Με τον όρο Άγραφα στην Θεολογία, περιγράφουμε τα Λόγια του Ιησού Χριστού που δεν καταγράφηκαν στο Ευαγγέλιο. Και φυσικά θα πρέπει να παραβλέψουμε τα Απόκρυφα.
Πού λοιπόν βρίσκονται τα Άγραφα Λόγια του Χριστού;
Τα Άγραφα μπορούν να βρεθούν σε διάφορες κατηγορίες κειμένων:
- Σε κανονικές Γραφές.
- Σε πατερικές ή πρώιμες εκκλησιαστικές γραφές, οι οποίες, αν και μη κανονικές, διαφέρουν από τα ευρέως αναγνωρισμένα «απόκρυφα ευαγγέλια» που ρητά αναφέρονται στις πηγές σας (π.χ. το Ευαγγέλιο των Εβραίων ή το Ευαγγέλιο της Μαρίας).
- Ως παραλλαγές σε χειρόγραφα των κανονικών Ευαγγελίων.
Ρητά από Κανονικές Γραφές
- Ο Ιησούς είπε: «πᾶσα θυσία ἁλὶ ἁλισθήσεται» («Και κάθε θυσία θα αλατιστεί με αλάτι»). Αυτή η δήλωση προέρχεται από το Ευαγγέλιο του Μάρκου (9:49 Textus Receptus) και φαίνεται να προέρχεται από το Λευιτικό (2:13).
-
Ο Απόστολος Παύλος αναφέρει μια δήλωση του Κυρίου: «τοῦτο γὰρ ὑμῖν λέγομεν ἐν λόγῳ Κυρίου, ὅτι ἡμεῖς οἱ ζῶντες οἱ περιλειπόμενοι εἰς τὴν παρουσίαν τοῦ Κυρίου οὐ μὴ φθάσωμεν τοὺς κοιμηθέντας· ὅτι αὐτὸς ὁ Κύριος ἐν κελεύσματι, ἐν φωνῇ ἀρχαγγέλου καὶ ἐν σάλπιγγι Θεοῦ, καταβήσεται ἀπ᾿ οὐρανοῦ, καὶ οἱ νεκροὶ ἐν Χριστῷ ἀναστήσονται πρῶτον, ἔπειτα ἡμεῖς οἱ ζῶντες οἱ περιλειπόμενοι ἅμα σὺν αὐτοῖς ἁρπαγησόμεθα ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα· καὶ οὕτω πάντοτε σὺν Κυρίῳ ἐσόμεθα» («Γιατί αυτό σας το λέμε με λόγο του Κυρίου, ότι εμείς οι ζωντανοί, αυτοί που θα απομείνουμε μέχρι την παρουσία του Κυρίου, δεν θα προλάβουμε αυτούς που έχουν κοιμηθεί. Γιατί ο ίδιος ο Κύριος με πρόσταγμα, με φωνή αρχαγγέλου και με σάλπιγγα Θεού, θα κατέβει από τον ουρανό, και οι νεκροί εν Χριστώ θα αναστηθούν πρώτοι. Έπειτα, εμείς οι ζωντανοί που θα απομείνουμε, θα αρπαχθούμε μαζί τους σε σύννεφα για να συναντήσουμε τον Κύριο στον αέρα. Και έτσι θα είμαστε πάντοτε μαζί με τον Κύριο»). Αυτό προέρχεται από την Α’ Επιστολή προς Θεσσαλονικείς (4:15-17).
-
Επίσης, ο Ιησούς είπε: «Μὴ φοβεῖσθε τοὺς ἀποκτέννοντας ὑμᾶς, καὶ μετὰ ταῦτα μὴ ἔχοντας μηδὲν δύναμιν ποιῆσαι· ἀλλὰ φοβεῖσθε τὸν μετὰ τὸ ἀποθανεῖν ὑμᾶς ἔχοντα ἐξουσίαν ψυχῆς καὶ σώματος, τὸν βαλεῖν εἰς γέενναν πυρός» («Μη φοβάστε αυτούς που σκοτώνουν το σώμα, και μετά από αυτό δεν έχουν καμία άλλη εξουσία. Αλλά φοβηθείτε εκείνον που μετά τον θάνατο έχει εξουσία πάνω στην ψυχή και το σώμα, ώστε να τα ρίξει στη γέεννα του πυρός»). Αυτή η δήλωση φαίνεται να είναι η αρχική σύνδεση του Ματθαίου (10:16) με τον Ματθαίο (10:28) και τον Λουκά (12:4f.).
-
Ο Ιησούς δίδαξε: «Ἐγὼ οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν» («Δεν ήρθα να καλέσω δικαίους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια»). Αυτό είναι σύμφωνο με τις κανονικές αναφορές (Μάρκος 2:17 και παράλληλα χωρία).
-
Στην Επιστολή προς Εφεσίους (4:26) αναφέρεται η εντολή: «ὁ ἥλιος μὴ ἐπιδυέτω ἐπὶ τῇ παροργίᾳ ὑμῶν» («ο ήλιος ας μη δύει πάνω στην οργή σας»).
-
Στην ίδια επιστολή (Εφεσίους 4:27) συναντούμε την παρότρυνση: «μηδὲ δίδοτε τόπον τῷ διαβόλῳ» («μη δίνετε ευκαιρία στον διάβολο»). Μια παρόμοια έκφραση σε πατερικό κείμενο είναι: «μὴ δότε πρόφασιν τῷ πονηρῷ» («μη δίνετε αφορμή στον πονηρό»).
-
Η Επιστολή προς Εφεσίους (4:30) αναφέρει: «μὴ λυπεῖτε τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον τοῦ Θεοῦ» («μη λυπείτε το Άγιο Πνεύμα του Θεού»).
-
Στην Επιστολή προς Εφεσίους (5:14) αναφέρεται: «Ἔγειρε, ὁ καθεύδων, καὶ ἀνάστα ἐκ τῶν νεκρῶν, καὶ ἐπιφαύσει σοι ὁ Χριστός» («Ξύπνα, εσύ που κοιμάσαι, και ανάστησε από τους νεκρούς, και ο Χριστός θα σου λάμψει»).
-
Ο Ιησούς είπε: «δὸς παντὶ τῷ αἰτοῦντί σε, καὶ ἀπὸ τοῦ θέλοντος ἐκ σοῦ δανείσασθαι μὴ ἀποστραφῇς» («Δώσε σε κάθε αυτόν που σου ζητάει, και από αυτόν που θέλει να δανειστεί από σένα μη στρέφεις μακριά»). Αυτό συνδέεται με τα κανονικά Ευαγγέλια (Ματθαίος 5:42, Λουκάς 6:30).
-
Η εντολή: «Πρώτον διαλλάγηθι τῷ ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὲ καὶ προσένεγκε τὸ δῶρόν σου» («Πρώτα συμφιλιώσου με τον αδελφό σου και τότε έλα και πρόσφερε το δώρο σου»), είναι ένα κανονικό ρητό (Ματθαίος 5:24).
-
Επιπλέον, αναφέρεται το ρητό: «εἷς γάρ ἐστιν ὑμῶν ὁ Διδάσκαλος, ὁ Χριστός» («γιατί ένας είναι ο διδάσκαλός σας, ο Χριστός»). Αυτό προέρχεται από το κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (23:8).
Ρητά από Πατερικά και Πρώιμα Εκκλησιαστικά Κείμενα
-
Στην Ακολουθία του Ευχελαίου, σώζεται το ρητό “Συ ει ο ειπών Οσάκις αν πέσης, έγειραι, και σωθήση”. Ο συγγραφέας της Ευχής, αναφέρει σαφέστατα ότι η φράση “Όσες φορές και αν πέσεις, σήκω και θα σωθείς” είναι Λόγια του Χριστού.
-
“μακάριον μᾶλλον διδόναι”. Αυτά τα λόγια του Χριστού περιέχονται στο βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων (Πράξ. 20,35).
-
Από τον Κώδικα του Βέζα (D) στο Λουκά 6,4: “Τη αυτή ημέρα θεασάμενός τινα εργαζόμενον τω σαββάτω είπεν αυτώ άνθρωπε, ει μεν οίδας τι ποιείς, μακάριος ει ει δε μη οίδας, επικατάρατος και παραβάτης ει του νόμου”.
-
Από τον Κώδικα του Βέζα (D) στο Ματθαίο 20,28: “υμείς δε ζητείτε εκ μικρού αυξήσαι και εκ μείζονος έλαττον είναι εισερχόμενοι δε και παρακληθέντες δειπνήσαι μη ανακλίνεσθε εις τους εξέχοντας τόπους, μήποτε ενδοξότερός σου επέλθη και προσελθών ο δειπνοκλήτωρ είπη σοι έτι κάτω χώρει, και καταισχυνθήση εάν δε αναπέσης εις τον ήττονα τόπον και επέλθη σοι ήττων, ερεί σοι ο δειπνοκλήτωρ σύναγε έτι άνω, και εσταί σοι τούτο χρήσιμον” (με παραβολή στο Λουκά 14, 8-10).
-
Από τον Ιουστίνο, Διάλογος 35,3: “Είπε γαρ ΄Εσονται σχίσματα και αιρέσεις”.
-
Από τον Ιουστίνο, Διάλογος 47,4: “Διό και ο ημέτερος Κύριος Ιησούς είπεν Εν οις αν υμάς καταλάβω, εν τούτοις και κρινώ”.
-
Από τον Κλήμεντα Αλεξανδρείας, Στρωματείς 1, 19: “Είδες γαρ, φησί, τον αδελφόν σου, είδες τον Θεόν σου”.
-
Από τον Κλήμεντα Αλεξανδρείας, Στρωματείς 1, 24: “Αιτείσθε γαρ, φησί, τα μεγάλα και τα μικρά υμίν προστεθήσεται”.
-
Από τον Κλήμεντα Αλεξανδρείας, Στρωματείς 1, 28: “Γίνεσθε δέ δόκιμοι τραπεζΐται”.
-
Από τον Κλήμεντα Αλεξανδρείας, Στρωματείς 6,6: “Και ο Κύριος Εξέλθετε, είπεν, εκ των δεσμών οι θέλοντες”.
-
Από τον Κλήμεντα Αλεξανδρείας, Εκ των του Θεοδότου Επιτομαί,2: “Δια τούτο λέγει ο Σωτήρ Σώζου συ και η ψυχή σου”.
-
Από τον Ωριγένη, Εις Ματθ. 13, 2: “Και ο Ιησούς γουν φησίν Δια τους ασθενούντας ησθένουν και δια τους πεινώντας επείνων και δια τους διψώντας εδίψων”.
-
Από τον Ωριγένη, Εις Ιερεμ. 20,3 (επίσης Δίδυμου, Εις Ψαλμ. 88,8, και Γνωστικό Ευαγγέλιο του Θωμά, λόγ. 82): “Διό φησιν ο Σωτήρ Ο εγγύς μου, εγγύς του πυρός ο δε μακράν απ’ εμού, μακράν από της βασιλείας”.
-
Από τον Επιφάνιο, Πανάριον 66, 42: “Δια τούτο λέγει Ο λαλών εν τοις προφήταις, ιδού πάρειμι”.
-
Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς αναφέρει ένα ρητό του Κυρίου: «Γίνεσθε δόκιμοι τραπεζῖται, τὰ μὲν ἀποδοκιμάζοντες, τὸ δὲ καλὸν κατέχοντες» («Γίνετε έμπειροι τραπεζίτες, απορρίπτοντας ό,τι είναι κακό, και κρατώντας ό,τι είναι καλό»). Αυτό το ρητό θεωρείται αυθεντικός λόγος του Ιησού.
