Άγιοι Ξενοφών, Μαρία, Αρκάδιος και Ιωάννης. Βίος
Ο Όσιος Ξενοφών έζησε περί το 520 όταν Αυτοκράτορας ήταν ο Ιουστινιανός.
Η Ζωή του Αγίου Ξενοφώντος και της Αγίας Μαρίας
Ο Άγιος Ξενοφών καταγόταν από την Κωνσταντινούπολη και ήταν άνθρωπος πλούσιος, ευγενής και ευσεβής. Ήταν αριστοκρατικής καταγωγής, αλλά τα υλικά αγαθά δεν τον εμπόδισαν να ζήσει πνευματική ζωή. Η σύζυγός του, Μαρία, ήταν επίσης ενάρετη και ευλαβής. Ήταν και οι δύο καλοί χριστιανοί και νοικοκυρεμένοι άνθρωποι. Είχαν αποκτήσει δύο γιους, τον Αρκάδιο και τον Ιωάννη. Ο Ξενοφών και η Μαρία φρόντιζαν για την καλή αποκατάσταση των παιδιών τους, τόσο πνευματικά όσο και υλικά.
Η Ασθένεια του Ξενοφώντος και οι Συμβουλές στα Παιδιά του
Σε κάποια περίοδο, ο Ξενοφών ασθένησε βαριά και κάλεσε τους γιους του κοντά του, στην Κωνσταντινούπολη, για να τους δώσει τις τελευταίες του οδηγίες. Τους είπε ότι ήταν αγαπητός σε όλους για τις αρετές του και τους συμβούλευσε να μην εξυβρίζουν, κοροϊδεύουν, οργίζονται, κατακρίνουν ή φθονούν κανέναν. Τους παρακάλεσε να μην παραμελούν την εκκλησιαστική ακολουθία, να βοηθούν τους φτωχούς, να τιμούν τους ιερείς και να επισκέπτονται τους ασθενείς. Επίσης τους είπε να θυμούνται και να ευλαβούνται τους ασκητές. Τους είπε ακόμα ότι ποτέ δεν έλειψε τράπεζα καλογερική από το σπίτι τους, και τους συμβούλεψε να προστατεύουν τα μοναστήρια και να μην απουσιάζουν από την Εκκλησία. Επιπλέον τους είπε να τιμούν τη μητέρα τους και να υπακούν σε αυτήν. Τέλος τους είπε να αγαπούν τους υπηρέτες τους σαν παιδιά τους και να τους φροντίζουν μέχρι το θάνατό τους. Παραδόξως, ο Ξενοφών έγινε καλά και τα παιδιά του επέστρεψαν στη Βηρυττό για να συνεχίσουν τις σπουδές τους.
Οι Σπουδές των Υιών και το Ναυάγιο
Ο Ξενοφών και η Μαρία έστειλαν τους γιους τους, Αρκάδιο και Ιωάννη, στη Βηρυττό για να σπουδάσουν νομική. Η Βηρυττός ήταν τότε φημισμένο κέντρο ανώτερων σπουδών. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους, όμως, το πλοίο στο οποίο επέβαιναν έπεσε σε μεγάλη θαλασσοταραχή και ναυάγησε. Οι δύο αδελφοί σώθηκαν με τη βοήθεια του Θεού αλλά χωριστά. Ο Ιωάννης βγήκε στη Μεληφθά και ο Αρκάδιος στην Τετραπυργία, κοντά στην Τύρο.
Ο Μοναχικός Βίος των Αδελφών
Μετά τη διάσωσή του, ο Ιωάννης, συνειδητοποιώντας τη ματαιότητα του κόσμου, αποφάσισε να αφιερώσει τη ζωή του στο Θεό και να γίνει μοναχός. Έτσι, αποσύρθηκε σε ένα μοναστήρι, όπου αφοσιώθηκε στη νηστεία, την αγρυπνία και την προσευχή. Είχε όμως, μεγάλη θλίψη για τον αδελφό του, γιατί πίστευε ότι είχε πνιγεί. Ο ηγούμενος της Μονής τον έκειρε μοναχό και τον έντυσε με το Άγιο Σχήμα.
