Άγιος Διονύσιος εν Ολύμπω. Βίος
Οικογένεια και Νεανικά Χρόνια
Ο Άγιος Διονύσιος, κατά κόσμον Δημήτριος Καλέτσης, γεννήθηκε στην Σκλάταινα (σημερινή Δρακότρυπα στο Μουζάκι Καρδίτσας)!της Θεσσαλίας, λίγο πριν το 1500.
Ο πατέρας του ήταν χαλκεύς και σπαθοποιός. Η οικογένειά του, παρά τις οικονομικές δυσκολίες, φρόντισε για την ανατροφή του με επιμέλεια και φόβο Θεού.
Από τη βρεφική του ηλικία, ο Δημήτριος δεν θήλαζε κάθε Τετάρτη και Παρασκευή, γεγονός που θεωρήθηκε πρώιμο σημάδι της πνευματικής του κλίσης. Όταν κοιμόταν, οι γονείς του έβλεπαν ένα φωτεινό σταυρό να λαμπυρίζει σαν τον ήλιο από πάνω του, γεγονός που ερμηνεύτηκε ως σημείο της κατά Θεό προκοπής του.
Μαθητικά Χρόνια και Κλίση προς τη Μοναχική Ζωή
Από την ηλικία των επτά ετών, ο Δημήτριος άρχισε να δείχνει μεγάλη επιμέλεια στα μαθήματά του και ζήλο στη μελέτη της Αγίας Γραφής. Μελετούσε επίσης τους βίους των Αγίων, και ήθελε να μιμηθεί τη ζωή τους.
Στα διαλείμματα του σχολείου, ο μικρός Δημήτριος συγκέντρωνε τους ήσυχους και επιμελείς μαθητές και τους μιλούσε για την Πίστη μας και τον βίο των Αγίων.
Παρά τις συμβουλές του δασκάλου του να παίζει, συνέχιζε αυτή τη θεάρεστη συνήθεια. Όταν ο δάσκαλός του τον τιμώρησε επειδή δεν έβγαινε στο διάλειμμα και τον πέταξε από το παράθυρο, στο σημείο που πάτησε ο Άγιος έμεινε αποτύπωμα του ποδιού του, το οποίο, σύμφωνα με μαρτυρίες κατοίκων, σωζόταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια.
Μετά τον θάνατο των γονέων του, ο Δημήτριος, νέος ακόμα, χρειάστηκε να εργαστεί ως δάσκαλος και καλλιγράφος για να συντηρηθεί. Παράλληλα, άρχισε να αισθάνεται μέσα στην καρδιά του τον πόθο για πλήρη αφιέρωση στον Θεό και την Εκκλησία.
Μοναχική Ζωή στα Μετέωρα
Σε νεαρή ηλικία, ο Δημήτριος αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, πήγε σε μια μονή κοντά στο χωριό του και έγινε δόκιμος μοναχός.
Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες, «κατά θεία συγκυρία» συνάντησε έναν ιερομόναχο από τα Μετέωρα, ονόματι Άνθιμο, τον οποίο ακολούθησε στη Μονή των Μετεώρων.
Στα Μετέωρα ο Δημήτριος μετονομάστηκε σε Δανιήλ. Ο Δανιήλ έδειξε υπακοή, ακτημοσύνη και παρθενία.
Η ανεπιτήδευτη και γεμάτη ταπείνωση διακονία του προς τον γέροντά του, καθώς και η πνευματική του πρόοδος, έπεισαν τον γέροντά του και τον ηγούμενο της Μονής να τον εντάξουν στους ρασοφόρους μοναχούς σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Ενώ ήταν δόκιμος μοναχός στα Μετέωρα, ο άγιος ανακάτεψε ένα καζάνι με τραχανά με τα χέρια του χωρίς να πάθει τίποτα, όταν το φαγητό φούσκωσε και ήταν έτοιμο να χυθεί.
Επιθυμώντας περισσότερη ησυχία και πνευματική πρόοδο, ο Δανιήλ έφυγε από τα Μετέωρα. Όταν αποφάσισε να φύγει κρυφά από τα Μετέωρα για το Άγιο Όρος, πήδηξε από ένα βράχο χωρίς να πάθει τίποτα.
Άφιξη στο Άγιο Όρος και Άσκηση
Ο Δανιήλ έφτασε στο Άγιο Όρος, όπου εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός και έλαβε το όνομα Διονύσιος. Αργότερα έλαβε και τους δύο βαθμούς της ιεροσύνης. Αρχικά, ασκήτευσε στις Καρυές, στη σκήτη της Μονής Καρακάλλου. Εκεί, έκτισε ένα καλύβι και ένα ναΐσκο προς τιμήν της Αγίας Τριάδος. Σύμφωνα με τις πηγές, άγγελος τον βοήθησε να χτίσει τον ναό.
