Υπόθεση βιβλίου
Βρισκόμαστε στα χρόνια της εικονομαχίας στην Πόλη των Πόλεων, την Κωνσταντινούπολη. Οι εικονομάχοι, έχοντας τα ηνία της αυτοκρατορίας, οδηγούν στον Ιππόδρομο της Πόλης, δύο ομάδες εικονολατρών. Η μια ομάδα απαρτίζεται από μοναχούς και η άλλη από μοναχές…
…
Όπως συμπτύσσονταν οι δύο ομάδες στις γειτονικές αψιδωτές εξόδους των στάβλων, άρπαζαν οι φρουροί στην τύχη μία μοναχή κι έναν μοναχό, τους ανάγκαζαν να πιαστούν χέρι με χέρι και να προχωρήσουν αντάμα. Τολμούσαν μερικοί ν’ αποτραβηχτούν, με άμεση συνέπεια να δέχονται απανωτά χτυπήματα στις πλάτες ή και κατά πρόσωπο με τις λαβές των ξιφών και τα μαστίγια. Έσπαζαν δόντια και μύτες κι έτρεχαν αυλακιές αίματος στα κατάλευκα μαγούλα, καθώς τους είχαν ξυρίσει τις προηγούμενες ημέρες.
…
Όχι, οι άνθρωποι αυτοί του Θεού, που έβρισκαν παρηγοριά στο να ανασπάζονται μια εικόνα, δεν θα ρίχνονταν στους λέοντες ως τροφή. Αυτό ήταν μια πρακτική άλλων εποχών. Οι συγκεκριμένοι, υποβλήθηκαν σε μια άλλου είδους τιμωρία, που για κάποιους από αυτούς θα ήταν βαρύτερη από το να έχαναν την ζωή τους.
Τα ζευγάρια που δημιουργήθηκαν από τους φρουρούς τυχαία, υποχρεώθηκαν να παντρευτούν και να ζήσουν στο εξής ως ζευγάρια λαϊκών! Όπως ακριβώς έγινε και με την Λυγινή και τον Υάκινθο· τους δύο κεντρικούς ήρωες της ιστορίας μας.
Υποχρεώθηκαν να ανεβούν σε ένα “άρμα” που δεν είχαν επιλέξει και να ζήσουν έτσι όπως δεν επιθυμούσαν, τουλάχιστον όσον αφορά την αρχή της κοινής τους πορείας!
Τι άλλαξε μετά; Απλά, κάποια στιγμή παρασύρθηκαν ο καθένας από διαφορετικό άνεμο και χώρισαν οι ζωές τους! Εκείνη την συνεπήρε ο άνεμος του έρωτα και εκείνον ένας άλλος θυελλώδης άνεμος, αυτός της πίστης!
Κωνσταντινούπολη, Αθήνα και Θράκη ήταν τα μέρη που παρασύρθηκαν οι δύο αυτές ψυχές μέχρι να… ξαναβρεθούν μετά από πολλές πολλές ανατολές ηλίου και δύσεις συναισθημάτων!
[grbk https://www.greekbooks.gr/eran-byzantina-amartimata-chryso-exofyllo.html%5D
Κριτική και εντυπώσεις
Όπως και σε άλλα έργα του, η πένα του ταλαντούχου Γιάννη Καλπούζου κινείται μεταξύ Ιστορίας και μυθιστορίας πλέκοντας καταστάσεις και χαρακτήρες, δημιουργώντας ένα λογοτεχνικό εργόχειρο αξιώσεων.
Αυτή τη φορά ο δείκτης του χρόνου έχει σταθεί στον 8ο μ.Χ. αιώνα και η βελόνα της πυξίδας κινείται μεταξύ Πόλης, Θράκης και Αθήνας.
Ο ψυχαγωγικός χαρακτήρας του «Εράν» συμπλέει με τον ηθογραφικό-ιστορικό εναλλάσσοντας ανά τακτά διαστήματα μεταξύ τους την συγγραφική σκυτάλη. Αυτό είναι κάτι που κάνει το μυθιστόρημα αρεστό τόσο σε όσους ψάχνουν μια ψυχαγωγική νότα όσο και σε όσους αρέσκονται στα γραπτά που μέσα τους κρύβουν κομμάτια της πραγματικής Ιστορίας.
Συγκλονιστικό σε πολλές σκηνές, με ολοζώντανες εικόνες και τραγικούς ήρωες θα ενθουσιάσει και τον πιο απαιτητικό αναγνώστη. Αυτό άλλωστε είναι κάτι στο οποίο μας έχει καλομάθει μέσα από τα έργα του ο Γιάννης Καλπούζος!
