Ο Παπουλάκος γεννήθηκε με το όνομα Χρήστος Παναγιωτόπουλος σε μια οικογένεια στα Άρμπουνα της Κλειτορίας.
Ο κόσμος άρχισε να τον αποκαλεί “Παπουλάκο” ή “Παπουλάκη”, είτε λόγω του μικρού του αναστήματος είτε επειδή άρχισε το κήρυγμά του σε μεγάλη ηλικία.
Κάποιοι μελετητές λένε ότι ήταν αγράμματος, ενώ άλλοι τονίζουν ότι η γλώσσα του ήταν κατανοητή και προσιτή στον απλό κόσμο.
Η έλλειψη επίσημης εκπαίδευσης έρχεται σε αντίθεση με τη βαθιά του πίστη και το χάρισμα της διδασκαλίας, που τον οδήγησαν να γίνει μια σημαντική θρησκευτική και εθνική προσωπικότητα.
Είναι πιθανό η πνευματική του καλλιέργεια να προερχόταν από την εμπειρία του στην ύπαιθρο και την επαφή του με τον απλό κόσμο, στοιχεία που τον βοήθησαν να επικοινωνεί αποτελεσματικά με τους ακροατές του.
Ο Παπουλάκος ήταν ιερέας και μοναχός, και μάλιστα κατείχε κάποιο ιερατικό αξίωμα.
Σίγουρα πάντως ήταν μια λαϊκή, αυθόρμητη θρησκευτική προσωπικότητα και η επιρροή του πήγαζε περισσότερο από την πίστη και το χάρισμα του λόγου του, παρά από την επίσημη εκκλησιαστική του θέση.
Το 1847 ήταν μια καθοριστική χρονιά για τον Παπουλάκο, καθώς σηματοδότησε την αρχή της ουσιαστικής του δραστηριότητας ως ιεροκήρυκα και την γνωριμία του με δύο σημαντικές προσωπικότητες που επηρέασαν βαθιά την πορεία του. Τον πατέρα Ιγνάτιο Λαμπρόπουλο και τον Κοσμά Φλαμιάτο.
Ο Παπουλάκος εγκαταστάθηκε το 1847 σε ένα κτήμα της οικογένειάς του, στο όρος Γκαμήλα, πάνω από το χωριό του. Εκεί έχτισε μια καλύβα και ξεκίνησε να οικοδομεί την Ιερά Σκήτη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, έχοντας στην κατοχή του μια μικρή θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
Για να ολοκληρώσει το έργο της Σκήτης, άρχισε να περιοδεύει στα χωριά της Αχαΐας και της Αρκαδίας, κηρύττοντας τον λόγο του Θεού. Η μελέτη των εκκλησιαστικών βιβλίων και η βαθιά του θρησκευτικότητα τον βοήθησαν να γίνει αγαπητός στον κόσμο. Ο κόσμος έβλεπε σε αυτόν έναν απλό και ειλικρινή άνθρωπο, στα λόγια του οποίου ταυτίζονταν η διδασκαλία του Θεού με την προσωπική του βιωματική εμπειρία.
Εκείνη τη χρονιά, συνάντησε τον Ιγνάτιο Λαμπρόπουλο, ιερομόναχο της Μονής Μεγάλου Σπηλαίου, και τον Κοσμά Φλαμιάτο.
- Ο Ιγνάτιος Λαμπρόπουλος, γνωστός για το ιεραποστολικό του έργο και την πνευματική του καθοδήγηση, πιθανόν να έγινε πνευματικός πατέρας του Παπουλάκου.
- Ο Κοσμάς Φλαμιάτος, ηγετική φυσιογνωμία της Φιλορθόδοξης Εταιρείας, με έντονη εθνική και θρησκευτική δράση, επηρέασε τον Παπουλάκο να δώσει στο κήρυγμά του έναν πιο μαχητικό και αντιδραστικό χαρακτήρα.