Ο Αρκάδιος, αφού διασώθηκε και αυτός από το ναυάγιο, αποφάσισε επίσης να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Έφτασε σε μια πόλη και του έδωσαν τροφή και ρούχα. Τη νύχτα είδε σε όραμα τον Ιωάννη να τον διαβεβαιώνει ότι είναι σώος και τον συμβούλεψε να γίνει μοναχός. Πήγε για προσκύνημα στους Αγίους Τόπους, στα Ιεροσόλυμα. Εκεί συνάντησε έναν άγιο γέροντα, ο οποίος είχε προορατικό χάρισμα. Ο γέροντας τον έκειρε μοναχό στη Μονή του Αγίου Σάββα και του είπε ότι ο αδελφός του ζει και θα τον συναντήσει. Έμεινε μαζί με τον γέροντα ένα χρόνο μαθαίνοντας τον κανόνα της μοναχικής ζωής.
Η Αναζήτηση
Επειδή ο Ξενοφών και η Μαρία δεν είχαν νέα για τα παιδιά τους για δύο χρόνια, έστειλαν έναν άνθρωπο στη Βηρυττό για να μάθουν νέα τους. Όταν έμαθαν ότι τα παιδιά δεν είχαν πάει στη Βηρυττό, άρχισαν να ανησυχούν και ξεκίνησαν να τα αναζητήσουν. Στο δρόμο, συνάντησαν κάποιον μοναχό που ταξίδευε με τα παιδιά και τους είπε ότι τα παιδιά πνίγηκαν στο ναυάγιο.
Το Όραμα και η Απόφαση των Γονέων
Ο απεσταλμένος επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη και διηγήθηκε τα γεγονότα στους γονείς. Αντί να θρηνήσουν, ο Ξενοφών και η Μαρία προσευχήθηκαν και είδαν σε όνειρο τα παιδιά τους να στέκονται μπροστά στο Χριστό και να φορούν λαμπρά στεφάνια. Τότε πίστεψαν ότι τα παιδιά τους ζουν και αποφάσισαν να πάνε στα Ιεροσόλυμα για να τα αναζητήσουν και να προσκυνήσουν τους Αγίους Τόπους.
Η Συνάντηση στα Ιεροσόλυμα
Κατά τη διάρκεια του προσκυνήματός τους, συνάντησαν τον γέροντα του Αρκαδίου, ο οποίος, με το προορατικό του χάρισμα, τους αναγνώρισε και τους είπε ότι τα παιδιά τους ζουν και θα τους φανερωθεί η δόξα τους. Τους είπε να πάνε στον Ιορδάνη ποταμό, και στην επιστροφή θα τους δείξει πού είναι τα παιδιά τους. Στο Γολγοθά, συναντήθηκαν ο Ιωάννης και ο Αρκάδιος, χωρίς να αναγνωρίσουν ο ένας τον άλλον από την άσκηση. Ο γέροντας τους ρώτησε για την καταγωγή τους και ο Ιωάννης διηγήθηκε την ιστορία τους, οπότε ο Αρκάδιος τον αναγνώρισε. Μετά από δύο ημέρες, επέστρεψαν και οι γονείς τους και ο γέροντας τους είπε να ετοιμάσουν ένα πλούσιο τραπέζι. Όταν έφτασαν στο τραπέζι οι γονείς, ο γέροντας τους αποκάλυψε ότι οι δύο μοναχοί ήταν τα παιδιά τους.
