Προφήτης Μωυσής ο Θεόπτης
Ο Μωυσής είναι ο κορυφαίος των Προφητών, ο πιο αρχαίος ιστοριογράφος και ένας πολύ σοφός νομοθέτης. Ονομάζεται Θεόπτης επειδή αξιώθηκε να δει τον Θεό.
Η Γέννηση και τα Πρώτα Χρόνια
Ο Μωυσής γεννήθηκε στην Αίγυπτο από τον Αμράμ και την Ιωχαβέδ, που ανήκαν στη φυλή του Λευί
Η εποχή ήταν δύσκολη για τους Ισραηλίτες, καθώς ο Φαραώ τους καταπίεζε και είχε διατάξει τη θανάτωση όλων των αρσενικών νεογέννητων. Η μητέρα του Μωυσή τον έκρυβε για τρεις μήνες. Όταν δεν μπορούσε πια να τον κρύψει, τον τοποθέτησε σε ένα κιβώτιο από πάπυρο, αλειμμένο με πίσσα για να είναι αδιάβροχο, και τον άφησε στην όχθη του ποταμού Νείλου.
Η αδελφή του, Μαριάμ, παρακολουθούσε κρυφά τη σκηνή. Η κόρη του Φαραώ, πηγαίνοντας στο ποτάμι για να λουστεί, βρήκε το κιβώτιο ανάμεσα στα καλάμια. Όταν το άνοιξε και είδε το μικρό αγόρι να κλαίει, το λυπήθηκε και αποφάσισε να το υιοθετήσει. Η κόρη του Φαραώ του έδωσε το όνομα Μωυσής, που σημαίνει «σωσμένος από τα ύδατα».
Η Μαριάμ, η αδελφή του Μωυσή, πρότεινε στην κόρη του Φαραώ να βρει μια Εβραία τροφό, η οποία ήταν στην πραγματικότητα η μητέρα του, η Ιωχαβέδ. Έτσι, ο Μωυσής ανατράφηκε από την ίδια τη μητέρα του, η οποία του δίδαξε την πίστη των πατέρων του και την αγάπη για το έθνος του. Μεγάλωσε στην αυλή του Φαραώ, αποκτώντας όλη τη σοφία και τη γνώση των Αιγυπτίων.
Η Φυγή στη Μαδιάμ και η Οικογένεια
Στην ηλικία των 40 ετών, ο Μωυσής είδε έναν Αιγύπτιο να κακομεταχειρίζεται έναν Ισραηλίτη και, εξοργισμένος, σκότωσε τον Αιγύπτιο.
Φοβούμενος την τιμωρία του Φαραώ, αναγκάστηκε να εξοριστεί στη Μαδιάμ. Εκεί, έγινε βοσκός.
Στη Μαδιάμ, γνώρισε και παντρεύτηκε τη Σεπφώρα, κόρη του ιερέα της Μαδιάμ, Ιοθόρ. Απέκτησαν δύο γιους, τον Γηρσάμ, που σημαίνει «είμαι πάροικος σε ξένη γη», και τον Ελιέζερ, που σημαίνει «ο Θεός βοηθός». Κατά τη διάρκεια της εξορίας του, ο Μωυσής καλλιέργησε την προσευχή και τη συνεχή επικοινωνία με τον Θεό, προετοιμάζοντας την καρδιά και τον νου του για την αποστολή που του είχε προορίσει ο Θεός.
Η Θεοφάνεια και η Κλήση στο Όρος Χωρήβ
Μετά από 40 χρόνια στη Μαδιάμ, ενώ ο Μωυσής έβοσκε τα πρόβατα του πεθερού του στο όρος Χωρήβ, ο Θεός τού φανερώθηκε με μια θαυμαστή οπτασία: μια βάτος που καιγόταν αλλά δεν καταστρεφόταν.
Αυτή η θεοφάνεια προεικόνιζε το μυστήριο της παρθενικής γέννησης και την έλευση του Σωτήρα.
Ο Θεός κάλεσε τον Μωυσή να επιστρέψει στην Αίγυπτο για να ελευθερώσει τον λαό του από την σκλαβιά και να τον οδηγήσει στη γη των πατέρων του. Ο Μωυσής, αισθανόμενος βραδύγλωσσος και διστακτικός, προσπάθησε να αποφύγει την αποστολή, αλλά ο Θεός τον διαβεβαίωσε ότι θα είναι μαζί του.
Του έδωσε ως βοηθό και “διερμηνέα” τον αδελφό του, τον Ααρών.
Οι Δέκα Πληγές της Αιγύπτου
Ο Μωυσής και ο Ααρών παρουσιάστηκαν στον Φαραώ και του ζήτησαν να επιτρέψει στους Ισραηλίτες να φύγουν για να λατρέψουν τον Θεό τους στην έρημο. Ο Φαραώ, με σκληρή καρδιά και υπερηφάνεια, αρνήθηκε. Τότε ο Κύριος, μέσω του Μωυσή, έπληξε την Αίγυπτο με δέκα φοβερές πληγές:
- Μετατροπή των νερών του Νείλου σε αίμα, με αποτέλεσμα να πεθάνουν τα ψάρια και το νερό να γίνει μη πόσιμο.
- Κατακλυσμός της χώρας από βατράχους, οι οποίοι εισέβαλαν ακόμα και στα υπνοδωμάτια του Φαραώ.
- Μετατροπή της σκόνης σε σκνίπες, ενοχλητικά έντομα που βασάνιζαν ανθρώπους και ζώα.
- Εμφάνιση σμηνών από σκυλόμυγες, που κατέκλυσαν όλη την Αίγυπτο.
