Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων. Βίος
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Μάρτυρας έζησε κατά τη βασιλεία των Μαξιμιανού και Μαξιμίνου, το έτος 297 περίπου.
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων είχε καταγωγή από την επισκοπή Αμαζονίας, που είναι μια μεγάλη πόλη της Καππαδοκίας στη Μαύρη Θάλασσα, από ένα χωριό που ονομάζεται Χουμιαλών.
Νεανικά Χρόνια και Καταγωγή
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων καταγόταν από την περιοχή της Αμασείας του Πόντου ή την Αμαζονία της Καππαδοκίας. Συγκεκριμένα, αναφέρεται ότι καταγόταν από την επισκοπή Αμαζονίας, μια μεγάλη πόλη της Καππαδοκίας κοντά στη Μαύρη Θάλασσα, από ένα χωριό που ονομαζόταν Χουμιαλών. Ήταν εντυπωσιακός στο παράστημα και ανδρείος στην ψυχή, και από μικρός του άρεσαν τα πολεμικά παιχνίδια.
Στρατιωτική Καριέρα
Ο Θεόδωρος κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό και έλαβε την ονομασία Τήρων, από το λατινικό “tiro”, που σημαίνει νεοσύλλεκτος. Επέδειξε ιδιαίτερο ζήλο και ανδρεία, ανεβαίνοντας γρήγορα στη στρατιωτική ιεραρχία. Η μονάδα του στρατοπέδευε στα Ευχάϊτα του Ελλησπόντου. Ένα από τα κατορθώματά του ήταν η θανάτωση ενός μεγάλου φιδιού-τέρατος που τρομοκρατούσε τους κατοίκους μιας περιοχής. Προσευχόμενος, έριξε το ακόντιό του και θανάτωσε το επικίνδυνο θηρίο. Αυτό το γεγονός τον έκανε να πιστέψει ότι με τη χάρη του Θεού θα μπορούσε να νικήσει και τον πνευματικό δράκοντα, τον διάβολο.
Άρνηση Θυσίας στα Είδωλα
Το 286, ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός ανανέωσε τους διωγμούς κατά των Χριστιανών. Οι επικεφαλής αξιωματικοί απαίτησαν από όλο το στράτευμα να θυσιάσει στους «θεούς» και να υπογράψει το «λίβελο». Ο επικεφαλής του τάγματος, αξιωματικός Βρύγκας, ρώτησε τον Θεόδωρο γιατί δε θυσιάζει, και εκείνος με θάρρος και παρρησία αποκρίθηκε ότι είναι Χριστιανός, αψηφώντας τις συνέπειες της ομολογίας του. Ο Βρύγκας άρχισε τις κολακείες και τις υποσχέσεις, λέγοντας ότι αν αρνηθεί τον Χριστό και θυσιάσει στα είδωλα, θα τον ανέβαζε στην ηγεσία του στρατεύματος, αλλά ο Θεόδωρος έμεινε αμετάπειστος. Χρησιμοποίησε τον χρόνο που του έδωσε ο Βρύγκας για να ενισχύσει τους άλλους Χριστιανούς στρατιώτες του τάγματος να μην αλλαξοπιστήσουν. Επιζητούσε το μαρτύριο για χάρη του Χριστού. Πίστευε πως το δικό του ηρωικό παράδειγμα θα στηρίξει όχι μόνο τους συστρατιώτες του Χριστιανούς, αλλά και τις χιλιάδες άλλους Χριστιανούς της περιοχής του Πόντου, οι οποίοι συλλαμβάνονταν από τις αρχές και οδηγούνταν στα μαρτύρια. Ενεθάρρυνε τους συντρόφους του να αποδειχθούν μέχρι τέλους αντάξιοι του Χριστού που τους είχε εντάξει στις γραμμές της ουράνιας στρατιάς Του.
