Βαθιά Ευλάβεια και Αγάπη προς την Θεοτόκο
Ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ έτρεφε μια απέραντη και βαθύτατη ευλάβεια προς την Παναγία Θεοτόκο. Στο πρόσωπό της έβρισκε ανέκφραστη πνευματική αγαλλίαση. Την προσφωνούσε συχνά με λόγια γεμάτα αγάπη και σεβασμό, όπως “η χαρά μου” και “Παναγία μου, όλες οι χαρές μου“. Αυτή η στενή σχέση και η αφοσίωση στην Υπεραγία Θεοτόκο διαφαίνονται σε πολλές πτυχές της ζωής και της διδασκαλίας του Αγίου.
Η Παναγία ως Προστάτιδα της Γενέτειρας και Πηγή της Αγιότητάς του
Η πόλη όπου γεννήθηκε ο Άγιος Σεραφείμ, το Κουρσκ, τελούσε υπό την ιδιαίτερη προστασία της Παναγίας.
Η πόλη ευλογούνταν από την παρουσία της θαυματουργής εικόνας της, γνωστής ως το Σημείο της Κορένναγια ή Παναγία του Κουρσκ.
Υπό την ειδική αυτή φροντίδα της Μητέρας του Θεού, ο Πρόχος Μοσνίν, ο μετέπειτα Άγιος Σεραφείμ, αναπτύχθηκε σε μέτρο μεγάλης και υψηλής αγιότητας. Μάλιστα, του χαρίστηκε η μοναδική ευλογία να ακούσει από την ίδια την Παναγία την γλυκύτατη και δοξασμένη προσφώνηση: “αγαπημένε μου“. Αυτό το γεγονός υπογραμμίζει την ιδιαίτερη εύνοια που έδειξε η Θεοτόκος προς τον Άγιο από τα πρώτα του χρόνια.
Η Θαυματουργή Εμφάνιση και Θεραπεία από την Παναγία
Ένα από τα πιο συγκλονιστικά γεγονότα που μαρτυρούν την άμεση παρέμβαση της Παναγίας στη ζωή του Αγίου Σεραφείμ είναι η θαυματουργή του θεραπεία. Όταν ο Πρόχος υπέφερε από μια μεγάλη πληγή στο δεξιό του ισχίο, η Παναγία εμφανίστηκε και τον θεράπευσε με θαυμαστό τρόπο. Όπως ο ίδιος αφηγήθηκε: “έβαλε στο κεφάλι μου, χαρά μου, το δεξιά της χέρι, ενώ στο αριστερό της κρατούσε ένα σκήπτρο, και με αυτό το ίδιο σκήπτρο, χαρά μου, άγγιξε τον φτωχό Σαρώφ σε εκείνο το σημείο στο δεξιό ισχίο, και σχηματίστηκε ένα κοίλωμα, μητέρα, και όλο το νερό που υπήρχε μέσα έτρεξε έξω, και η Ουράνια Βασίλισσα έσωσε τον φτωχό Σαρώφ“. Ως ένδειξη ευγνωμοσύνης για αυτή τη θαυμαστή ευσπλαχνία της Θεοτόκου, ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ κατασκεύασε ο ίδιος την κυπαρισσένια Αγία Τράπεζα στο παρεκκλήσι που ανεγέρθη στον τόπο της θεραπείας, και μέχρι τον θάνατό του κοινωνούσε εκεί, θυμούμενος πάντοτε την ελεημοσύνη της Μητέρας του Θεού.
Ακόμη, ο ίδιος ο Άγιος αναφερόταν σε αυτή την εμφάνιση, τονίζοντας ότι οι γονείς του έβαλαν το χέρι τους στην κοιλότητα, και ήταν τεράστια, όλη η γροθιά χωρούσε εκεί.
