Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης. Η ζωή και το έργο του
Ο Άγιος Ισίδωρος ονομάζεται Πηλουσιώτης επειδή πήγε και ασκήτεψε στο Πηλούσιο όρος (σημερινό Πορτ Σάιντ). Ήταν συγγενής του Θεοφίλου και του Kυρίλλου αρχιεπισκόπων Αλεξάνδρειας.
Ήταν φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, σπούδασε τα θεία γράμματα και άφησε πολλά συγγράμματα και πολλές χιλιάδες επιστολές.
Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης στήριζε τους ενάρετους, βοηθούσε τους αμαρτωλούς να μετανοήσουν, και ακόμη και τους βασιλείς έκρινε, όταν έφευγαν από τον δρόμο του Θεού.
Βίος του Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτη
Γέννηση και Καταγωγή
Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης γεννήθηκε γύρω στο 350 μ.Χ.. Καταγόταν από την Κάτω Αίγυπτο. Η γενέτειρά του βρισκόταν κοντά στο Πηλούσιο όρος, στο βορειοανατολικό άκρο του Δέλτα του Νείλου. Η περιοχή του Πηλουσίου, κοντά στη σημερινή κωμόπολη Τινέχ και το Πορτ Σάιντ, του έδωσε και την προσωνυμία «Πηλουσιώτης».
Οικογένεια και Μόρφωση
Οι γονείς του ήταν ενάρετοι, πιστοί και ευγενείς και τον μεγάλωσαν με ευσέβεια. Ήταν οικονομικά εύποροι και φρόντισαν να του παράσχουν σπουδαία μόρφωση. Αρχικά, έλαβε τα πρώτα του γράμματα στη γενέτειρά του. Περί το 370 μ.Χ., πήγε στην Αλεξάνδρεια, όπου φοίτησε στις εκεί ονομαστές φιλοσοφικές σχολές. Σπούδασε Θεολογία στην περίφημη Κατηχητική Σχολή της Αλεξάνδρειας, όπου δάσκαλός του υπήρξε ο μεγάλος εκκλησιαστικός θεολόγος και δάσκαλος Δίδυμος ο Τυφλός. Επίσης, μελέτησε την αρχαία ελληνική γραμματεία, την Αγία Γραφή και τα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας. Υπήρξε ιδιαίτερα θαυμαστής του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου (354-407) και μελετητής των έργων του. Τον υποστήριξε κατά τη διένεξή του με τον Πατριάρχη Θεόφιλο (+412) και εργάστηκε για την αποκατάστασή του στην Αλεξάνδρεια.
Εκκλησιαστική Δράση
Σταθμός στη ζωή του ήταν η συνάντησή του με τον Μέγα Αθανάσιο (298-373), από τον οποίο χειροτονήθηκε διάκονος. Με την είσοδό του στον Ιερό κλήρο επέδειξε ζήλο και ευσέβεια. Στην ιερατική του διακονία αξιοποίησε τις φιλοσοφικές του γνώσεις και διακρίθηκε ως μεγάλος στοχαστής και άνθρωπος της αρετής και της βαθιάς πίστης. Εργάστηκε δραστήρια, έχοντας ως πρότυπο τον Τίμιο Πρόδρομο, οδηγώντας πλήθος ανθρώπων στη σωτηρία. Όταν χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, επέστρεψε στο Πηλούσιο, όπου ανέπτυξε τεράστιο ποιμαντικό έργο και αναδείχθηκε ως μεγάλη πνευματική προσωπικότητα.
