Κριτική και εντυπώσεις
Η Αυστραλία, αυτή η απέραντη χώρα στην άλλη άκρη της γης, αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους πόλους έλξης των Ελλήνων μεταναστών, που άφησαν -μερικές δεκαετίες πριν- τον τόπο τους προς αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής.
Ο ιστορικός Κώστας Κατσάπης -έχοντας στενή σχέση με το κομμάτι αυτό του ελληνισμού- δημιούργησε αυτό το εξαίσιο ανάγνωσμα, στο οποίο αφηγείται δέκα ιστορίες Ελλήνων μεταναστών. Όπως άλλωστε γράφει χαρακτηριστικά και ο ίδιος στο Προλογικό Σημείωμα του πονήματός του…
…
Οι γονείς μου, Βασίλειος Κατσάπης και Βασιλική Νικολακοπούλου, μετανάστες οι ίδιοι για πολλά χρόνια στο Σύδνεϋ όπου άλλωστε και παντρεύτηκαν τον Ιούλιο του 1965, μου ενέβαλαν με τις ζωντανές και συγκινητικές διηγήσεις τους την ιδέα μιας «φανταστικής» αφήγησης της ζωής του μετανάστη, καθώς η προσαρμογή του(ς) στους Αντίποδες, από την (οικονομική αλλά και πολιτισμική) πενία της ελληνικής πραγματικότητας στην πολυπολιτισμικότητα της Αυστραλίας, υπήρξε μία πραγματικά μυθιστορηματική αλλά και όμορφη περιπέτεια.
…
Τι λέτε, ακολουθούμε τον συγγραφέα σε αυτό το ταξίδι στο χρόνο και στον τόπο; Για να δούμε, εν συντομία, τους δέκα (+δύο) σταθμούς του. Για να πάρετε μια γεύση, μέχρι να κρατήσετε το «Αυστραλία Δέκα Ιστορίες», του Κώστα Κατσάπη, στα χέρια σας!
1. Εξομολόγηση
Στο ιδιόμορφο γκέτο που είχαν στήσει οι Έλληνες πάροικοι στο Σύδνεϋ, το κουτσομπολιό ήταν -όπως και στην πατρίδα- εθνικό σπορ. Αυτό το σούσουρο -το να μην τους πιάσει στο στόμα του ο κόσμος- φοβόταν η Γεωργία και γι’ αυτό επέμενε επιτακτικά να γίνει αυτή η συζήτηση με τον Πανάγο, τον άντρα της. Θέμα της συζήτησης; Τι άλλο; Ο Μπόζινταρ, ο Γιουγκοσλάβος νοικάρης τους, που είναι κάπως… σουσούμης και ο δεκαεπτάχρονος γιος τους που Θεός φυλάξει…
2. Το μίσος
Ο Αρίστος λίγα έλεγε, πολλά άκουγε, πιο πολλά παρατηρούσε και ακόμα περισσότερα καταλάβαινε· έκοβε ξουράφι το μυαλό του. Με κουτσομπολιά δεν ασχολιόταν, κοίταγε μόνο τα δικά του, εκτός κι αν η υπόθεση είχε κάνα κουμούνι· σαν αυτά που φάγανε τον αδερφό του στην Αμαλιάδα, τον καιρό του εμφυλίου. Σε αυτόν, τον άσπονδο εχθρό των αριστερών, απευθύνθηκε ο Τζίμης -ο αδερφός της Γεωργίας- για το “θέμα” του ανιψιού του. Δυό “λογάκια” μόνο να ‘λεγε ο Αρίστος του Γιουγκοσλάβου, του Μπόζινταρ…
3. Ο έρως
Η Βασιλική ή Κική όπως την φωνάζουν γεννήθηκε το 1940 στη Ζαχάρω Ηλείας. Μέχρι τα δώδεκά της, όπου έχασε τον πατέρα της, έζησε χαρούμενα παιδικά χρόνια. Στην Αγροτική Τράπεζα δούλευε εκείνος, και όταν άλλαξε η κυβέρνηση, βρέθηκε από γραφιάς να δουλεύει στις αποθήκες της τράπεζας με τα λιπάσματα. Εκεί αρρώστησε στα πνευμόνια του και σε σύντομο διάστημα έχασε την ζωή του. Και μαζί με την ζωή του χάθηκαν και οι όμορφες μέρες της οικογένειας. Η μάνα όριζε πλέον την τύχη της Κικής και αυτή ήταν -μαζί με ένα θείο της- που στα δεκαεπτά της, την έστειλε στην Αυστραλία για νύφη. Στο καράβι όμως, γνώρισε τον Σπύρο… αλλά στην άλλη άκρη της γης την περίμενε ο -από φωτογραφία- αρραβωνιαστικός της, ο Αρίστος…