Από το 1847, λοιπόν, ξεκίνησε ουσιαστικά η πορεία του Παπουλάκου ως λαϊκού ιεροκήρυκα, με την Σκήτη του να αποτελεί πνευματικό κέντρο και ορμητήριο για τις περιοδείες του. Η γνωριμία του με τον Φλαμιάτο και τον Λαμπρόπουλο έδωσε νέα ώθηση στο έργο του και τον οδήγησε σε μια πιο ενεργή και δυναμική αντιπαράθεση με τα κακώς κείμενα της εποχής.
Το 1848, ο Παπουλάκος, έχοντας ήδη αφοσιωθεί στον μοναχικό βίο και αναπτύξει μια πρώιμη δραστηριότητα ως κήρυκας, αποφάσισε να ζητήσει άδεια ιεροκήρυκα από την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Η Σύνοδος δεν του χορήγησε άδεια. Οι λόγοι της άρνησης δεν είναι απολύτως σαφείς, αλλά πιθανόν να οφείλονται σε διάφορους παράγοντες.
- Έλλειψη επίσημης μόρφωσης: Ο Παπουλάκος, όπως γνωρίζουμε από την προηγούμενη συζήτησή μας, δεν είχε λάβει επίσημη εκπαίδευση. Αυτό ίσως θεωρήθηκε ως έλλειψη των απαραίτητων προσόντων για την άσκηση του έργου του ιεροκήρυκα.
- Σύνδεση με την Φιλορθόδοξη Εταιρεία: κάποιοι θεωρούν ότι η άρνηση οφειλόταν στην σύνδεση του Παπουλάκου με την Μονή Μεγάλου Σπηλαίου, η οποία είχε στενές σχέσεις με την Φιλορθόδοξη Εταιρεία. Η Φιλορθόδοξη Εταιρεία, με έντονη εθνική και θρησκευτική δράση, πιθανόν να προκαλούσε ανησυχία στην Διοίκηση της Εκκλησίας.
- Επιρροή Θεόκλητου Φαρμακίδη: O Θεόκλητος Φαρμακίδης, ως “κυρίαρχος των εκκλησιαστικών πραγμάτων”, πιθανόν να έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην απόφαση της Συνόδου.
Παρά την άρνηση της Συνόδου, ο Παπουλάκος συνέχισε να κηρύττει περιοδικά, πιθανόν με την υποστήριξη τοπικών ιεραρχών. Η άρνηση αυτή, λοιπόν, δεν έσβησε την φλόγα του κηρύγματός του, αντίθετα ίσως να ενίσχυσε την εικόνα του ως μιας λαϊκής, ανεξάρτητης θρησκευτικής μορφής.
Το έτος 1850 αποτελεί μια κομβική χρονιά για τον Παπουλάκο, καθώς σηματοδοτείται από δύο σημαντικά γεγονότα:
- Την κήρυξη του αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο
- Την έναρξη της έντονης κηρυκτικής δραστηριότητας του Παπουλάκου.
Στις 29 Ιουνίου 1850, το Οικουμενικό Πατριαρχείο εκδίδει τον Συνοδικό Τόμο, με τον οποίο ανακηρύσσει το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ελλάδος. Η απόφαση αυτή, παρόλο που έγινε δεκτή με ικανοποίηση από τον ελληνικό λαό, αγνόησε το “αντικανονικό καθεστώς διοικήσεως” που είχε επιβάλει το κράτος και προκάλεσε αντιδράσεις, ιδιαίτερα από τον αρχιμανδρίτη Θεόκλητο Φαρμακίδη.