Η Παναγία ως Πηγή Παρηγοριάς και Μεσίτρια της Θείας Χάριτος
Σε μια άλλη σημαντική στιγμή, κατά τη διάρκεια μιας θεοφάνειας που βίωσε ο συνομιλητής του Αγίου Σεραφείμ, ο Άγιος προσευχήθηκε νοερά στον Κύριο ζητώντας να του αποκαλυφθεί η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος. Τότε, ο Άγιος εξήγησε ότι: “αυτή η Θεία Χάρη όπως μια στοργική μητέρα, ευαρεστήθηκε να παρηγορήσει την συντετριμμένη σου καρδιά με την μεσιτεία της ίδιας της μητέρας του Θεού“. Αυτό καταδεικνύει τον κεντρικό ρόλο της Παναγίας ως μεσίτριας για την παροχή της θείας χάριτος και παρηγοριάς στους πιστούς.
Συμβουλές και Καθοδήγηση υπό την Έμπνευση της Θεοτόκου
Ο Άγιος Σεραφείμ δεν δίσταζε να καθοδηγεί τους πιστούς επικαλούμενος την βοήθεια της Παναγίας. Σε κάποιον που ετοιμαζόταν για ένα μακρινό ταξίδι στην Κίνα, ο Άγιος τον συμβούλεψε: “Ζήτησε τη βοήθεια της Ουράνιας Βασίλισσας. Εδώ στον Καθεδρικό μας Ναό υπάρχει μια εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής… είναι μια θαυματουργή εικόνα, αυτή θα σε βοηθήσει“. Αυτή η συμβουλή υπογραμμίζει την πεποίθηση του Αγίου στην άμεση βοήθεια που προσφέρει η Παναγία στους πιστούς.
Η Παναγία ως η “Παντευλόγητος” και η Αντίσταση κατά των Δαιμονικών Δυνάμεων
Σύμφωνα με τη διδασκαλία του Αγίου Σεραφείμ, η Παναγία, η αειπάρθενος Μητέρα του Θεού, είναι αυτή που συντρίβει την κεφαλή του όφεως. Μέσω αυτής, ο Θεός χάρισε στην ανθρωπότητα έναν διαρκή μεσίτη προς τον Υιό Του και έναν ακαταμάχητο και επίμονο ικέτη ακόμη και για τον πιο απελπισμένο αμαρτωλό. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Μητέρα του Θεού αποκαλείται η μάστιγα των δαιμόνων, καθώς είναι αδύνατο για έναν δαίμονα να καταστρέψει έναν άνθρωπο όσο αυτός καταφεύγει στην βοήθειά της.
Υπακοή στις Εντολές της Βασίλισσας των Ουρανών
Ο Άγιος Σεραφείμ αποφάσιζε τις δικές του ενέργειες και έδινε συμβουλές συχνά με βάση το θέλημα της Παναγίας. Αναφερόμενος στις μοναχές που ενδεχομένως δυσανασχετούσαν με κάποιες αποφάσεις του, τις αποκαλούσε “τα κορίτσια μου” που παραπονιούνται επειδή ο “φτωχός Σεραφείμ” υπακούει στις διαταγές της Βασίλισσας των Ουρανών.
Παραδείγματα Επίκλησης και Ευλογίας μέσω της Παναγίας
Σε περιπτώσεις ανθρώπων που αντιμετώπιζαν δυσκολίες, ο Άγιος Σεραφείμ πρότεινε την επίκληση της Παναγίας. Για μια γυναίκα που είχε σύζυγο αλκοολικό, συνέστησε να διαβάζει καθημερινά για σαράντα ημέρες τον Ακάθιστο Ύμνο προς την Μητέρα του Θεού. Επίσης, καθοδήγησε μια άλλη γυναίκα να συμπεριλάβει προσευχές προς την Παρθένο Μητέρα του Θεού στις ικεσίες της για την ανάπαυση της ψυχής του συζύγου της.
Μια γυναίκα που βρέθηκε σε κίνδυνο από ένα τρομερό φίδι, κραύγασε προς την Βασίλισσα των Ουρανών για βοήθεια, ορκίζοντας να αφιερώσει τη ζωή της στον Θεό. Αμέσως το φίδι εξαφανίστηκε!
