Όσιος Ισαάκ ο Σύρος. Βίος
Καταγωγή και Μοναχική ζωή
Ο όσιος Ισαάκ ήταν συριακής καταγωγής.
Σύμφωνα με κάποιες πηγές γεννήθηκε στη Νινευή της Μεσοποταμίας, ενώ άλλες αναφέρουν ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε σε μια κωμόπολη κοντά στην Έδεσσα της Συρίας.
Σε νεαρή ηλικία, μαζί με τον αδελφό του, εγκατέλειψαν τον κόσμο για να ακολουθήσουν τον μοναχικό βίο. Επέλεξαν τον μοναχισμό, ασκήθηκαν σκληρά και κατέβαλαν πολλούς κόπους, ώστε να προκόψουν στην αρετή και να καταπολεμήσουν τα πάθη, υποτάσσοντας τη σάρκα στο πνεύμα.
Αργότερα, αποσύρθηκε από το κοινόβιο για να ζήσει ασκητική ζωή στην έρημο, αφιερωμένος στην πνευματική θεωρία, τη μελέτη των θείων νοημάτων και τη νοερά προσευχή.
Επισκοπική Διακονία και Επιστροφή στην Ησυχία
Ο όσιος Ισαάκ αναγκάστηκε να διακόψει για λίγο τον ησυχαστικό του βίο, προκειμένου να αναλάβει την επισκοπή της Νινευί. Ωστόσο, λίγο μετά τη χειροτονία του σε επίσκοπο, δύο χριστιανοί από τη Νινευή ήρθαν σε αυτόν για να επιλύσει μια διαφορά τους. Ο ένας είχε δανειστεί χρήματα από τον άλλον και ο δανειστής πίεζε τον χρεωφειλέτη να του επιστρέψει το ποσό. Ο αββάς Ισαάκ τους υπενθύμισε ένα ανάλογο περιστατικό από το Ευαγγέλιο και ζήτησε από τον δανειστή να επιδείξει ευσπλαχνία, αλλά εκείνος απάντησε με αναίδεια, λέγοντας του: «Άφησε, πάτερ, το Ευαγγέλιο κατά μέρος».
Ακούγοντας αυτά τα λόγια, ο όσιος Ισαάκ σκέφτηκε: «Εάν αυτοί δεν υπακούουν στα προστάγματα του Ευαγγελίου, τι λοιπόν ήρθα εγώ εδώ να πράξω;». Μετά από αυτό το περιστατικό, παραιτήθηκε από την επισκοπή και επέστρεψε στο κελλί του, όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του.
Όσιος Ισαάκ ο Σύρος. Διδαχές
Ο όσιος Ισαάκ ο Σύρος άφησε πίσω του πολύτιμες διδασκαλίες, οι οποίες καταγράφηκαν σε διάφορα έργα, όπως οι «Ασκητικοί Λόγοι». Οι διδασκαλίες του εστιάζουν στην αναγκαιότητα της άσκησης, της ησυχίας, της προσευχής και της ταπείνωσης.
Μερικές από τις σημαντικότερες διδαχές του περιλαμβάνουν:
- Φύλαξη της γλώσσας: Συνιστά να κρατάμε το στόμα κλειστό και να φυλάμε τη γλώσσα μας από την πολυλογία, την αργολογία, την κατάκριση, τις ύβρεις και τη λαιμαργία, καθώς πολλές αμαρτίες διαπράττονται με τη γλώσσα. Η σιωπή οδηγεί σε καρποφορία της αρετής και σε φως στην ψυχή.
- Ταπείνωση: Τονίζει ότι πρέπει να μικραίνουμε τον εαυτό μας ενώπιον των ανθρώπων για να υψωθούμε ενώπιον του Θεού. Η ταπείνωση είναι το θεμέλιο της πνευματικής ζωής.
- Αποφυγή του κόσμου: Προτρέπει να απομακρυνθούμε από τον κόσμο και τις ματαιότητές του, για να αντιληφθούμε την ασχήμια του. Ο κόσμος είναι πλάνος και αιχμαλωτίζει όσους τον επιθυμούν.
- Επιλογή του δρόμου της ζωής: Υπογραμμίζει ότι έχουμε δύο δρόμους μπροστά μας, της ζωής και του θανάτου, και η επιλογή είναι δική μας. Πρέπει να επιλέξουμε τον δρόμο της ζωής, με τα καλά έργα και την υπακοή στα προστάγματα του Θεού.
- Προσοχή στα μικρά πάθη: Συμβουλεύει να είμαστε προσεκτικοί ακόμη και στα μικρά πάθη, καθώς αυτά μπορούν να μας καταστρέψουν. Τα πάθη είναι σαν μικρά σκυλιά που γίνονται λέοντες αν τα αφήσουμε ανεξέλεγκτα.