Εκείνη την περίοδο, ο Παπουλάκος εντείνει τις περιοδείες του στην Πελοπόννησο, κηρύττοντας με ζήλο τον λόγο του Θεού. . Η φήμη του εξαπλώνεται ραγδαία, καθώς ο κόσμος γοητεύεται από την απλότητα, την ειλικρίνεια και την πύρινη ρητορική του.. Ο Παπουλάκος, βαθιά επηρεασμένος από τις ιδέες της Φιλορθόδοξης Εταιρείας και την διδασκαλία του Κοσμά Φλαμιάτου, αρχίζει να κατακρίνει με σφοδρότητα τα κακώς κείμενα της εποχής:
- Την ξενική επιρροή στην πολιτική και την κοινωνία.
- Τον εκφυλισμό των ηθών και την αλλοίωση του ορθόδοξου φρονήματος.
- Τις αυθαιρεσίες της κρατικής εξουσίας και την καταπίεση του λαού.
Το κήρυγμα του Παπουλάκου, απευθυνόμενο στον απλό κόσμο, αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές του λαϊκού αισθήματος, ξυπνώντας εθνικά και θρησκευτικά ιδεώδη. Ο Παπουλάκος, χωρίς επίσημη εκκλησιαστική θέση ή μόρφωση, καταφέρνει να γίνει η φωνή των καταπιεσμένων, ο λαϊκός ηγέτης που εκφράζει την δίψα για ελευθερία και ορθοδοξία.
Ας δούμε ένα χαρακτηριστικό περιστατικό, που καταδεικνύει την δύναμη του λόγου του Παπουλάκου και την απήχηση που είχε στον κόσμο. Σε κάποιο κήρυγμά του, ενθουσιασμένοι ακροατές φώναξαν: “Είδαμε την Ανάσταση του Χριστού!” . Η αντίδραση αυτή, παρόλο που ίσως να θεωρηθεί υπερβολική, δείχνει την πίστη και την ελπίδα που ενέπνεε ο Παπουλάκος στους ακροατές του.
To 1850, λοιπόν, ο Παπουλάκος βρίσκεται στο κατώφλι μιας θριαμβευτικής αλλά και συγκρουσιακής πορείας. Η δυναμική του παρουσία και το αιχμηρό του κήρυγμα θα προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις από την κρατική εξουσία και την εκκλησιαστική ιεραρχία, οδηγώντας τον σε συγκρούσεις και διώξεις.
Το 1851, η φήμη και η επιρροή του Παπουλάκου αυξάνονται ραγδαία, οδηγώντας τον σε μια περίοδο έντονης δραστηριότητας αλλά και αυξανόμενης σύγκρουσης με τις αρχές. Ακολουθούν μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της χρονιάς:
- Εντατικοποίηση περιοδειών: Ο Παπουλάκος συνεχίζει τις περιοδείες του στην Πελοπόννησο, επεκτείνοντας το έργο του σε νέες περιοχές, όπως η Μεσσηνία και η Λακωνία. Παντού ο κόσμος τον υποδέχεται με ενθουσιασμό, συρρέοντας για να ακούσει τα κηρύγματά του.
- Πολιτικοποίηση του κηρύγματος: Υπό την επιρροή της Φιλορθόδοξης Εταιρείας, ο Παπουλάκος δίνει στο κήρυγμά του έναν όλο και πιο πολιτικό χαρακτήρα. Καταφέρεται εναντίον της βαυαρικής εξουσίας, την οποία θεωρεί υπεύθυνη για την καταπίεση του λαού και την αλλοίωση της Ορθοδοξίας.
- Σύλληψη στην Τρίπολη: Σε ένα επεισόδιο που προαναγγέλλει τις μελλοντικές συγκρούσεις του με τις αρχές, ο Παπουλάκος συλλαμβάνεται στην Τρίπολη, κατηγορούμενος για αντικαθεστωτικό κήρυγμα. Απελευθερώνεται μετά από παρέμβαση του πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Κανάρη, υπό τον όρο να παρουσιαστεί στην Ιερά Σύνοδο.