Διαβάστε το και ταξιδέψτε μαζί με τους ήρωές του σε τόπους και χρόνους όπου η ζωή ήταν μια δύσκολη πορεία με πολλές διακυμάνσεις και κάποιες φορές με τραγικές εκπλήξεις!
Καλή ανάγνωση!
Οπισθόφυλλο:
Ἐρᾶν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς.
766 μ.Χ. Η Λυγινή και ο Υάκινθος σύρονται μαζί με πλειάδα μοναχών στον Ιππόδρομο, διαπομπεύονται και τους παντρεύουν με τη βία. Κρύβουν και οι δύο επτασφράγιστα μυστικά, τα οποία θα σημαδέψουν τις ζωές τους κι εν πολλοίς θα τις καθορίσουν κατά την οδύσσειά τους.
Ο Ροδανός, αγγελοπρόσωπος, ριψοκίνδυνος, θηρευτής των ηδονών, μα και με φοβερά μυστικά να τον σφιχτοδένουν, είναι συνάμα προσηλωμένος σε ό,τι θεωρεί χρέος.
Γύρω από αυτούς τους τρεις ήρωες και το μυστήριο του Ιερού Στιχαρίου, το οποίο θα μπορούσε ν’ ανατρέψει αυτοκράτορες και πολιτικές δεκαετιών, κινείται η μυθοπλασία κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα με φόντο την Εικονομαχία και την καθημερινή ζωή στην Κωνσταντινούπολη, την Αθήνα και τη Θράκη. Σε μια μοναδική εποχή, άγνωστη και μυθώδη. Τους πλαισιώνουν αρκετοί δευτεραγωνιστές, όπως ο μοχθηρός Ερμάς, ο καλλιεργημένος δούλος Κιτίν, ο Αρκάδιος που τον μεγάλωσε στο δάσος μια αρκούδα, η θεατρίνα Γοργονία, ο πατρίκιος Φωκάς με την ομάδα των Λεόντων του, ο μαύρος ευνούχος Αράν και άλλοι.
Οι πρωταγωνιστές φτάνουν στα άκρα, ερωτεύονται παράφορα, ζουν ανέμελα, δίνονται στη ζωή και τους δίνεται, ταπεινώνονται, συνθλίβονται, ανακάμπτουν, ξαναπέφτουν στον βούρκο, καταρρέουν, αφιερώνονται στον Θεό ή Τον απαρνούνται, γίνονται θύματα της εικόνας τους ή οδηγούνται στο εράν διά του οράν της ψυχής. Έχουν να αντιμετωπίσουν συκοφαντίες, πολέμους, ραδιουργίες, θανάσιμους εχθρούς, έναν έρωτα-σφαγή, εφιάλτη και όνειρο και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο τους τον εαυτό.
[grbk https://www.greekbooks.gr/eran-byzantina-amartimata-chryso-exofyllo.html%5D
Ταυτότητα βιβλίου
Τίτλος βιβλίου
Εράν
Υπότιτλος βιβλίου
Βυζαντινά αμαρτήματα
Συγγραφέας
Γιάννης Καλπούζος
Εκδοτικός οίκος
Εκδόσεις Ψυχογιός
Ημερομηνία έκδοσης
Μάρτιος 2020
Αριθμός σελίδων
608
ISBN
978-618-01-3254-0
Συντάκτης άρθρου
Κριτική του έργου από τον Κώστα Τραχανά
Εκ του οράν το εράν. Από το να βλέπεις το να ερωτεύεσαι. Φιλόστρατος.
Το ιστορικό αυτό μυθιστόρημα διαδραματίζεται στην Κωνσταντινούπολη και στην Αθήνα από το 766-798μ.Χ. Είναι η εποχή της Εικονομαχίας, των εικονολατρών και των εικονομάχων. Με τη Σύνοδο της Ιέρειας το 754μ.Χ. αποφασίστηκε να απαγορευτεί αυστηρά η λατρεία των εικόνων και να τις αφανίσουν στο σύνολό τους (Η εκκλησία μας εορτάζει την Κυριακή της Ορθοδοξίας, την παγίωση δηλαδή της λατρείας των εικόνων, που έγινε το 843μ.Χ. από την αυτοκράτειρα Θεοδώρα).