Καλησπέρα κ. Χέστον
Στην παρέα των Ελλήνων στη pub του Sydenham, είναι και ένας Αυστραλός που είχε πολεμήσει στη Μάχη της Κρήτης και αγαπούσε την Ελλάδα και όσους κατάγονταν από εκεί. Όλα καλά, μόνο που να… το επώνυμο του Bruce, είναι Heston! Άντε τώρα να τον χαιρετήσεις ξέροντας ότι στα ελληνικά το επώνυμό του είναι ρήμα…
4. Η ανάκριση
Το όνομα “Πολυμενάκος” στην πατρίδα, στην ΕΦΕΕ, είναι θρύλος. Ένας ζωντανός θρύλος ο Φώτης, που από αυτά που έχει περάσει, ξυπνά τα βράδια μ’ εφιάλτες και ουρλιάζει! Μαζί με την Μαρία του, στην Αυστραλία, προσπαθούν να κάνουν μια νέα αρχή. Το παρελθόν όμως, δεν σε αφήνει εύκολα να το ξεφορτωθείς…
5. Εδώ (θα) να μείνεις
Η Άννα και η Μαρίκα συναντιόνται στην μαρκέτα για να κάνουν τα ψώνια των νοικοκυριών τους. Λίγες μέρες μετά το Πάσχα και έχουν και οι δυο να ανταλλάξουν πληροφορίες για το πως πέρασαν την Άγια αυτή ημέρα, εκεί στην ξενιτειά. Στον ξένο τόπο που άλλοι αγάπησαν πιο πολύ κι από την πατρίδα τους, άλλοι μισούν κάθε ώρα και στιγμή που βρίσκονται σε αυτόν και άλλοι βλέπουν τα πράγματα στις πραγματικές μέσες διαστάσεις τους…
6. Ο γιος του κλουβίτη
Ο σταθμός των τρένων στο Lakemba είναι κάθε πρωί γεμάτος κόσμο που κατεβαίνει στην πόλη για την δουλειά του. Ένας μετανάστης, αγνοώντας τα τρένα που έρχονταν και έφευγαν, επιβιβάστηκε στο τελευταίο βαγόνι του συρμού των 8π.μ., κάθισε και έκανε πως διάβαζε την εφημερίδα του. Σκοπός του δεν ήταν να μεταβεί στην πόλη, αλλά να συναντήσει και να συνομιλήσει με έναν δημοσιογράφο, στην ασφάλεια και στην ανωνυμία ενός κινούμενου τρένου γεμάτου αγουροξυπνημένους εργαζομένους…
7. Ο χαφιές
Ένας από αυτούς που φυλαγόταν ο μετανάστης της προηγούμενης ιστορίας, ήταν και ο Μπάμπης ο Γκαβός· Έλλην υπήκοος, ετών σαράντα τριών και κάτοικος Αυστραλίας από το Μάιο του ‘63. Καραδεξιό στο φρόνημα και χαφιέ στην ιδιότητα, τον είχαν χαρακτηρίσει! Κι αυτός έζησε πολλά, που τον βάραιναν, που έδιωχναν τα βράδια μακριά του τον ύπνο και τη γαλήνη…
Το στοίχημα
Ο κυρ-Στασινός, από την πατρίδα ακόμα, ήταν βρομόστομος από τους λίγους. Τα “καντήλια” τα είχε για “συνδέσμους” των υπολοίπων λέξεων που έβγαιναν από το στόμα του. Στην Αυστραλία όμως, στη χώρα της “νέας αρχής”, ξεκίνησε δειλά δειλά να διαβάζει την Αγία Γραφή και…
8. Αναντάμ παπαντάμ
Η Πόλυ και η Ντέπυ, μέσα από τις τηλεφωνικές γραμμές, επιδίδονταν στο αγαπημένο τους άθλημα, την κοινωνική κριτική. Μόνο που εδώ στα ξένα, είναι λιγουλάκι πιο εκλεπτυσμένο το σπορ από ό,τι στην Ελλάδα. Είναι οι αγγλικές λέξεις που μπαίνουν εμβόλιμες μέσα σε αυτές της μητρικής γλώσσας, είναι και το νεαρό της ηλικίας τους…