- Άδεια κηρύγματος: Με την στήριξη της νέας κυβέρνησης Κριεζή, στην οποία συμμετέχουν στελέχη της Φιλορθόδοξης Εταιρείας, ο Παπουλάκος καταφέρνει να λάβει άδεια κηρύγματος από την Ιερά Σύνοδο, παρά τις αντιδράσεις συντηρητικών ιεραρχών.
- Θριαμβευτική είσοδος στην Καλαμάτα: Σε ένα γεγονός που σηματοδοτεί την κορύφωση της δημοτικότητάς του, ο Παπουλάκος εισέρχεται θριαμβευτικά στην Καλαμάτα στις 10 Οκτωβρίου 1851. Χιλιάδες άνθρωποι συρρέουν για να τον ακούσουν, ενώ η πόλη βρίσκεται σε αναβρασμό.
Το 1851, λοιπόν, ο Παπουλάκος εδραιώνεται ως λαϊκός ηγέτης με σημαντική επιρροή στις μάζες. Ο λόγος του, συνδυάζοντας θρησκευτικά και εθνικά μηνύματα, αγγίζει τις ευαισθησίες του λαού και ξυπνά αγανάκτηση εναντίον της καθεστηκυίας τάξης. Η δυναμική του παρουσία θα οδηγήσει σε όλο και πιο έντονες αντιδράσεις από τις αρχές, οι οποίες βλέπουν στο πρόσωπό του μια επικίνδυνη πηγή αναταραχής.
Το 1852, η δράση του Παπουλάκου φτάνει στο απόγειό της, προκαλώντας ταυτόχρονα έντονες αντιδράσεις από την πολιτική και εκκλησιαστική εξουσία. Η χρονιά σημαδεύεται από τα εξής:
- Εντατικοποίηση των περιοδειών: Ο Παπουλάκος, εφοδιασμένος με άδεια κηρύγματος, επεκτείνει τις περιοδείες του στην Πελοπόννησο, με επίκεντρο την Λακωνία. Χιλιάδες κόσμου συρρέουν για να τον ακούσουν, δημιουργώντας ένα κλίμα θρησκευτικού και εθνικού αναβρασμού.
- Έξαρση του λαϊκού αισθήματος: Η απλότητα, η ειλικρίνεια και η φλογερή ρητορική του αγγίζουν τις ευαίσθητες χορδές του λαού. Πολλοί τον θεωρούν προφήτη και θαυματουργό, ενώ φήμες για θεϊκά σημάδια και θαύματα συνοδεύουν τα κηρύγματά του .
- Αντιδράσεις των αρχών: Η αυξανόμενη επιρροή του Παπουλάκου προκαλεί φόβο στις αρχές. Η Ιερά Σύνοδος, υπό την πίεση της κυβέρνησης, τον κατηγορεί για διαστρέβλωση της Ορθοδοξίας και υποκίνηση του λαού και του αφαιρεί την άδεια κηρύγματος . Παράλληλα, ο στρατός και η χωροφυλακή κινητοποιούνται για να τον συλλάβουν .
- Στήριξη από τον λαό: Ένοπλοι οπαδοί του Παπουλάκου τον συνοδεύουν για να τον προστατεύσουν από τις αρχές . Σε περιοχές όπως η Μάνη, η αντίσταση στο κράτος παίρνει διαστάσεις λαϊκής εξέγερσης .
Ο Μάιος του 1852 αποτελεί κομβικό μήνα στην πορεία του Παπουλάκου, καθώς η έντονη δράση του και η αυξανόμενη λαϊκή υποστήριξη οδηγούν σε κλιμάκωση της σύγκρουσης με τις αρχές και την τελική του σύλληψη. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα γεγονότα αυτά:
Αρχές Μαΐου:
- Εντολές σύλληψης: Εκδίδονται εντολές από την κυβέρνηση προς τα όργανα της τάξης για την σύλληψη του Παπουλάκου.
- Προστασία από οπαδούς: Ένοπλοι οπαδοί του Παπουλάκου αρχίζουν να τον συνοδεύουν για να τον προστατεύουν από τις αρχές. Ο αριθμός των οπαδών ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή, από εκατοντάδες έως και χιλιάδες ατόμων.
