Κριτική και εντυπώσεις
Το νέο βιβλίο «Οι αγωνιστές του 1821» της Μαρίας Δασκαλάκη, με εικονογράφηση του Μιχάλη Κυλάκου, είναι ένα πολύ ενδιαφέρον προεφηβικό ανάγνωσμα που πραγματεύεται την δράση των κυριοτέρων αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Στην αρχή του βιβλίου και για να μπορέσουν οι μικροί του αναγνώστες να μπουν στο κλίμα των ημερών που έδρασαν αυτοί οι αγωνιστές, η έμπειρη συγγραφέας Μαρία Δασκαλάκη έχει συμπεριλάβει λίγες πληροφορίες σχετικές με την Τουρκοκρατία, τη Φιλική Εταιρεία, το 1821, τους Εμφύλιους πολέμους, το Ναύπλιο, τον Ιωάννη Καποδίστρια, τον Όθωνα και την Αθήνα.
Δεκατρείς αγωνιστές του 1821 παρελαύνουν από τις σελίδες αυτού του βιβλίου. Πρώτος και καλύτερος ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, το λιοντάρι της Ρούμελης. Ο άνθρωπος που μπήκε στην Φιλική Εταιρεία και αποφάσισε να αφιερωθεί ψυχή τε και σώματι στον αγώνα για την ελευθερία του ελληνικού έθνους.
Κατόπιν ακολουθεί ο Αθανάσιος Διάκος, ο ωραίος Έλληνας, που από την μοναστική ζωή πέρασε στην ενεργό δράση για την ελευθερία. Ο αγωνιστής που στις 24 Απριλίου τιμωρήθηκε παραδειγματικά από τους Τούρκους για τις τόσες μάχες του και πέθανε μαρτυρικά σε ηλικία μόλις 33 ετών.
Στη συνέχεια θα μάθουμε για τον Κωνσταντίνο Κανάρη, τον μπουρλοτιέρη του Αιγαίου. Τον αγωνιστή που ανύψωσε το ηθικό των Ελλήνων -μετά την τραγική σφαγή της Χίου- πυρπολώντας την ναυαρχίδα του Τουρκικού στόλου. “Ο Κανάρης είναι που σας καίει”, φώναζε κάθε φορά που έκαιγε και ένα τουρκικό καράβι.
Ακολουθεί ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο σταυραετός των Αγράφων. Γέννημα θρέμμα της Ρούμελης που κάποια στιγμή βρέθηκε στην αυλή του Αλή Πασά, όπου έμαθε και την τέχνη του πολέμου. Φυσικά δεν άργησε να ενταχθεί στους Έλληνες αγωνιστές και -τόσο με την ανδρεία του όσο και με τις στρατηγικές του γνώσεις- να αναδειχθεί σε ένα από τα κυριότερα πρόσωπα της επανάστασης του 1821.
Μια ακόμα εμβληματική μορφή του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων υπήρξε ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γέρος του Μοριά. Ο στρατηγός που ηγήθηκε της πολιορκίας και άλωσης της Τριπολιτσάς, που πήρε μέρος σε μεγάλες μάχες, που φυλακίστηκε στο Παλαμήδι και που άφησε την τελευταία του πνοή το 1843 στην Αθήνα.
Στην Ελληνική επανάσταση όμως δεν έδρασαν μόνο κορυφαίες ανδρικές μορφές. Υπήρξαν και γυναίκες που πρωτοστάτησαν σε αυτήν. Για παράδειγμα η Μαντώ Μαυρογένους· η ρομαντική επαναστάτρια. Γόνος πλούσιας οικογένειας δε δίστασε να δώσει όλα της τα κοσμήματα και τα χρήματα για να βοηθήσει τους Μεσολογγίτες που επέζησαν μετά την έξοδο του Μεσολογγίου. Οι μάρτυρες αυτοί δεν ήταν οι μόνοι που βοηθήθηκαν από την Μαντώ Μαυρογένους. Ολόκληρη η περιουσία της “κατατέθηκε” στον αγώνα των Ελλήνων, ενώ εκείνη πέθανε πάμφτωχη το 1848, φιλοξενούμενη σε ένα σπίτι στην Πάρο.