-
Στη Δεύτερη Επιστολή του Κλήμη αναφέρεται: «Εἰ τὸ μικρὸν οὐκ ἐτηρήσατε, τὸ μέγα τίς ὑμῖν δώσει;» («Αν δεν φυλάξατε το λίγο, ποιος θα σας δώσει το πολύ;»). Αυτό το ρητό έχει παραλληλισμούς με το Λουκά 16:10.
-
Ο Μακάριος ο Αιγύπτιος παραθέτει ένα ρητό του Ιησού: «Τί θαυμάζετε τὰ σημεῖα; Κληρονομίαν μεγάλην δίδωμι ὑμῖν ἣν οὐκ ἔχει ὁ κόσμος ὅλος» («Γιατί θαυμάζετε τα σημεία; Σας δίνω μια μεγάλη κληρονομιά που ολόκληρος ο κόσμος δεν έχει»).
-
Ο Μακάριος ο Αιγύπτιος επίσης αναφέρει: «Ἐπιμελεῖσθε πίστεως καὶ ἐλπίδος, δι᾽ ὧν γεννᾶται ἡ φιλόθεος καὶ φιλάνθρωπος ἀγάπη ἡ τὴν αἰώνιον ζωὴν παρέχουσα» («Να επιμελείστε την πίστη και την ελπίδα, μέσω των οποίων γεννιέται η θεοφιλής και φιλάνθρωπη αγάπη, η οποία παρέχει την αιώνια ζωή»).
-
Στην Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων αναφέρεται: «Ἰδρωσάτω ἡ ἐλεημοσύνη σου εἰς τὰς χεῖράς σου, μέχρις οὗ γνῷς τίνι δῷς» («Ας ιδρώσει η ελεημοσύνη σου στα χέρια σου, μέχρι να γνωρίσεις σε ποιον να δώσεις»).
Άγραφα: Πλήρης Λίστα
Σημείωση: Ορισμένες από τις παρακάτω φράσεις προέρχονται από απόκρυφα ευαγγέλια ή πατερικές πηγές.
-
“Ωστε οι υιοί είναι ελεύθεροι.” [A.1, B.19, B.20]
-
“Δώσε λοιπόν και εσύ, σαν να είσαι ξένος προς αυτούς.” [A.1, B.20]
-
“Δάσκαλε, τι καλό να κάνω για να ζήσω; Είπε σ’ αυτόν: Άνθρωπε, να κάνεις τους νόμους και τους προφήτες. Απάντησε σ’ αυτόν: Το έκανα. Είπε σ’ αυτόν: Πήγαινε, πούλησε όλα όσα έχεις και μοίρασε στους φτωχούς και έλα, ακολούθησέ με. Ο πλούσιος όμως άρχισε να ξύνει το κεφάλι του και δεν του άρεσε. Και του είπε ο Κύριος: Πώς λες ότι τήρησα τον νόμο και τους προφήτες, αφού είναι γραμμένο στον νόμο: αγαπήσεις τον πλησίον σου ως τον εαυτόν σου, και ιδού πολλοί αδελφοί σου, παιδιά του Αβραάμ, είναι ντυμένοι με κουρέλια, πεθαίνοντας από την πείνα, και το σπίτι σου είναι γεμάτο από πολλά αγαθά, και τίποτα δεν βγαίνει από αυτό για αυτούς.” [A.2]
-
“Φάε κάθε χόρτο, αλλά αυτό που έχει πικρία μη το φας.” [A.4]
-
“Όταν το ένδυμα της ντροπής πατήσετε και όταν γίνουν τα δύο ένα, και το αρσενικό με το θηλυκό, ούτε αρσενικό ούτε θηλυκό… και όταν αντί για μάτι φτιάξετε μάτι, και χέρι αντί για χέρι, και πόδι αντί για πόδι, και εικόνα αντί για εικόνα, τότε θα εισέλθετε στη Βασιλεία.” [A.4, C.271, C.272, B.152]
-
“Μακάριον είναι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν.” (Είναι πιο ευλογημένο να δίνεις παρά να λαμβάνεις.) [B.6, B.337, E.337]
-
“Άγειρε ὁ καθεύδων.” (Ξύπνα αυτός που κοιμάται.) [B.6]
-
“Φεύγετε εις την άλλην [πόλιν].” (Φύγετε στην άλλη [πόλη].) [B.7]
-
“Πᾶν ρῆμα καλόν.” (Κάθε καλός λόγος.) [B.7]
-
“Πᾶσα θυσία ἁλὶ ἁλισθήσεται.” (Κάθε θυσία θα αλατιστεί με αλάτι.) [A.1, B.7]
-
“Quod autem uni dixi, omnibus vobis dixi.” (Αυτό που είπα σε έναν από εσάς, το είπα σε όλους σας.) [B.7, B.22]
-
“Θασάμενος τινὰ ἐργαζόμενον τῷ σαββάτῳ εἶπεν αὐτῷ· ἄνθρωπε, εἰ μὲν οἶδας τί ποιεῖς, μακάριος εἶ· εἰ δὲ μὴ οἶδας, ἐπικατάρατος καὶ παραβάτης εἶ τοῦ νόμου.” (Βλέποντας κάποιον να εργάζεται το Σάββατο, του είπε: «Άνθρωπε, αν ξέρεις τι κάνεις, είσαι μακάριος· αν όμως δεν ξέρεις, είσαι καταραμένος και παραβάτης του νόμου.») [B.7, B.24, B.25, E.338]
-
“Οὐκ οἴδατε οἵου πνεύματός ἐστε ὑμεῖς· ὁ γὰρ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε ψυχὰς ἀνθρώπων ἀπολέσαι, ἀλλὰ σῶσαι.” (Δεν ξέρετε τι πνεύματος είστε· γιατί ο Υιός του Ανθρώπου δεν ήρθε για να απολέσει ψυχές ανθρώπων, αλλά για να τις σώσει.) [B.7, B.25]
-
“Ὁ ἐμοῦ ἀκούων ἀκούει τοῦ ἀποστείλαντός με.” (Αυτός που ακούει εμένα, ακούει Αυτόν που με έστειλε.) [B.7, B.26]
-
“ᾠδήθητε ἐν τῇ διακονίᾳ μου.” (Έχετε κριθεί άξιοι στην υπηρεσία μου.) [B.8]
-
“Οὐαὶ ἡμῖν, τί γέγονεν;” (Αλίμονο σε εμάς, τι συνέβη;) [B.8, B.27]
-
“Χαίρων τὰ ἐπίλοιπα ἔδωκεν.” (Με χαρά έδωσε τα υπόλοιπα.) [B.8]
-
“Θα έρθουν μέρες κατά τις οποίες τα αμπέλια θα βγάζουν δέκα χιλιάδες κλήματα το καθένα, και σε κάθε κλήμα δέκα χιλιάδες βραχίονες, και σε κάθε βραχίονα δέκα χιλιάδες μαστίγια, και σε κάθε μαστίγιο δέκα χιλιάδες τσαμπιά, και σε κάθε τσαμπί δέκα χιλιάδες ρόγες, και κάθε ρόγα, όταν πιέζεται, θα δώσει είκοσι πέντε μέτρα κρασιού. Και όταν κάποιος από τους αγίους πιάσει ένα τσαμπί, άλλος θα φωνάξει: εγώ είμαι καλύτερη ρόγα, πάρε με, μέσω εμού ευλόγησε τον Κύριο. Ομοίως και ο κόκκος του σιταριού θα γεννήσει δέκα χιλιάδες στάχυα, και κάθε στάχυ θα έχει δέκα χιλιάδες κόκκους, και κάθε κόκκος πέντε διπλά κιλά καθαρού αλευριού· και τα υπόλοιπα φρούτα και σπόροι και χόρτα ανάλογα με αυτά. Και όλα τα ζώα που χρησιμοποιούν αυτές τις τροφές, που λαμβάνονται από τη γη, θα γίνουν ειρηνικά και σύμφωνα μεταξύ τους, υποταγμένα στους ανθρώπους με πλήρη υποταγή. Αυτά και ο Παπίας, ακροατής του Ιωάννη και συνάδελφος του Πολύκαρπου, γέρος, τα μαρτυρεί γραπτώς στο τέταρτο των βιβλίων του: γιατί είναι πέντε βιβλία που έχουν γραφτεί. Και πρόσθεσε λέγοντας: αυτά είναι πιστευτά σε όσους πιστεύουν. Και ο Ιούδας, λέει, ο προδότης που δεν πίστεψε και ρωτώντας: πώς λοιπόν τέτοιες γεννήσεις θα εκπληρωθούν από τον Κύριο; Ο Κύριος είπε: Θα το δουν αυτοί που θα έρθουν σε αυτό.” [B.10, B.299, B.300, E.340]
-
“τὰ ἔσχατα ὡς τὰ πρῶτα.” (Τα τελευταία ως τα πρώτα.) [B.10, B.307]
-
“Συνυγμένοι ἐν τῷ κόλπῳ μου.” (Συγκεντρωμένοι στον κόρφο μου.) [B.10]
-
“Εἰ οἱ λύκοι διασπαράξωσιν.” (Αν οι λύκοι κατασπαράξουν.) [B.10]
-
“Εἰ τὸ μικρὸν οὐκ ἐτηρήσατε, τὸ μέγα τίς ὑμῖν δώσει;” (Αν το μικρό δεν φυλάξατε, το μεγάλο ποιος θα σας το δώσει;) [B.10, B.112, B.311, D.311]
-
“Τηρήσατε τὴν σάρκα ἁγνὴν.” (Κρατήστε την σάρκα αγνή.) [B.10, B.168, D.311]
-
“Κέκρυπται ἀφ’ ὑμῶν ἡ σοφία.” (Η σοφία είναι κρυμμένη από εσάς.) [B.10, B.113]
-
“Άπερ ἑαυτῷ βούλεται ἀγαθά.” (Ό,τι καλό επιθυμεί κανείς για τον εαυτό του.) [B.10, B.115]
-
“Οὔπω ἔχετε πίστιν;” (Δεν έχετε ακόμα πίστη;) [B.10, B.116]
-
“Αντίχριστον ἐλθεῖν.” (Ο Αντίχριστος θα έρθει.) [B.10, B.116]
-
“Ὁ ἄνομος ἀνομησάτω ἔτι, καὶ ὁ δίκαιος δικαιωθήτω ἔτι.” (Αυτός που είναι παράνομος ας συνεχίσει να είναι παράνομος, και αυτός που είναι δίκαιος ας συνεχίσει να δικαιώνεται.) [B.11, B.120]
-
“Ἐπεθύμησα ἀκοῦσαι.” (Επιθύμησα να ακούσω.) [B.11]
-
“Secundum quod quis dignus.” (Σύμφωνα με το τι αξίζει ο καθένας.) [B.11, B.121]
-
“Εἶδες τὸν ἀδελφόν σου, εἶδες τὸν θεόν σου.” (Είδες τον αδελφό σου, είδες τον Θεό σου.) [B.11, B.122, B.339, E.339, D.319]
-
“Ὁ ἐγγύς μου ἐγγύς τοῦ πυρὸς· ὁ δὲ μακρὰν ἀπ’ ἐμοῦ μακρὰν ἀπὸ τῆς βασιλείας.” (Αυτός που είναι κοντά μου είναι κοντά στη φωτιά· αυτός που είναι μακριά από εμένα, είναι μακριά από τη βασιλεία.) [B.11, B.123, B.124, D.297, E.343]
-
“Neque omnes sititi prophetae.” (Ούτε είστε όλοι προφήτες.) [B.11, B.125]
-