Μοναχική Ζωή
Περί το 400 μ.Χ. αποφάσισε να αποσυρθεί σε μοναστήρι της περιοχής. Εκεί υποτάχθηκε σε έναν άγιο γέροντα και άρχισε τον προσωπικό του αγώνα για κάθαρση και αγιασμό. Προσευχόταν αδιάκοπα και μελετούσε τις Άγιες Γραφές, τα συγγράμματα των Πατέρων και την αρχαιοελληνική φιλοσοφία. Απέκτησε μεγάλη φήμη ως σπουδαίος και ώριμος πατέρας, στον οποίο κατέφευγε πλήθος ανθρώπων για να ωφεληθούν και να οικοδομηθούν πνευματικά. Προσέφερε, εκτός από πνευματική τροφή, και φιλοξενία, διακονώντας τους επισκέπτες ο ίδιος. Με την προσωπική του κάθαρση και τον αγώνα κατά των παθών του κατέστη πρότυπο ασκητού για τους μοναχούς της περιοχής. Έγινε επόπτης τους, νουθετώντας και στηρίζοντάς τους. Για περισσότερη ησυχία αποσύρθηκε βαθύτερα στην έρημο, αλλά δεν εγκατέλειψε τους επισκέπτες του, επικοινωνώντας μαζί τους με επιστολές.
Επιστολογραφία
Διασώθηκαν περισσότερες από δύο χιλιάδες επιστολές του, στις οποίες αποτυπώνεται η υψηλή πνευματικότητά του, η φιλοσοφική και ποιητική του δεινότητα και ο τρόπος με τον οποίο έπειθε τους αποδέκτες για την αγάπη και το έλεος του Θεού. Η γραφίδα του αποτελεί αντικείμενο μελέτης από τους φιλολόγους για την καλλιέπειά της. Πολλές από τις επιστολές του είχαν ελεγκτικό περιεχόμενο, μέσω των οποίων ήλεγχε με δριμύτητα όσους έκαναν σοβαρά σφάλματα, με σκοπό να διορθωθούν. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι ελεγκτικές επιστολές προς τον Επίσκοπο Πηλουσίου Ευσέβειο, τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόφιλο και τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ (408-450), στους οποίους υπέδειξε τα σφάλματά τους και τους κάλεσε σε μετάνοια. Θεωρούσε τη μετάνοια ως ύψιστη αρετή.
Κριτική κατά του Κλήρου
Ο Ισίδωρος καυτηρίαζε με σφοδρότητα τις πράξεις φαύλων κληρικών. Στηλίτευσε φαινόμενα σιμωνίας, φιλαργυρίας και ανηθικότητας κληρικών, τα οποία αμαύρωναν την εικόνα της Εκκλησίας. Καταφερόταν κατά υποψηφίων Επισκόπων, που προσπαθούσαν να αναχθούν με ανέντιμα μέσα. Θεωρούσε την Ιεροσύνη μέγα υπούργημα, στο οποίο δεν χωρούν ταπεινά πάθη, και πως ο ιερωμένος πρέπει να είναι υπόδειγμα αγίας ζωής.
Θεολογικό και Αντιαιρετικό Έργο
Εκτός από τις επιστολές, έγραψε και θεολογικές πραγματείες. Στο έργο του «Λόγος προς Έλληνας» υπερασπίζεται τη διδασκαλία της Εκκλησίας περί της Θείας Πρόνοιας. Στο έργο του «Περί του μη είναι ειμαρμένην» αποδεικνύει τη σαθρότητα της πλάνης της μοιρολατρίας. Επίσης, επέδειξε σπουδαίο αντιαιρετικό έργο. Στο σύγγραμμά του «Γράμμασι της θείας σοφίας και της έξω εξησκημένος» ελέγχει την αίρεση του Νεστορίου και άλλων αιρετικών. Με επιστολή του είχε ζητήσει από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο Β΄ να συμμετάσχει στην Γ΄ εν Εφέσω Οικουμενική Σύνοδο του 431 μ.Χ.. Σε επιστολή του προς τον Άγιο Κύριλλο Αλεξανδρείας, του ζητούσε να μετριάσει τους τόνους του κατά του Νεστορίου, να γίνει διάλογος και να φανερωθεί η αλήθεια μέσω αυτού. Θεωρούσε ότι οι αλάνθαστοι οδηγοί είναι η Αγία Γραφή και οι θεοφόροι Πατέρες της Εκκλησίας.
Κοίμηση
Ο Κύριος τον κάλεσε κοντά του το 437 (ή το 450). Κοιμήθηκε ειρηνικά, παραδίδοντας την αγιασμένη ψυχή του στον Θεό.
