Με μια Ματιά
Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος αναλύει τη σημασία των εντολών του Θεού στη σύγχρονη εποχή, αμφισβητώντας την αντίληψη ότι η τήρησή τους είναι απλώς ηθικολογία. Υποστηρίζει ότι οι εντολές οδηγούν στην ταπείνωση και καθοδηγούν το πνευματικό ταξίδι του ατόμου.
Βασικά Σημεία:
- Η Ευλογία των Εντολών: Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος Χατζηνικολάου αμφισβητεί την άποψη ότι η τήρηση των εντολών είναι απλώς επιφανειακή ηθική, τονίζοντας ότι αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της χριστιανικής πίστης.
Η κριτική ανάλυση της σύγχρονης τάσης να υποτιμάται η σημασία των εντολών είναι διεισδυτική. Η ιδέα ότι η τήρηση των εντολών είναι απλώς μια μηχανική πράξη, στερείται την κατανόηση της βαθιάς πνευματικότητας που ενυπάρχει σε αυτές. Η τήρηση των εντολών, όπως υποστηρίζεται, είναι μια πρακτική που προάγει την αυθεντική πνευματική ανάπτυξη και όχι μια επιφανειακή ηθική.
- Ταπείνωση και Καθοδήγηση: Οι εντολές, σύμφωνα με το κείμενο, έχουν διπλό σκοπό: να ταπεινώνουν τους πιστούς και να καθοδηγούν το πνευματικό τους ταξίδι.
Η ταπείνωση είναι μια σημαντική πτυχή της πνευματικής ανάπτυξης, και οι εντολές λειτουργούν ως μέσο για να συνειδητοποιήσουν οι πιστοί τις αδυναμίες τους. Αυτή η αναγνώριση των ορίων τους οδηγεί σε μια πιο ταπεινή στάση, η οποία είναι ζωτικής σημασίας για την πνευματική πρόοδο. Επιπλέον, οι εντολές λειτουργούν ως οδοδείκτες, βοηθώντας τους πιστούς να καθορίσουν την πορεία τους προς την πνευματική ολοκλήρωση.
-
Πρακτική Δυσκολία, Πνευματική Ανάπτυξη: Ο π Νικόλαος επισημαίνει ότι η τήρηση των εντολών είναι δύσκολη στην πράξη, αλλά αυτή η δυσκολία οδηγεί σε ταπείνωση και πνευματική ανάπτυξη.
Η αναγνώριση της δυσκολίας στην τήρηση των εντολών είναι σημαντική, καθώς απομυθοποιεί την ιδέα ότι η πνευματικότητα είναι μια εύκολη πορεία. Η πρακτική δυσκολία στην εφαρμογή των εντολών στην καθημερινή ζωή οδηγεί σε μια βαθύτερη κατανόηση της ανθρώπινης αδυναμίας και της ανάγκης για ταπεινοφροσύνη. Αυτή η ταπεινοφροσύνη είναι ζωτικής σημασίας για την πνευματική ανάπτυξη, καθώς βοηθά τους πιστούς να αναγνωρίσουν την εξάρτησή τους από τη θεία χάρη.
Ολόκληρη η ομιλία
Είναι αλήθεια ότι η εποχή μας αδικεί μια μεγάλη ευλογία που έχει δώσει ο Θεός: την ευλογία των εντολών. Θεωρεί ότι η τήρηση των εντολών αποτελεί μια μηχανική, επιφανειακή ηθική και ότι ο λόγος περί τηρήσεως των εντολών είναι μία ηθικολογία που προάγει τον ευσεβισμό. Δεν είναι όμως έτσι τα πράγματα.
Αν προσέξουμε, θα δούμε ότι και το Ευαγγέλιο και η πατερική γραμματολογία και η εμπειρία της Εκκλησίας είναι γεμάτα από προτροπές για τήρηση των εντολών και προσδιορίζουν την αγιότητα -μεταξύ άλλων- και ως έκφραση της τηρήσεως των εντολών «εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσατε», λέει ο ίδιος ο Κύριος.
Η προσπάθεια τηρήσεως των εντολών μας μεταφέρει από την αμφιβολία και τους επικίνδυνους ακροβατισμούς των «βιωμάτων», στην πραγματικότητα των αδυναμιών μας.
