Δείτε το βίντεο
Η αναζήτηση του Ιησού είναι ένα θέμα που μπορεί να είναι δύσκολο για πολλούς ανθρώπους. Η ομιλία βασίζεται στη 15η Κυριακή του Λουκά, με κεντρικό πρόσωπο τον Ζακχαίο.
Η Συνάντηση του Ιησού με τον Ζακχαίο στην Ιεριχώ
Ο Κύριος βρισκόταν στην περίφημη Ιεριχώ, την «πόλη των ρόδων και των φοινίκων». Ένα πλήθος κόσμου έτρεχε για να Τον συναντήσει και να Τον δει. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Ζακχαίος, ένας αρχιτελώνης. Ο ομιλητής τονίζει ότι ο Κύριος βρέθηκε σε αυτή την πόλη ειδικά για να συναντήσει τον Ζακχαίο, καθώς η ακόλουθη ιστορία το επιβεβαιώνει. Ο Ιησούς, ως τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος, πήγαινε όπου πήγαινε με συγκεκριμένο σκοπό. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς σημειώνει ότι ο Κύριος «διήρχετο» την Ιεριχώ, δηλαδή περνούσε από δρόμο σε δρόμο. Ο λόγος που ο Κύριος περνούσε από την πόλη ήταν για να σώσει μία ψυχή, αυτή του Ζακχαίου, καθώς ο Κύριος «πάντας θέλει σωθεί και εις επίγνωσε να έλθει».
Ο Ζακχαίος είχε ακούσει για τον Ιησού και, όπως πολλοί έτρεχαν φέρνοντας αρρώστους για να θεραπευτούν, έτσι και ο Ζακχαίος επιθυμούσε να θεραπεύσει την ψυχή του από τη «λέπρα της αμαρτίας» και το «αβάσταχτο βάρος της». Ήταν φανερό ότι αυτός ο άνθρωπος ένιωθε μεγάλο βάρος.
Τα Εμπόδια του Ζακχαίου και ο Τρόπος που τα Ξεπέρασε
Ο Ζακχαίος αντιμετώπισε δύο μεγάλα εμπόδια στην προσπάθειά του να δει τον Ιησού.
Το Εμπόδιο του Ύψους: Το πρώτο εμπόδιο ήταν ότι ήταν πολύ κοντός στο ανάστημα. Ο ομιλητής διευκρινίζει ότι «μικρός ηλικία» εδώ σημαίνει «μικρός στο ανάστημα» και όχι μικρός σε ηλικία, καθώς πολλοί το παρερμηνεύουν. Ο Ζακχαίος, επειδή ήθελε οπωσδήποτε να δει τον Ιησού, σκέφτηκε να σκαρφαλώσει πάνω σε ένα δέντρο, από όπου θα περνούσε ο Ιησούς. Δεν υπολόγισε την κοινωνική του θέση, παρόλο που ήταν αρχιτελώνης, μια διακεκριμένη αλλά και μισητή θέση στον λαό. Δεν τον ενδιέφερε τι θα έλεγε ο κόσμος ούτε αν κινδύνευαν να σκιστούν τα καλά του ρούχα ανεβαίνοντας στο δέντρο. Το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν να δει τον φημισμένο Ιησού, τον διδάσκαλο που τα πλήθη ακολουθούσαν. Αυτή η αποφασιστικότητα του Ζακχαίου δείχνει έναν πόθο για γνωριμία με τον Ιησού, κάτι που και εμείς πρέπει να επιδιώκουμε, βιώνοντας και κατανοώντας τα μεγάλα γεγονότα της ζωής του Κυρίου, όπως η σταύρωση, η ανάσταση και η ανάληψη. Για να βιώσουμε αυτά τα μυστήρια, πρέπει πρώτα να τα παραδεχτούμε. Ο ομιλητής δίνει το παράδειγμα του Μεγάλου Σαββάτου, όπου οι άνθρωποι παίρνουν το Άγιο Φως και τρέχουν για τη μαγειρίτσα, αντί να παραδεχτούν το μυστήριο της Αναστάσεως.