Διδαχές για τη Σύγχρονη Εποχή
Ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης μπορεί να γίνει δάσκαλος και στη σημερινή εποχή, όπου η πίστη ατονεί, η ασέβεια και η ανηθικότητα έχουν φτάσει σε έσχατο σημείο και οι πλάνες τείνουν να καταπνίξουν την αλήθεια της Εκκλησίας. Τα ελεγκτικά του κείμενα κατά των φαύλων κληρικών μπορούν να στηλιτεύσουν και τα σύγχρονα φαινόμενα καταπτώσεως και χαλάρωσης του ορθόδοξου φρονήματος του σημερινού κλήρου. Δίδασκε τους πιστούς να έχουν σωφροσύνη, ανδρεία, ημερότητα, δικαιοσύνη και προπάντων αγάπη.
Τιμή και Μνήμη
Η Εκκλησία τιμά τον Άγιο Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη στις 4 Φεβρουαρίου. Υπάρχουν αρκετοί ναοί αφιερωμένοι στη μνήμη του.
- Στην Αθήνα, υπάρχει ο ναός των Αγίων Ισιδώρων στον Λυκαβηττό, που ήταν γνωστός παλαιότερα ως «Άγιος Σιδερέας».
- Στην Κέρκυρα, υπάρχει ναός στην Άνω Κορακιάνα, ο οποίος έχει μεγάλη θαυματουργική φήμη.
- Στην Κρήτη, υπάρχει ναός στον Κάβο Σίδερο, που αποτελεί μετόχι της Μονής Τοπλού.
- Στην Πάτμο, υπάρχει ναός στην περιοχή Εψιμιά, που χτίστηκε από τον Επίσκοπο Τράλλεων Ισίδωρο Κρικρή.
Είπε ο Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης
Περί ειρήνης
Η ειρήνη, που είναι αχώριστα ενωμένη με την δικαιοσύνη είναι θείο πράγμα. Εάν η μία υπάρχει χωρίς την άλλη, καταστρέφεται η ομορφιά της αρετής. Ειρήνη μπορείς να βρεις και ανάμεσα στους ληστές και του λύκους. Στους πρώτους για να κακοποιούν τους ανθρώπους και στους λύκους για να εξολοθρεύουν τα πρόβατα. Αλλά δεν θα ονομάσω ειρήνη αυτή, που δεν στολίζεται με την δικαιοσύνη.Το μεν της ειρήνης όνομα πανταχού, το δε πράγμα ουδαμού.
Άγιος Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης. Γιορτή
Τη μνήμη του Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτου τιμούμε στις 4 Φεβρουαρίου.
Απολυτίκιο του Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτου
ήχος δ. Ταχύ προκατάβαλε (καταβασιά)
Σοφία κοσμούμενος, παντοδαπεί ευκλεώς, τοις λόγοις εκόσμησας, την Εκκλησίαν Χρίστου, Ισίδωρε Όσιε, συ γαρ δι’ εγκράτειας, σεαυτόν εκκαθάρας, πράξει και θεωρία, διαλάμπεις εν κοσμώ, δι’ ων μυσταγωγούμεθα, Πάτερ τα κρείττονα.
Έτερο απολυτίκιο του Αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτου
ήχος πλάγιος δ
Εν σοί Πάτερ ακριβώς διεσώθη το κατ’ εικόνα· λαβών γαρ τον σταυρόν, ηκολούθησας τω Χριστώ, και πράττων εδίδασκες, υπεροράν μεν σαρκός, παρέρχεται γαρ· επιμελείσθαι δε ψυχής, πράγματος αθανάτoυ· διο και μετά Αγγέλων συναγάλλεται, Όσιε Ισίδωρε το πνεύμα σου.

Άγιος Ισίδωρος Πηλουσιώτης. Κοντάκιο
ήχος α
Εωσφόρον άλλον σε η Εκκλησία, ευραμένη ένδοξε, ταις των σών λόγων αστραπαίς, λαμπρυνομένη κραυγάζει σοι· Χαίροις παμμάκαρ, Θεόφρον Ισίδωρε.