9. Ηθική υγεία
Πυραμιδοειδής διάταξη, σημείο φυγής, κιαροσκούρο, προοπτική, είναι έννοιες που κατακλύζουν το μυαλό του Κλεόβουλου. Για εκείνον, το μόνο που τρέφει πια αγάπη και πόθο στη ζωή του, είναι η δυτική ζωγραφική. Όλα είναι υποδεέστερα αυτής, ακόμα και η Λουκία, η σύζυγός του…
10. Η τσάντα
Ένα χρόνο έκλεισε ο Βασίλης στον μακρινό από την πατρίδα καταραμένο τόπο. Το 1963 έφτασε εδώ με το Πατρίς και δώδεκα μόλις μήνες αργότερα θα ρίξει μαύρη πέτρα πίσω του, επιβιβαζόμενος σε ένα αεροπλάνο της Quantas, που θα τον επιστρέψει στην Ελλάδα. Ο απαραίτητος απολογισμός της μέχρι τώρα ζωής του, γίνεται στην αποβάθρα Circular Quay, βλέποντας την “μεγάλη κρεμάστρα”, τη γέφυρα του Σύδνεϋ…
Εξαιρετικό! Δώδεκα αληθινές ιστορίες -με τις απαραίτητες αλλαγές ονομάτων- από την Ελληνική Παροικία του Σύδνεϋ της δεκαετίας του ‘60 και όχι μόνο! Άνθρωποι από όλο το κοινωνικό φάσμα, εικόνες από εκεί και από εδώ, καταστάσεις τόσο σε οικογενειακό όσο και σε εθνικό επίπεδο, λεπτομέρειες που μόνο το μάτι ενός Ιστορικού μπορεί να εκτιμήσει και να φωτίσει, είναι όσα θα βρείτε στο «Αυστραλία Δέκα Ιστορίες», του Κώστα Κατσάπη.
Απολαυστικότατο στην ανάγνωση, με έντονα ηθογραφικά στοιχεία, δοσμένο με άκρως λογοτεχνικό τρόπο, θα σας κρατήσει άριστη συντροφιά πολλές ώρες καθώς το διαβάζετε αλλά και κάτι ακόμα… Θα νιώσετε ότι βρίσκεστε εκεί, στην Αυστραλία του περασμένου αιώνα, στην παροικία των Ελλήνων του Σύδνεϋ, στα σπίτια τους, στις ζωές τους, στην καρδιά τους!
Πολύτιμο ανάγνωσμα από έναν Καθηγητή της Ιστορίας που η πένα του κινείται στην θάλασσα της λογοτεχνίας με περισσή χάρη και μαεστρία! Αναζητήστε το, αποκτήστε το και αφεθείτε στην μυθιστορία που κάθε άλλο παρά μύθος είναι!
Μοναδικό και ανεκτίμητο!
Οπισθόφυλλο:
Λογοτεχνική γραφή καλουπωμένη σε ερωτήματα που απασχολούν τους ιστορικούς ή πολιτισμική ιστορία που φοράει το κοστούμι της λογοτεχνίας; Δέκα (και δύο) ιστορίες για την Αυστραλία, δέκα ιστορίες για την μετανάστευση, δέκα ιστορίες για τους ανθρώπους της, δέκα ιστορίες για το 1964. Γιατί, τι νόημα έχει μια ιστορία στην οποία απουσιάζει ο ίδιος ο άνθρωπος; Συνεχίζοντας μία προβληματική που ξεκίνησε με το βιβλίο του Οι Καταραμένοι, στο ανά χείρας έργο ο συγγραφέας επιχειρεί να προσεγγίσει τον σκληρό πυρήνα της ιστορικής πραγματικότητας και τον τρόπο με τον οποίον το άτομο, εν προκειμένω ο μετανάστης στους «Αντίποδες», τοποθετείται στο κάδρο της «μεγάλης ιστορίας», μέσα όμως από μια άλλη μανιέρα: σε αυτήν, το πραγματικό μπερδεύεται με το φανταστικό, οι οικογενειακές μνήμες με τη μυθοπλασία, αυτό που συνέβη, με εκείνο που θα μπορούσε να έχει συμβεί.
Ταυτότητα βιβλίου
Τίτλος βιβλίου
Αυστραλία Δέκα Ιστορίες
Συγγραφέας
Κώστας Κατσάπης
Εκδοτικός οίκος
Εκδόσεις Ο Μωβ Σκίουρος
Ημερομηνία έκδοσης
4 Μαρτίου 2022
Αριθμός σελίδων
185
ISBN
978-618-5476-12-0