- Λαϊκή εξέγερση: Σε περιοχές όπως η Μάνη, η αντίσταση στο κράτος παίρνει διαστάσεις λαϊκής εξέγερσης.
15 Μαΐου:
- Αφαίρεση άδειας κηρύγματος: Η Ιερά Σύνοδος, υπό την πίεση της κυβέρνησης, αφαιρεί από τον Παπουλάκο την άδεια κηρύγματος και του επιβάλλει περιορισμό στην Μονή του Προφήτη Ηλία στην Σαντορίνη.
- Εγκύκλιοι κατά του Παπουλάκου: Η Ιερά Σύνοδος εκδίδει εγκύκλιο προς τον κλήρο και τον λαό της Λακωνίας, καταδικάζοντας τον Παπουλάκο ως «διαστρέφοντα την γνησίαν του θείου Ευαγγελίου διδασκαλίαν».
- Στρατιωτική κινητοποίηση: Η κυβέρνηση κινητοποιεί στρατό και στόλο για να καταστείλει το κίνημα υπέρ του Παπουλάκου.
- Εντολές περιορισμού των παρακλήσεων: Σε ένα επεισόδιο που δείχνει την ένταση της κατάστασης, ο εκκλησιαστικός επίτροπος της νομαρχίας Αργολίδος και Κορινθίας απαγορεύει την τέλεση των καθημερινών παρακλήσεων στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στις Σπέτσες, λόγω του ότι από εκεί προερχόντουσαν διαδηλώσεις υπέρ του Παπουλάκου. Ως αντίδραση, περίπου 3.000 πολίτες λιθοβολούν την οικία του επιτρόπου και πολιορκούν το επαρχείο, ζητώντας να κάψουν την εγκύκλιο της Συνόδου. Τελικά, πείθονται να απέλθουν αφού λαμβάνουν άδεια να τελέσουν αγρυπνία στον ναό.
17 Μαΐου:
- Αποτυχημένη προσπάθεια σύλληψης: Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης, επικεφαλής των στρατιωτικών δυνάμεων, αποστέλλει μήνυμα στον Παπουλάκο μέσω του αντισυνταγματάρχη Γερμανού Μαυρομιχάλη, ζητώντας του να παραδοθεί. Η προσπάθεια αποτυγχάνει, όπως και η επόμενη απόπειρα σύλληψης στον δήμο Λεύκτρου στις 19 Μαΐου. Ο λαός της περιοχής, αγνοώντας τον στρατό και τον Μαυρομιχάλη, προστατεύει τον Παπουλάκο.
21 Μαΐου:
- Επιστολή προς τον Όθωνα: Ο Παπουλάκος συντάσσει μια επιστολή προς τον Βασιλιά Όθωνα, στην οποία υπερασπίζεται την Ορθοδοξία και καταφέρεται εναντίον των ξένων επιρροών. Η επιστολή αυτή, γραμμένη σε ιδιότυπο ύψος, δείχνει την αφοσίωση του Παπουλάκου στην πίστη του και την αγανάκτησή του για την κατάσταση της Εκκλησίας.
23 Μαΐου:
- Εγκύκλιος του επισκόπου Ασίνης: Ο επίσκοπος Ασίνης Μακάριος, υπό την πίεση του βουλευτή Λακωνίας Λεωνίδα Πετροπουλάκη, εκδίδει εγκύκλιο αναθεματίζοντας τις διδαχές του Παπουλάκου.
26 Μαΐου:
- Νέα εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου: Η Σύνοδος εκδίδει νέα εγκύκλιο, προσπαθώντας να καταστήσει σαφές ότι η Ορθόδοξη πίστη και η Εκκλησία δεν διατρέχουν κίνδυνο και ότι ο Βασιλιάς και η κυβέρνηση την προστατεύουν.
