Αγία Πελαγία του Ντιβέγιεβο η διά Χριστόν Σαλή. Βίος
Η Οσία Πελαγία Ιβάνοβνα, η διά Χριστόν Σαλή του Ντιβέγιεβο
Η Οσία Πελαγία Ιβάνοβνα ήταν μια εξέχουσα μορφή της Ορθοδοξίας, γνωστή για την ασκητική της ζωή και τα χαρίσματά της. Γεννήθηκε ως Πελαγία και έζησε μια ζωή αφιερωμένη στον Θεό, ακολουθώντας το μονοπάτι της δια Χριστόν σαλότητας. Κοιμήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1884. Η μνήμη της τιμάται στις 30 Ιανουαρίου, στις 14 Ιουνίου (Σύναξη των Αγίων του Ντιβέγιεβο) και στις 10 Σεπτεμβρίου (Σύναξη των Αγίων του Nizhny Novgorod).
Πρώιμη Ζωή και Γνωριμία με τον Άγιο Σεραφείμ
Η Οσία Πελαγία Ιβάνοβνα συνδέθηκε πνευματικά με τον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ, ο οποίος αναγνώρισε την ιδιαίτερη χάρη της. Σύμφωνα με τις πηγές, μετά τον γάμο της, η Πελαγία ταξίδεψε με τον άντρα της και τη μητέρα της στο ερημητήριο του Σάρωφ, όπου ασκήτευε ο γέροντας Σεραφείμ. Ο γέροντας υποδέχτηκε την οικογένειά της με αγάπη, ευλόγησε τον σύζυγο και τη μητέρα της και τους έστειλε στο αρχονταρίκι. Την Πελαγία, όμως, την οδήγησε στο κελλί του όπου και είχαν μια μακρά συνομιλία. Το περιεχόμενο της συνομιλίας έμεινε μυστικό μεταξύ τους.
Όταν ο σύζυγος της Πελαγίας είδε ότι η ώρα περνούσε και η γυναίκα του αργούσε, πήγε μαζί με τη μητέρα της στο κελλί του γέροντα Σεραφείμ. Τότε είδαν τον γέροντα να οδηγεί την Πελαγία έξω από το κελλί κρατώντας την από το χέρι. Εκεί, της έκανε μετάνοια μέχρι το έδαφος και της είπε: «Πήγαινε στο μοναστήρι μου, μάτιουσκα. Πήγαινε μη χρονοτριβείς. Να φροντίζεις τα ορφανά μου. Πολλοί θα σωθούν από σένα, θα γίνεις ένα αστέρι στον κόσμο. Α, κάτι ξέχασα, αυτό το κομποσχοίνι είναι για σένα. Πάρ’ το, μάτιουσκα, πάρ’ το».
Ένας συγκελλιώτης του γέροντα Σεραφείμ, ο Ιβάν Ταμπόφτσεφ, αναφέρει πως, αφού έφυγε η Πελαγία, ο γέροντας τον πλησίασε, ακούμπησε τα χέρια του στους ώμους του και είπε: «Πάτερ Ιβάν, πίστεψέ το, η γυναίκα αυτή που είδες θα γίνει ένα μεγάλο αστέρι, που θα φωτίσει όλο τον κόσμο».
Μια δεύτερη επίσκεψη στο γέροντα Σεραφείμ έγινε από τη μητέρα της Πελαγίας, η οποία ήταν απελπισμένη, βλέποντας ότι οι άγιοι δεν βοηθούσαν την κόρη της. Ο γέροντας της είπε τότε: «Πώς μπορέσατε; Πώς το κάνατε αυτό το πράγμα; Αφήστε την ελεύθερη. Αφήστε την ελεύθερη. Αφήστε την να κάνει αυτό που θέλει. Αν δεν την αφήσετε, ο Θεός θα σας τιμωρήσει σκληρά. Αφήστε την μόνη της, μην την πειράξετε. Αφήστε την μόνη της». Και συνέχισε, λέγοντας: «Μητερούλα, ο Κύριος δεν καλεί τις αδύναμες σε τόσο δύσκολο δρόμο. Σε τέτοιους αγώνες καλεί μόνο εκείνους που είναι δυνατοί σωματικά και ψυχικά. Γι’ αυτό μη την αλυσοδένετε, μη την εμποδίζετε. Διαφορετικά θα ‘χετε να κάνετε με το Θεό γι’ αυτό».