Ένας ακόμα αγωνιστής που δρούσε στις Ελληνικές θάλασσες ήταν ο Ανδρέας Μιαούλης, ο κουρσάρος των θαλασσών. Γεννημένος στην Ύδρα, άλλαξε το επώνυμό του, το οποίο ήταν “Βώκος”, εμπνευσμένος από ένα πλοίο που αγόρασε στη Χίο και ονομαζόταν “Μιαούλ”. Κουρσάρος στην αρχή και αγωνιστής κατόπιν, πήρε μέρος σε πολλές θαλάσσιες μάχες αλλά και στη ναυμαχία του Γέροντα, κοντά στην Κάλυμνο.
Γεννημένος στο μαρτυρικό Σούλι ο Μάρκος Μπότσαρης, ο αετός του Σουλίου, έμαθε γράμματα διαβάζοντας από το ψαλτήρι τα εκκλησιαστικά βιβλία, με την καθοδήγηση του μοναχού Σαμουήλ. Εκείνος, ο ηρωικός καλόγερος, ήταν που ενέπνευσε τον πόθο για ελευθερία και αγώνα στον μικρό Μάρκο. Κι όταν εκείνος μεγάλωσε, πήρε στα χέρια του τα άρματα και έλαβε μέρος σε πολλές μικρές και μεγάλες μάχες ενάντια στον Τουρκικό ζυγό. Άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία μόλις 33 ετών στη μάχη του Κεφαλόβρυσου στη Ρούμελη, τον Αύγουστο του 1823.
Στις μάχες του 1821 έδρασε και η εμβληματική καπετάνισσα, η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, που παντρεύτηκε μικρή, έκανε έξι παιδιά και έδωσε όχι μόνο την περιουσία της αλλά και την ζωή της όλη στον αγώνα για την ελευθερία των Ελλήνων. Ήταν καλή φίλη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και μάλιστα μια κόρη της παντρεύτηκε τον γιό του, τον Πάνο.
Τουρκοφάγοι όλοι ο αγωνιστές αλλά ο πιο τρανός από αυτούς, ο Τουρκοφάγος με το όνομα, ο Νικηταράς. Από μικρό παιδί φόρεσε τα άρματα και συνόδευε τον πατέρα του πολεμώντας τους κατακτητές. Με την κήρυξη της Επανάστασης ξεκίνησε να πολεμά στο πλευρό του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη που ήταν θείος του, και διακρίθηκε σε πολλές μάχες τόσο στον Μοριά (Πελοπόννησο) όσο και στη Ρούμελη (Στερεά Ελλάδα). Την παράλληλη πορεία του θείου του ακολούθησε και στην φυλακή, κατηγορούμενος ότι έδρασε για την εκθρόνιση του βασιλιά Όθωνα. Δυό χρόνια έμεινε φυλακισμένος, αθωώθηκε και τελικά πέθανε πάμφτωχος το 1849.
Επιστρέφοντας στην θάλασσα δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τον ατρόμητο πυρπολητή, τον Δημήτριο Παπανικολή. Τον καπετάνιο που γεννήθηκε στα Ψαρά, που εργάστηκε σκληρά και που με τα πυρπολικά του έγραψε κάποιες από τις λαμπρότερες σελίδες του αγώνα στο Αιγαίο. Για την δράση του το Ελληνικό κράτος έδωσε το όνομά του σε τρία υποβρύχια που απόκτησε. Στο Παπανικολής Ι (1927-1945) στο Παπανικολής ΙΙ (1972-1993) και στο Παπανικολής ΙΙΙ, που επιχειρεί στις Ελληνικές θάλασσες από το 2010 και μετά. Δυστυχώς κι εκείνος πέθανε πάμφτωχος σε ένα υπόγειο του Πειραιά, το 1855.
Γεώργιος ονομάστηκε ο δίκαιος Φλέσσας που γεννήθηκε το 1788 και ήταν το μικρότερο από τα 28 παιδιά της οικογένειάς του. Στην επανάσταση έγινε γνωστός με το παρατσούκλι Παπαφλέσσας και αυτό που τον χαρακτήριζε ήταν η ορμητικότητά του. Στην Φιλική Εταιρεία τον μύησε ο Παναγιώτης Αναγνωστόπουλος και έδρασε κυρίως στο Μοριά. Άφησε την τελευταία του πνοή στο Μανιάκι, όπου με λίγους άλλους συμμαχητές του πολέμησε τους πολυπληθείς στρατιώτες του Ιμπραήμ, προσπαθώντας να εμποδίσει την επέλασή τους στην Πελοπόννησο.