“Μὴ λυπεῖτε τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ ἐν ὑμῖν κατοικοῦν, καὶ μὴ σβέννυτε τὸ φῶς, ὃ φαίνει ὑμῖν.” (Μη λυπείτε το Άγιο Πνεύμα που κατοικεί μέσα σας, και μη σβήνετε το φως που λάμπει μέσα σας.) [B.95, B.221, D.304]
-
“Ὁ ἥλιος μὴ ἐπιδυνέτω ἐπὶ τῷ παροργισμῷ ὑμῶν.” (Ο ήλιος ας μη δύσει πάνω στον θυμό σας.) [B.96, B.221, D.303]
-
“Οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς.” (Ποτέ δεν σας γνώρισα.) [B.99]
-
“Εδικαιώθη τὰ ἔθνη ὑπὲρ ὑμᾶς.” (Δικαιώθηκαν τα έθνη υπέρ υμών.) [B.100, B.221, D.305]
-
“Ἐγὼ γὰρ ὁ δίκαιος οὐ μόνον ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλὰ ἁμαρτωλοὺς εἰς μετάνοιαν.” (Γιατί εγώ, ο δίκαιος, δεν ήρθα να καλέσω μόνο τους δίκαιους, αλλά τους αμαρτωλούς σε μετάνοια.) [B.101, B.303]
-
“Ἐγένοντο ψευδόχριστοι καὶ ψευδοδιδάσκαλοι οἱ βλασφημήσαντες τὸ πνεῦμα τῆς χάριτος καὶ ἀποπτύσαντες τὴν παρ’ αὐτοῦ δωρεὰν μετὰ τὴν χάριν, οἷς οὐκ ἀφεθήσεται οὔτε ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ οὔτε ἐν τῷ μέλλοντι.” (Αναδύθηκαν ψευδόχριστοι και ψευδοδιδάσκαλοι που βλασφήμησαν το Πνεύμα της χάριτος και απέρριψαν τη δωρεά Του μετά τη χάρη, στους οποίους δεν θα συγχωρηθεί ούτε σε αυτόν τον αιώνα ούτε στον μέλλοντα.) [B.101, B.102]
-
“Τί θαυμάζετε τὰ σημεῖα; Κληρονομίαν μεγάλην δίδωμι ὑμῖν, ἣν οὐκ ἔχει ὁ κόσμος ὅλος.” (Γιατί θαυμάζετε τα σημεία; Σας δίνω μια μεγάλη κληρονομιά, την οποία δεν έχει ολόκληρος ο κόσμος.) [B.103, B.222, D.312]
-
“Ἐπιμελεῖσθε πίστεως καὶ ἐλπίδος, δι’ ὧν γεννᾶται ἡ φιλόθεος καὶ φιλάνθρωπος ἀγάπη ἡ τὴν αἰώνιον ζωὴν παρέχουσα.” (Επιμελείστε την πίστη και την ελπίδα, μέσω των οποίων γεννιέται η θεοφιλής και φιλάνθρωπη αγάπη που παρέχει την αιώνια ζωή.) [B.104, B.105, D.317]
-
“Μὴ δότε πρόφασιν τῷ πονηρῷ.” (Μη δίνετε αφορμή στον πονηρό.) [B.60, B.107, D.304]
-
“Ἐγὼ γὰρ ἐκ τοῦ πατρὸς ἐξῆλθον καὶ ἥκω.” (Γιατί εγώ βγήκα από τον Πατέρα και ήρθα.) [B.110]
-
“Μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεινόντων τὸ σῶμα… ἀλλὰ φοβεῖσθε τὸν μετὰ τὸ ἀποθανεῖν ὑμᾶς ἔχοντα ἐξουσίαν ψυχῆς καὶ σώματος.” (Μη φοβάστε αυτούς που σκοτώνουν το σώμα… αλλά φοβάστε Αυτόν που, μετά τον θάνατό σας, έχει εξουσία στην ψυχή και το σώμα.) [B.111, B.292, E.334]
-
“Άνὴρ ἀδόκιμος ἀπείραστος παρὰ τῷ θεῷ.” (Ένας αδοκίμαστος άνθρωπος είναι απαράδεκτος ενώπιον του Θεού.) [B.90, B.91, B.221, B.330, D.296]
-
“Διὰ τοὺς ἀσθενοῦντας ἠσθένουν καὶ διὰ τοὺς πεινῶντας ἐπείνων καὶ διὰ τοὺς διψῶντας ἐδίψων.” (Για χάρη των ασθενών ασθενούσα, και για χάρη των πεινασμένων πεινούσα, και για χάρη των διψασμένων διψούσα.) [B.93, B.94, B.221, D.308]
-
“Ὁ πονηρὸς ἔστιν ὁ πειράζων.” (Ο πονηρός είναι ο πειράζων.) [B.57, D.302]
-
“Μακάριος δὲ, (φησίν), δι’ οὗ ἔρχεται· ὁμοίως καὶ τὰ κακὰ ἀνάγκη ἐλθεῖν, οὐαὶ δὲ τῷ ἀνθρώπῳ, δι’ οὗ ἔρχεται.” (Μακάριος είναι αυτός δια του οποίου έρχεται· ομοίως και τα κακά είναι ανάγκη να έρθουν, αλίμονο όμως στον άνθρωπο δια του οποίου έρχεται.) [B.58]
-
“Έλεος, ἵνα ἐλεηθῆτε, ἀφίετε ἵνα ἀφεθῇ ὑμῖν· ὡς ποιεῖτε, οὕτως ποιηθήσεται ὑμῖν· ὡς δίδοτε, οὕτως δοθήσεται ὑμῖν· ὡς κρίνετε, οὕτως κριθήσεσθε· ὡς χρηματίζεσθε, οὕτως χρηματισθήσεσθε.” (Έλεος, για να ελεηθείτε· συγχωρείτε, για να συγχωρεθείτε· όπως κάνετε, έτσι θα σας γίνει· όπως δίνετε, έτσι θα σας δοθεί· όπως κρίνετε, έτσι θα κριθείτε· όπως μεταχειρίζεστε, έτσι θα μεταχειριστείτε.) [B.310, D.310]
-
“Ὅσοι γὰρ πνεύματι θεοῦ ἄγονται, οὗτοι υἱοί εἰσιν θεοῦ.” (Όσοι οδηγούνται από το Πνεύμα του Θεού, αυτοί είναι υιοί του Θεού.) [B.130, B.330]
-
“Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται.” (Μακάριοι οι καθαροί στην καρδιά, γιατί αυτοί θα δουν τον Θεό.) [B.167]
-
“Μακάριοι οἱ ἁγνὴν τὴν σάρκα τηρήσαντες, ὅτι αὐτοὶ ναοὶ θεοῦ γενήσονται.” (Μακάριοι όσοι διατήρησαν την σάρκα τους αγνή, γιατί αυτοί θα γίνουν ναοί του Θεού.) [B.167]
-
“Μακάριοι οἱ ἐγκρατεῖς, ὅτι αὐτοῖς φάγονται ὁ θεός.” (Μακάριοι οι εγκρατείς, γιατί ο Θεός θα φάει μαζί τους.) [B.168]
-
“Μακάριοι οἱ ἀποταξάμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ, ὅτι αὐτοὶ εὐχαριστήσουσι τῷ θεῷ.” (Μακάριοι όσοι απαρνήθηκαν αυτόν τον κόσμο, γιατί αυτοί θα ευχαριστήσουν τον Θεό.) [B.169]
-
“Μακάριοι οἱ ἔχοντες γυναῖκας ὡς μὴ ἔχοντες, ὅτι αὐτοὶ ἄγγελοι θεοῦ γενήσονται.” (Μακάριοι όσοι έχουν γυναίκες σαν να μην έχουν, γιατί αυτοί θα γίνουν άγγελοι του Θεού.) [B.169]
-
“Μακάριοι οἱ τηροῦντες τὰ λόγια τοῦ θεοῦ, ὅτι αὐτοὶ παρακληθήσονται.” (Μακάριοι όσοι τηρούν τα λόγια του Θεού, γιατί αυτοί θα παρηγορηθούν.) [B.169]
-
“Μακάριοι οἱ τὸ βάπτισμα καθαρὸν τηρήσαντες, ὅτι αὐτοὶ ἀναπαύσονται πρὸς τὸν πατέρα καὶ τὸν υἱὸν καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα.” (Μακάριοι όσοι διατήρησαν το βάπτισμά τους καθαρό, γιατί αυτοί θα αναπαυθούν προς τον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα.) [B.170]
-
“Μακάριοι οἱ σοφίαν λαβόντες Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι αὐτοὶ υἱοὶ ὑψίστου κληθήσονται.” (Μακάριοι όσοι έλαβαν τη σοφία του Ιησού Χριστού, γιατί αυτοί θα ονομαστούν υιοί του Υψίστου.) [B.170]
-
“Μακάριοι οἱ σύνεσιν Ἰησοῦ Χριστοῦ τηρήσαντες, ὅτι αὐτοὶ ἐν φωτὶ γεννήσονται.” (Μακάριοι όσοι φύλαξαν την κατανόηση του Ιησού Χριστού, γιατί αυτοί θα γεννηθούν εν φωτί.) [B.171]
-
“Μακάριοι οἱ δι’ ἀγάπην Χριστοῦ ἐξέλθοντες τοῦ ὄμματος τοῦ κόσμου, ὅτι αὐτοὶ ἀγγέλους κρίνουσι καὶ ἐν μέσῳ τοῦ Χριστοῦ σταθήσονται, καὶ οὐκ ὄψονται ἡμέραν κρίσεως πικράν.” (Μακάριοι όσοι, για την αγάπη του Χριστού, βγήκαν από το οπτικό πεδίο του κόσμου, γιατί αυτοί θα κρίνουν αγγέλους και θα σταθούν εν μέσω του Χριστού, και δεν θα δουν πικρή ημέρα κρίσης.) [B.171]
-
“Οὐαὶ τοῖς ἔχουσιν καὶ ἐν ὑποκρίσει λαμβάνουσιν ἢ δυναμένοις βοηθεῖν ἑαυτοῖς καὶ λαμβάνειν παρ’ ἑτέρων βουλομένοις. Ὁ γὰρ ἔχων καὶ δι’ ὑπόκρισιν ἢ ἀργίαν λαμβάνων κατακριθήσεται.” (Αλίμονο σε όσους έχουν και λαμβάνουν με υποκρισία, ή σε όσους μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους και θέλουν να λαμβάνουν από άλλους. Γιατί αυτός που έχει και λαμβάνει με υποκρισία ή τεμπελιά θα καταδικαστεί.) [B.129]
-
“Μακάριος ὁ διδούς κατὰ τὴν ἐντολὴν· ἀθῶος γάρ ἐστιν· οὐαὶ δὲ τῷ λαμβάνοντι· εἰ μὲν γὰρ χρείαν ἔχων λαμβάνει τις, ἀθῶος ἔσται· ὁ δὲ μὴ χρείαν ἔχων δώσει δίκην.” (Μακάριος αυτός που δίνει σύμφωνα με την εντολή· γιατί είναι αθώος. Αλίμονο όμως σε αυτόν που λαμβάνει· γιατί αν κάποιος λαμβάνει έχοντας ανάγκη, θα είναι αθώος· αλλά αυτός που λαμβάνει χωρίς ανάγκη θα πληρώσει τίμημα.) [B.129, B.305, D.305]
-
“Αἰτεῖτε τὰ μεγάλα, καὶ τὰ μικρὰ ὑμῖν προστεθήσεται· καὶ αἰτεῖτε τὰ ἐπουράνια, καὶ τὰ ἐπίγεια ὑμῖν προστεθήσεται.” (Ζητήστε τα μεγάλα, και τα μικρά θα σας προστεθούν· και ζητήστε τα ουράνια, και τα επίγεια θα σας προστεθούν.) [B.62, B.63, B.64, B.220, D.291, E.339]
-