Ο Αγώνας της Διά Χριστόν Σαλότητας
Η Πελαγία Ιβάνοβνα επέλεξε το δύσκολο δρόμο της δια Χριστόν σαλότητας. Αυτό σήμαινε ότι προσποιούνταν την ανόητη και την τρελή, ένα είδος μαρτυρίου για να εμπαίξει τη ματαιότητα της σοφίας του κόσμου. Η απόφασή της αυτή προκάλεσε αναστάτωση στην κοινωνία. Ο σύζυγός της, απογοητευμένος, την έδιωξε, και ακόμα και η μητέρα της την απαρνήθηκε. Κάποια φορά, μάλιστα, συνελήφθη και μαστιγώθηκε αφού τρόμαξε έναν νεωκόρο και τον έκανε να χτυπήσει συναγερμό.
Παρόλα αυτά, συνέχισε την πορεία της. Συχνά πήγαινε σε ταβέρνες, όπου οι άνθρωποι την κορόιδευαν και την ειρωνεύονταν, λέγοντας πως είναι “μέθυση”. Ωστόσο, δεν σταμάτησε να πηγαίνει. Μια φορά, πηγαίνοντας στην ταβέρνα, κατάφερε να σώσει δύο ανθρώπους. Ο ταβερνιάρης σκόπευε να σκοτώσει τη γυναίκα του, αλλά η Πελαγία, που είχε κρυφτεί πίσω από τα βαρέλια, του άρπαξε το χέρι και τον έσωσε. Μετά από αυτό το περιστατικό, οι άνθρωποι άρχισαν να την σέβονται, κατανοώντας το προορατικό της χάρισμα.
Χαρίσματα και Θαύματα
Η Οσία Πελαγία είχε πολλά χαρίσματα, όπως η διόραση και η προφητεία. Πολλοί άνθρωποι από όλη τη Ρωσία έρχονταν να την συμβουλευτούν. Η φήμη της είχε εξαπλωθεί παντού, και όλοι ομολογούσαν ότι όσα τους έλεγε, έβγαιναν αληθινά. Θεωρούσαν ότι ο Θεός την καθοδηγούσε για να ωφεληθεί ο κόσμος.
- Διόραση και Προφητεία: Η Πελαγία είχε το χάρισμα να βλέπει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Όπως αναφέρθηκε, προέβλεψε την εξάπλωση του ιακωβινισμού και της τρομοκρατίας στην αυτοκρατορία, που θα οδηγούσαν στη δολοφονία του τσάρου Αλέξανδρου Β’.
- Χάρισμα των Δακρύων: Το χάρισμα των δακρύων της ήταν εντυπωσιακό. Συνήθιζε να κλαίει κρυφά, και, τέσσερα χρόνια πριν πεθάνει, έκλαιγε ασταμάτητα, με αποτέλεσμα τα μάτια της να βαθουλώσουν.
- Ιαματικό Χάρισμα: Μια φορά, έριξε το τσάι της προς την κατεύθυνση ενός χωριού, όπου είχε ξεσπάσει πυρκαγιά. Την ίδια στιγμή, ο αέρας άλλαξε κατεύθυνση και η φωτιά άρχισε να σβήνει.
- Άμεση Επικοινωνία: Ο Μιχαήλ Πετρώφ, τον οποίο θεωρούσε πνευματικό της τέκνο, είχε γράψει ένα γράμμα ζητώντας την άδειά της για ένα ταξίδι, και την ίδια στιγμή έλαβε απάντηση, πριν καν προλάβει να στείλει το δικό του γράμμα.
- Αντιμετώπιση του Επισκόπου: Όταν ο επίσκοπος Νεκτάριος θέλησε να αντικαταστήσει την ηγουμένη του μοναστηριού, η Πελαγία αντέδρασε έντονα. Του είπε: «Σεβασμιώτατε, ματαιοπονείς». Αργότερα, ο επίσκοπος, αναγνωρίζοντας την αγιότητά της, της έστελνε δώρα και ζητούσε τις προσευχές της.
Η Πελαγία και το Μοναστήρι του Ντιβέγιεβο
Η Πελαγία Ιβάνοβνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πνευματική ζωή του μοναστηριού του Ντιβέγιεβο. Είχε μια ιδιαίτερη σχέση με τα ορφανά του μοναστηριού, για τα οποία φρόντιζε. Επίσης, είχε στοργικό ενδιαφέρον για την ηγουμένη Μαρία.
Όταν ο επίσκοπος Νεκτάριος θέλησε να αντικαταστήσει την ηγουμένη Ελισάβετ, η Πελαγία αντέδρασε έντονα. Η αντίδρασή της έφτασε σε σημείο να πετάξει και να σπάσει πράγματα, προκαλώντας φόβο σε όσους ήταν γύρω της. Παρά την αρχική της αντίδραση, η Πελαγία διατήρησε την πνευματική της επιρροή. Την ίδια μέρα που ο επίσκοπος άλλαξε την ηγουμένη, η Πελαγία σκότωσε το γατάκι της Αθανασίας Ναζάροβα, και όσο καιρό η Λουκερία ήταν στη θέση της ηγουμένης, η Πελαγία χτυπούσε και έσπαγε τα πάντα.