- Ησυχία και προσευχή: Η ησυχία οδηγεί στην εσωτερική περισυλλογή και στην προσευχή. Η προσευχή γίνεται με θλίψη καρδίας και αγρυπνία, και έτσι ανοίγουν τα μάτια του νου για να δει την δόξα της δικαιοσύνης.
- Διάκριση: Είναι σημαντικό να διακρίνουμε τις κινήσεις του νου και να μην παρασυρόμαστε από τις φαντασίες των δαιμόνων.
- Μετάνοια: Η μετάνοια είναι αναγέννηση από τον Θεό και η θύρα του ελέους.
- Πνευματική γνώση: Υπάρχουν τρία είδη γνώσης. Η φυσική, η πνευματική και η θεία, η οποία είναι υπεράνω της γνώσης.
Επιπλέον, δίδαξε ότι η αγάπη προς τον Θεό οδηγεί σε δάκρυα χαράς (κατάνυξη).
Είπαν για τον Όσιο Ισαάκ τον Σύρο
Ο Άγιος Παΐσιος έλεγε ότι ο Όσιος Ισαάκ ο Σύρος είναι μεγάλος ησυχαστής και πολύ αδικημένος…
Πολύ θα σε βοηθήσει ο Αββάς Ισαάκ διότι και το βαθύτερο νόημα της ζωής δίνει να καταλάβει κανείς και κάθε είδους μικρό ή μεγάλο κόμπλεξ και εάν έχει ο άνθρωπος που πιστεύει στον Θεό, τον βοηθάει για να τα διώξει. Η ολίγη μελέτη στον Αββά Ισαάκ αλλοιώνει την ψυχή με τις πολλές της βιταμίνες.
Ο Άγιος Κάλλιστος ο Καταφυγιώτης τον χαρακτηρίζει «ησυχίας άκρος υφηγητής» και ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς «επόπτη και συγγραφέα της μυστικής εποπτίας».
Όσιος Ισαάκ ο Σύρος. Γιορτή
Ο Όσιος Ισαάκ ο Σύρος γιορτάζει στις 28 Σεπτεμβρίου.
Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης είχε ιδιαίτερη ευλάβεια για τον Όσιο Ισαάκ τον Σύρο. Με πρωτοβουλία του Αγίου Παϊσίου, συντάχθηκε η ακολουθία του Οσίου Ισαάκ και καθορίστηκε η 28η Σεπτεμβρίου ως ημέρα εορτασμού της μνήμης του.
Επιπλέον, ο Άγιος Παΐσιος ήταν η αιτία για τη συγγραφή της ακολουθίας του Οσίου Ισαάκ του Σύρου από τον μακαριστό υμνογράφο π. Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη.
Μάλιστα, ο πρώτος ναός του Οσίου Ισαάκ χτίστηκε στο Άγιον Όρος, σε κελί μοναχού της συνοδείας του Γέροντος Παϊσίου.
Όσιος Ισαάκ ο Σύρος. Απολυτίκια
Ήχος γ’ Θείας πίστεως
Καταγώγιον θεογνωσίας αγιότητος και θεωρίας των μοναστών οδηγός ακριβέστατος, κατευθύνεις ηδύνης εκάστοτε, τους σπουδαστάς των σων λόγων θεόσοφε, Ισαάκ Σύρε Όσιε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, φωτίσαι αγιάσαι τας ψυχάς ημών.
ήχος πλάγιος α. Τον συνάναρχον Λόγον (υπό Γερασίμου Μικραγιαννανίτου)
Αρετών ταις ακτίσι καταλαμπόμενος, της εν Χριστώ πολιτείας φωστήρ πολύφωτος, θεοφόρε Ισαάκ ώφθης εν Πνεύματι, και κατευθύνεις ασφαλώς, σωτηρίας προς οδόν, διδάγμασι θεοπνεύστοις, τους ευφημούντας σε Πάτερ, ως του Χριστού θείον θεράποντα.
ψάλλει ο Πέτρος Γαϊτάνος
ήχος δ. Ο υψωθείς (υπό Αθανασίου Σιμωνοπετρίτου)
Της μετανοίας την χριστόρειθρον γλώτταν, της κατανύξεως και πένθους εργάτην, διδάσκαλον θεόπνευστον χορού των μοναστών, Ισαάκ τον πάνσοφον, ικετεύσωμεν πόθω, όπως άπερ γεγραφεν εν τη βίβλω εις πράξιν, μεταποιήσωμεν προθύμως αδελφοί, και αιωνίας ζωής απολαύσωμεν.