Σε κάποια περίοδο νηστείας, άγγελος προσέφερε στον άγιο φρέσκα ψάρια και τυρί την παραμονή μιας μεγάλης τεσσαρακοστής. Ένας ληστής που παραμόνευε να του κάνει κακό δεν τον είδε, και ο άγιος τον μετέστρεψε σε μοναχό.
Ηγουμενία στη Μονή Φιλοθέου
Η φήμη του Αγίου Διονυσίου εξαπλώθηκε σε όλο το Άγιο Όρος. Του προτάθηκε να γίνει ηγούμενος της Ιεράς Μονής Φιλοθέου, η οποία ήταν τότε βουλγαρική. Παρά τις αρχικές αντιρρήσεις του, δέχτηκε και ανέλαβε μεγάλη προσπάθεια για την ανοικοδόμηση της σχεδόν ερειπωμένης Μονής.
Ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για να βρει χορηγούς και συγκέντρωσε αρκετά χρήματα. Επέστρεψε με αρκετούς νέους μοναχούς.
Μετέτρεψε τη μονή από ιδιόρρυθμη σε κοινοβιακή. Στην προσπάθειά του να μετατρέψει τη μονή σε ελληνική, συνάντησε αντιδράσεις από τους Βούλγαρους μοναχούς και συκοφαντήθηκε.
Αναχώρηση από το Άγιο Όρος και Μετάβαση στη Βέροια
Λόγω των αντιδράσεων, ο Άγιος Διονύσιος αποφάσισε να φύγει από τη Μονή Φιλοθέου και το Άγιο Όρος, μετά από επταετή εκεί εγκαταβίωση. Κατευθύνθηκε προς τη Βέροια, ακολουθούμενος από λίγους μοναχούς της Φιλοθέου που δεν ήθελαν να τον αποχωριστούν.
Στη Βέροια που την περίοδο εκείνη είχε περιπέσει σε παρακμή, εγκαταστάθηκε στη Μονή του Τιμίου Προδρόμου. Ασχολήθηκε με την ανακαίνιση της μονής και την αναμόρφωση της μοναστικής ζωής, μετατρέποντας την σε κοινόβιο και δίνοντας κανονισμούς λειτουργίας. Δίδασκε, εξομολογούσε και στήριζε πνευματικά τους χριστιανούς της περιοχής.
Άρνηση Επισκοπικού Αξιώματος και Αναχώρηση για τον Όλυμπο
Όταν πέθανε ο επίσκοπος Βέροιας Ματθαίος, οι ιερείς, οι πρόκριτοι και πολλοί χριστιανοί πρότειναν στον ηγούμενο Διονύσιο να γίνει επίσκοπός τους. Ο Άγιος τους άκουσε με προσοχή, αλλά ζήτησε να απαντήσει την επόμενη μέρα. Το βράδυ, άνοιξε «στην τύχη» την Καινή Διαθήκη και διάβασε ένα στίχο από το περιεχόμενο του οποίου κατάλαβε ότι δεν ήταν ευάρεστο στο Θεό να δεχτεί την πρόταση. Για να αποφύγει τις πιέσεις, έφυγε προς άγνωστη κατεύθυνση. Ήταν η τρίτη φορά που αρνήθηκε το επισκοπικό αξίωμα.
Έφτασε σε μια δυσπρόσιτη περιοχή του Ολύμπου, όπου βρήκε ένα σπήλαιο και εγκαταστάθηκε προσωρινά. Έδωσε ονόματα Αγίων Τόπων στους γύρω λόφους για να θυμάται το προσκύνημά του στην Παλαιστίνη. Έκτισε παρεκκλήσια του Προφήτη Ηλία και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος σε δύο κορυφές.
Αφιέρωση του Ναού στην Αγία Τριάδα
Μετά από προσευχή, ένα πρωινό καθώς ανέτειλε ο ήλιος, εμφανίστηκε ένας φωτεινός κύκλος με τρεις ακτίνες πάνω από τον ναό που είχε χτίσει. Ο ναός αφιερώθηκε στην Αγία Τριάδα λόγω αυτού του θαύματος.
Σταδιακά, συγκεντρώθηκαν αρκετοί μοναχοί γύρω από τον Άγιο Διονύσιο.
