Άγιος Νίκων. Βίος
Ο Άγιος Νίκων γεννήθηκε στη Νάπολη της Ιταλίας όταν άρχοντας ήταν ο Κυντιανός. Ο πατέρας του ήταν ειδωλολάτρης και η μητέρα του Χριστιανή. Η μητέρα του ήταν αυτή που του φύτεψε τον σπόρο της πίστεως, του έμαθε τα ιερά γράμματα και την επαγγελία περί αιωνίου ζωής.
Ο Άγιος Νίκων εντάχθηκε στον Αυτοκρατορικό Στρατό από νεαρή ηλικία. Διακρίθηκε με τη γενναιότητά του, την ανδρεία και την πειθαρχία, όμως η ψυχή του δεν έβρισκε ανάπαυση. Τον καλούσε ο ενάρετος βίος και η άσκηση.
Μια ημέρα βρέθηκε σε σοβαρό κίνδυνο. Τότε, θυμήθηκε τις διδαχές της ευσεβούς μητέρας του σχετικά με την υπόσχεση της αιώνιας ζωής και αναφώνησε με θέρμη: «Κύριε Ιησού Χριστέ, βοήθει μού». Οπλισμένος με το σημείο του Σταυρού, σαν να κρατούσε ένα ανίκητο όπλο, ρίχτηκε στη μάχη και με τη βοήθεια του Θεού εξήλθε νικητής και τροπαιούχος.
Ο Άγιος Νίκων αποφάσισε έτσι να εγκαταλείψει την στρατιωτική καριέρα. Μίλησε με τη μητέρα του και της είπε ότι θέλει να φτάσει πιο κοντά στον Θεό.
Πήγε στη Χίο όπου ασκήτευσε σε ένα ψηλό όρος για μία εβδομάδα. Με νηστεία, αγρυπνίες και προσευχή παρακαλούσε τον Θεό να τον φωτίσει. Του παρουσιάστηκε Άγγελος Κυρίου και του έδωσε ένα ραβδί, δίνοντάς του την εντολή να κατέβει στην παραλία. Και έτσι και έγινε. Κατέβηκε στα παράλια και με ένα καραβάκι πήγε προς την Κωνσταντινούπολη. Σε δύο ημέρες έφτασε στην πόλη Γάνος της Θράκης, στην Προποντίδα.
Ο Άγιος Νίκων ανέβηκε στο όρος Γάνος να ασκητεύσει. Εκεί γνώρισε τον Επίσκοπο Κυζίκου Θεόδωρο. Ο Θεόδωρος είχε λάβει ειδοποίηση από τον Θεό για την έλευση του Νίκωνα. Τον υποδέχθηκε με αγάπη, τον πήρε μαζί του στο ασκητήριό του, του δίδαξε του Χριστού την Πίστη την Αγία. Βαπτίστηκε, μελέτησε τις Γραφές και ο Επίσκοπος διέκρινε τα θεία χαρίσματα στην καρδιά του Αγίου Νίκωνα και μετά από τρία χρόνια τον χειροτόνησε ιερέα.
Μετά από λίγο καιρό ο Άγιος Νίκων τέθηκε επικεφαλής 199 αδελφών για να τους διδάσκει και να τους δίνει έμπρακτα το σωστό παράδειγμα. Όταν έφτασε ο καιρός που ο Θεός θα καλούσε τον Επίσκοπο Θεόδωρο κοντά Του, ο άγιος γέροντας εμπιστεύτηκε στον Άγιο Νίκωνα την ευθύνη για την πνευματική καθοδήγηση των 199 μαθητών του.
Όταν ξέσπασε ο διωγμός του Αυτοκράτορα Δέκιου, ο Άγιος Νίκων μετέφερε τη συνοδεία του σε πιο ασφαλές μέρος. Έκατσαν λίγο καιρό στη Μυτιλήνη και κατόπιν μετέβησαν στην Ιταλία, την ιδιαίτερη πατρίδα του Αγίου Νίκωνα. Στη Νάπολη, ο Άγιος Νίκων πρόλαβε ζωνταντή την ετοιμοθάνατη μητέρα του και να της προσφέρει τις ύστατες φροντίδες. Μετά την κοίμησή της, την κήδευσε με όλες τις τιμές, αποδίδοντας τον οφειλόμενο σεβασμό στη γυναίκα που τον έφερε στη ζωή και τον οδήγησε στον δρόμο του Θεού.