Το Εμπόδιο της Συνείδησης: Το δεύτερο εμπόδιο ήταν η βεβαρημένη συνείδησή του. Ο Ιησούς ήταν άγιος, ενώ ο Ζακχαίος ήταν πολύ αμαρτωλός και είχε πλήρη επίγνωση της αμαρτωλότητάς του. Οι Εβραίοι είχαν ταυτίσει τον τελώνη, πόσο μάλλον τον αρχιτελώνη, με τον αμαρτωλό άνθρωπο. Ο Ζακχαίος γνώριζε πολύ καλά τις αδικίες που είχε κάνει. Αυτή η αυτογνωσία του Ζακχαίου, το ότι γνώριζε ποιος ήταν και δεν προσποιούνταν ότι ήταν κάτι άλλο, τον οδήγησε γρήγορα στην ταπεινοφροσύνη. Μόνο όταν κατανοήσουμε ποιοι είμαστε, έρχεται η πραγματική ταπείνωση.
Το Κάλεσμα του Ιησού και η Πνευματική Σημασία της Ταπείνωσης
Ο Κύριος βλέποντας τον Ζακχαίο στο δέντρο, τον καλεί με το όνομά του: «Ζακχαί, σπεύσας κατάβηθι» – «Ζακχαί, γρήγορα κατέβα». Πολλοί ρωτούν πώς γνώριζε ο Κύριος το όνομα του Ζακχαίου, αφού δεν είχαν συστηθεί. Ο ομιλητής εξηγεί ότι ο Θεός έχει δώσει ονόματα σε όλα, ακόμα και στα αστέρια, και γνώριζε τον Ζακχαίο «εκ κοιλίας μητρός» του, δηλαδή πριν καν γεννηθεί.
Η εντολή «σπεύσας κατάβηθι» έχει βαθιά πνευματική σημασία. Το ανέβασμα του Ζακχαίου στο δέντρο, παρόλο που ήταν κοντός, συμβολίζει την υπερηφάνεια. Για να συναντήσουμε τον Χριστό, πρέπει να κατέβουμε από το «ύψος της υπερηφάνειας» στη «στάθμη της ταπεινοφροσύνης». Η ταπείνωση δεν σημαίνει να δεχόμαστε παθητικά τα χτυπήματα, αλλά να έχουμε αυτογνωσία, να γνωρίζουμε ποιοι είμαστε. Ο Ζακχαίος έδειξε ταπεινοφροσύνη αγνοώντας τη γνώμη του κόσμου, ο οποίος θα τον έβλεπε ως έναν σημαντικό παράγοντα να σκαρφαλώνει σαν μικρό παιδί. Έθεσε στην άκρη την εγωιστική του στάση. Ο Κύριος μας θέλει και μας καλεί όταν κατεβαίνουμε σε ένα χαμηλό επίπεδο, όταν προσγειωνόμαστε και βλέπουμε την πραγματικότητα.
Η Μετάνοια και η Αποκατάσταση του Ζακχαίου
Παρά το μουρμούρισμα του πλήθους που έλεγε ότι ο Ιησούς πήγε να μείνει στο σπίτι ενός αμαρτωλού, ο Κύριος δεν είχε πρόβλημα να εισέλθει στο σπίτι του Ζακχαίου. Ο δημιουργός είναι πέρα και πάνω από τον νόμο, δείχνοντας τη φιλευσπλαχνία Του, όπως με τον ληστή επί του σταυρού.
Αφού ο Ζακχαίος κατέβηκε από το δέντρο και ήρθε κοντά στον Ιησού, ο κόσμος πλέον δεν τον εμπόδιζε. Τώρα, στην ώρα της πνευματικής ωριμότητας και επίγνωσης, ο Ζακχαίος δηλώνει: «Ιδού Κύριε, τα ήμισυ των υπαρχόντων μου δίδω της πτωχής, και εάν τινός εσυκοφάντησα αποδίδω τετραπλούν». Δίνει δηλαδή τα μισά του υπάρχοντα στους φτωχούς και αποκαθιστά τετραπλάσια οποιαδήποτε αδικία προκάλεσε μέσω συκοφαντίας. Το «τετραπλούν» δεν είναι τυχαίο, καθώς ο Μωσαϊκός νόμος όριζε τετραπλή αποκατάσταση για αδικίες.