Δοκιμασία Ξηρασίας και Επιστροφή στον Όλυμπο
Η οικοδομική δραστηριότητα του Αγίου εξόργισε τον Τούρκο άρχοντα της περιοχής, επειδή έχτιζαν χωρίς άδεια, με αποτέλεσμα να φύγουν και να πάνε στο Πήλιο. Μετά την άδικη φυγή του Αγίου από τον Όλυμπο, η ευρύτερη περιοχή δοκιμάστηκε από μια φοβερή ξηρασία που κράτησε τρία χρόνια. Οι κάτοικοι τότε συνειδητοποίησαν ότι η ξηρασία ήταν σημάδι της δυσαρέσκειας του Θεού για την απομάκρυνση του αγίου. Κάποιοι από τους ευλαβείς χριστιανούς είπαν ότι η ασυνήθιστη αυτή ξηρασία μπορεί να οφείλεται σε δοκιμασία που επιτρέπει ο Θεός, εξαιτίας της αδικίας εναντίον του Αγίου. Μετά από πρόσκληση του διώκτη του, Αγά Σάκου, ο Άγιος επέστρεψε επίσημα στον Όλυμπο, όπου έγινε δεκτός με τιμές. Η επιστροφή του Αγίου έφερε τη λύση της ξηρασίας. Ο Τούρκος άρχοντας τον εφοδίασε με έγγραφη άδεια ανοικοδομήσεως ναού και κελιών.
Όραμα για τον Θάνατο και Κοίμηση
Λίγες ημέρες πριν από την κοίμησή του, ο Άγιος είχε ένα όραμα όπου ο Θεός του αποκάλυψε τον θάνατό του. Βρισκόταν σε κάποιο μοναστήρι του Πηλίου όταν είδε το όραμα. Αποχαιρέτησε τους μοναχούς και αναχώρησε για το αγαπημένο μοναστήρι του στον Όλυμπο. Πριν φύγει, είπε στους μοναχούς να μην αμελούν την ψυχή τους, αλλά να μετανοούν για τις αμαρτίες τους, για να γλιτώσουν την κόλαση και να αξιωθούν να απολαύσουν την αιώνια αγαλλίαση.
Στον Όλυμπο, κατέφυγε στον «Γολγοθά», όπου ασκήτευσε χωρίς θέρμανση και σκεπάσματα, και αρρώστησε από το κρύο. Παρά τις προσπάθειες των πατέρων, δεν έμεινε μέσα στο μοναστήρι, αλλά πήγε στο σπήλαιο του Αγίου Λαζάρου. Εκεί, τους έδωσε συμβουλές σχετικά με την τήρηση των κανόνων της μοναχικής ζωής, την αγάπη, την υπομονή, την ταπείνωση, τη σιωπή, την προσευχή, τις νηστείες, την εξομολόγηση των λογισμών και την εργασία.
Πέθανε εν μέσω θερμής προσευχής. Το σεπτό λείψανό του ενταφιάστηκε στο νάρθηκα του ναού που είχε χτίσει και σκορπάει υπερκόσμια ευωδία ενώ επιτελεί πλήθος θαυμάτων. Μετά από χρόνια, όταν άνοιξαν τον τάφο, ένιωσαν να διαχέεται άρρητη ευωδία. Αυτό το φαινόμενο, που επαναλαμβάνεται, είναι απόδειξη αγιότητας.
Σημαντικά Στοιχεία
- Ο Άγιος δίδασκε, εξομολογούσε και στήριζε πνευματικά και υλικά τον υπόδουλο ελληνικό λαό.
- Ο Άγιος Διονύσιος εν Ολύμπω συνδύαζε την ασκητικότητα με τον αποστολικό ζήλο και την κοινωνική δράση.
- Είχε οργανωτικό και διοικητικό πνεύμα.
- Δεν παρέλειπε να δείχνει συγκαταβατικότητα και οικονομία προκειμένου να παιδαγωγήσει εν Χριστώ τις ψυχές των ανθρώπων
- Η κοινωνική του δράση έμοιαζε με αυτήν του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.
- Προσέλκυσε πολλούς μοναχούς με την αγγελική βιωτή του.
- Χρησιμοποιούσε τα κοντινά σπήλαια για προσευχή και ησυχία, όπου ζούσε τη νοερά προσευχή
- Είχε απέραντη αγάπη για τον λαό
Άγιος Διονύσιος εν Ολύμπω. Θαύματα
- Αποτύπωμα του ποδιού: Όταν ο δάσκαλος τον τιμώρησε επειδή δεν έβγαινε στο διάλειμμα και τον πέταξε από το παράθυρο, στο σημείο που πάτησε ο Άγιος έμεινε αποτύπωμα του ποδιού του, το οποίο, σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κατοίκων, σωζόταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια.
