https://www.youtube.com/watch?v=P6-0H2RBe1I
Κριτική και εντυπώσεις
Ο ρόλος της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας -ή κατά το κοινώς λεγόμενο Ανατολικής Γερμανίας- στην Ευρωπαϊκή αλλά και στην Παγκόσμια Ιστορία είναι γνωστός. Έχουν άλλωστε γραφεί σελίδες επί σελίδων για το κράτος που είχε ζωή και υπόσταση μόνο τέσσερις δεκαετίες του 20ου αιώνα.
Συνυφασμένη με την Ανατολική Γερμανία ήταν βεβαίως η λεγόμενη Στάζι (Stasi)· το παντοδύναμο ανατολικογερμανικό Υπουργείο Ασφάλειας (Ministerium für Staatssicherheit, MfS). Την δεκαετία δε του ‘90, όπου έγινε ελεύθερη η πρόσβαση στα αρχεία του πάλαι ποτέ αυτού υπουργείου, άρχισε το ευρύ κοινό -μέσα από δημοσιογραφικές έρευνες- να έρχεται σε επαφή με τις πρακτικές και τις δράσεις μιας μυστικής υπηρεσίας!
Οι δύο εξαίρετοι καθηγητές Ιστορίας, Στράτος Ν. Δορδανάς και Βάιος Καλογρηάς, αποφάσισαν να εκμεταλλευτούν την ελεύθερη αυτή πρόσβαση στα αρχεία της Στάζι, να κοπιάσουν ΠΟΛΥ και να παραδώσουν τόσο στον ακαδημαϊκό χώρο όσο και στο ευρύ αναγνωστικό κοινό μια μοναδική ιστορική μελέτη.
Μοναδική για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος είναι ο όγκος δουλειάς που απαίτησε όλο αυτό το εγχείρημα. Δεν είναι άλλωστε σύνηθες, στην εποχή μας, να αφιερώνονται -έστω και από λάτρεις της επιστήμης τους- τόσες μα τόσες εργατοώρες, εντός και εκτός συνόρων για μια και μόνη μελέτη. Αξιοθαύμαστο! Ο δεύτερος λόγος είναι το γεγονός πως το συγκεκριμένο κομμάτι -η Στάζι υπό ένα ελληνικό πρίσμα- δεν είχε έρθει μέχρι τώρα στο φως της δημοσιότητας. Μοναδικό!
Όπως άλλωστε χαρακτηριστικά μας αναφέρουν οι δύο συγγραφείς στα ¨Προλεγόμενα”…
…
Η συγγραφή του ανά χείρας βιβλίου έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό ιστοριογραφικό κενό αναφορικά με τους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία. Πρόκειται, ασφαλώς, για τη λιγότερο μελετημένη περίπτωση σε σχέση με τις κοινότητες των πολιτικών προσφύγων που μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου (1946-1949) διασκορπίστηκαν στις χώρες του ανατολικού συνασπισμού, στις λεγόμενες λαϊκές δημοκρατίες.
…
Οι δύο άξιοι ιστορικοί χώρισαν την ευρεία και εύστοχη μελέτη τους, σε τρία τμήματα-κεφάλαια.
Στο πρώτο, με τίτλο “Έλληνες στα συντρίμμια του Γ’ Ράιχ”, δίνεται μια διερεύνηση του πως, πότε και γιατί βρέθηκαν Έλληνες στο έδαφος της Γερμανίας και κυρίως εκεί όπου αμέσως μετά τον πόλεμο θα “στεγαζόταν” το νεοσύστατο Ανατολικό κομμάτι της.
Το δεύτερο τμήμα του βιβλίου, που τιτλοφορείται “Οι πολιτικοί πρόσφυγες στη νέα σοσιαλιστική πατρίδα” εξετάζει το ποιοι, πόσοι, και για ποιο λόγο συμπατριώτες μας, εγκαταστάθηκαν στην Ανατολική Γερμανία μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα. Εδώ γίνεται μάλιστα εκτενέστατη αναφορά -δικαίως- στα περίπου 1000 παιδιά που μεταφέρθηκαν χωρίς τους γονείς τους εκεί, στις συνθήκες διαβίωσης τους, στα δικαιώματα που είχαν ή δεν είχαν, στις αγωνίες και στα θέλω τους!