“Γίνεσθε δόκιμοι τραπεζῖται, τὰ μὲν ἀποδοκιμάζοντες, τὸ δὲ καλὸν κατέχοντες.” (Γίνετε δοκιμασμένοι τραπεζίτες, απορρίπτοντας το κακό, αλλά κρατώντας το καλό.) [B.65, B.66, B.67, B.68, B.69, B.70, B.71, B.72, B.73, B.74, B.75, B.76, B.77, B.78, B.79, B.80, B.81, B.82, B.83, B.84, B.85, B.86, B.87, B.88, B.220, D.295, E.339, H.347]
-
“Το όνομα μου βλασφημείται ανάμεσα στα έθνη.” [B.196, B.197, B.222, D.314]
-
“Ιδού άνθρωπος, και τα έργα αυτού προ προσώπου αυτού.” [B.198, B.199, B.306, D.306]
-
“Estote fortes in bello et pugnate cum antiquo serpente, et accipietis regnum aeternum.” (Να είστε δυνατοί στη μάχη και πολεμήστε με το αρχαίο φίδι, και θα λάβετε την αιώνια βασιλεία.) [B.136, B.137, B.222]
-
“Μαρία, Μαρία, αναγνώρισέ με! Μη με αγγίζεις! Πολέμησε τα δάκρυα των ματιών σου και αναγνώρισε ότι είμαι ο δάσκαλός σου. Αλλά μη με αγγίζεις, γιατί δεν έχω δει ακόμη το πρόσωπο του Πατέρα μου. Ο Θεός σου δεν αφαιρέθηκε, όπως νομίζεις στην μικρότητά σου. Ο Θεός σου δεν πέθανε, αλλά νίκησε τον θάνατο. Δεν είμαι ο κηπουρός! Έδωσα και έλαβα… δεν σου φάνηκα μέχρι να δω τα δάκρυά σου και τον πόνο σου… Απόβαλε τη λύπη και εκπλήρωσε αυτό το διακόνημα: γίνε το μήνυμά μου για αυτά τα χαμένα ορφανά! Χαίρε, σπεύδε να πας στους έντεκα.” [E.341]
-
“Πήγαινε, πήγαινε, ο αδελφός σου ο Πέτρος σε καλεί!” [E.342]
-
“Σκέψου τι σου είπα. Σκέψου τι ειπώθηκε μεταξύ μας στο Όρος των Ελαιών: ‘Έχω κάτι να πω, αλλά δεν έχω κανέναν για να το πω.'” [E.342]
-
“Ο κόσμος είναι μια γέφυρα… Διαβείτε την, λοιπόν, αλλά μην κατοικείτε πάνω της.” [E.343]
-
“Δεν θα κατακτήσετε αυτό που αγαπάτε, παρά μόνο αν αντέξετε αυτό που μισείτε.” [E.343]
-
“Μακάριος αυτός του οποίου ο λόγος θυμάται τον Θεό, του οποίου η σιωπή είναι θρησκευτική περισυλλογή, του οποίου το βλέμμα είναι ευσεβής λύπη.” [E.344]
-
“Το καρύκευμα του φαγητού μου είναι η πείνα· το εσωτερικό μου ένδυμα είναι ο φόβος του Θεού· το εξωτερικό μου ένδυμα είναι το μαλλί· ο χειμερινός μανδύας είναι τα μέρη που εκτίθενται στις ακτίνες του ήλιου· η λάμπα μου είναι το φεγγάρι· το υποζύγιό μου, τα πόδια μου· η τροφή μου είναι ό,τι παράγει αυθόρμητα η γη. Σε κάθε δύση του ήλιου, δεν κατέχω τίποτα, και σε κάθε ανατολή δεν έχω τίποτα. Κι όμως κανείς, στη γη, δεν είναι πλουσιότερος από μένα.” [E.344]
-
“Ω ανόητοι σοφοί! Νηστεύετε, προσεύχεστε, δίνετε ελεημοσύνη, αλλά εφαρμόστε αυτά που προστάζετε και διδάσκετε στους άλλους. Πόσο ατακτοποίητη είναι η ζωή σας… Αλήθεια σας λέω: Μην είστε σαν κόσκινο που αφήνει να βγαίνει το αλεύρι και κρατάει το πίτουρο.” [E.345, H.347]
-
“Τα δέντρα είναι πολλά! Αλλά δεν είναι όλα καρποφόρα. Οι καρποί είναι πολλοί! Αλλά δεν είναι όλοι καλοί. Η γνώση είναι άφθονη. Αλλά δεν είναι όλη χρήσιμη.” [E.345]
-
“Στην καρδιά του πιστού, η αγάπη αυτού του κόσμου και αυτή της μελλοντικής ζωής δεν μπορούν να συνυπάρχουν, όπως το νερό και η φωτιά δεν μπορούν να βρίσκονται στο ίδιο δοχείο.” [E.345]
-
“Όπου υπάρχουν… [οι Θεοί και προς τους]…, και υπάρχει ένας… μόνος, είμαι μαζί του. Σήκωσε την πέτρα, και εκεί θα με βρεις. Σχίσε το ξύλο, και εκεί είμαι.” [H.325, H.326]
-
“Ένας προφήτης δεν είναι αποδεκτός στην πατρίδα του, ούτε ένας γιατρός που κάνει θεραπείες είναι αποδεκτός από αυτούς που τον γνωρίζουν.” [H.325, H.326]
-
“Neminem intentatum régna coelestia consecuturum.” (Κανείς που δεν έχει δοκιμαστεί δεν θα φτάσει στο ουράνιο βασίλειο.) [F.329]
-
“Vir, qui non est temptatus, non est probatus a Deo.” (Ένας άνθρωπος που δεν έχει δοκιμαστεί, δεν είναι αποδεκτός από τον Θεό.) [F.330]
-
“Dimisistis vivum, qui ante vos est, et de mortuis fabulamini.” (Εγκαταλείψατε τον ζωντανό που είναι μπροστά σας, και μιλάτε για τους νεκρούς.) [D.302]
-
“Έστι σύγχυσις ἡ ἄγουσα εἰς θάνατον, καὶ ἔστι σύγχυσις ἡ ἄγουσα εἰς ζωήν.” (Υπάρχει σύγχυση που οδηγεί σε θάνατο, και υπάρχει σύγχυση που οδηγεί σε ζωή.) [D.302]
-
“Ita me in uobis uidete, quomodo quis uestrum se uidet in aquam aut in speculum.” (Έτσι δείτε με μέσα σας, όπως ο καθένας σας βλέπει τον εαυτό του στο νερό ή σε έναν καθρέφτη.) [D.301]
-
“Si non feceritis dexteram sicut sinistram et sinistram sicut dex-teram et quae sursum sunt sicut deorsum et quae ante sicut quae retro, non cognoscetis regnum dei.” (Αν δεν κάνετε το δεξί χέρι σαν το αριστερό και το αριστερό σαν το δεξί, και αυτά που είναι πάνω σαν αυτά που είναι κάτω, και αυτά που είναι μπροστά σαν αυτά που είναι πίσω, δεν θα γνωρίσετε το βασίλειο του Θεού.) [D.301, B.12, B.38]
-
“Hic est medium mundi.” (Αυτό είναι το κέντρο του κόσμου.) [D.301, B.13]
-
“Πάντα δὲ ὅσα ἐὰν θέλῃς μὴ γίνεσθαι σοι, καὶ σὺ ἄλλῳ μὴ ποίει.” (Και ό,τι δεν θέλεις να γίνει σε σένα, ούτε εσύ να το κάνεις σε άλλον.) [D.306]
-
“Ούτως (φάσιν) οι θέλοντες με ιδείν και θάσασθαι μου της βασιλείας οφείλουσιν θλιβέντες και παθόντες λαβείν με.” (Έτσι (λένε) όσοι θέλουν να με δουν και να δουν τη βασιλεία μου, οφείλουν να με λάβουν αφού υποστούν θλίψη και πάθος.) [D.313]
-
“Vos ténèbres seront comme le soleil de midi.” (Τα σκοτάδια σας θα είναι σαν τον μεσημεριανό ήλιο.) [C.263]
-
“L’image divine n’est ni mâle ni femelle.” (Η θεία εικόνα δεν είναι ούτε αρσενική ούτε θηλυκή.) [C.287]
Αριθμημένα Άγραφα με λεπτομερή ανάλυση
-
Agraphon 2 [i] (Ματθ. 27, 9. 10): «καὶ ἔλαβον τὰ τριάκοντα αργύρια, τὴν τιμὴν τοῦ τετιμημένου, ὃν ἐτιμήσαντο ἀπὸ υἱῶν Ἰσραήλ, καὶ ἔδωκαν αὐτὰ εἰς τὸν ἀγρὸν τοῦ κεραμέως, καθὰ συνέταξέν μοι κύριος». Το χωρίο αυτό αναφέρεται στον Ματθαίο ως παράθεση από τον Ιερεμία, αν και έχει ομοιότητες με τον Ζαχαρία 11, 12-13. Ο Ιερώνυμος αναφέρει ότι το βρήκε σε απόκρυφο κείμενο του Ιερεμία, όπως και μια σαχιδική έκδοση του Ιερεμία.
-
Agraphon 3 [L 12] (Πράξ. 20, 35): «μακάριόν ἐστιν μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν». Αυτό το γνωστό Agraphon πιθανώς μεταδόθηκε στον Απόστολο Παύλο μέσω προφορικής παράδοσης, αν και η γραπτή μετάδοση είναι επίσης πιθανή. Έχει συνοπτικό χαρακτήρα και συγκρίνεται με το Ματθ. 10, 8β.
-
Agraphon 5 (Α’ Κορ. 4, 6): «ἵνα ἐν ἡμῖν μάθητε τὸ μὴ ὑπὲρ ὃ γέγραπται [φρονεῖν]». Το «φρονεῖν» βρίσκεται σε πολλά χειρόγραφα και συνάδει με το Ρωμ. 12, 3. Η φράση «ὃ γέγραπται» παραπέμπει σε γραπτή πηγή, και η ιδέα είναι συγγενής με τις συνοπτικές ομιλίες του Ιησού περί ταπεινότητας.
-
Agraphon 6 [L 20] (Α’ Κορ. 9, 10): «δι’ ἡμᾶς γὰρ ἐγράφη, ὅτι ὀφείλει ἐπ’ ἐλπίδι ὁ ἀροτριῶν ἀροτριῶν, καὶ ὁ ἀλοῶν ἐπ ἐλπίδι τοῦ μετέχειν». Θεωρείται παράθεση από απόκρυφη πηγή ή λόγιο του Κυρίου, και συνδέεται με την Α’ Τιμ. 5, 18.
-
Agraphon 7 [A 20] (Ματθ. 20, 28, Συρ. Κυρ., Κώδικας D): «ὑμεῖς δὲ ζητεῖτε ἐκ μικροῦ αὐξῆσαι καὶ μὴ ἐκ μείζονος ἔλαττον εἶναι». Αποτελεί την αρχή εξωκανονικού κειμένου που παραλληλίζει το Λουκ. 14, 8-10 και διαφέρει γλωσσικά από τα κανονικά λόγια του Κυρίου.