Ο Μοναχικός Βίος των Γονέων
Μετά τη συνάντηση, ο Ξενοφών και η Μαρία ζήτησαν από τον γέροντα να τους κάνει μοναχούς. Μοίρασαν όλη τους την περιουσία στους φτωχούς. Τα παιδιά τους, ο Αρκάδιος και ο Ιωάννης, ακολούθησαν τον γέροντα στην έρημο, όπου έζησαν ασκητικά και έφτασαν σε μεγάλα ύψη αρετής, θεραπεύοντας ασθένειες. Η Μαρία πήγε σε γυναικείο μοναστήρι, όπου έφτασε σε μεγάλα ύψη αγιότητας και αξιώθηκε από το Θεό να θεραπεύει δαιμονισμένους. Ο Ξενοφών πούλησε όλη του την περιουσία και τη μοίρασε στους φτωχούς, ελευθέρωσε τους δούλους του και έζησε ασκητικά στην έρημο, αξιωθείς μεγάλων χαρισμάτων.
Η Κοίμηση των Αγίων
Και οι τέσσερις, γονείς και παιδιά, έζησαν μια ζωή γεμάτη αρετή, αγιότητα και υπακοή στο θέλημα του Θεού.
Τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά πρόκοψαν στην αρετή και αξιώθηκαν από τον Θεό να κάνουν θαύματα.
Όταν ο Ξενοφών αρρώστησε, είπε στα παιδιά του: «παιδιά μου, εγώ ίσως πεθάνω… να βοηθάτε τις χήρες και τα ορφανά· να τιμάτε τους ιερωμένους… Τα μοναστήρια να προστατεύετε, να μην απουσιάζετε από την Εκκλησία, να τιμάτε τη μητέρα σας… Τους υπηρέτες σας να τους αγαπάτε σαν παιδιά σας…».
Ο Όσιος Ξενοφών κοιμήθηκε στις αρχές του έκτου αιώνα.
Προσευχή των Υιών του Ξενοφώντος
Κατά τη διάρκεια του ναυαγίου, τα παιδιά προσευχήθηκαν: «Δέσποτα Κύριε Ιησού Χριστέ, Θεέ παντοδύναμε, επίβλεψον στη θλίψη μας και λύτρωσέ μας από τον κίνδυνο… μνήσθητι, Κύριε, τα έργα των γονέων μας και μη μας καλέσεις κοντά σου…».
Όταν το πλοίο άρχισε να βυθίζεται, τα αδέλφια είπαν: «Σώζεσθε… πολυαγαπημένοι γονείς… Πού είναι τώρα τα πράγματα του πατέρα μας;… Οι αμαρτίες μας εξαφάνισαν τις αρετές των γονέων μας…».
Λόγια του Ιωάννη Μετά το Ναυάγιο
Αφού σώθηκε ο Ιωάννης είπε: «Καλύτερα να έχω πτωχεία και ταπείνωση, παρά ζωή πλούσια και μάταιη… Ας πάω να ησυχάσω σ’ ένα μοναστήρι».
Λόγια του Αρκαδίου Μετά το Ναυάγιο
Ο Αρκάδιος, αφού σώθηκε, είπε: «Σε ευχαριστώ, Θεέ του πατέρα και της μητέρας μου, που δεν με άφησες να καταποντισθώ… Να επιστρέψω στα μαθήματά μου;… Λοιπόν, ας γίνω μοναχός…».
Λόγια του Γέροντα
Ο γέροντας είπε στον Αρκάδιο: «μη λυπάσαι, τέκνο μου, γιατί ζει ο αδελφός σου… και πρόκειται να τον συναντήσεις όπως και τον πατέρα σου και τη μητέρα σου…».
Λόγια των Γονέων
Όταν οι γονείς έμαθαν για το ναυάγιο, είπαν: «Ο Θεός τα έδωσε, ο Θεός και τα πήρε· έτσι θέλησε ο Κύριος, έτσι και έγινε. Ας είναι ευλογημένο το όνομα του Κυρίου…».
Σημασία της Οικογένειας
Ο πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Παπαβαρνάβας παίρνει αφορμή αυτόν τον βίο και μας εξηγεί τη σημασία και την αξία της οικογένειας.
Η ιστορία της οικογένειας των Αγίων Ξενοφώντος, Μαρίας, Αρκαδίου και Ιωάννου δείχνει ότι τα παιδιά είναι δώρο Θεού. Οι γονείς πρέπει να τα αγαπούν και να μην επιβάλλουν σε αυτά το θέλημά τους. Ο γάμος δεν αποτελεί εμπόδιο για τη σωτηρία. Σκοπός της ζωής του ανθρώπου είναι η θέωση, η ένωση με τον Θεό.