Τέλος Μαΐου:
- Καταφυγή στον Ταΰγετο: Από τις 30 Μαΐου, ο Παπουλάκος, για να διαφύγει την σύλληψη, καταφεύγει στα βουνά του Ταϋγέτου.
Ο Μάιος του 1852 είναι ένας μήνας έντονων συγκρούσεων και δραματικών γεγονότων στην υπόθεση Παπουλάκου. Η λαϊκή υποστήριξη προς το πρόσωπό του φτάνει στο ζενίθ, προκαλώντας την αντίδραση της πολιτικής και εκκλησιαστικής εξουσίας. Οι αρχές κινητοποιούν όλα τα μέσα για να τον συλλάβουν, ενώ η Ιερά Σύνοδος προσπαθεί να τον απομονώσει ιδεολογικά. Ο Παπουλάκος, αντιμέτωπος με την καταδίωξη, καταφεύγει στην προστασία των οπαδών του και συντάσσει μια συγκινητική επιστολή προς τον Όθωνα, υπερασπίζοντας την Ορθοδοξία και την ελευθερία του λόγου. Ο μήνας κλείνει με την φυγή του Παπουλάκου στον Ταΰγετο, όπου θα παραμείνει μέχρι την σύλληψή του μετά από προδοσία τον επόμενο μήνα.
- Σύλληψη και περιορισμός: Στις 21 Μαΐου 1852, o Παπουλάκος συλλαμβάνεται στην Λακωνία, μετά από προδοσία . Μεταφέρεται στις φυλακές του Ρίου και αργότερα εξορίζεται στην Μονή Προφήτη Ηλία στην Σαντορίνη .
1852: Προδοσία και Σύλληψη
Η σύλληψη του Παπουλάκου έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 1852, ύστερα από προδοσία. Η αυξανόμενη λαϊκή υποστήριξη και η ένοπλη αντίσταση των οπαδών του ανάγκασαν την κυβέρνηση να λάβει δραστικά μέτρα.
Στις αρχές Μαΐου του 1852, εκδόθηκαν εντολές σύλληψης από την κυβέρνηση. Παράλληλα, ένοπλοι οπαδοί άρχισαν να συνοδεύουν τον Παπουλάκο για να τον προστατεύουν. Ο αριθμός των οπαδών του αυξομειωνόταν ανάλογα με την περιοχή, φτάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις τις χιλιάδες. Η κατάσταση στη Μάνη έφτασε στο σημείο να χαρακτηριστεί ως “πραγματική ένοπλη στάση”.
Στις 15 Μαΐου, η Ιερά Σύνοδος αφαίρεσε την άδεια κηρύγματος από τον Παπουλάκο και διέταξε τον περιορισμό του στη Μονή του Προφήτη Ηλία στη Σαντορίνη. Επίσης, εξέδωσε εγκύκλιο καταδικάζοντας τον Παπουλάκο ως “διαστρέφοντα την γνησίαν του θείου Ευαγγελίου διδασκαλίαν”. Η κυβέρνηση, θορυβημένη από την λαϊκή υποστήριξη, κινητοποίησε στρατό και στόλο για να τον συλλάβει.
Αρκετές προσπάθειες σύλληψης του Παπουλάκου απέτυχαν, καθώς οι οπαδοί του τον προστάτευαν με πείσμα. Η κυβέρνηση κατέφυγε τότε στην προδοσία.
Ένας από τους πιο πιστούς οπαδούς του Παπουλάκου, ο ιερέας Αθανάσιος Βασιλαρέας (ή Παπαβασίλαρος), δέχτηκε να τον προδώσει για 6.000 δραχμές. Προσποιήθηκε ότι ήταν ακόμη οπαδός του Παπουλάκου και τον έπεισε να τον ακολουθήσει. Τον συνέλαβαν στις 24 Ιουνίου 1852 στη Μονή του Τζέγκου, χωρίς ο Παπουλάκος να προβάλει αντίσταση. Τον μετέφεραν με πλοίο στον Πειραιά στις 27 Ιουνίου.