Ασφαλής πτώση από βράχο: Όταν ο Δημήτριος, μετονομασθείς Δανιήλ, αποφάσισε να φύγει κρυφά από τα Μετέωρα για το Άγιο Όρος, πήδηξε από ένα βράχο χωρίς να πάθει τίποτα.
Ανακάτεμα καζανιού με τα χέρια: Στα Μετέωρα, ενώ ήταν δόκιμος μοναχός και ονομαζόταν Δανιήλ, ο Άγιος ανακάτεψε το καζάνι με τον τραχανά με τα χέρια του χωρίς να πάθει τίποτα, όταν το φαγητό φούσκωσε και ήταν έτοιμο να χυθεί.
Διατήρηση τροφής: Σχετικά με τις προμήθειες τροφής, αναφέρεται ότι ο Άγιος είχε δύο πίθους, έναν με σιτάρι και έναν με λάδι, από τους οποίους έδινε σε όσους είχαν ανάγκη, και αυτοί δεν άδειαζαν ποτέ, όπως στην περίπτωση της χήρας της Σαρεπτά.
Θαυματουργική προσφορά τροφής: Σε κάποια περίοδο νηστείας, άγγελος προσέφερε στον Άγιο φρέσκα ψάρια και τυρί την παραμονή μιας μεγάλης τεσσαρακοστής.
Αορασία για ληστή: Ένας ληστής που παραμόνευε να κάνει κακό στον Άγιο, δεν τον είδε ενώ περνούσε από μπροστά του. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Άγιος μετέστρεψε τον ληστή, ο οποίος μετανόησε και έγινε μοναχός.
Άγιος διώχνει βοσκό από το σπήλαιο: Όταν ένας βοσκός θέλησε να χρησιμοποιήσει το σπήλαιο όπου ασκήτευε ο Άγιος ως στάβλο για τα ζώα του και αγνόησε τις συμβουλές άλλων μοναχών, ο Άγιος έστειλε έναν νεαρό μοναχό να φέρει νερό από την πηγή. Τα άγρια σκυλιά του βοσκού δεν πείραξαν τον μοναχό, και όταν ο βοσκός επιτέθηκε, ο Άγιος τον τιμώρησε με παράλυση.
Διάσωση παιδιού Ένα παιδί, ο Βασίλειος Τρικαλόπουλος, είχε χαθεί στο δάσος του Ολύμπου το 1943. Όταν βρέθηκε, είπε ότι τον προστάτευε ένας καλόγερος. Όταν είδε την εικόνα του Αγίου Διονυσίου, αναγνώρισε ότι αυτός ήταν ο καλόγερος που τον προστάτευε. Στο σημείο όπου βρέθηκε το παιδί, υπάρχει ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στον Άγιο.
Άγιος Διονύσιος εν Ολύμπω. Γιορτή
Ο Άγιος Διονύσιος εν Ολύμπω γιορτάζει στις 23 Ιανουαρίου
Άγιος Διονύσιος εν Ολύμπω. Απολυτίκιο
ήχος α. Της ερήμου πολίτης
Του Ολύμπου οικήτωρ Πιερίας αγλάισμα, και της επωνύμου Μονής σου ιερόν περιτείχισμα, εδείχθης Διονύσιε σοφέ, βιώσας ώσπερ Άγγελος εν γή, και παρέχεις την ταχείαν σου αρωγήν, τοις ευλαβώς κραυγάζουσιν δόξα τώ δεδωκότι σοί ισχύν, δόξα τώ σε θαυμαστώσαντι, δόξα τώ ενεργούντι διά σου πάσιν ιάματα.
Ψάλλει ο π Νικόδημος Καβάρνος
Άγιος Διονύσιος του Ολύμπου. Ποίημα
Στου Ολύμπου τις παρυφές
πλάι στον Ενιπέα
μία ταπεινή σπηλιά.
Τοπίο αμιγές
ονείρου ορχιδέα
φύση με μιλιά.
Ένα ξύλινο εικονοστάσι
πρόχειρο κι αυτό
με του Αγίου την εικόνα.
Εδώ θα ‘ρθει να ξαποστάσει
στο καλοκαίρι το καυτό
ο διαβάτης, η ανεμώνα.
Μονοπάτι
μέσα στο δάσος
το παρθένο.
Το σκαλοπάτι
με θάρρος
ανεβαίνω.
Εδώ ασκήτεψε
ο Άγιος Διονύσιος
του Ολύμπου.
Φύτεψε
σα βουνίσιος
σπόρο την ψυχή του.