-
Agraphon 10 [L 27] (Ιακ. 4, 5. 6α): «ἢ δοκεῖτε, ὅτι κενῶς ἡ γραφὴ λέγει πρὸς φθόνον ἐπιποθεῖ τὸ πνεῦμα, ὃ κατώκισεν ἐν ἡμῖν, μείζονα δὲ δίδωσιν χάριν». Θεωρείται ένα από τα δυσκολότερα χωρία στην Καινή Διαθήκη, υποδεικνύοντας μια χαμένη αυθεντική «γραφή». Έχει παύλειες απηχήσεις και το «πνεῦμα» νοείται ως το Πνεύμα του Θεού.
-
Agraphon 12 (Κώδικας Cantabrigiensis, Ματθ. 10, 23): «ἐὰν δὲ ἐν τῇ ἄλλῃ διώκουσιν ὑμᾶς, φεύγετε εἰς τὴν ἄλλην». Βρίσκεται και στον Ωριγένη και στον Εφραίμ.
-
Agraphon 15 (Συρ. Κυρ., Ματθ. 20, 28): «ὑμεῖς δὲ ζητεῖτε ἐκ μικροῦ αὐξῆσαι καὶ μὴ ἐκ μείζονος ἔλαττον εἶναι». Αναφέρεται ήδη ως Agraphon 7.
-
Agraphon 16 (Κώδικας Colbertinus, Μαρκ. 1, 3): «Vox clamantis in deserto. Parate viam domino, rectas facite semitas dei nostri. omnis vallis replebitur et omnis mons et collis humiliabitur et omnia prava erunt recta et aspera in planitiem. Et videbitur gloria dei, et videbit omnis caro salutare domini nostri; quoniam deus locutus est. Vox dicentis: Clama. Et dixit. Quid clamabo? Omnis caro foenum, et omnis gloria eius sicut flos feni, aruit fenum et flos decidit: verbum autem domini manet in aeternum».
-
Agraphon 17 (Κώδικας D, Μαρκ. 9, 49): «πᾶσα θυσία ἁλὶ ἁλισθήσεται».
-
Agraphon 19 (Κώδικας Bobbiensis Taurinensis, Μαρκ. 13, 37): «Quod autem uni dixi, omnibus vobis dixi». Χαρακτηρίζεται ως εξωκανονικό παράλληλο κείμενο του Μαρκ. 13, 37.
-
Agraphon 20 [A 97] (Κώδικας Bobbiensis, Μαρκ. 16, 4): «subito autem ad horam tertiam tenebrae diei factae sunt per totum orbem terrae, et descenderunt de caelis angeli, et surgent (surgentes?) in claritate vivi dei simul ascenderunt cum eo, et continuo lux facta est. tunc illae accesserunt ad monimentum et vident revolutum lapidem; fuit enim magnus nimis».
-
Agraphon 21 (Κώδικας Parisiensis L, Μαρκ. 16, 9): «τὸ ἱερὸν καὶ ἄφθαρτον κήρυγμα + τῆς αἰωνίου σωτηρίας».
-
Agraphon 22 (Κώδικας Cantabrigiensis, Μαρκ. 16, 9-15): «ἀναστὰς δὲ προῒ πρώτη σαββάτου ἐφανέρωσαν πρώτοις Μαρία Μαγδαληνή… καὶ εἶπεν πρὸς αὐτούς· πορευθέντες εἰς τὸν κόσμον καὶ κηρύξατε τὸ εὐαγγέλιον… ὁ πιστεύσας καὶ βαπτισθεὶς σωθήσεται, ὁ δὲ ἀπιστήσας κατακριθήσεται».
-
Agraphon 23 [L 27] (Κώδικας Cantabrigiensis, Λουκ. 6, 4): «τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ θεασάμενός τινα έργαζόμενον τῷ σαββάτῳ εἶπεν αὐτῷ· ἄνθρωπε, εἰ μὲν οἶδας τί ποιεῖς, μακάριος εἶ· εἰ δὲ μὴ οἶδας, ἐπικατάρατος καὶ παραβάτης εἶ τοῦ νόμου».
-
Agraphon 24 (Συρ. Κυρ., Λουκ. 9, 55. 56): «καὶ εἶπεν· οὐκ οἴδατε, οἵου πνεύματός ἐστε ὑμεῖς, ὁ γὰρ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου οὐκ ἦλθε ψυχὰς ἀνθρώπων ἀπολέσαι, ἀλλὰ σῶσαι».
-
Agraphon 25 (Κώδικας D, Λουκ. 10, 16): «ὁ δὲ ἐμοῦ ἀκούων ἀκούει τοῦ ἀποστείλαντός με». Θεωρείται αυθεντικό λόγιο του Κυρίου.
-
Agraphon 26 (Κώδικας D, Λουκ. 22, 28): «ηυξήθητε ἐν τῇ διακονίᾳ μου ὡς ὁ διακονῶν». Φέρει τη σφραγίδα της πρωτοτυπίας και έχει συνοπτικό και παύλειο χαρακτήρα.
-
Agraphon 27 [A 39] (Κώδικας Sangermanensis, Λουκ. 23, 48): «dicentes: Vae nobis, quae facta sunt hodie propter peccata nostra; appropinquavit enim desolatio Hierusalem».
-
Agraphon 30 (Κώδικας Cantabrigiensis, Ιωάν. 7, 53-8, 11): Περιλαμβάνει το πλήρες επεισόδιο της μοιχαλίδας, τονίζοντας το ρητό «ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος ἐπ’ αὐτὴν βαλέτω λίθον».
-
Agraphon 36 (Κώδικας D, Πράξ. 15, 28): «ἔλεγεν Παῦλος μένειν οὕτως καθὼς ἐπίστευσαν». Θεωρείται γνήσια παύλεια διδασκαλία.
-
Agraphon 37 [L 1] (Κώδικας D, Πράξ. 15, 28. 29): «καὶ ὅσα μὴ θέλετε ἑαυτοῖς γίνεσθαι, ἑτέρῳ μὴ ποιεῖν». Αναφέρεται ως «χρυσός κανόνας» και έχει εκτεταμένες παραλληλίες.
-
Agraphon 39 (Κώδικας D, Πράξ. 16, 39): «καὶ παραγενόμενοι μετὰ φίλων πολλῶν εἰς τὴν φυλακὴν παρεκάλεσαν αὐτοὺς ἐξελθεῖν εἰπόντες· ἠγνοήσαμεν τὰ καθ᾽ ὑμᾶς, ὅτι ἐστὲ ἄνδρες δίκαιοι καὶ ἐξαγαγόντες παρεκάλεσαν αὐτοὺς λέγοντες· ἐκ τῆς πόλεως ταύτης ἐξέλθατε, μήποτε πάλιν συστραφώσιν ἡμῖν ἐπικράζοντες καθ᾽ ὑμῶν». Θεωρείται το «πρωτότυπο» κείμενο.
-
Agraphon 40 (Κώδικας D, Πράξ. 17, 15): «παρῆλθεν δὲ τὴν Θεσσαλίαν· ἐκωλύθη γὰρ εἰς αὐτοὺς κηρύξαι τὸν λόγον».
-
Agraphon 43 (Κώδικας D, Πράξ. 19, 14): «ἔθος εἶχαν τοὺς τοιούτους ἐξορκίζειν· καὶ εἰσελθόντες πρὸς τὸν δαιμονιζόμενον ἤρξαντο ἐπικαλεῖσθαι τὸ ὄνομα λέγοντες παραγγέλλομέν σοι ἐν Ἰησοῦ, ὃν Παῦλος κηρύσσει, ἐξελθεῖν».
-
Agraphon 45 (Συριακή εκδοχή posterior, Πράξ. 25, 25): «Sine defensione non potui autem tradere eum propter mandata, quae habemus ab Augusto. Si autem quis eum accusaturus esset, dicebam, ut me sequeretur in Caesaream, ubi custodiebatur. Qui quum venissent, clamaverunt, ut tolleretur e vita. Quum autem hanc et alteram partem audivissem, comperi, quod in nullo reus esset mortis. Quum autem dicerem: Vis judicari cum iis Hierosolymae? Caesarem appellavit».
-
Agraphon 50 (Oxyrhynchus Logia I): «ὅπου ἐὰν ὦσιν δύο, οὐκ εἰσὶν ἄθεοι, καὶ ὅπου εἷς ἐστὶν μόνος, λέγω ἐγώ εἰμι μετ᾿ αὐτοῦ. ἔγειρον τὸν λίθον, κἀκεῖ εὑρήσεις με σχίσον τὸ ξύλον, κἀγὼ ἐκεῖ εἰμί». Η δεύτερη φράση χαρακτηρίζεται ως πανθεϊστική.
-
Agraphon 51 (Oxyrhynchus Logia I): «οὐδὲ ἰατρὸς ποιεῖ θεραπείας εἰς τοὺς γινώσκοντας αὐτόν». Συνδέεται με κανονικά λόγια περί προφήτη στην πατρίδα του.
-
Agraphon 54 (Oxyrhynchus Logia II): «μὴ παυσάσθω ὁ ζητῶν, ἕως ἂν εὕρῃ, καὶ ὅταν εὕρη, θαμβηθήσεται, καὶ θαμβηθεὶς βασιλεύσει, καὶ βασιλεύσας αναπαύσεται». Βρίσκεται και στον Κλήμη Αλεξανδρείας.
-
Agraphon 59 (Oxyrhynchus Logia II): Ερωτήσεις των μαθητών και απάντηση του Ιησού: «πῶς νηστεύσωμεν καὶ πῶς προσευχώμεθα καὶ πῶς ποιήσωμεν ἐλεημοσύνην καὶ τί παρατηρήσωμεν ἐν τοῖς σάββασιν; λέγει Ἰησοῦς· ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ μὴ ποιεῖτε μηδέν, ἀλλὰ μετὰ πάσης ἀληθείας ἀναβλέπετε πρὸς τὸν πατέρα τὸν ἀποκεκρυμμένον ἐν τοῖς οὐρανοῖς».
-
Agraphon 61 (Κώδικας Vatican., Γρηγόριος Νύσσης): «ἐλθέτω σου τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον καὶ καθαρισάτω ἡμᾶς». Λειτουργική προσευχή βαπτίσματος.
-
Agraphon 62 (Λειτουργία Αλεξανδρείας, Συριακή Λειτουργία Αγ. Ιακώβου): «μὴ εἰσενέγκῃς ἡμᾶς εἰς πειρασμόν, ὃν ὑπενεγκεῖν οὐ δυνάμεθα». Λειτουργική επέκταση της Κυριακής Προσευχής.
-
Agraphon 63 (Διδαχή VIII, 2): «ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας». Η ρίζα της δοξολογίας βρίσκεται στην παύλεια γραμματεία.
-
Agraphon 64 [L 22] (Const. VIII, 12): «ὁσάκις γὰρ ἂν ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον καὶ τὸ ποτήριον τοῦτο πίνητε, τὸν θάνατον τὸν ἐμὸν καταγγέλλετε, ἄχρις ἂν ἔλθω». Θεωρείται εντολή του Κυρίου.
-
Agraphon 65 [L 14] (Const. V, 7): «λαβόντες ἐντολὴν παρ’ αὐτοῦ κηρύξαι τὸ εὐαγγέλιον εἰς ὅλον τὸν κόσμον καὶ μαθητεῦσαι πάντα τὰ ἔθνη καὶ βαπτίσαι εἰς τὸν αὐτοῦ θάνατον ἐπὶ αὐθεντία τοῦ θεοῦ τῶν ὅλων, ὅς ἐστιν αὐτοῦ πατήρ, καὶ μαρτυρία πνεύματος, ὃς ἐστι παράκλητος».