Η μοναχή Λυγινή και ο μοναχός Υάκινθος και άλλοι τετρακόσιοι μοναχοί και μοναχές, που τους εκδίωξαν από τις μονές τους, σύρονται στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης, ενώ ο λαός τους διαπομπεύει και τους χλευάζει. Στρατιώτες τους υποχρεώνουν να ποδοπατήσουν μια σειρά εικόνες στρωμένες στο έδαφος και στο τέλος τους… παντρεύουν μεταξύ τους με γάμο πολιτικό. Μετά από αυτό ο Υάκινθος και η Λυγινή φεύγουν για την Αθήνα. Ο Υάκινθος ξεκαθαρίζει στη Λυγινή ότι μπορεί να παντρεύτηκαν δια της βίας, αλλά επειδή αυτός είναι αφιερωμένος στον Θεό, θα ζήσουν σαν συνείσακτοι (θα συνοικούν αλλά δεν θα συνάπτουν καμία αμαρτωλή σχέση μεταξύ τους). Ο Υάκινθος το εφήρμοσε και σύντομα, για να αποστασιοποιηθεί από τα γήινα και κοσμικά και να τιμωρήσει το αμαρτωλό σώμα του και να το υποβάλει σε δοκιμασίες, θα γίνει πυλίτης (θα ζήσει σε μια υποτυπώδη καλύβα στην κορυφή της Πύλης του Αδριανού) και στυλίτης (θα ζήσει πάνω σε κολόνα του Ολυμπιείου) για είκοσιοκτώ ολόκληρα χρόνια.
Ο πατρίκιος Φωκάς αναθέτει στους εννέα Λέοντες (μεταξύ αυτών και τον Ροδανό) μια αποστολή υψίστης σημασίας, για την Αυτοκρατορία, με την κωδική ονομασία: Ιερόν Στιχάριον. Αφού πρώτα αποδείξουν την αφοσίωσή τους οι Λέοντες, στον βωμό του θανάτου, θα γίνουν και αδελφοποιτοί.
Ο Ροδανός είναι ένας αγγελοπρόσωπος στρατιωτικός, αφοσιωμένος στον βασιλιά και στον πατρίκιο Φωκά. Σε μια αποστολή του πατρίκιου Φωκά, ο Ροδανός θα βρεθεί στην Αθήνα. Εκεί θα δει την Λυγινή και θα την ερωτευτεί παράφορα. Παρά τις αναστολές της η Λυγινή, που ήταν μοναχή και παρθένα και επειδή είναι ήδη παντρεμένη με τον Υάκινθο, τελικά θα ερωτευτεί και αυτή παράφορα, τον πανέμορφο Ροδανό. Ο Ροδανός σαν τον ήλιο την τύφλωσε. Ανεμοστρόβιλος ερωτικός την τίναξε ψηλά κι ένιωθε να αιωρείται η Λυγινή. Την μάγεψε το κύμα του έρωτα, την πήρε ο αέρας, τη σαγήνευσε η ζωή. Εκείνος ήταν η ανάσα της. Για τον Ροδανό η Λυγινή ήταν η ηλιογέννητή του. Η ερωτική συνεύρεση με το Ροδανό θα έχει σαν αποτέλεσμα να μείνει έγκυος η Λυγινή και τελικά να γεννήσει τον γιο τους Μιχαήλ, που θα τον εγκαταλείψει στην Αθήνα, για να ακολουθήσει στην Κωνσταντινούπολη, τον εραστή της, τον Ροδανό. Απαρνήθηκε το παιδί της, για τον Ροδανό. Η Λυγινή ήταν δοσμένη στον απόλυτο έρωτα για τον Ροδανό. Το πάθος της ήταν ακραίο. Ήταν όμως η παλλακίδα του Ροδανού, διότι η γυναίκα του, ήταν η Κύνθια.
Ο Ροδανός θα υποστεί βασανιστήρια, από τον Ερμάς και θα του αλλοιωθεί το πρόσωπο. Ο Ροδανός δεν άντεχε τη φοβερή αλλοίωση της εικόνας του και το παραμορφωμένο του πρόσωπο και γινόταν σιγά σιγά φθονερός και κακότροπος. Η ασχήμια του συνδαύλιζε την καχυποψία του για την Λυγινή. Της έκαμε τον βίο αβίωτο. Οι λαβωματιές στο πρόσωπό του χαράκωσαν και μάτωσαν τον ίδιο τον έρωτα, για την Λυγινή. Το ερωτικό τους πάθος δέχτηκε καίριο πλήγμα. Τελικά η Λυγινή καταλήγει να γίνει…
Άλλοι ήρωες και αντιήρωες του μυθιστορήματος, εκτός από την Λυγινή, τον Υάκινθο και τον Ρομανό είναι: οι Αυτοκράτορες Κωνσταντίνος Ε και ΣΤ, Λέων Δ και Ειρήνη, οι Λέοντες Νικήτας, Ευστάθιος, Λεύκιος και Δαδόης, ο μαύρος ευνούχος Αράν, ο Πομπλίωνας, ο Βάρδας ο «Μυστικός», η Πολύμνια, ο Αγαθίας, η δούλα Κομιτώ, ο Κιτίν, η Κομιτώ, ο Ερμάς, η Κύνθια, ο Παγάνης, η Μαξίμα, ο Αρκάδιος, ο Λάμπος, η θεατρίνα Γοργονία, ο Μελίας, η Λήδα, η μικρή Αγγελίνα και ο Αέτιος.
