Διαφορές Ορθοδοξίας και Καθολικισμού
Ο Μητροπολίτης Αντώνιος Χραποβίτσκι παρουσιάζει τις βασικές διαφορές που διαχωρίζουν την Ορθόδοξη από την Καθολική Εκκλησία.
Filioque: Η Έκπορευση του Αγίου Πνεύματος
Η διαφωνία για το Filioque, η οποία πυροδότησε το Σχίσμα του 1054 μ.Χ., αποτελεί θεμελιώδες ζήτημα. Η προσθήκη της φράσης “και εκ του Υιού” στο Σύμβολο της Πίστεως, εγκρίθηκε από την Καθολική Εκκλησία με την Σύνοδο του Φρανκφούρτης το 797 μ.Χ. Η Ορθοδοξία αντιτίθεται σθεναρά σε αυτήν την προσθήκη, υποστηρίζοντας την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος μόνο από τον Πατέρα, όπως διατυπώνεται στο αρχαίο κείμενο του Συμβόλου της Πίστεως.
Ο Μητροπολίτης Αντώνιος Χραποβίτσκι επισημαίνει ότι η Καθολική προσθήκη είναι “αιρετική” και επικαλείται τον Ζ’ Οικουμενική Σύνοδο (787 μ.Χ.) η οποία επικύρωσε τους κανόνες της Πενθέκτης Συνόδου (692 μ.Χ.) και τα Σύμβολα Πίστεως των προηγούμενων Συνόδων, καταδικάζοντας κάθε προσθήκη ή αφαίρεση.
Η Ορθοδοξία στηρίζει τη θέση της σε ερμηνείες βιβλικών εδαφίων, όπως το Ιωάννης 14:16–17 και 14:26, όπου ο Ιησούς υποσχέθηκε την αποστολή του Πνεύματος “εκ του Πατρός”. Επιπλέον, υποστηρίζει ότι το Άγιο Πνεύμα διδόταν στους πιστούς μέσω των Αποστόλων, γεγονός που δεν σημαίνει ότι εκπορεύεται και από αυτούς.
Η Εξουσία του Πάπα
Η αντίληψη περί του Πάπα ως ανώτατης και αλάθητης κεφαλής της Εκκλησίας αποτελεί άλλη κρίσιμη διαφορά. Η Καθολική Εκκλησία στηρίζει την άποψη αυτή στο Κατά Ματθαίον 16:18-19, όπου ο Ιησούς απευθύνεται στον Απόστολο Πέτρο. Η Ορθοδοξία, ωστόσο, ερμηνεύει τα λόγια αυτά ως αναφερόμενα σε όλα τα μέλη της Εκκλησίας, όχι μόνο στον Πέτρο.
Ο Ορθόδοξος ιερέας ερωτά αν η ίδια εξουσία “δέσμευσης και λύσεως”, που δόθηκε αρχικά στον Πέτρο, δεν δόθηκε και στους υπόλοιπους Αποστόλους μετά την ανάσταση του Ιησού, όπως περιγράφεται στο Ιωάννης 20:22–23. Επιπλέον, αμφισβητεί το αν η επισκοπή του Πέτρου στη Ρώμη είναι ιστορικά επιβεβαιωμένη.
Η Ορθοδοξία εξηγεί ότι ο Πέτρος δεν κατείχε εξουσία επί των υπολοίπων Αποστόλων, όπως φαίνεται από την πρωτοκαθεδρία του Αποστόλου Ιακώβου στην Σύνοδο της Ιερουσαλήμ. Η ίδια η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά και άλλους Αποστόλους ως “θεμέλια της πίστης”, όπως τον Ιωάννη και τον Ανδρέα.
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ο Πατριάρχης είναι “πρώτος μεταξύ ίσων”, ενώ η καθολική άποψη περί αλάθητου Πάπα απορρίπτεται. Το αλάθητο ανήκει στον Θεό και στην Αλήθεια Του, όχι σε θεσμικά πρόσωπα.
Άλλες Σημαντικές Διαφορές:
- Άμωμος Σύλληψη της Θεοτόκου: Η Καθολική Εκκλησία δέχεται το δόγμα της Άμωμης Σύλληψης, ενώ η Ορθοδοξία το απορρίπτει. Θεωρείται ότι η Μαρία ήταν άγια από την σύλληψή της, αλλά όχι απαλλαγμένη από το προπατορικό αμάρτημα. Η λύτρωση επιτεύχθηκε μόνο μέσω της θυσίας του Ιησού.
- Καθαρτήριο: Η Καθολική Εκκλησία δέχεται την ύπαρξη του καθαρτηρίου, ενός ενδιάμεσου σταθίου μετά τον θάνατο όπου οι ψυχές καθαρίζονται πριν την είσοδό τους στον παράδεισο. Η Ορθοδοξία δεν αποδέχεται αυτή την αντίληψη, θεωρώντας ότι η μοίρα της ψυχής κρίνεται κατά την ώρα του θανάτου.
- Ερμηνεία των Γραφών: Η Καθολική Εκκλησία δίνει εξουσία ερμηνείας των Γραφών στον Πάπα και στον κλήρο, ενώ η Ορθοδοξία υποστηρίζει την ελεύθερη ερμηνεία των πιστών με βάση την Παράδοση της Εκκλησίας.
Ο Ασκητισμός και η Σοβαρότητα της Χριστιανικής Ζωής
Ο Μητροπολίτης Αντώνιος Χραποβίτσκι τονίζει την σημασία του ασκητισμού ως κεντρικού στοιχείου της χριστιανικής ζωής. Ο ασκητισμός δεν περιορίζεται μόνο στους μοναχούς αλλά έχει σημασία για κάθε πιστό, ως μέσο πάλης κατά των παθών. Συνίσταται σε μια ζωή συνεχούς αγώνα για την κάθαρση της ψυχής από την εγωφιλία και την αγάπη για την αμαρτία.