Η Εικόνα της Παναγίας στο Ερημητήριο και η Τελευταία Προσκύνηση
Στο ερημητήριό του, ο Άγιος Σεραφείμ είχε μια εικόνα της Μητέρας του Θεού, συγκεκριμένα της Παναγίας της Τρυφεράς Καρδιάς, μπροστά στην οποία άναβε αδιάλειπτα ένα καντήλι. Η εορτή αυτής της εικόνας συνέπιπτε με την ημέρα του προστάτη του, Προύς (28 Ιουλίου). Προσκυνητές έρχονταν ακόμη και έξω από το κελί του για να προσευχηθούν στην Υπεραγία Θεοτόκο. Στην τελευταία του επίσκεψη στην εκκλησία πριν από τον θάνατό του, ο Άγιος Σεραφείμ ασπάστηκε τον Εσταυρωμένο στην εικόνα της Μητέρας του Θεού, επισφραγίζοντας την αφοσίωσή του μέχρι την τελευταία στιγμή.
Η Παναγία ως Πηγή Πνευματικής Ευφροσύνης και Χαράς
Ο Άγιος Σεραφείμ όχι μόνο τιμούσε την Παναγία ως προστάτιδα και μεσίτρια, αλλά την αντιλαμβανόταν και ως πηγή βαθιάς πνευματικής ευφροσύνης και χαράς. Η αναφορά του “Παναγία μου, όλες οι χαρές μου” εκφράζει αυτή την αίσθηση πληρότητας και αγαλλίασης που έβρισκε στην παρουσία και την σκέψη της Θεοτόκου. Κατά τη διάρκεια των ευλογιών που έδινε στους πιστούς, κάποιες φορές άλειφε το μέτωπό τους με λάδι από το καντήλι της Παναγίας, μεταδίδοντας έτσι την ευλογία και την χάρη της.
Η δωδέκατη επίσκεψη της Παναγίας στον Άγιο Σεραφείμ
Από τη χορεία των αγίων της Ρωσίας, η αγάπη του Οσίου Σεραφείμ του Σάρωφ προς την Παναγία ήταν ιδιαίτερα θερμή. Και η ίδια η Θεοτόκος τον ανταπέδιδε με ξεχωριστή εύνοια, όπως μαρτυρούν οι συχνές εμφανίσεις της σε αυτόν.
Ένα από τα οράματα του οσίου, που διηγείται η μοναχή Ευπραξία του Ντιβέγιεβο, είναι ιδιαίτερα συγκλονιστικό. Τα ξημερώματα της 25ης Μαρτίου 1831, ένας δυνατός θόρυβος και ένας αρμονικός ύμνος ακούστηκαν, και η πόρτα του δωματίου άνοιξε μόνη της, αφήνοντας το φως και την ευωδία να πλημμυρίσουν τον χώρο. Ο Όσιος Σεραφείμ ήταν γονατιστός με τα χέρια υψωμένα, ενώ η Ευπραξία έτρεμε. Ξαφνικά, σηκώθηκε και της είπε:
- Μην ανησυχείς, παιδί μου. Ιδού η Κυρία μας, η Παναγία, έρχεται προς εμάς!
Και πράγματι, δύο άγγελοι προπορεύονταν κρατώντας ανθισμένα κλαδιά, ακολουθούσαν ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και ο Θεολόγος Ιωάννης, ενώ η Παναγία με δώδεκα παρθενομάρτυρες έκλειναν την πομπή. Η Θεοτόκος, με τον λαμπρό μανδύα και το υπέροχο στέμμα της, πλησίασε την Ευπραξία, που είχε πέσει στο έδαφος. Την άγγιξε και της είπε:
- Σήκω, αδελφή, και μη φοβάσαι. Έχω φέρει παρθένες όπως εσύ.
Η Ευπραξία σηκώθηκε χωρίς να το καταλάβει. Η Βασίλισσα των Ουρανών της είπε:
– Μη φοβάσαι. Ήρθαμε να σας επισκεφτούμε.