Η σύλληψη του Παπουλάκου έφερε τέλος στην έντονη κηρυγματική του δράση, η οποία είχε προκαλέσει μεγάλη αναταραχή στην ελληνική κοινωνία.
- Δημόσια δίκη: Η κυβέρνηση τον κατηγορεί για στάση και τον παραπέμπει σε δίκη . Παρά την αναβολή της δίκης και την τελική χορήγηση χάρης , η υπόθεση Παπουλάκου συγκλονίζει το πανελλήνιο και αναδεικνύει τα βαθιά κοινωνικά και πολιτικά ρήγματα της εποχής.
Το 1852, λοιπόν, ο Παπουλάκος μετατρέπεται από λαϊκό κήρυκα σε σύμβολο αντίστασης στην καθεστηκυία τάξη. Η σύγκρουσή του με το κράτος και την Εκκλησία φωτίζει τις εντάσεις μιας κοινωνίας που διψά για αλλαγή και δικαιοσύνη.
Φθινόπωρο 1852: Αναβολή της Δίκης
Μετά τη σύλληψη του Παπουλάκου τον Ιούνιο του 1852, ακολούθησε μια περίοδος έντονης πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής. Η κυβέρνηση, θορυβημένη από την λαϊκή υποστήριξη προς τον Παπουλάκο, αλλά και από τις πιέσεις ξένων δυνάμεων, προχώρησε σε σειρά μέτρων για να καταστείλει το “κίνημα”.
Η δίκη του Παπουλάκου ορίστηκε αρχικά για τις 26 Ιουνίου 1853 στο Κακουργιοδικείο Αθηνών. Κατηγορούνταν για στάση κατά των καθεστώτων. Παρ’ όλη την παρέλευση αρκετού χρόνου από τη σύλληψή του, πλήθη κληρικών και λαϊκών συνέρρευσαν στη δίκη, δείχνοντας τη διαρκή επιρροή του Παπουλάκου.
Η δίκη αναβλήθηκε για τις 16 Σεπτεμβρίου 1853, λόγω της απουσίας μαρτύρων κατηγορίας. Η αναβολή οφειλόταν εν μέρει και στις διεθνείς συγκυρίες. Ο Κριμαϊκός Πόλεμος βρισκόταν προ των πυλών, και η κυβέρνηση ανησυχούσε για τη στάση της Ρωσίας. Η δίκη του Παπουλάκου, με την έντονη λαϊκή υποστήριξη που συγκέντρωνε, απέκτησε ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το ευαίσθητο διεθνές πλαίσιο.
Φθινόπωρο 1852: Αναβολή της Δίκης
Μετά τη σύλληψη του Παπουλάκου τον Ιούνιο του 1852, ακολούθησε μια περίοδος έντονης πολιτικής και κοινωνικής αναταραχής. Η κυβέρνηση, θορυβημένη από την λαϊκή υποστήριξη προς τον Παπουλάκο, αλλά και από τις πιέσεις ξένων δυνάμεων, προχώρησε σε σειρά μέτρων για να καταστείλει το “κίνημα”.
Η δίκη του Παπουλάκου ορίστηκε αρχικά για τις 26 Ιουνίου 1853 στο Κακουργιοδικείο Αθηνών. Κατηγορούνταν για στάση κατά των καθεστώτων. Παρ’ όλη την παρέλευση αρκετού χρόνου από τη σύλληψή του, πλήθη κληρικών και λαϊκών συνέρρευσαν στη δίκη, δείχνοντας τη διαρκή επιρροή του Παπουλάκου.
