ως γραμματέας του Μητροπολίτη, συνεχίζοντας παράλληλα την πνευματική του καλλιέργεια.
Είσοδος στο Άγιο Όρος και Συνάντηση με τον Μακάριο Νοταρά
Το 1775, σε ηλικία 26 ετών, εισήλθε στη μονή Διονυσίου στο Άγιο Όρος, πραγματοποιώντας το όνειρό του. Λίγο αργότερα, μετακινήθηκε στη μονή Παντοκράτορος, όπου πήρε το μοναχικό σχήμα με το όνομα Νικόδημος. Στην Ύδρα, συνάντησε τον Μακάριο Νοταρά, μελλοντικό Μητροπολίτη Κορίνθου. Η γνωριμία αυτή εξελίχθηκε σε ισχυρό πνευματικό δεσμό και αδελφική φιλία. Στην Ύδρα γνώρισε και τον μοναχό Αρσένιο, ο οποίος τον μύησε στα μυστικά της νοεράς προσευχής.
Συγγραφική Δραστηριότητα και η “Φιλοκαλία”
Επιστρέφοντας στο Άγιο Όρος, ο Άγιος Νικόδημος εγκαταστάθηκε στο κελί των Σκουρταίων, όπου ξεκίνησε το συγγραφικό του έργο. Η “Φιλοκαλία”, έργο-ορόσημο για την αναζωπύρωση του ησυχασμού, υπήρξε η πρώτη του έκδοση, την οποία επιμελήθηκε μαζί με τον Μακάριο Νοταρά.
Ακολούθησε πλούσια συγγραφική παραγωγή, με έργα όπως η “Χρηστοήθεια”, το “Ευχολόγιον”, το “Εξομολογητάριον”, ερμηνείες στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου, μεταφράσεις και σχολιασμούς πατερικών κειμένων.
Στο κελί του Αγίου Βασιλείου, ο Άγιος Νικόδημος διόρθωσε τα εγκώμια του Επιταφίου. Σε κοντινή καλύβα, με την υποστήριξη των Σκουρταίων, επιδόθηκε στη βελτίωση λειτουργικών κειμένων, επιδιώκοντας την αποκατάσταση της αυθεντικότητάς τους, απαγνίζοντάς τα από αλλοιώσεις και ξένες προσμίξεις.
Προβολή Ορθόδοξου Ήθους και Αγώνας κατά Προλήψεων
Ο Άγιος Νικόδημος δεν περιορίστηκε στην ερμηνεία και διόρθωση κειμένων. Μέσα από τα έργα του, προέβαλε το αυθεντικό ορθόδοξο ήθος, καταπολέμησε τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες και παρότρυνε τους πιστούς σε συχνή θεία κοινωνία και ενσυνείδητη συμμετοχή στη λατρεία.
Ασκητικός Βίος και Κοίμηση
Η καθημερινότητα του Αγίου Νικοδήμου ήταν διαποτισμένη από την αδιάκοπη μελέτη των πατερικών έργων, την αδιάλειπτη προσευχή, την σωματική άσκηση και την αυστηρή νηστεία . Η ζωή του αποτέλεσε υπόδειγμα χριστιανικής αρετής, φωτίζοντας τον δρόμο για αμέτρητους πιστούς .
Ο Άγιος Νικόδημος εκοιμήθη στις 14 Ιουλίου 1809, σε ηλικία 60 ετών. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τον ανακήρυξε Άγιο, τιμώντας τη μνήμη του στις 14 Ιουλίου.
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Γιορτή
Τη μνήμη του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου τιμούμε στις 14 Ιουλίου.
Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Απολυτίκιο
Σοφίας χάριτι, Πάτερ κοσμούμενος, σάλπιξ θεόφθογγος, ώφθης του Πνεύματος, και αρετών υφηγητής, Νικόδημε θεηγόρε, πάσι γαρ παρέθηκας, σωτηρίας διδάγματα, βίου καθαρότητας, διεκφαίνων την έλλαμψιν, τω πλούτω των ενθέων σου λόγων, δι’ ων ως φως τω κόσμω έλαμψας.