-
Agraphon 69 [L 12] (Διδαχή Ι, 5): «μακάριος ὁ διδοὺς κατὰ τὴν ἐντολήν». Περιλαμβάνει επίσης το «ἱδρωσάτω ἡ ἐλεημοσύνη εἰς τὰς χειράς σου, μέ· χρις ἂν γνῷς τίνι δῷς». Έχει παύλειες απηχήσεις.
-
Agraphon 71 [L 30] (Κλήμης Ρώμης II, 12, 2): «ὅταν ἔσται τὰ δύο ἕν, καὶ τὸ ἔξω ὡς τὸ ἔσω, καὶ τὸ ἄρσεν μετὰ τῆς θηλείας, οὔτε ἄρσεν οὔτε θῆλυ». Έχει συνοπτικό και παύλειο χαρακτήρα.
-
Agraphon 74 (Ιουστίνος, Διάλογος προς Τρύφωνα κεφ. 12): «σαββατίζειν ὑμᾶς ὁ καινὸς νόμος διαπαντὸς ἐθέλει». Αναπνέει παύλεια ελευθερία από το νόμο.
-
Agraphon 75 [L 35] (Κλημεντίνες Ομιλίες XVI, 21): «ἔσονται γάρ, ὡς ὁ κύριος εἶπεν, ψευδαπόστολοι, ψευδεῖς προφῆται, αἱρέσεις, φιλαρχία». Ο αρχαιότερος μάρτυρας είναι ο Παύλος (Α’ Κορ. 11, 19) και συνδέεται με εσχατολογικές ομιλίες.
-
Agraphon 76 [L 18] (Ιουστίνος, Διάλογος προς Τρύφωνα κεφ. 47): «ἐν οἷς ἂν ὑμᾶς καταλάβω, ἐν τούτοις καὶ κοινῶ». Έχει συνοπτικό-παύλειο χαρακτήρα.
-
Agraphon 77 (Ιουστίνος, Διάλογος προς Τρύφωνα κεφ. 88, Ιππόλυτος): «οὐκ εἰμὶ ὁ Χριστός». Λόγια του Ιωάννη του Βαπτιστή, με συνάφεια σε Ιωάν. 1, 20 και Πράξ. 13, 25.
-
Agraphon 78 [L 10] (Κλήμης Αλεξανδρείας, Παιδαγωγός ΙΙ, 10, 108): «ἐν οὐρανῷ τὴν κατοίκησιν ἡμῶν ὑπάρχει». Έχει συνοπτικό και παύλειο χαρακτήρα.
-
Agraphon 79 [L 15] (Judicium Petri c. 26): «τὸ ἀσθενὲς διὰ τοῦ ἰσχυροῦ σωθήσεται». Έχει συνοπτικό χαρακτήρα (Ματθ. 9, 12) και πιστοποιείται από τον Παύλο (Α’ Κορ. 1, 25).
-
Agraphon 80 [L 42] (Κλημεντίνες Ομιλίες ΙΙΙ, 55): «ὁ πονηρός ἐστιν ὁ πειράζων». Συγγενές με το Α’ Θεσ. 3, 5.
-
Agraphon 81 [L 11] (Κλημεντίνες Ομιλίες Χ, 3): «Θεοῦ τοῦ τὸν οὐρανὸν κτίσαντος καὶ τὴν γῆν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς πεποιηκότος». Συνδέεται με παλαιοδιαθηκικά χωρία (Ψαλμ. 146, 6) και κανονικά λόγια του Ιησού (Ματθ. 11, 25).
-
Agraphon 82 [L 13] (Κλημεντίνες Ομιλίες XII, 29): «τὰ ἀγαθὰ ἐλθεῖν δεῖ, μακάριος δέ, φησίν, δι’ οὗ ἔρχεται· ὁμοίως καὶ τὰ κακὰ ἀνάγκη ἐλθεῖν, οὐαὶ δὲ δι᾽ οὗ ἔρχεται». Η δεύτερη φράση συμπίπτει με Λουκ. 17, 1 και Ματθ. 18, 7β. Ο Παύλος το είχε υπόψη (Ρωμ. 12, 21).
-
Agraphon 83 [L 34] (Κλημεντίνες Ομιλίες ΧΙΧ, 2): «μὴ δότε πρόφασιν τῷ πονηρῷ». Συμπίπτει με Εφεσ. 4, 27 και Α’ Τιμ. 5, 14.
-
Agraphon 84 [L 16] (Κλήμης Αλεξανδρείας, Εκλογαί Προφητικαί 23): «μυστήριον ἐμὸν ἐμοὶ καὶ τοῖς υἱοῖς τοῦ οἴκου μου». Έχει συνοπτική και παύλεια συνάφεια.
-
Agraphon 85 [A 41] (Κλήμης Αλεξανδρείας, Στρωματείς V, 10, 69): «κληρονομήσουσιν ἐκεῖνα, ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἶδεν καὶ οὺς οὐκ ἤκουσεν καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἃ ἡτοίμασεν ὁ θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν, καὶ χαρήσονται ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ θεοῦ». Η πηγή του είναι ευαγγελικού χαρακτήρα, και ο Παύλος την γνώριζε (Α’ Κορ. 2, 9, Ρωμ. 14, 17).
-
Agraphon 86 [L 21] (Ωριγένης, Selecta in Psalm. 4): «αἰτεῖτε τὰ μεγάλα, καὶ τὰ μικρὰ ὑμῖν προστεθήσεται. αἰτεῖτε τὰ ἐπουράνια, καὶ τὰ ἐπίγεια προστεθήσεται ὑμῖν». Έχει συνοπτικό χαρακτήρα (Ματθ. 6, 33).
-
Agraphon 87 [L 43] (Κλήμης Αλεξανδρείας, Στρωματείς Ι, 28, 177): «γίνεσθε δὲ δόκιμοι τραπεζῖται, τὰ μὲν ἀποδοκιμάζοντες, τὸ δὲ καλὸν κατέχοντες». Έχει παύλειο χαρακτήρα (Α’ Θεσ. 5, 21. 22) και η χρήση του επεκτείνεται στην παύλεια γραμματεία.
-
Agraphon 88 (Κλήμης Αλεξανδρείας, Στρωματείς VI, 6, 44): «ἐξέλθετε, εἶπεν, ἐκ τῶν δεσμῶν οἱ θέλοντες». Έχει παύλειο χαρακτήρα (Γαλ. 5, 1).
-
Agraphon 89 [L 32] (Κλήμης Αλεξανδρείας, Εκλογαί Προφητικαί 20): «ἀδελφοὶ γάρ, φησὶν ὁ κύριος, καὶ συγκληρονόμοι οἱ ποιοῦντες τὸ θέλημα τοῦ πατρός μου, μὴ καλέσητε οὖν ἑαυτοῖς πατέρα ἐπὶ τῆς γῆς. δεσπόται γὰρ ἐπὶ τῆς γῆς, ἐν δὲ οὐρανοῖς ὁ πατήρ, ἐξ οὗ πᾶσα πατριὰ ἔν τε οὐρανοῖς καὶ ἐπὶ τῆς γῆς». Συνδυάζει συνοπτικά και παύλεια στοιχεία.
-
Agraphon 90 [L 26] (Τερτυλλιανός, De baptismo c. 20): «Neminem intentatum regna coelestia consecuturum». Συνδέεται με παύλεια και Ιακώβεια κείμενα (Β’ Κορ. 13, 5, Α’ Πέτρ. 1, 6. 7, Ιακ. 1, 2. 3).
-
Agraphon 91 [L 47] (Ωριγένης, in Matth. Comm. Tom. XIII, 2): «διὰ τοὺς ἀσθενοῦντας ἠσθένουν καὶ διὰ τοὺς πεινῶντας ἐπείνων καὶ διὰ τοὺς διψῶντας ἐδίψων». Έχει συνοπτικό χαρακτήρα και συνδέεται με τη παύλεια διδασκαλία περί συμφιλίωσης.
-
Agraphon 92 [L 36a] (Ψευδο-Κυπριανός, de aleatoribus c. 3): «nolite contristare spiritum sanctum, qui in vobis est, et nolite exstinguere lumen, quod in vobis effulsit». Έχει εβραϊκή προέλευση και συνοπτικές/παύλειες παραλληλίες (Εφεσ. 4, 30, Α’ Θεσ. 5, 19).
-
Agraphon 93 [L 36b] (Ψευδο-Κυπριανός, de duobus montibus c. 13): «ita me in vobis videte, quomodo quis vestrum se videt in aquam aut in speculum». Έχει Ιωάννειες (Ιωάν. 14, 20) και παύλειες (Γαλ. 2, 20) παραλληλίες.
-
Agraphon 94 [L 33] (Διάλογος περί ορθής πίστης): «ἥλιος μὴ ἐπιδυέτω ἐπὶ τῷ παροργισμῷ ὑμῶν». Έχει συνοπτικό χαρακτήρα (Ματθ. 5, 22 D).
-
Agraphon 95 [A 22] (Διδασκαλία V, 15): «μακάριοι οἱ πενθοῦντες περὶ τῆς τῶν ἀπίστων ἀπωλείας». Έχει συνοπτικό χαρακτήρα και συνδέεται με τη λύπη του Παύλου για το χαμένο Ισραήλ.
-
Agraphon 96 [L 67] (Αφραάτης): «Betet und werdet nicht müde». Ο Λουκάς (18, 1) έχει σχετικό κείμενο και ο Παύλος το αντικατοπτρίζει.
-
Agraphon 100 [L 69] (Εφραίμ Σύρος, Evangelii concordantis expositio p. 50): «Elegi vos antequam terra fieret». Πιστοποιείται από τον Παύλο (Εφεσ. 1, 4) και έχει Ιωάννειες παραλληλίες (Ιωάν. 6, 70).
-
Agraphon 102 [L 3] (Επιφάνιος, Αιρέσεις LXXX, 5): «ἀρκετὸν τῷ ἐργαζομένῳ ἡ τροφὴ αὐτοῦ». Συμπληρώνει το κανονικό λόγιο «ἄξιος γὰρ ὁ ἐργάτης τοῦ μισθοῦ αὐτοῦ» (Ματθ. 10, 10).
-
Agraphon 103 (Μακάριος, Hom. I, 2): «τί θαυμάζετε τὰ σημεῖα; κληρονομίαν μεγάλην δίδωμι ὑμῖν, ἣν οὐκ ἔχει ὁ κόσμος ὅλος».
-
Agraphon 104 (Μακάριος, Hom. XXXVII): «μακάριος ὁ ἔχων πίστιν καὶ ἐλπίδα καὶ ἀγάπην· δι᾽ ὧν γεννᾶται ἡ ἀγάπη· ἀγάπη δὲ ἡ τὴν αἰώνιον ζωὴν παρέχουσα». Αυτή η τριάδα πιστοποιείται από τις αποστολικές γραφές, ιδίως τον Παύλο (Α’ Κορ. 13, 13).
-
Agraphon 107 (Κλημεντίνες Ομιλίες ΙΙΙ, 52): «ἐγώ εἰμι ἡ πύλη τῆς ζωῆς· ὁ δι ἐμοῦ εἰσερχόμενος εἰσέρχεται εἰς τὴν ζωήν». Έχει Ιωάννειο και συνοπτικό χαρακτήρα.
-
Agraphon 111 (Επιφάνιος, Αιρέσεις LXX, 8): «ἐγέννησάς με». Μικρό Ιωάννειο Agraphon, απηχεί το Ιωάν. 8, 42.