Η Άμεση Ανταπόκριση του Κυρίου και η Σωτηρία
Η απάντηση του Κυρίου ήταν θριαμβευτική παρά το μουρμούρισμα του όχλου: «Σωτηρία τούτο τω οίκω σήμερον εγένετο» – «Σήμερα έγινε σωτηρία σε αυτό το σπίτι». Ο Θεός δεν ενδιαφέρεται για το τι λέει ο κόσμος, αλλά για το τι υπάρχει στην καρδιά. Αυτή η σωτηρία συμβαίνει σε κάθε άνθρωπο που μετανοεί, που παραδέχεται την αδικία του και είναι έτοιμος να ανταποδώσει το κακό που έκανε με καλό.
Ο «οίκος» (σπίτι) του κάθε ανθρώπου είναι η ίδια η ύπαρξή του. Όταν ένας άνδρας, ως κεφαλή της οικογένειας, γίνεται πνευματικός άνθρωπος, τότε ακολουθούν και η σύζυγος και τα παιδιά. Ο ομιλητής σημειώνει ότι αυτό λείπει από τις σημερινές οικογένειες, οι οποίες έχουν εθιστεί σε μια υλιστική ζωή, χωρίς πνευματικότητα. Αναφέρει την έλλειψη προσευχής στα σπίτια και της συζήτησης για τον Θεό ή της ανάγνωσης της Καινής Διαθήκης. Επίσης, ασκεί κριτική στην επιρροή τηλεοπτικών εκπομπών όπως «Chef», «Big Brother» και «Survivor» στην κοινωνία και ιδιαίτερα στα παιδιά, που υποτίθεται ότι προέρχονται από χριστιανικές οικογένειες, αλλά στερούνται πνευματικότητας.
Προϋποθέσεις για την Πραγματική Γνωριμία με τον Χριστό
Για να γνωρίσουμε τον Χριστό, είναι αδύνατο αν προηγουμένως δεν τακτοποιήσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο με τη μετάνοια. Η ανταπόκριση του Κυρίου είναι άμεση μόλις τακτοποιηθεί ο «έσω άνθρωπος».
Η Αγία Γραφή μας δίνει μια ωραία εικόνα από την επιστολή προς τον επίσκοπο Λαοδικείας, όπου ο Κύριος λέει: «Ιδού έστηκα επί την θύρα και κρούω. Εάν τις ακούσει της φωνής μου και ανοίξει την θύραν, εισελεύσομαι προς αυτόν και δειπνήσω μετ’ αυτού και αυτός μετ’ εμού». Αυτό σημαίνει ότι ο Χριστός χτυπάει την πόρτα της ψυχής, αλλά η πόρτα δεν έχει χερούλι απ’ έξω και μπορεί να ανοίξει μόνο από μέσα. Ο Θεός δίνει την ελευθερία στον άνθρωπο να Του ανοίξει.
Η μετάνοια είναι η κατανόηση ότι οι πράξεις είναι λάθη και αμαρτίες, και η πρόθεση να τα διορθώσει. Δεν είναι απλά τύψεις ή ψευτομετάνοια, όπου ο άνθρωπος δικαιολογεί τα λάθη του ρίχνοντας την ευθύνη σε άλλους. Όπως ο Ζακχαίος θέλησε να διορθώσει τις αδικίες του, έτσι και ο άνθρωπος πρέπει να θέλει να διορθώσει τα λάθη του. Όταν ο άνθρωπος μετανοεί και φτιάχνει τον «έσω άνθρωπο», ο Χριστός μπαίνει και δειπνεί μαζί του. Αυτός ο δείπνος συμβολίζει τη Θεία Κοινωνία, ένα μυστήριο μέσω του οποίου ο άνθρωπος επαναφέρεται στο «αρχαίο κάλλος». Ο ομιλητής εκφράζει τη λύπη του που πολλοί άνθρωποι δεν έρχονται στην εκκλησία για να κοινωνήσουν, προτιμώντας το μπάνιο το καλοκαίρι ή το σκι τον χειμώνα.