Σχέσεις με άλλους Αγίους και Σαλούς
- Η Πελαγία είχε φιλικές σχέσεις με άλλες σαλές, όπως η Παρασκευή Σεμιόνοβνα, μοναχή που υποτασσόταν στον γέροντα Σεραφείμ, η οποία την αποκαλούσε “δεύτερο Σεραφείμ”. Επίσης, η μακαριστή μοναχή Παρασκευή Γιακόβλεβνα την αποκαλούσε “μαμά”.
- Η Ευγενία Θεοφάνοβνα, μια άλλη σαλή, την επισκέφθηκε λίγο πριν πεθάνει, και οι δύο άρχισαν να θρηνούν μαζί. Η Πελαγία είχε πει στην Ευγενία, “Καλύτερα να μιλήσουμε για τον θάνατο”, και η Ευγενία τότε έπεσε στα πόδια της ζητώντας καθοδήγηση.
- Η Πελαγία διδάχθηκε τα μυστικά της αδιάλειπτης προσευχής του Ιησού από την Παρασκευή Ιβάνοβνα, τη σύζυγο ενός εμπόρου από το Αρζαμά, η οποία επίσης είχε τον αγώνα της δια Χριστόν σαλότητας.
- Ο αρχιεπίσκοπος Αντώνιος, σε ένα προσκύνημα στο Βορονέζ, είπε στην Πελαγία: «Εσύ, δούλη του Θεού, μείνε εδώ!». Μίλησε μαζί της κατά μόνας τρεις ώρες και, φεύγοντας, της είπε: «Δεν μπορώ να πω κάτι παραπάνω για σένα. Αν ο Σεραφείμ ξεκίνησε την πορεία σου, εκείνος και θα την ολοκληρώσει».
Κοίμηση και Υστεροφημία
Η Οσία Πελαγία προείδε τον θάνατό της επτά χρόνια νωρίτερα. Πέθανε στις 30 Ιανουαρίου 1884, έχοντας λάβει τα Άχραντα Μυστήρια. Τα τελευταία της λόγια ήταν: «Θα πεθάνω, μαμά. Κι όποιος θα με θυμηθεί, θα τον θυμηθώ και εγώ. Αν έχω παρρησία, θα εύχομαι για όλους». Επίσης, υποσχέθηκε πως όποιος την παρακαλά να προσεύχεται γι’ αυτούς, θα τους βοηθάει.
Μετά την κοίμησή της, ακούγονταν λόγια για θαυματουργικές εμφανίσεις της. Μια από τις άρρωστες του μοναστηριού είδε την Πελαγία την τεσσαρακοστή ημέρα από την κοίμησή της να στέκεται χαρούμενη μπροστά στον Κύριο, παρακαλώντας τον να μην εγκαταλείψει το μοναστήρι. «Η θέα της Πελαγίας Ιβάνοβνα, ήταν θαυμάσια. Γύρω της υπήρχε τόσο φως, τόση λαμπρότητα».
Στον τάφο της, τοποθετήθηκε ένα μνημείο από χυτοσίδηρο με λόγια από το κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο (5, 10-12). Οι μοναχές την αποκαλούσαν «Σεραφείμ του Σεραφείμ» και «αστέρι» που θα φώτιζε όλον τον κόσμο.
Αγία Πελαγία η διά Χριστόν Σαλή. Απολυτίκιο
Ήχος πλ. α’ Τον Συνάναρχον Λόγον (ποίημα Δρος Χαραλάμπους Μπούσια)
Διαπλεύσασα πέλαγος πολυκύμαντον του επιγείου σου βίου εν ηρεμία, σεμνή, ψυχική και γεννηθείσα κόσμω θέατρον είληφας χάριν δαψιλή, Πελαγία, εμπαιγμούς και ύβρεις καθυπομείναι ως θείαν δρόσον υψόθεν, θερμή αρτίως κόσμου πρέσβειρα.
Αγία Πελαγία η διά Χριστόν Σαλή. Μεγαλυνάριο
Ίνα τη ψυχή σου εις ουρανούς ανυψώσης, Μήτερ, κατευτέλισας σε αυτήν και της εν Κυρίω μωρίας ανεδείχθης αρτίως, Πελαγία, θείον υπόδειγμα.