Εκβιασμοί, αφορισμοί, μοιχεία, πορνείο, ρινοκόπηση, τύφλωση, αλχημεία, φιλοσοφική λίθος, μαγικά φίλτρα, εικόνες, αγιογραφίες, διαπόμπευση, ζήλια, φθόνος, πίκρα, ταπείνωση, εξευτελισμοί, οδύνες, ασέβεια, σκάνδαλα, ανομήματα, αμαρτήματα, μετάνοια, κακό, καλό, αγάπη, ηδονή, έρωτας-σφαγή, φροντίδα, αλληλοκατανόηση, κάλλος, εράν-να ερωτεύεσαι…
Ποια ήταν η δοκιμασία Προμηθέας Δεσμώτης;
Ποιος ήταν ο προδότης μεταξύ των Λεόντων;
Τι ήταν το Ιερόν Στιχάριον;
Ποια ήταν η μαγική λαμπάδα;
Ποιος ήταν ο άνδρας με το χρυσαφένιο πρόσωπο;
Καμμιά φορά λαβαίνεις πιότερη χαρά απ΄ τη δέσμευση;
Μέσα απ’ τον έρωτα ο άνθρωπος αγγίζει τη μέθη της ζωής και την αγιοσύνη;
Αγάπη σημαίνει να δίνεις;
Ποια αμαρτήματα και κακουργήματα βάραιναν τον Ροδανό;
Κάνει η ομορφιά τον άνθρωπο;
Θα ξαναγεννηθεί ο έρωτας του παραμορφωμένου Ροδανού για την Λυγινή;
Το έξω του ανθρώπου καθορίζει το μέσα του ή όχι;
Το εράν περιορίζεται κατ΄ ανάγκην στην εξωτερική εικόνα;
Εράν δια του οράν της ψυχής και ουχί δια των ομμάτων…
Δεν είναι πρώτη φορά που συγγραφείς δίνουν φωνή σε ημιφωτισμένους ήρωες της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, σε θύματα της επίσημης Ιστορίας ή σε ατραγούδιστους αντιήρωες της καθημερινής ζωής. Ο συμπατριώτης μας Γιάννης Καλπούζος ξαναζωντανεύει από καιρό ξεχασμένα και φαινομενικά ασήμαντα και αξιοπερίεργα επεισόδια της ιστορίας της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Μια υπέροχη αφήγηση.
Το βιβλίο αποτελεί εξαίσιο ανάγνωσμα, γεμάτο εντυπωσιακές εικόνες.
Όπως σε όλες τις συναρπαστικές ιστορίες, οι κεντρικοί χαρακτήρες, χαράσσονται στη μνήμη μας, ο συγγραφέας φιλοτεχνεί το πορτραίτο τους έπειτα από ενδελεχή έρευνα και λεπτή σχολαστικότητα.
Πρόκειται για Αριστούργημα.
Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ γεννήθηκε στο χωριό Μελάτες της Άρτας το 1960. Έχει γράψει ποιητικές συλλογές, στίχους σε 80 τραγούδια, διηγήματα και μυθιστορήματα. Με την ποιητική συλλογή «Έρωτας νυν και αεί» ήταν υποψήφιος στη βραχεία λίστα για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης 2008, ενώ το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (Ε.ΚΕ.ΒΙ.) για το μυθιστόρημά του« ΙΜΑΡΕΤ». Η παραλογή «Ο λύκος», που εμπεριέχεται στη συλλογή διηγημάτων «ΚΑΠΟΙΟΙ ΔΕΝ ΞΕΧΝΟΥΝ ΠΟΤΕ», βραβεύτηκε στον Διεθνή Διαγωνισμό Ποίησης και Διηγήματος «Γιώργος Σεφέρης» του Πανεπιστημίου του Παλέρμο. Άλλα έργα του είναι: «Σάος», «Άγιοι και δαίμονες», «Ουρανόπετρα», «Ό,τι αγαπώ είναι δικό σου» και «Σέρρα».
Τραχανάς Κώστας