Η ιστορία της οικογένειας των Αγίων Ξενοφώντος, Μαρίας, Αρκαδίου και Ιωάννου δείχνει ότι ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου είναι η θέωση η ένωση με τον Θεό.
Πολλοί λένε ότι σκοπός της ζωής μας είναι ο γάμος, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι για να σωθεί κανείς πρέπει να γίνει μοναχός. Σύμφωνα με την ορθόδοξη θεολογία, και τα δύο είναι λάθος. Ο Θεός ευλόγησε τον γάμο και την αύξηση του ανθρωπίνου γένους, αλλά ούτε ο γάμος ούτε ο μοναχισμός είναι ο σκοπός της ζωής. Ο σκοπός είναι η συνάντηση με τον Θεό, η οποία επιτυγχάνεται και με τους δύο τρόπους, αρκεί κανείς να ζει ορθόδοξα και να αγωνίζεται να βιώσει την αληθινή μετάνοια, που οδηγεί στην κάθαρση της καρδιάς, τον φωτισμό του νου και τη θέωση.
Το Ευαγγέλιο του Χριστού είναι ένα για όλους τους ανθρώπους. Η βίωσή του μέσα στην Εκκλησία, με ορθόδοξη καθοδήγηση, οδηγεί στην Θεοκοινωνία, στην απόκτηση του Αγίου Πνεύματος που ενοποιεί την ύπαρξη, ειρηνεύει και χαροποιεί την καρδιά, αναπαύει την ψυχή και οδηγεί στη σωτηρία.
Ο γάμος δεν αποτελεί εμπόδιο για τη σωτηρία και ότι η ζωή των μελών της οικογένειας πρέπει να εναρμονίζεται με τη ζωή της Εκκλησίας. Τα παιδιά, μέσα στον χώρο της Εκκλησίας, μαθαίνουν να επικοινωνούν με τον Θεό αλλά και με τους ανθρώπους.
Άγιοι Ξενοφών, Μαρία, Αρκάδιος και Ιωάννης. Γιορτή
Τη μνήμη των Αγίων Ξενοφώντος, Μαρίας, Αρκαδίου και Ιωάννου τιμούμε στις 26 Ιανουαρίου.
Άγιοι Ξενοφών, Μαρία, Αρκάδιος και Ιωάννης. Απολυτίκιο
ήχος δ. Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ (καταβασιά)
Ως γενεά ευλογητή τω Κυρίω, της ουρανίου ηξιώθησαν δόξης, ασκητικώς δοξάσαντες Χριστόν επί της γης. Ξενοφών ο Όσιος, και η τούτου συμβία, συν τοις αριστεύσασιν, ιεροίς αυτών τέκνοις, ους ευφημούντες είπωμεν φαιδρώς χαίροις Οσίων χορεία τετράριθμε.
Άγιοι Ξενοφών, Μαρία, Αρκάδιος και Ιωάννης. Κοντάκια
Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον
Την του βίου θάλασσαν διεκφυγόντες, Ξενοφών ο δίκαιος, συν τη συζύγω τη σεπτή, εν ουρανοίς συνευφραίνονται, μετά των τέκνων, Χριστόν μεγαλύνοντες.
Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον
Εν αυλαίς ηγρύμνησας ταις του Δεσπότου, τοις πτωχοίς σκορπίσας σου, τον πλούτον Μάκαρ ιλαρώς, σύν τη συζύγω και τέκνοις σου· διό κληρούσθε την θείαν απόλαυσιν.
Άγιοι Ξενοφών, Μαρία, Αρκάδιος και Ιωάννης. Στίχοι
Και γην λιπόντας, τους περί Ξενοφώντα,
Αβρά ξενίζω του λόγου πανδαισία.
Παισίν άμ’ ηδ’ αλόχω Ξενοφών θάνεν εικάδι έκτη.