Η δίκη αναβλήθηκε για τις 16 Σεπτεμβρίου 1853, λόγω της απουσίας μαρτύρων κατηγορίας. Η αναβολή οφειλόταν εν μέρει και στις διεθνείς συγκυρίες. Ο Κριμαϊκός Πόλεμος βρισκόταν προ των πυλών, και η κυβέρνηση ανησυχούσε για τη στάση της Ρωσίας. Η δίκη του Παπουλάκου, με την έντονη λαϊκή υποστήριξη που συγκέντρωνε, απέκτησε ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το ευαίσθητο διεθνές πλαίσιο.
Αφού αθωώθηκε ο Παπουλάκος από το Κακουργιοδικείο Αθηνών τον Σεπτέμβριο του 1853, η κοσμική εξουσία, φοβούμενη ακόμα την επιρροή του στον λαό, πίεσε την Ιερά Σύνοδο να τον περιορίσει. Η Σύνοδος, λοιπόν, τον καταδίκασε σε περιορισμό σε διάφορες μονές, αρχικά στη Μονή Προφήτη Ηλία Σαντορίνης και στη συνέχεια στην Άνδρο.
Στη Σαντορίνη, τον επισκεπτόταν πλήθος οπαδών του από όλη την Ελλάδα, ακόμη και από την Κρήτη. Λόγω της αθρόας προσέλευσης του κόσμου, η ησυχία της Μονής διαταράχθηκε, και ο ηγούμενος, Σεραφείμ Καΐρης, ενημέρωσε τον έπαρχο για την προβληματική κατάσταση.
Ως αποτέλεσμα, αποφασίστηκε η μεταφορά του Παπουλάκου σε πιο “απόκεντρο μέρος”, στη Μονή Παναχράντου της Άνδρου. Εκεί, παρόλο τον περιορισμό του, ο Παπουλάκος συνέχισε να κηρύττει, διακηρύττοντας ότι “ο Λόγος του Θεού ου δέδεται”.
Μάλιστα, φέρεται να “χάνονταν” για μέρες από το κελί του, επιστρέφοντας πάλι μετά από λίγο. Οι φύλακες ανησυχούσαν, αλλά ο Παπουλάκος τους διαβεβαίωνε ότι θα επέστρεφε.
Σύμφωνα με την παράδοση, ο Παπουλάκος, κατά τις απουσίες του από το κελί, επισκεπτόταν διάφορες περιοχές της Άνδρου, κηρύττοντας και βοηθώντας τον κόσμο.
Παρά τις προσπάθειες της κοσμικής και εκκλησιαστικής εξουσίας να τον φιμώσουν, ο Παπουλάκος συνέχισε να δρα και να επηρεάζει τον κόσμο μέχρι το τέλος της ζωής του.
Είπε ο Παπουλάκος (Άγιος Χριστόφορος)
Η αγράμματη πίστη βρίσκει τον δρόμο του Θεού, όμως η άθεη παιδεία δεν τον βρίσκει ποτέ.
Στο τέλος σεις θα νικήσετε και τα όργανα του σατανά, που’χουν καβαλήσει την εξουσία, θα κατρακυλήσουν στην πυρωμένη λάβα της κόλασης και τα έργα τους θα ξανεμιστούν σαν την στάχτη.
Είναι ντροπή μας, ένα γένος που με το αίμα του πύργωσε τη λευτεριά του, που περπάτησε τη δύσκολη ανηφοριά, να παραδεχτή πως δεν μπορεί να πορπατήσει στον ίσιο δρόμο άμα ειρήνεψε, κι ότι δεν ξέρουμε εμείς να συγυρίσουμε το σπίτι, που με το αίμα μας λευτερώσαμε, αλλά ξέρουν να το συγυρίσουν εκείνοι που δεν πολέμησαν, εκείνοι που δεν πίστευαν στον αγώνα, εκείνοι που πάνε να μας αποκόψουνε από τον Χριστό, και πασχίζουνε να μας ρίξουνε στη σκλαβιά άλλων αφεντικών, που ‘ναι πιο δαιμονισμένοι από τους Τούρκους.