Ο Όσιος Σεραφείμ, όρθιος μπροστά στην Παναγία, συνομιλούσε με μεγάλη οικειότητα. Η Θεοτόκος του είπε πολλά, αλλά παρά το γεγονός ότι η Ευπραξία ήταν μέρος του οράματος, δεν μπόρεσε να ακούσει την συζήτηση. Μόνο τα εξής λόγια έφτασαν στα αυτιά της:
- Μην αφήσεις τις παρθένες μου στο Ντιβέγιεβο.
- Δέσποινα, τις συγκεντρώνω, αλλά δεν μπορώ να τις καθοδηγήσω μόνος.
- Θα σε βοηθήσω σε όλα. Θα τις διδάξεις την υπακοή. Αν την τηρήσουν, θα είναι μαζί σου και κοντά μου. Αλλιώς, θα χάσουν τη θέση που τους αξίζει ανάμεσα σε αυτές τις παρθένες. Ούτε την θέση αυτή ούτε το στεφάνι τους δεν θα απολαύσουν. Όποιος τις προσβάλει, θα τιμωρηθεί από εμένα. Και όποιος τις διακονήσει για την αγάπη του Χριστού, θα βρεί έλεος ενώπιόν Του.
Κατόπιν, η Παναγία στράφηκε στην Ευπραξία.
- Κοίταξε, της είπε, αυτές τις παρθένες και τα στεφάνια τους. Μερικές άφησαν επίγεια βασίλεια και πλούτη για την ουράνια Βασιλεία. Όλες αγάπησαν την ελεύθερη πτωχεία, αγάπησαν μόνο τον Κύριο, και γι’ αυτό αξιώθηκαν τόσο μεγάλης δόξας και τιμής. Όπως οι αρχαίες μάρτυρες υπέφεραν φανερά, έτσι και οι σημερινές υποφέρουν μυστικά, με θλίψη στην καρδιά. Αλλά ο μισθός τους θα είναι ο ίδιος.
Στρέφοντας την προσοχή της πάλιν προς τον Όσιο, η Θεοτόκος τον ευλόγησε και είπε:
– Σύντομα, αγαπητέ μου, θα είσαι μαζί μας!
Ο Όσιος Σεραφείμ ανταλλάσσει χαιρετισμούς με την Παναγία και τους Αγίους. Ένας από αυτούς τους στρέφει προς την Ευπραξία και της λέει:
– Αυτό το όραμα είναι χάρις στις προσευχές των Πατέρων Σεραφείμ, Μάρκου, Ναζαρίου και Παχωμίου.
Ξαφνικά, το όραμα, που διήρκεσε λιγότερο από μία ώρα, εξαφανίστηκε. Ήταν το δωδέκατο όραμα που αξιώθηκε να ζήσει ο Όσιος Σεραφείμ στην επίγεια ζωή του.
Η Παναγία στο Τέλος της Ζωής του Αγίου
Ο Άγιος Σεραφείμ άφησε την τελευταία του πνοή γονυπετής ενώπιον της εικόνας της Παναγίας, μια εικόνα που επισφραγίζει την αδιάλειπτη αφοσίωσή του και την κεντρική θέση που κατείχε η Θεοτόκος στην πνευματική του ζωή και στο πέρασμά του στην αιωνιότητα. Ακριβώς το ίδιο έκανε και ο Άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς μπροστά στην Παναγιά του Κουρσκ.
Συνολικά, η Παναγία κατείχε μια αδιαμφισβήτητα κεντρική και καθοριστική θέση στην ζωή και την διδασκαλία του Αγίου Σεραφείμ του Σαρώφ. Ήταν η προστάτιδά του από την παιδική του ηλικία, η θαυματουργή θεραπεύτριά του, η πηγή της πνευματικής του χαράς, η μεσίτρια της θείας χάριτος και το αιώνιο πρότυπο αφοσίωσης στον Θεό. Η ευλάβειά του προς την Θεοτόκο αποτελεί ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα της αγιότητάς του και ένα αιώνιο παράδειγμα για όλους μας.