Διαβάζουμε συχνά ένα βιβλίο, κάνουμε μια ωραία συζήτηση, μιλάμε για τον πλατυσμό της καρδιάς, για τις αναρριχήσεις του νοός, για τις πνευματικές αναβάσεις, και μετά από λίγο μας διακόπτει ο άντρας η η γυναίκα μας στο σπίτι και αντιδρούμε με ένταση και εκνευρισμό. Τι έννοια έχουν τότε όλες αυτές οι συζητήσεις;
Κρατάμε το κομποσχοίνι στο χέρι, τηρούμε ίσως τις νηστείες, επειδή έτσι μάθαμε, αλλά δεν μπορούμε να τηρήσουμε τις εντολές της αγάπης, της υπομονής, της αμοιβαίας ανοχής, της συγχωρητικότητας.
Και παρατηρείται το εξής φαινόμενο: Ενώ εμφανιζόμαστε με μια μοναχικού χαρακτήρα παραδοσιακότητα, είμαστε πολύ σκληρόκαρδοι άνθρωποι. Αυτό που μαλακώνει την ψυχή σαν σφυρί που τη χτυπάει, είναι οι εντολές και ο αγώνας τους.
Οι εντολές υπάρχουν για δύο λόγους: Πρώτον, για να μας ταπεινώνουν και, δεύτερον, για να μας δείχνουν την πορεία μας.
Πόσο αγώνα έχει μία εντολή! Πόση προσπάθεια!
Είναι πιο εύκολο να διαβάσουμε ένα κομμάτι από τη Φιλοκαλία η τα Ασκητικά του Αββά Ισαάκ, να νομίσουμε ότι το καταλάβαμε και να αισθανθούμε ότι φτάσαμε σε μια δήθεν «πνευματική κατάσταση», από το να προσπαθήσουμε να μην πούμε ένα ψέμα από αυτά που αποκαλούμε συμβατικά ψέματα, η από το να δεχθούμε το παιδί μας όπως είναι, η να ανεχθούμε τους γονείς μας, η αμοιβαία ο ένας τον άλλο.
Βλέπουμε λοιπόν, ότι όταν προσπαθούμε να τηρήσουμε τις εντολές δυσκολευόμαστε πολύ. Κι έτσι, ταπεινωνόμαστε επώπιόν τους.
Οι εντολές όμως, πέρα από το γεγονός ότι μας ταπεινώνουν, λειτουργούν και ως οδοδείκτες στην πορεία μας. Βλέπει κανείς πολλές φορές στους ορεινούς δρόμους να υπάρχουν στα δεξιά και αριστερά της ασφάλτου, πάσσαλοι με φθορίζουσα ύλη πάνω τους, ώστε να δείχνουν τον δρόμο, όταν αυτός καλύπτεται από τα χιόνια.
Το ίδιο κάνουν κι οι εντολές· μας δείχνουν που πορευόμαστε. Γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό να αναζητήσει κανείς, με τη συμπαράσταση του πνευματικού του, να προσδιορίσει τις εντολές για τις οποίες πρέπει να αγωνιστεί στη ζωή του.
Με αυτό τον τρόπο μαθητεύει συνεχώς στο συγκεκριμένο αγώνα του. Δεν δικαιολογεί εύκολα τον εαυτό του όταν δεν τα καταφέρνει, δεν αδιαφορεί. Στέκεται με τιμιότητα απέναντι στην αλήθεια. Δεν ψεύδεται, ούτε ξεγελά τον εαυτό του, αλλά κοιτάζει ποιες από αυτές τις εντολές θα εφαρμόσει και σε ποιο βαθμό. Έτσι, διακρίνει το δρόμο και την πορεία του, και στη συνέχεια ζητάει με την προσευχή του την ενέργεια του Θεού και την ευλογία Του· ώστε, αν κάποια από τις εντολές μπορεί να μεταμορφωθεί σε εμπειρία προσωπική, αυτό να γίνει μόνο με τη χάρι του Θεού.
Στην πνευματική ζωή, οι αρετές δεν αποτελούν κατάκτηση η επίτευγμα, αλλά δώρο Θεού και καρπό του Αγίου Πνεύματος.
Σε μας ανήκει η συναίνεση και η εμπιστοσύνη στη χάρι Του.