Το Τζέντρι, εξ αποστάσεως, φαντάζει ως μια συνηθισμένη επαρχιακή πόλη των Η.Π.Α., με μοναδική διαφορά το γεγονός ότι ευημερεί -σε αφύσικο σχεδόν βαθμό- συγκρινόμενη με άλλες παρόμοιες κωμοπόλεις της αμερικανικής υπαίθρου. Όσοι όμως κατοικούν σε αυτό γνωρίζουν ότι από “μέσα”, τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Και αυτό, επειδή ο τόπος τους…
…
Ήταν από τα μέρη που οι άνθρωποι το βράδυ κοίταζαν και δεύτερη φορά να δουν αν είχαν κλειδώσει, και στο σουπερμάρκετ είχαν τα παιδιά τους από κοντά. Κρεμούσαν πέταλα πάνω από τις εξώπορτες και έβαζαν καμπάνες αντί για μελωδούς. Φορούσαν σταυρούς από ανοξείδωτο ατσάλι αντί για χρυσό, γιατί ο χρυσός δεν μπορούσε να τους προστατεύσει από ανθρώπους σαν κι εμένα.
…
Ποιοι είναι αυτοί οι “άνθρωποι”; Είναι πλάσματα που ζουν κάτω από το Τζέντρι από τους οποίους δεν λείπει μεν η κίνηση, η σκέψη και η ομιλία, αλλά δεν θα μπορούσε κανείς να τους χαρακτηρίσει και φυσιολογικούς ή απλά ζωντανούς! Ένας από αυτούς είναι και ο Μάκι (Μάλκολμ) Ντόιλ. Ο κεντρικός ήρωας της Μπρένα Γιόβανοφ στο μυθιστόρημα φαντασίας-τρόμου «Ο αντικαταστάτης». Ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 2011 από τις εκδόσεις Πλατύπους, σε μετάφραση του Χριστόδουλου Λιθαρή.
Επιστρέφοντας στην παράξενη αυτή πόλη και στον Μάκι -τον αντικαταστάτη του γιου του πάστορα της πόλης- πρέπει να πούμε ότι πλάσματα σαν εκείνον, αποφεύγουν την κάθε είδους επαφή με μεταλλικά αντικείμενα. Ακόμα και ο σίδηρος που περιέχεται στο αίμα τους πειράζει. Πολύ περισσότερο βέβαια αποτελεί κίνδυνο για αυτούς κάθε αγιασμένος τόπος…
…
Το καθαγιασμένο έδαφος δεν ήταν σαν τον ανοξείδωτο χάλυβα ή το σίδηρο του αίματος. Δεν ήταν κάτι το οποίο μπορούσα να αντιμετωπίσω έτσι απλά. Αν έμπαινα μισό μέτρο στην αυλή μιας εκκλησίας, το δέρμα μου θα γέμιζε φουσκάλες, όπως ακριβώς κάποιοι άλλοι παθαίνουν άσχημα εγκαύματα.
…
Έτσι η ζωή του, όπως και ολόκληρης της οικογένειας, είναι κάθε άλλο παρά φυσιολογική…
…
Έχουμε κανόνες. Από κανόνες άλλο τίποτα. Ο Ρόσγουελ μπορεί να έρθει, αλλά μόνο επειδή ο μπαμπάς μου τον εμπιστεύεται. Κάποιος τυχαίος επισκέπτης θα μπορούσε να μπει σε υποψίες, επειδή δεν είχαμε κονσέρβες και μεταλλικά μαχαιροπίρουνα.
Ο μπαμπάς μου πέρασε τα χέρια μέσα από τα μαλλιά του. «Σας παρακαλώ, και τους δύο. Αυτή η οικογένεια έχει περίβλεπτη θέση στην κοινωνία, και πρέπει να έχουμε επίγνωση της εικόνας που προβάλλουμε».
Η Έμμα έκλεισε το ψυγείο, με δύναμη.
…
Η Έμμα! Η αδερφή του Μάκι (με την χαλαρή έννοια του όρου), που παρόλο που εκείνος πήρε -έστω και άθελα του- την θέση του πραγματικού της αδερφού -πριν 16 χρόνια, όταν εκείνος και ο πραγματικός Μάκι Ντόιλ ήταν μωρά-, φέρθηκε στον Μάκι σαν πραγματική αδερφή και σαν μάνα. Κατάφερε έτσι να τον κάνει να ζήσει όλα αυτά τα χρόνια, πράγμα πολύ σπάνιο στους αντικαταστάτες οι οποίοι συνήθως πεθαίνουν λίγο καιρό αφού πάρουν την θέση τους στην κοινότητα πάνω από την επιφάνεια της γης.
