Άγιος Πέτρος Ζβέρεφ ο ιερομάρτυρας, αρχιεπίσκοπος Βορόνεζ και Ζαντόνσκ. Βίος
Πρώτα Χρόνια και Σπουδές
Ο Άγιος Πέτρος Ζβέρεφ, κατά κόσμον Βασίλειος Κωνσταντίνοβιτς Ζβέρεφ, γεννήθηκε στη Μόσχα στις 18 Φεβρουαρίου 1878. Σπούδασε στην Ιστορικο-Φιλολογική Σχολή της Μόσχας και στη Θεολογική Ακαδημία του Καζάν. Στις 8 Αυγούστου 1910, έλαβε το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη.
Εκκλησιαστική Διακονία
Η εκκλησιαστική διακονία του Αγίου Πέτρου ήταν πολύπλευρη και περιελάμβανε διάφορες θέσεις και υπηρεσίες:
- Καθηγητής στο Θεολογικό Σεμινάριο του Ορέλ (1902-1903).
- Εφημέριος στην Επισκοπή Μόσχας (1903-1907).
- Καθηγητής στο Θεολογικό Σεμινάριο του Νοβγορόδου (1907-1909).
- Ηγούμενος στην Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Μπελιώβου (1909-1916).
- Ιεροκήρυκας του στρατού (1916-1917).
- Ηγούμενος στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ζελτικώβ Τβερ (1917-1919).
- Επίσκοπος Μπαλάχνας, Βικάριος της Επισκοπής Κάτω Νοβγορόδου, χειροτονήθηκε στις 2 Φεβρουαρίου 1919.
- Επίσκοπος Στάριτσας, Βικάριος της Επισκοπής Τβερ, τοποθετήθηκε τον Ιανουάριο του 1922.
- Αρχιεπίσκοπος Βορόνεζ και Ζαντόνσκ, προήχθη τον Ιανουάριο του 1926.
Επιπλέον, ο Άγιος Πέτρος είχε στενή πνευματική σχέση με την οικογένεια Κατάρτσεφ, στην οποία δώρισε διάφορα βιβλία. Είχε γνωρίσει την οικογένεια όταν ήταν ηγούμενος στην μονή Μπελιώβ.
Ποιμαντική Δράση και Διδασκαλία
Ο Άγιος Πέτρος, εκτός από τις διοικητικές του θέσεις, είχε έντονη ποιμαντική δράση και διδακτικό έργο. Ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στον λαό και ξεχώριζε για την αγάπη του προς τους ανθρώπους, ιδίως προς τα παιδιά. Χαρακτηριστικό είναι το περιστατικό όπου δώρισε βιβλία σε παιδιά, αποκαλώντας τα «αγαπημένα μου, καλά παιδιά της εκκλησίας».
Επιπλέον, εξυπηρετούσε συχνά στο Σορμόβο, μια εργατική συνοικία, όπου οι εργάτες τον αγάπησαν τόσο που οργάνωσαν τριήμερη απεργία όταν συνελήφθη το 1921.
Ο Άγιος Πέτρος είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον μοναχισμό και τους ασκητές. Στις 19 Οκτωβρίου 1910, έκανε μια διάλεξη για τον γέροντα Αμβρόσιο της Όπτινα, παρουσιάζοντάς τον ως σημαντικό εκπρόσωπο του μοναχισμού. Επίσης, ενδιαφερόταν για το έργο άλλων ασκητών.
Έγραψε και δημοσίευσε μια σημείωση σχετικά με τον πρωτοπρεσβύτερο Αλέξιο στην «Εφημερίδα της Επαρχίας».
Κατά τη διάρκεια μιας επιδημίας, δίδαξε ότι η μετάνοια και η προσευχή είναι σημαντικότερες από τις ιατρικές θεραπείες, τονίζοντας ότι ο Θεός χρησιμοποιεί τα μικρόβια ως μέσο για να οδηγήσει τους ανθρώπους στην μετάνοια και τη σωτηρία.
Θεωρούσε τη μετάνοια και την αποχή από τις υλικές απολαύσεις ως σημαντικά μέτρα για την αντιμετώπιση των ασθενειών και των δεινών, τονίζοντας τη σημασία της ψυχής έναντι του σώματος.
Ο Άγιος Πέτρος αγαπούσε ιδιαιτέρως το ψαλτήρι και απαιτούσε να διαβάζονται πλήρως οι καθίσματα κατά τις ακολουθίες, ενώ οι ακολουθίες γίνονταν με απλή ψαλμωδία και η εκκλησία ήταν πάντα γεμάτη από κόσμο.
Επίσης, όταν λειτουργούσε, πολλές φορές έκανε ολονύκτιες αγρυπνίες. Με τη φροντίδα του, ο καθεδρικός ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος ανακαινίσθηκε και στολίστηκε.
Επιπλέον, στο μοναστήρι του Μπέλεβ, ανακαίνισε και στόλισε τον καθεδρικό ναό. Δεν περιοριζόταν στο έργο του στο μοναστήρι του, αλλά επισκεπτόταν συχνά τις εκκλησίες των χωριών της περιοχής.
Σύλληψη, Διώξεις και Εξορία
Η ζωή του Αγίου Πέτρου σημαδεύτηκε από συνεχείς διώξεις και συλλήψεις. Το 1920 παύθηκε από τη θέση του Επισκόπου Μπαλάχνας και το 1924 παύθηκε από τη θέση του Επισκόπου Στάριτσας.
Η πρώτη του σύλληψη έγινε το 1921, στάλθηκε στη Λουμπιάνκα, παρά τις υποσχέσεις των αρχών στους εργάτες που απεργούσαν για την απελευθέρωσή του.