-
Agraphon 112 (Επιφάνιος, Αιρέσεις LXIX, 63): «ἐγὼ κρούω καὶ ἐάν τις μοι ἀνοίξῃ, εἰσελευσόμεθα πρὸς αὐτὸν ἐγὼ καὶ ὁ πατήρ μου, καὶ μονὴν ποιήσομεν παρ’ αὐτῷ». Έχει Ιωάννειο χαρακτήρα.
-
Agraphon 113 (Κώδικας Brucianus): «ὁ γινώσκων ἐμὲ γινώσκει τὸν πέμψαντά με». Έχει Ιωάννειο χαρακτήρα.
-
Agraphon 122 [A 95] (Παπίας διά Ειρηναίου V, 33, 3. 4): «Venient dies, in quibus vineae nascentur singula dena millia palmitum habentes…». Περιγράφει μια φανταστική χιλιαστική βασιλεία.
-
Agraphon 123 [L 59] (Βαρνάβας VI, 13): «ἰδοὺ ποιῶ τὰ ἔσχατα ὡς τὰ πρώτα». Συνδέεται με Ματθ. 20, 16 και Μαρκ. 10, 31.
-
Agraphon 125 [A 10] (Κλήμης Ρώμης II, 5, 24): «ἔσεσθε ὡς ἀρνία ἐν μέσῳ λύκων. ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Πέτρος αὐτῷ λέγει· ἐὰν οὖν διασπαράξωσιν οἱ λύκοι τὰ ἀρνία; εἶπεν ὁ ᾿Ιησοῦς τῷ Πέτρος μὴ φοβείσθωσαν τὰ ἀρνία τοὺς λύκους μετὰ τὸ ἀποθανεῖν αὐτά· καὶ ὑμεῖς μὴ φοβεῖσθε τοὺς ἀποκτένοντας ὑμᾶς καὶ μηδὲν ὑμῖν δυναμένους ποιεῖν, ἀλλὰ φοβεῖσθε τὸν μετὰ τὸ ἀποθανεῖν ὑμᾶς ἔχοντα ἐξουσίαν ψυχῆς καὶ σώματος τοῦ βαλεῖν εἰς γέενναν πυρός». Είναι μείγμα συνοπτικών και Ιωάννειων κειμένων.
-
Agraphon 126 [L 7] (Κλήμης Ρώμης II, 8, 5): «εἰ τὸ μικρὸν οὐκ ἐτηρήσετε. τὸ μέγα τίς ὑμῖν δώσει; λέγω γὰρ ὑμῖν, ὅτι ὁ πιστὸς ἐν ἐλαχίστῳ καὶ ἐν πολλῷ πιστός ἐστιν».
-
Agraphon 128 [A 93] (Ειρηναίος ΙΙΙ, 17, 4): «In dei lacte gypsum male miscetur». Συνδέεται με το Agraphon 168.
-
Agraphon 129 (Ιουστίνος, Διάλογος προς Τρύφωνα κεφ. 38): «κέκρυπται ἀφ᾽ ὑμᾶς ἡ σοφία ἡ μεγάλη αὕτη του ποιητοῦ τῶν ὅλων καὶ παντοκράτορος θεοῦ». Δεν έχει συνοπτικό χαρακτήρα.
-
Agraphon 130 (Ιουστίνος, Διάλογος προς Τρύφωνα κεφ. 51): «πάλιν παραγενήσεσθαι ἐν Ἱερουσαλὴμ».
-
Agraphon 131 (Ιουστίνος, Διάλογος προς Τρύφωνα κεφ. 93): «ἅπερ ἑαυτῷ βούλεται ἀγαθά, κακείνῳ βουλήσεται».
-
Agraphon 132 (Ιουστίνος, Διάλογος προς Τρύφωνα κεφ. 106): «μετ’ αὐτῶν ὕμνησε τὸν θεόν».
-
Agraphon 133 (Ιουστίνος, de resurr. fragm. 9): «οὔπω ἔχετε πίστιν;». Συμπίπτει με Μαρκ. 16, 14 και Ματθ. 25, 17.
-
Agraphon 134 [L 44] (Κλημεντίνες Ομιλίες ΙΙ, 17): «πρῶτον ψευδὲς δεῖ ἐλθεῖν εὐαγγέλιον ὑπὸ πλάνου τινὸς καὶ εἶθ᾽ οὕτως μετὰ καθαίρεσιν τοῦ ἁγίου τόπου εὐαγγέλιον ἀληθὲς κρύφα διαπεμφθῆναι εἰς ἐπανόρθωσιν τῶν ἐσομένων αἱρέσεων· καὶ μετὰ ταῦτα πρὸς τῷ τέλει πάλιν πρῶτον ἀντίχριστον ἐλθεῖν δεῖ καὶ τότε τὸν ὄντως Χριστὸν ἡμῶν Ἰησοῦν ἀναφανῆναι».
-
Agraphon 137 (Αναστάσιος Σιναΐτης, από τον Μελίτωνα): «ὁ θεὸς πέπονθεν ὑπὸ Ἰσραηλίτιδος».
-
Agraphon 138 [L 60] (Ευσέβιος, Εκκλ. Ιστορία V, 1): «ἵνα ἡ γραφὴ πληρωθῇ ὁ ἄνομος ἀνομησάτω ἔτι, καὶ ὁ δίκαιος δικαιωθήτω ἔτι». Πρόκειται για ανάδρομη μετάφραση από λατινικό κείμενο της Αποκ. 22, 11.
-
Agraphon 140 (Ειρηναίος V, 36, 2): «omnibus divisum esse a patre secundum quod quis dignus est aut erit». Έχει παύλειες παραλληλίες.
-
Agraphon 144 [L 65] (Κλήμης Αλεξανδρείας, Στρωματείς Ι, 19, 94): «εἶδες γάρ, φησί, τὸν ἀδελφόν σου, εἶδες τόν θεόν σου». Έχει εβραϊκή προέλευση.
-
Agraphon 147 [A 73] (Τερτυλλιανός, de idolol. c. 23): «Si, inquit, concupiscentia vel malitia in cor hominis ascenderit, pro facto teneri».
-
Agraphon 148 [A 89] (Τερτυλλιανός, de paenit. c. 11): «Vae illis, qui delicta sua velut procero fume nectunt». Παραπέμπει στον Ησαΐα 5, 18.
-
Agraphon 149 [L 4] (Ωριγένης, in Jerem. Hom. XIV. 5): «καὶ ἀποστέλλει ἡ σοφία τὰ τέκνα αὐτῆς». Θεωρείται αυτοπροσδιορισμός του Ιησού ως «σοφία».
-
Agraphon 150 [L 5] (Ωριγένης, Hom. in Jerem. XX, 3): «Qui iuxta me est, iuxta ignem est; qui longe est a me, longe est a regno».
-
Agraphon 153 [L 73] (Ψευδο-Κυπριανός, De aleatoribus c. V): «ne quis frater incautus denuo laqueis diaboli capiatur, sollicitos esse iussit et providos atque eruditos, quoniam hostis ille antiquus circuit pulsans dei servos». Αναφέρεται στον «αρχαίο εχθρό».
-
Agraphon 159 [A 13] (Αφραάτης): «Zweifelt nicht, auf daß ihr nicht versinket in die Welt, wie Simon, da er zweifelte und anfing zu sinken im Meere». Θεωρείται δευτερεύουσα προσθήκη και παραπομπή στο Ματθ. 14, 28-31.
-
Agraphon 161 (Αφραάτης): «Ihr seid Kinder Kains und nicht Kinder Abrahams». Συνδέεται με Λουκ. 3, 8 και Ιωάν. 8, 33.
-
Agraphon 162 [A 83] (Αφραάτης): «Die Welt wird auf Gnade erbaut werden».
-
Agraphon 163 (Αφραάτης): «διὰ τὸ ὄνομά μου, ἐν τῇ δευτέρα παρουσίᾳ ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσει». Παράλληλο προς Λουκ. 18, 29. 30.
-
Agraphon 164 [A 77] (Αγαθάγγελος c. 73): «τὸ ὄνομά μου ἁγιάσεται ἐν ταῖς καρδίαις ὑμῶν καὶ ἔδωκα λόγον ἐν τῷ στόματι ἡμῶν αἰτήσασθαι καὶ λέγειν ἁγιασθήτω τὸ ὄνομά σου, νῦν τοῦτο αὐτούμεθα παρὰ σοῦ». Ελεύθερη διασκευή της πρώτης αίτησης της Κυριακής Προσευχής.
-
Agraphon 165 [A 91] (Αγαθάγγελος c. 73): «τὸ ὄνομά μου ἐπικέκληται ἐφ’ ὑμᾶς καὶ ὑμεῖς ἐστὲ ναὸς τῆς θεότητός μου». Συνδέεται με Ιακ. 2, 7 και Α’ Κορ. 3, 16.
-
Agraphon 167 [L 9] (Const. IV, 3): «οὐαὶ τοῖς ἔχουσιν καὶ ἐν ὑποκρίσει λαμβάνουσιν ἢ δυναμένοις βοηθεῖν ἑαυτοῖς καὶ λαμβάνειν παρ’ ἑτέρων βουλομένοις· ἑκάτερος γὰρ ἀποδώσει λόγον κυρίῳ τῷ θεῷ ἐν ἡμέρα κρίσεως».
-
Agraphon 168 [A 82] (Ψευδο-Ιγνάτιος, προς Τραλλ. VI): «μηδεὶς ἀγαθὸς λεγέσθω, κακῷ τὸ ἀγαθὸν κεραννύς». Παραλληλίζεται με Ρωμ. 12, 9 και το Agraphon 128.
-
Agraphon 169 (Εφραίμ Σύρος): «οὐαὶ τοῖς μὴ ἐλεήσασιν, ὅτι οὐκ ἐλεηθήσονται». Συνδέεται με Ιακ. 2, 13.
-
Agraphon 170 (Εφραίμ Σύρος): «ὅτι ἐν σχήματι πορεύονται».
-
Agraphon 171 [A 27] (Εφραίμ Σύρος): «μηδὲν ἐπὶ τῆς γῆς κτήσασθε».
-
Agraphon 173 [L 68] (Εφραίμ Σύρος, Evangelii concordantis expositio c. 6): «Qui spiritu Dei ambulant, hi sunt filii Dei». Ο Παύλος (Ρωμ. 8, 14) εξαρτάται από αυτό το λόγιο.
-
Agraphon 174 (Εφραίμ Σύρος, Ev. conc. expos.): «Quo plures veniebant, ait, tanto magis morbus invalescebat».
-
Agraphon 175 [L 64] (Εφραίμ Σύρος, Evangelii concordantis expositio c. 14): «Ubi unus est, ibi et ego sum, ne quisquam ex solitariis contristaretur, quia ipse est gaudium nostrum et ipse nobiscum est. Et ubi duo sunt, ibi et ego ero, quia misericordia et gratia eius nobis obumbrat. Et quando tres sumus, quasi in ecclesiam coimus, quae est corpus Christi perfectum et imago eius expressa».