Παρόλο όμως που ο Μάκι κατάφερε να φτάσει μέχρι την εφηβεία, φαίνεται ότι ο χρόνος του στον κόσμο των ζωντανών έχει φτάσει στο τέλος του. Θα μπορέσει η Έμμα, ο Ρόσγουελ -ο κολλητός του φίλος- και η Τέιτ -η κοπέλα που θα τον ωθήσει να αλλάξει στάση ζωής, να βγει από την σκιά και να δράσει- να αποτρέψουν το αναπόφευκτο; Θα το μάθετε όταν βυθιστείτε -πιστέψτε με, έτσι θα γίνει- στο «Ο αντικαταστάτης», της Μπρένα Γιόβανοφ.
Αυτό που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στο μυθιστόρημα αυτό, είναι ότι κάθε τόσο ανεβαίνει και ένα σκαλοπάτι στην κλίμακα της αγωνίας και του τρομακτικού. Εκεί που πας να συνηθίσεις τα πλάσματα και τους τόπους που ζωντανεύουν στις σελίδες του, κάτι νέο εμφανίζεται και ανεβάζει πιο ψηλά τους σφυγμούς και την αδρεναλίνη σου. Δεν το συναντάς -αυτό το συνεχές αυξανόμενο συναίσθημα- σε πολλά από τα βιβλία φαντασίας-τρόμου και ομολογώ ότι είναι κάτι που με γοήτευσε και με κέρδισε! Μοναδική ένσταση είναι το ότι κατά τη γνώμη μου η συγγραφέας δεν άπλωσε τον μύθο όσο θα με ευχαριστούσε. Πιστεύω ακράδαντα ότι ακόμα και τις διπλάσιες σελίδες να είχε αυτό το βιβλίο δεν θα ήταν υπερβολικά πολλές για την πλοκή που έχει εμπνευστεί.
Η πλοκή του πάντως είναι ευφάνταστη, το κεντρικό θέμα της ιστορίας φρέσκο και το περιτύλιγμα -βλέπε εικόνες και χαρακτήρες ηρώων- καλοδουλεμένο μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια. Όσοι αρέσκονται στην ανάγνωση αυτού του είδους μυθιστορημάτων πρέπει οπωσδήποτε -και το συντομότερο δυνατό- να απολαύσουν το δημιούργημα της Μπρένα Γιόβανοφ.
Αν και θαρρώ ότι δεν υπάρχει sequel, μιας και η ιστορία έχει κλείσει στην τελευταία σελίδα, θα ήθελα πολύ να ξαναβρισκόμουν στο Σταρλάιτ -το club με την ιδιόμορφη μουσική σκηνή- και να έπινα ένα ποτό με τον Μάκι. Που ξέρεις; Μπορεί και να γίνει… αυτή είναι η μαγεία της λογοτεχνίας και των ταλαντούχων συγγραφέων… stay alive!
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου μεταφέρουμε:
ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ, η Έμμα είναι τεσσάρων χρονών. Βγαίνει από το κρεβάτι της και διασχίζει το δωμάτιο με τις πιτζαμούλες της. Όταν απλώνει το χέρι της ανάμεσα από τα κάγκελα, το πράγμα στην κούνια πλησιάζει. Προσπαθεί να τη δαγκώσει, και εκείνη τραβά πίσω το χέρι της αλλά δεν οπισθοχωρεί. Περνάνε όλη τη νύχτα με το να κοιτάζονται στο σκοτάδι. Το πρωί, το πράγμα είναι ακόμη κουρνιασμένο στο στρωματάκι με τα αρνάκια και τα παπάκια, ατενίζοντάς την. Δεν είναι ο αδελφός της.
ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ.
“Αγάπησα τόσο πολύ αυτό το βιβλίο. Ο Μάκι Ντόιλ είναι ένας από τους πιο γλυκούς, πιο παράξενους, πιο ελκυστικούς ήρωες που έχω συναντήσει εδώ και πολύ καιρό. Με γοήτευσε, και η ιστορία του με κρατούσε ξύπνια τις νύχτες. Το βιβλίο Ο Αντικαταστάτης είναι αστείο και γενναίο, τρομακτικό και συγκινητικό.”
– Lauren Kate, συγγραφέας του New York Times μπεστ σέλερ, Fallen
“Λάτρεψα αυτή την απόκοσμη και πανέμορφη ιστορία… Πρέπει να διαβάζεται αφού πέσει το σκοτάδι, ψιθυριστά.”
– Maggie Stiefvater, συγγραφέας του New York Times μπεστ σέλερ, Shiver