Η αναζήτηση του Ιησού προϋποθέτει πόθο στην ψυχή και καθαρότητα ή την πρόθεση να γίνει κάποιος ξεκάθαρος.
Η Αντίθεση: Η Πίστη του Ηρώδη
Ο Ηρώδης, εγγονός του Ηρώδη που ήθελε να φονεύσει τον Ιησού, επίσης ήθελε να δει τον Ιησού. Ο Λουκάς αναφέρει ότι ο Ηρώδης «εχάρη λίαν χαράν», όχι όμως για πνευματικούς λόγους. Η επιθυμία του Ηρώδη να δει τον Ιησού πήγαζε από το ότι είχε ακούσει πολλά για Αυτόν και ήλπιζε να δει κάποιο σημείο ή θαύμα να γίνεται. Μάλιστα, νόμιζε ότι τα θαύματα τα έκανε ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, τον οποίο είχε φονεύσει. Ο ομιλητής διευκρινίζει ότι τα θαύματα τα κάνει ο Θεός για να τιμήσει τους αγίους Του, όχι οι ίδιοι οι άγιοι.
Ο Ηρώδης χαρακτηρίζεται ως ο «τυπικός σημερινός χριστιανός» ή «χριστιανός κατ’ επίφαση». Αυτός ο τύπος χριστιανού πηγαίνει στην εκκλησία ή αναζητά τον Ιησού μόνο για να ζητήσει ένα θαύμα ή για να επιβεβαιώσει ότι ο Χριστός είναι Θεός. Ο ομιλητής καταδικάζει τη νοοτροπία που αντιμετωπίζει τα μνημόσυνα ως κοινωνική υποχρέωση αντί για πράξη συγχώρεσης του νεκρού από τον Θεό. Επίσης, επισημαίνει ότι οι σύγχρονοι άνθρωποι ζητούν τον Ιησού μόνο όταν το παιδί τους είναι άρρωστο ή όταν θέλουν κάποια χάρη, χωρίς ποτέ να Τον ευχαριστούν για όσα έχουν λάβει ή θα λάβουν. Η σχέση με τον Ιησού δεν πρέπει να είναι «εμπορική» («δούναι και λαβείν»).
Συνοπτικές Προϋποθέσεις για την Αναζήτηση του Ιησού
Για να βρούμε τον Ιησού και να Τον αναζητήσουμε, χρειαζόμαστε:
1. Να βαδίζουμε στα χνάρια του Ιησού: Όπως ο Ζακχαίος βγήκε στον δρόμο για να συναντήσει τον Χριστό που περνούσε μέσα στην πόλη του.
2. Να στεκόμαστε ψηλότερα από το πλήθος και τη νοοτροπία του κόσμου: Να «μισήσουμε τον κόσμο» με την έννοια της ηθικής στάσης και να είμαστε πιο ψηλά από την κοσμική νοοτροπία για να συναντήσουμε τον Χριστό. Ο κόσμος, που περιγράφεται ως «βρώμικος» και «ηθικά ξεπεσμένος», δεν βοηθά στην πνευματική πρόοδο. Δεν πρέπει να μας νοιάζει τι λέει ο κόσμος όταν κάνουμε όσα λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας.
3. Να επιτύχουμε ένα ξεπέρασμα του εαυτού μας: Αυτό περιλαμβάνει την υπέρβαση του εγωισμού και της περηφάνιας, φτάνοντας στην ταπεινοφροσύνη.
Ο πατέρας Παύλος εύχεται σε όλους να σταθούν στο ύψος του Ζακχαίου και να αναζητήσουν τον Χριστό «μέρα-νύχτα».