-
Agraphon 176 [L 64] (Εφραίμ Σύρος, Evangelii concordantis expositio c. 18): «ταῦτα λέγει κύριος· τέτοκα υἱοὺς καὶ ἐξύψωσα, αὐτοὶ δὲ ἀθέτησάν με, καὶ εἶπαν· βαρέως ἡμῖν, παρ᾽ ὅσον ὄνειδος ἦμεν παρὰ σοὶ καὶ ἐν ἁμαρτίαις ἀπεθάνομεν. ὅτε ἔτι μεθ᾽ ὑμῶν ἦν, ὡς ἐνυβρίζετέ μοι, ἀλλ᾽ ἐπὶ ὑμῶν ταῦτα λέγει· πόσον ἀνέξομαι ὑμῶν; δεκακις γὰρ ἐπειράσατε με καὶ ἐπὶ τούτοις είκοσάκις, καὶ ὅμως ἔτι πειράζετε». Παραπέμπει σε Μαρκ. 9, 19 και Ψαλμ. 95, 9. 10.
-
Agraphon 179 [L 63] (Εφραίμ Σύρος, Evangelii concordantis expositio c. 18): «Mundabit domum regni sui ab omni scandalo». Συνδέεται με Ματθ. 3, 12 και Ματθ. 13, 41.
-
Agraphon 181 (Μακάριος, pat. c. 23): «quis vocat se vocitum».
-
Agraphon 182 (Μακάριος, de pat. et diser. c. 23): «διακρίνων γάρ, ὡς εἴρηται, διακρίνει ἕκαστος». Συνδέεται με Α’ Κορ. 2, 15.
-
Agraphon 183 (Μακάριος, Hom. XII, 9): «καίεις με, καίεις με». Αναφέρεται σε δαίμονες.
-
Agraphon 184 [L 45] (Μακάριος, pat. c. 6): «ὁ μὴ ἐργαζόμενος μηδὲ ἐσθιέτω». Παράφραση του Β’ Θεσ. 3, 10.
-
Agraphon 187 (Αυγουστίνος, Contra adversarium legis et prophet. II, 4, 14): «Saeculum istud iniquitatis et incredulitatis substantia est, quae habet immundos spiritus. Quid igitur miramini, si spiritus immundi nos vexant, cum in his non habitant? Revela igitur iustitiam tuam».
-
Agraphon 188 (Αυγουστίνος, Contra adversarium legis et prophet. II, 4, 14): «Dimisistis vivum, qui ante vos est, et de mortuis fabulamini».
-
Agraphon 189 [A 74] (Σαλβιανός, de gubernio VII, 14): «sparsis redemerunt crimina nummis». Πιθανώς από αρχαίο χριστιανό ποιητή.
-
Agraphon 190 [A 62] (Οικουμένιος, in Acta c. 2): «πρησθεὶς γὰρ ἐπὶ τοσοῦτον τὴν σάρκα, ὥστε μὴ δύνασθαι διελθεῖν ἁμάξης ραδίως διερχομένης, ὑπὸ τῆς ἁμάξης ἐπι ἐσθη ὥστε τὰ ἔγκατα αὐτοῦ ἐκκενωθῆναι». Περιγράφει το τέλος του Ιούδα του Ισκαριώτη, βασισμένο στον Παπία.
-
Agraphon 191 (Ευθύμιος Ζιγαβηνός, Panoplia Dogmatica. Tit. XXVII, 2): «τιμᾶτε τὰ δαιμόνια, οὐχ ἵνα ὠφεληθῆτε παρ’ αὐτῶν, ἀλλ᾽ ἵνα μὴ βλάψωσιν ὑμᾶς».
-
Agraphon 192 (Old English Homilies): «Estote fortes in bello et pugnate cum antiquo serpente, et accipietis regnum aeternum». Έχει παύλειες και αποκαλυπτικές απηχήσεις.
Άγραφα από αρχικές λίστες (Στιχώρητα) χωρίς εκτενή ανάλυση σε ξεχωριστή ενότητα
-
μακάριόν ἐστιν μᾶλλον διδόναι.
-
ὅτι Ναζωραίος κληθήσεται (Ματθ. 2, 23 Verc., Sangerm.).
-
τὰ τριάκοντα αργύρια (Ματθ. 27, 9. 10).
-
ὡς ἀλλότριος αὐτῶν (Ματθ. 17, 26 Cod. Peckover).
-
ὁ συνιών συνέτω (Μαρκ. 4, 9 Cod. D).
-
vox dicentis: clama (Μαρκ. 1, 3 Colb.).
-
quod uni dico, omnibus dico (Μαρκ. 13, 37 Bobb.).
-
simul ascenderunt cum eo (Μαρκ. 16, 4 Bobb.).
-
τὸ ἱερὸν καὶ ἄφθαρτον κήρυγμα (Μαρκ. 16, 9 ff. Cod. D).
-
θεασάμενός τινα ἐργαζόμενον (Λουκ. 6, 4 Cod. D).
-
ὁ ἐμοῦ ἀκούων ἀκούει τ. ἀποστ. (Λουκ. 10, 16 Cod. D).
-
νεῖρον σιδηροῦν ὁ τράχηλός σου (Πράξ. 7, 51 Cod. Lawra).
-
προδραμὼν εἷς τῶν δούλων (Πράξ. 10, 25 Cod. D).
-
προσφωνήσας τοὺς ἀδελφούς (Πράξ. 11, 2 Cod. D).
-
ἦν δὲ πολλὴ ἀγαλλίασις (Πράξ. 14, 7 Cod. D).
-
ὁ δὲ Π. κ. Β. διέτριβον ἐν Λύστροις (Πράξ. 15, 2 Cod. D).
-
β ἀναμνησθέντες τον σεισμόν (Πράξ. 16, 35 Cod. D).
-
μετὰ φίλων εἰς τὴν φυλακήν (Πράξ. 16, 39 Cod. D).
-
παρῆλθεν δὲ τὴν Θεσσαλίαν (Πράξ. 17, 15 Cod. D).
-
ἐπιδημοῦντές τινες Κορίνθιοι (Πράξ. 18, 27 Cod. D).
-
εἶπεν αὐτῷ τὸ πν. ἐπιστρέφειν (Πράξ. 19, 1 Cod. D).
-
congregate synedrium (Πράξ. 23, 15 Vers. Sahid.).
-
sine defensione non tradere (Πράξ. 25, 25 Syr. Posterior).
-
per quem totus mundus iudicari (Πράξ. 28, 30 Syr. Posterior).
-
ὡς χρηστεύεσθε κολλᾶσθε τοῖς ἁγίοις.
-
θλιβέντες κ. παθόντες λαβεῖν με.
-
ὅτε πρὸς τὸν Πέτρον ἦλθεν.
-
θέλει τὴν μετάνοιαν.
-
εδικαιώθη τὰ ἔθνη.
-
ἀποπτύσαντες τὴν δωρεάν.
-
elegimos vos, antequam terra.
-
ὡς λῃστὴς ἐν νυκτί.
-
est confusio, quae ducit.
-
ἐπ’ ἐλπίδι τ. ἔχειν κληρονόμους.
-
δέξασθε τὴν χάριν τοῦ θεοῦ.
-
ἦσαν ἓν πάντες ἐν τῷ ἑνὶ μόνῳ.
-
ἐκρύβη ἀπ’ αὐτῶν.
-
μένετε ἐν τῷ λόγῳ τῷ ἐμῷ.
-
ἔσονται μετ᾿ ἐμοῦ κ. οἱ δώδεκα.
-
ἐγώ εἰμι τὸ ὕδωρ τὸ ζῶν.
-
ἡ ὥρα ἦλθε τ. πιεῖν τὸ ποτήριον.
-
λέγει τῇ μητρὶ αὐτοῦ· οὐκλαίεις.
-
συνηγμένοι ἐν τῷ κόλπῳ μου.
-
ἐὰν διασπαράξωσιν οἱ λύκοι.
-
in dei lacte gypsum.
-
ἁμαρτία.
-
neminem intentatum.
-
ταῦτα ὄψονται οἱ ἄξιοι.
-
concupiscentia vel malitia.
-
delicta velut fune nectunt.
-
κακῷ τὸ ἀγαθὸν κεραννύς.
-
qui spiritu ambulant.
-
residui non dormient.
-
probaverant me decies.
-
quis vocat se vocitum.
-
παράγει τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου.
-
ὁ βασιλεύσας ἀναπαύσεται.
-
coepit dives scalpere caput.
-
περὶ γυναικὸς διαβληθείσης.
-
eligam mihi bonos.
-
περιέλαμψε τ. τόπον φῶς μέγα.
-
δέομαί σου, σύ με βάπτισον.
-
ὑμᾶς βούλομαι εἶναι δεκαδύο.
-
οἱ ποιοῦντες τὰ θελήματα.
-
μὴ ἐπεθύμησα κρέας τοῦτο.
-
Iudae, non Iudaeae.
-
nisi forte hoc ignorantia est.
-
ut requiescerem in te.
-
fratris sp. contristaverit.
-
fratrem videritis in caritate.
-
Mahar caementarius eram.
-
in complemento Pentacostes.
-
ἄνωθεν μέλλω σταυρωθῆναι.
-
hic est verbum animal vivens.
-
μακάριοι οἱ ἁγνὴν τὴν σάρκα.
-
διατίθεμαι διαθήκην καινήν.
-
ἐξελεξάμην ὑμᾶς δώδεκα.
-
ὅσα ἐν ἀγνοίᾳ τις ἐποίησεν.
-
εἷς οἰκοδομῶν καὶ εἷς καθαιρῶν.
-
qui mecum,non me intellexerunt.
-
non de vulva mulieris natus.
-
Christus est verbum dei et vox d..
-
nolite iudicare fratres.
-
κάμνουσα ψυχὴ ἐγγὺς ἐστι θεοῦ.
-
si non feceritis dextram.
-
ὁ λαμβάνων τὸν στέφανον.
-
μὴ ἀποδιδόναι κακὸν ἀντὶ κακοῦ.
-
σαρκὶ μὲν παραχρῆσθαι.
-
θαύμασον τὰ παρόντα.
-
ἐὰν ἐκλεκτοῦ γείτων ἁμαρτήσῃ.
-
ἐν ἁμίλλαις πονηραῖς.
-
πέλεκυς κόπτων πέτραν.
-
εὐαγγέλιον πλατύ.
-
τοὺς ἑωρακότας μὴ πιστεύσειν.
-
die Worte mit der Tat.
-
Christum in cubile.
-
ἐκ δευτέρου καταφιλήσῃ.
-
ἐπεθύμησα ἀκοῦσαι.
-
secundum quod quis dignus.
-
σώζου σὺ καὶ ἡ ψυχή σου.
-
ἐξέλθετε ἐκ τ. οἴκου τ. πατρός.
-
οἱ τὰ κατάρτια κατασπώντες.
-
εἶδες τόν ἀδελφόν σου.
-
κατὰ πρόθεσιν εὐνουχίας.
-
οὐαὶ τοῖς μὴ ἐλεήσασιν.
-
ταπεινοῖς δίδωσιν χάριν.
-
quo plures veniebant.
-
ubi unus est, ibi et ego sum.
-
illic festinat medicus.
-
ὁ βασιλεύσας ἀναπαύσεται.
-
ἄρτι ἔλαβέ με ἡ μήτηρ μου.
-
περὶ γυναικὸς διαβληθείσης.
-
τοῦ ἀσώτως ἐζηκότος.
-
ἐν ταῖς ἡμέραις Ἡρώδου.
-
σήμερον γεγέννηκά σε.
-
ὑμᾶς βούλομαι εἶναι δεκαδύο.
-
οἱ ποιοῦντες τὰ θελήματα.
-
μὴ ἐπεθύμησα κρέας τοῦτο.
-
Mahar caementarius eram.
-
μεταλάβῃ τὸ σῶμα τοῦ κυρίου.
-
εἷς οἰκοδομῶν καὶ εἷς καθαιρῶν.
-
die Worte mit der Tat.