Καταστροφή Ειδώλου και Φυλάκιση
Στην πόλη υπήρχε ένας ναός της «θεάς» Ρέας, όπου στεγαζόταν ένα ξόανό της. Το ιερατείο του ναού πρωτοστατούσε στην παράδοση των Χριστιανών στις αρχές. Ο Θεόδωρος, παρακινούμενος από ιερή αγανάκτηση για τη γενοκτονία των ομοπίστων του Χριστιανών, μπήκε στο ναό και κατέστρεψε το ξύλινο είδωλο. Ο υπηρέτης του ναού, Κρονίδης, κατήγγειλε τον Θεόδωρο στον έπαρχο Πόπλιο για την ενέργειά του. Στην απολογία του, ο Θεόδωρος είπε ότι με την πράξη του ήθελε να διαπιστώσει αν είναι αληθινή η «θεά» και αν θα αντιδράσει, αποδεικνύοντας την πλάνη των ειδώλων.
Ο Πόπλιος διέταξε να τον μαστιγώσουν ανελέητα και κατόπιν τον έριξε στη φυλακή. Τη νύχτα, ο Χριστός εμφανίστηκε στον Θεόδωρο και τον ενδυνάμωσε, ενώ άγγελοι έψαλλαν στο κελί του. Οι ψαλμωδίες ξύπνησαν τους δεσμοφύλακες, οι οποίοι νόμισαν ότι οι φίλοι του Θεοδώρου εισέβαλαν στη φυλακή για να τον ελευθερώσουν, αλλά βρήκαν μόνο τον μάρτυρα να προσεύχεται. Δεν πρόβαλε την παραμικρή αντίσταση και απήντησε ήρεμα στις ερωτήσεις του διοικητού, δείχνοντας σ’ αυτόν ότι ήταν παράλογο να θεωρεί θεό ένα άψυχο κομμάτι ξύλο που μέσα σε μια στιγμή είχε γίνει στάχτη. Ο άγιος απάντησε: «Οι απειλές σου δεν με τρομάζουν, γιατί η δύναμη του Χριστού θα είναι για μένα χαρά και ευθυμία στα βασανιστήρια!». Τότε, ο διοικητής διέταξε να τον ρίξουν σε σκοτεινό κελί δίχως καμία τροφή. Ενθαρρυνθείς έτσι, ο άγιος περνούσε τον καιρό του εγκλεισμού του ψάλλοντας ύμνους με τη συνοδεία αγγέλων, ώστε οι δεσμοφύλακες πίστεψαν ότι μαζί του βρίσκονταν κι άλλοι χριστιανοί μέσα στο κελί του, που ήταν ωστόσο καλά κλειδωμένο. Όταν θέλησαν να του φέρουν λίγο ψωμί και νερό, εκείνος αρνήθηκε να γευθεί ο,τιδήποτε, λέγοντας πως ο Χριστός τού είχε υποσχεθεί ουράνια τροφή.
Μαρτύριο και Θάνατος
Την άλλη μέρα, ο Πόπλιος διέταξε να ξεσκίσουν τις σάρκες του με σιδερένια νύχια. Τον κρέμασαν τότε με το κεφάλι προς τα κάτω και οι δήμιοι αναλώθηκαν μάταια να του ξεσχίζουν τις σάρκες με σιδερένια άγκιστρα. Φοβούμενος ότι και άλλοι θα ακολουθούσαν το παράδειγμά του, ο διοικητής έδωσε την εντολή να τον αποτελειώσουν καταδικάζοντάς τον να καεί ζωντανός. Όταν ο Θεόδωρος έφθασε κοντά στην πυρά, έλυσε τη ζώνη του και έβγαλε τα ενδύματα και τα υποδήματά του και, αφού αρνήθηκε να τον καρφώσουν στο έδαφος, σήκωσε τα χέρια του ψηλά προς τον ουρανό και ανέπεμψε θερμή προσευχή στον Θεό για τη στερέωση των άλλων Ομολογητών της Πίστεως και άτρομος πήδηξε μέσα στη φωτιά δοξάζοντας εκ βαθέων τον Θεό. Οι φλόγες, σαν να ήθελαν να του αποτίσουν τιμή, τον περικύκλωναν δίχως να τον αγγίζουν, σχηματίζοντας γύρω από το σώμα του ένα είδος θριαμβικής αψίδας, ενώ ο άγιος αναπέμποντας ολοκάρδια ευχαριστία παρέδωσε την πολύαθλη ψυχή του στον Κύριο.