Η δεύτερη σύλληψη έγινε τον Νοέμβριο του 1926, μεταφέρθηκε στη Μόσχα και φυλακίστηκε στη Λουμπιάνκα. Πριν τη σύλληψη, είχε κληθεί στο ΟΓΠΟΥ, όπου του παρουσίασαν ένα τηλεγράφημα που έλεγε ότι καλείται στη Μόσχα για συζήτηση σχετικά με εκκλησιαστικά θέματα. Οι πιστοί της Βορόνεζ αντέδρασαν με διαμαρτυρίες και συγκεντρώσεις.
Στις 4 Απριλίου 1927, καταδικάστηκε σε δεκαετή φυλάκιση στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Σολοβέτσκι.
Στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Σολόβετσκ, ανέλαβε την ηγεσία του ορθόδοξου κλήρου. Τέλεσε μυστικές λειτουργίες, ακόμη και πάνω στο στήθος του, όταν αφαιρέθηκε το αντιμήνσιο. Τον εξέλεξε ο λαός επικεφαλής του ορθόδοξου κλήρου της Σολόβετσκ.
Τον Οκτώβριο του 1928, μεταφέρθηκε στο νησί Ανζέρ, προσπαθώντας οι αρχές να περιορίσουν την επιρροή του στους κρατούμενους. Εκεί, συνέχισε την πνευματική του δράση, γράφοντας τον ακάθιστο στον Άγιο Γερμανό της Σολόβετσκ και στέλνοντας τα μέρη του σε πνευματικά του παιδιά σε καρτ ποστάλ.
Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην εξορία, υπέφερε πολύ από τη ζέστη.
Μαρτύριο και Θάνατος
Στο Ανζέρ, ο Άγιος Πέτρος βίωσε το μαρτυρικό του τέλος. Στα τέλη του 1928, προσβλήθηκε από τύφο, μια ασθένεια που θέριζε τους κρατούμενους. Μεταφέρθηκε σε απομόνωση στην εκκλησία της Σταύρωσης του Κυρίου στην Γολγοθά, όπου λειτουργούσε ως νοσοκομείο για τους ασθενείς από τύφο.
Στο τέλος της ζωής του, παρότι υπέφερε, υπήρξε ακλόνητος στην πίστη του και αποδέχτηκε με κουράγιο τη δοκιμασία του.
Λίγο πριν πεθάνει, κοινώνησε από έναν πνευματικό του υιό που ήταν κτηνίατρος. Μάλιστα, ο υιός του είδε την Αγία Βαρβάρα και άλλους Αγίους να τον κοινωνούν. Πριν πεθάνει, έγραψε στον τοίχο: «Δεν θέλω να ζήσω άλλο, ο Κύριος με καλεί κοντά Του». Απεβίωσε από τύφο στις 7 Φεβρουαρίου 1929.
Σύμφωνα με την πνευματική του κόρη, η ασθένεια του τύφου σταμάτησε μετά τον θάνατο του Αγίου Πέτρου, και άρχισε να ζεσταίνει ο καιρός.
Θαύματα και Αγιοκατάταξη
Όταν το σώμα του ρίχτηκε σε έναν ομαδικό τάφο, διαπιστώθηκε ότι ήταν το μόνο που παρέμεινε λευκό και άφθαρτο, ενώ τα άλλα σώματα είχαν μαυρίσει και αποσυντεθεί.
Μετά το θάνατό του, πολλοί άνθρωποι τον είδαν σε οράματα και όνειρα.
Το 1999, τα οστά του ανακομίστηκαν και τοποθετήθηκαν στην Ιερά Μονή Σολόβκι.
Το 2000, ανακηρύχθηκε άγιος από το Πατριαρχείο Ρωσίας. Η μνήμη του τιμάται στις 17 Ιουνίου.
Επιπλέον Στοιχεία
Ο Άγιος Πέτρος ήταν αντίθετος με το ανανεωτικό κίνημα, το οποίο κατέκρινε ως σχισματικό, αντιχριστιανικό και άθεο. Οι ανανεωτικοί ονόμασαν την δραστηριότητα του Αγίου Πέτρου στο Βορόνεζ «πετροζβεριάδα».
Ο Άγιος Πέτρος εκλεγόταν επίσκοπος από τον λαό, και όχι από τον Πατριάρχη, δύο φορές, στο Βορόνεζ και στη Σολόβετσκ.
Η Παΐσια του Σαρώφ, η διάσημη αγία που είχε το χάρισμα της διορατικότητας, τον αποκαλούσε “Νικολσκί”, που ήταν ένας χαρακτηρισμός για κάποιον καλό και κοντινό άτομο. Μάλιστα, είχε προφητεύσει για εκείνον: «Εσύ, Νικολσκί, είσαι από το Κίεβο και εκεί 12 άγιοι σου ετοιμάζουν μια σπηλιά». Πιθανότατα η Παΐσια αναφερόταν στη Σολόβετσκ ως ένα νέο Κίεβο, και οι άγιοι αναφέρονταν στους Αγίους που μαρτύρησαν εκεί.
Άγιος Πέτρος Ζβέρεφ ο ιερομάρτυρας, αρχιεπίσκοπος Βορόνεζ και Ζαντόνσκ. Γιορτή
Ο Άγιος Πέτρος Ζβέρεφ ο ιερομάρτυρας, αρχιεπίσκοπος Βορόνεζ και Ζαντόνσκ γιορτάζει στις 7 Φεβρουαρίου ( με το Παλαιό Ημερολόγιο 25 Ιανουαρίου ) και στις 17 (4) Ιουνίου.