Αν και γεννήθηκε στο Σούλι, ο Κίτσος Τζαβέλας, μεγάλωσε μακριά από την γενέτειρά του χωρίς όμως ποτέ να ξεχάσει την καταγωγή του. Ένα χρόνο πριν ξεσπάσει η Ελληνική επανάσταση, επέστρεψε εκεί και έγινε αμέσως καπετάνιος. Την Ψυχή του Σουλίου αποτέλεσε η μορφή του! Πήρε μέρος σε πάρα πολλές μάχες, στην ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου αλλά και στην μάχη για την απελευθέρωση της Αθήνας.
Οι δεκατρείς αυτοί αγωνιστές του 1821, οι δεκατρείς αυτοί ήρωες, παρουσιάζονται στο προεφηβικό αυτό βιβλίο της Μαρίας Δασκαλάκη. Με μια λιτή αλλά πολύ όμορφη εικονογράφηση του Μιχάλη Κυλάκου, η ταλαντούχα συγγραφέας μας μιλά για τη ζωή, τη δράση και το τέλος των μοναδικών αυτών ανθρώπων.
Των ανθρώπων που δεν δίστασαν ούτε στιγμή να αφιερώσουν όλη τους την ύπαρξη στον αγώνα για την λευτεριά. Των ανθρώπων που μετουσιώθηκαν σε πρωταγωνιστές εκείνων των γεγονότων και φάρους – παραδείγματα προς μίμηση για όλες τις επόμενες γενιές των Ελλήνων.
Ένα εξαιρετικό και χρήσιμο βιβλίο που θα ανοίξει ένα παράθυρο γνώσης και ελευθερίας στους μικρούς αναγνώστες.
Οπισθόφυλλο:
Πόσα γνωρίζεις, άραγε, για τους Αγωνιστές του 1821;
Η ιστορία σου μαθαίνει σε ποιες μάχες έλαβαν μέρος, σε ποιες νίκησαν και σε ποιες έχασαν. Σου λέει ακόμη αν πέθαναν πολεμώντας ή αν έζησαν για να δουν τη χώρα τους ελεύθερη.
Σε τούτο το βιβλίο θα βρεις κι ένα σωρό άλλα για αυτούς. Ποιοι ήταν οι γονείς τους, αν ήταν πλούσιοι ή φτωχοί, καθώς και τι όνειρα είχαν για τα παιδιά τους.
Θα διαβάσεις πώς ήταν η παιδική τους ηλικία. Πώς μεγάλωσαν. Τι έκαναν μέχρι να αρχίσουν να πολεμούν. Πραγματοποίησαν τα όνειρα των γονιών τους ή αποφάσισαν να χαράξουν τον δικό τους δρόμο;
Οι Αγωνιστές του 1821 είχαν κι άλλη μία πλευρά που η επίσημη ιστορία συχνά ξεχνά να αναφέρει. Δεν ήταν μόνο πολεμιστές που ρίχνονταν άγρια στη μάχη δίχως να λογαριάζουν ζωή και θάνατο. Ήταν και άνθρωποι που αγάπησαν, έκαναν παιδιά, φοβήθηκαν, πληγώθηκαν, έκλαψαν, έκαναν κι αυτοί τα λάθη τους, μετάνιωσαν.
Οι ζωές δεκατριών Αγωνιστών –γυναικών και ανδρών– καταγράφονται σε αυτό το βιβλίο με την ευχή να αποτελέσει ένα μικρό λιθαράκι που θα φέρει τα σημερινά παιδιά λίγο πιο κοντά στα μακρινά εκείνα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης.
Αγοράστε το προεφηβικό βιβλίο «Οι αγωνιστές του 1821», της Μαρίας Δασκαλάκη, κάνοντας κλικ εδώ!
Ταυτότητα βιβλίου
Τίτλος βιβλίου
Οι αγωνιστές του 1821
Συγγραφέας
Μαρία Δασκαλάκη
Εικονογράφος
Μιχάλης Κυλάκος
Εκδοτικός οίκος
Εκδόσεις Μίνωας
Ημερομηνία έκδοσης
Οκτώβριος 2020
Αριθμός σελίδων
61
ISBN
978-618-02-1639-4