Ήταν 17 Φεβρουαρίου του 306 ή 307.
Το Θαύμα των Κολλύβων
Ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων συνδέεται με το θαύμα των κολλύβων, το οποίο τιμάται το Σάββατο της Α΄ Εβδομάδος των Νηστειών.
Το 361, ο Ιουλιανός ο Παραβάτης έδωσε εντολή στον έπαρχο της Κωνσταντινούπολεως να αποσυρθούν όλα τα νηστίσιμα τρόφιμα από την αγορά και να ραντισθούν όλα τα τρόφιμα που ήταν με αίμα από ειδωλόθυτα, για να μαγαρίσει τους Χριστιανούς. Ο Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων εμφανίστηκε στον Αρχιεπίσκοπο Ευδόξιο και του φανέρωσε το σχέδιο του Ιουλιανού, συστήνοντάς του να βράσουν κόλλυβα και να τραφούν οι πιστοί. Έτσι, οι χριστιανοί σώθηκαν από τη μόλυνση των ειδωλοθύτων. Έκτοτε η Εκκλησία μνημονεύει κάθε χρόνο το θαύμα αυτό, κατά το πρώτο Σάββατο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
Άλλα Θαύματα
Η ευλαβής Ευσεβία κατάφερε να αγοράσει το σώμα του και το μετέφερε στα Ευχάϊτα, όπου κτίσθηκε προς τιμήν του ναός που προσείλκυε πλήθος προσκυνητών στους οποίους χάριζε τη θεραπεία της ψυχής και του σώματος.
Ο Άγιος Θεόδωρος έκανε και άλλα θαύματα για όσους προσέτρεχαν σε αυτόν με πίστη. Φανερώθηκε λάμποντας πάνω στο λευκό του άλογο και έφερε πίσω σε μια φτωχή χήρα τον μονάκριβο γιο της που είχαν αιχμαλωτίσει οι Σαρακηνοί.
Έσωζε όσους κινδύνευαν σε τρικυμίες και βοηθούσε στην αποκάλυψη κλεφτών.
Σύναξη
Η σύναξις αυτού γίνεται εις τον μαρτυρικόν αυτού ναόν, όστις ευρίσκεται εις τόπον ονομαζόμενον Ποράκειον, κατά το Σάββατον της πρώτης εβδομάδος της Σαρακοστής.
Άγιος Θεόδωρος ο Τήρων. Γιορτή
Τη μνήμη του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος τιμούμε στις 17 Φεβρουαρίου.
Η σύναξις δε αυτού γίνεται εις τον μαρτυρικόν αυτού ναόν, όστις ευρίσκεται εις τόπον ονομαζόμενον Ποράκειον, κατά το Σάββατον της πρώτης εβδομάδος της Σαρακοστής. Όταν έκανε το θαύμα του αγιασμού, με το οποίο ελευθέρωσε τον ορθόδοξο χριστιανικό λαό από τη μολυσμένη τροφή των ειδωλόθυτων.
Απολυτίκιο του Αγίου Θεοδώρου του Τήρωνος
Μεγάλα τα της πίστεως κατορθώματα, εν τη πηγή της φλογός, ως επί ύδατος αναπαύσεως, ο άγιος Μάρτυς Θεόδωρος ηγάλλετο· πυρί γαρ ολοκαυτωθείς, ως άρτος ηδύς, τη Τριάδι προσήνεκται. Ταις αυτού ικεσίαις, Χριστέ ο Θεός, σώσον τας ψυχάς ημών.