Ο Άγιος Νίκων και οι 199 μαθητές του κατέληξαν στο Ταυρομένιο (τη σύγχρονη Ταορμίνα), το κεντρικό όρος της Σικελίας. Μόνασαν στα ερείπια λουτρών που βρήκαν στο βουνό. Μαζί τους ήρθαν και ασκήτευσαν και 9 άτομα από την περιοχή.
Ο Κυντιανός, ο άρχοντας της Σικελίας, έμαθε για τους ασκητές και έστειλε στρατό να τους συλλάβει και να τους οδηγήσει στο δικαστήριο.
Κατά την δίκη, οι μαθητές του Αγίου Νίκωνα, ενθαρρυμένοι από τα πύρινα λόγια του πνευματικού τους πατέρα, ομολόγησαν τον Χριστό με σθένος και ομοψυχία. Ο σκληρός ηγεμόνας, εξοργισμένος από την σταθερότητά τους στην πίστη, διέταξε να τους μαστιγώσουν με βούνευρα και κατόπιν να τους αποκεφαλίσουν και να ρίξουν τα άψυχα σώματά τους στην κάμινο του λουτρού, την οποία άναψαν ειδικά για την περίσταση.
Όταν έφτασε η σειρά του Αγίου Νίκωνα, υπέστη φρικτά βασανιστήρια. Τον τέντωσαν καταγής δένοντάς τον από τα άκρα και στρατιώτες τον έκαιγαν με δαυλούς. Στη συνέχεια, τον έδεσαν πίσω από ζεμένα βόδια που τον έσυραν με βιαιότητα και τον πέταξαν σε ένα βαθύ φαράγγι, από όπου όμως, με θαυματουργό τρόπο, τον έβγαλαν ζωντανό. Οι δήμιοι, μην μπορώντας να κάμψουν το φρόνημά του, του έσπασαν τη σιαγώνα με πέτρες, του έκοψαν τη γλώσσα και τελικά τον αποκεφάλισαν, χαρίζοντάς του τον στέφανο του μαρτυρίου.
Έτσι, ο Άγιος Νίκων και οι 199 μαθητές του παρέδωσαν μαρτυρικά το πνεύμα τους στον Κύριο.
Τίμια Λείψανα
Τα τίμια λείψανα του Αγίου Νίκωνα και των συνασκητών του βρέθηκαν αργότερα από τον Επίσκοπο Μεσσήνης Θεοδόσιο, ο οποίος, γεμάτος ευλάβεια και σεβασμό προς τους μάρτυρες της πίστεως, ανέγειρε ναό προς τιμήν τους. Έκτοτε, η Εκκλησία τιμά ευλαβικά τη μνήμη του Αγίου Νίκωνα και των 199 μαθητών του στις 23 Μαρτίου.
Άγιος Νίκων και οι 199 μαθητές του. Γιορτή
Τη μνήμη του Αγίου Νίκωνα και των 199 μαθητών του τιμούμε στις 23 Μαρτίου.
Άγιος Νίκων και οι 199 μαθητές του. Απολυτίκιο
Νικήσας τον δόλιον ασκητικαίς αγωγαίς, κανών εχρημάτισας των σων κλεινών φοιτητών, ακρότητι βίου σου, όθεν συν τούτοις άμα γεγονώς εν τη Δύσει, έδυσας εν αθλήσει συν αυτοίς Πάτερ Νίκων, μεθ’ ών και κατεφοίτησας αίγλη τη άνωθεν.
Άγιος Νίκων και οι 199 μαθητές του. Στίχοι
Στον Nίκωνα
Νίκης στέφανον εὐτρεπίζει σοι, Νίκων,
Βραβεὺς στεφάνων, θνῇσκε λοιπὸν τῷ ξίφει.
Εἰκάδι ἐν τριτάτῃ ξίφει Νίκων κράτα δῶκε.
Στους εκατόν εννενήκοντα εννέα
Ἑνὸς δέοντος τέσσαρας Συμμαρτύρων,
Διὰ ξίφους τέμνουσι πεντηκοντάδας.