Τέλος το τρίτο κεφάλαιο, το “Οι Έλληνες της Στάζι”, αναφέρεται στο πάντρεμα αυτών των δύο, των Ελλήνων δηλαδή και του Υπουργείου Ασφάλειας της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας. Ποιοι από τους Έλληνες του νεοσύστατου εκείνου κράτους, χρησιμοποιήθηκαν από την Στάζι και ποιοι αποτέλεσαν στόχο της; Τι συνέβη στους μεν και τι στους δε; Τι έχουν να πουν για το θέμα αυτό τα αρχεία της υπηρεσίας αλλά και η προσεκτική επιστημονική ματιά των δύο συγγραφέων;
Το «Οι ζωές των άλλων», του Στράτου Ν. Δορδανά και του Βάιου Καλογρηά, τιμήθηκε με το «Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας – Βιογραφίας – Χρονικού – Ταξιδιωτικής Λογοτεχνίας 2001». Είναι πιστεύω αυτό το βραβείο, ένα μικρό μόνο δείγμα όχι μόνο της αξίας του έργου αλλά και της αναγνώρισης και τιμής που οφείλουμε σε δύο εξέχοντες ιστορικούς.
Το διάβασα σε χρόνο ρεκόρ -βοήθησε πολύ σε αυτό ο τρόπος και η γλώσσα που είναι γραμμένο- και περιμένω με λαχτάρα την εύρεση ελεύθερου χρόνου για να το μελετήσω ενδελεχώς και να σταθώ σε κάθε μία παράγραφό του. Όλες οι σελίδες του αποτελούν μικρά συρτάρια με μυστικά -τουλάχιστον για όλους εμάς που δεν είμαστε ιστορικοί- της τόσο πρόσφατης όσο και σκοτεινής παγκόσμιας-ευρωπαϊκής-ελληνικής Ιστορίας μετά τον πόλεμο.
Αποκτήστε το με την πρώτη ευκαιρία, εξασφαλίστε τον χρόνο που απαιτεί η μελέτη του και ετοιμαστείτε να έρθετε σε επαφή με συγκλονιστικές καταστάσεις που σημάδεψαν κράτη, πολιτικές παρατάξεις αλλά κυρίως ανθρώπινες ζωές! Θα σας συνταράξει από την πρώτη έως και την τελευταία σελίδα του!
Οπισθόφυλλο:
Το βιβλίο αυτό έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό ιστοριογραφικό κενό αναφορικά με τους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες στην Ανατολική Γερμανία. Δεν πρόκειται, ωστόσο, για μια ακόμη γενική μελέτη για την πολιτική προσφυγιά στην υπερορία μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, καθώς εστιάζει περισσότερο στη διακρίβωση των όρων υπό τους οποίους η συγκεκριμένη ευάριθμη κοινότητα των πολιτικών προσφύγων περιλήφθηκε στις πρακτικές ενός αρτισύστατου πολιτικού συστήματος και αντιμετωπίστηκε με συγκεκριμένα εργαλεία πειθαναγκασμού από το ανατολικογερμανικό καθεστώς.
Οι «Έλληνες της Στάζι», δηλαδή όσοι στρατολογήθηκαν από την ανατολικογερμανική Κρατική Ασφάλεια ως σημαντικοί πράκτορες ή απλοί πληροφοριοδότες από τις αρχές της δεκαετίας του ‘50 έως και την πτώση του Τείχους το 1989, συγκροτούν το δεύτερο μέρος του βιβλίου. Επρόκειτο κυρίως για παιδιά και νέους αλλά και για μερικές δεκάδες μέλη του ΚΚΕ, που παγιδεύτηκαν στα πλοκάμια της Στάζι. Μέσα από τη μελέτη εξατομικευμένων περιπτώσεων επιχειρείται η κατανόηση της δομής και λειτουργίας ενός ολοκληρωτικού μηχανισμού ελέγχου και πειθάρχησης της κοινωνίας, που αποστολή του ήταν η μακροημέρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος της Γερμανικής Λαοκρατικής Δημοκρατίας, της «βιτρίνας» του ανατολικού συνασπισμού.
[grbk https://www.greekbooks.gr/catalog/product/view/id/308468/s/oi-zoes-ton-allon%5D
Ταυτότητα βιβλίου
Τίτλος βιβλίου
Οι ζωές των άλλων
Συγγραφέας
Στράτος Ν. Δορδανάς
Βάιος Καλογρηάς
Εκδοτικός οίκος
Εκδόσεις Επίκεντρο
Ημερομηνία έκδοσης
Σεπτέμβριος 2020
Αριθμός σελίδων
280
ISBN
978-960-458-987-6