- Θανατικό στα ζώα των Αιγυπτίων, που προκάλεσε μεγάλες απώλειες.
- Εμφάνιση πληγών και εξανθημάτων σε ανθρώπους και ζώα. Οι μάγοι του Φαραώ δεν μπορούσαν να παρουσιαστούν στον Μωυσή επειδή είχαν γεμίσει κι αυτοί πληγές.
- Πτώση χαλαζιού αναμεμειγμένου με φωτιά, καταστρέφοντας τις καλλιέργειες και σκοτώνοντας όσους βρίσκονταν έξω. Μόνο στην περιοχή όπου κατοικούσαν οι Ισραηλίτες δεν έπεσε χαλάζι.
- Επέλαση ακρίδων, οι οποίες κατέφαγαν ό,τι είχε απομείνει από το χαλάζι και δεν άφησαν τίποτα πράσινο στην Αίγυπτο.
- Βαθύ και πυκνό σκοτάδι που κάλυψε την Αίγυπτο για τρεις ημέρες.
- Θάνατος των πρωτοτόκων των Αιγυπτίων, από τον πρωτότοκο γιο του Φαραώ μέχρι τα πρωτότοκα των δούλων και των ζώων.
Μετά την δέκατη πληγή, ο Φαραώ, ταπεινωμένος από τη δύναμη του Θεού, εξαναγκάστηκε να αφήσει τους Ισραηλίτες να φύγουν.
Η Έξοδος και η Διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας
Οι Ισραηλίτες έφυγαν από την Αίγυπτο, παίρνοντας μαζί τους τα οστά του Ιωσήφ και πολλά χρυσά και αργυρά σκεύη που τους είχαν δώσει οι Αιγύπτιοι. Ο Θεός τους καθοδηγούσε, τη μέρα με στύλο νεφέλης και τη νύχτα με στύλο πυρός.
Ο Φαραώ, όμως, μετά την αναχώρησή τους, άλλαξε γνώμη και τους καταδίωξε με το στρατό του.
Οι Ισραηλίτες βρέθηκαν εγκλωβισμένοι στην ακτή της Ερυθράς Θάλασσας. Ο Μωυσής, με εντολή του Θεού, χτύπησε τα νερά με το ραβδί του και τα χώρισε στα δύο, δημιουργώντας ένα πέρασμα. Οι Ισραηλίτες πέρασαν «διά ξηράς εν μέσω της θαλάσσης». Όταν ο στρατός του Φαραώ τους ακολούθησε, ο Μωυσής ύψωσε το ραβδί του πάνω από τα ύδατα και τα νερά επανήλθαν, καταποντίζοντας τους Αιγύπτιους.
Η Πορεία στην Έρημο και το Μάννα
Μετά τη διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας, οι Ισραηλίτες ξεκίνησαν την πορεία τους στην έρημο.
Ο Θεός τους παρείχε μάννα από τον ουρανό για τροφή. Κάθε πρωί, μάζευαν το μάννα ανάλογα με τις ανάγκες τους, αλλά την έκτη μέρα μάζευαν διπλή ποσότητα, γιατί την επόμενη μέρα ήταν Σάββατο. Μερικοί δεν άκουσαν τον Μωυσή και φύλαξαν μάννα για την άλλη μέρα, αλλά αυτό σκουλήκιασε και βρώμισε.
Ο Μωυσής, με εντολή του Κυρίου, οδήγησε το λαό μέσα από την έρημο προς την Ερυθρά θάλασσα, και όχι από τον συντομότερο δρόμο, για να αποφύγει πολεμικές συγκρούσεις.
Η Μάχη με τους Αμαληκίτες και η Στήριξη των Χεριών του Μωυσή
Στη Ραφιδείν, οι Αμαληκίτες επιτέθηκαν στους Ισραηλίτες. Ο Μωυσής έστειλε τον Ιησού του Ναυή με στρατό για να πολεμήσει, ενώ ο ίδιος μαζί με τον Ααρών και τον Ωρ ανέβηκαν στην κορυφή του λόφου.
Όσο ο Μωυσής είχε τα χέρια του υψωμένα, οι Ισραηλίτες νικούσαν, αλλά όταν τα κατέβαζε λόγω κούρασης, οι Αμαληκίτες υπερίσχυαν.
Τότε, ο Ααρών και ο Ωρ τοποθέτησαν μια πέτρα για να καθίσει ο Μωυσής και κράτησαν τα χέρια του υψωμένα μέχρι τη δύση του ήλιου. Έτσι, ο Ιησούς του Ναυή κατατρόπωσε τους Αμαληκίτες.
Η Αποκάλυψη στο Όρος Σινά και οι Δέκα Εντολές
Στην αρχή του τρίτου μήνα από την έξοδό τους, οι Ισραηλίτες έφτασαν και στρατοπέδευσαν στο Σινά.
Ο Κύριος κάλεσε τον Μωυσή να ανέβει μόνος στην κορυφή του όρους. Εκεί του αποκαλύφθηκε μέσα σε φωτιά και καπνό, με βροντές, αστραπές και ήχο σαλπίγγων. Ολόκληρο το όρος καπνιζόταν.
Ο Μωυσής μιλούσε με τον Θεό με οικειότητα, σαν να μιλούσε με φίλο.
Ο Θεός του παρέδωσε τις Δέκα Εντολές γραμμένες σε δύο πέτρινες πλάκες.
Κατά τις σαράντα ημέρες και νύκτες που έμεινε στο όρος, διδάχθηκε από τον Θεό όλα όσα ήταν απαραίτητα για την θεογνωσία του λαού.
Έλαβε επίσης τις οδηγίες για την κατασκευή του θυσιαστηρίου και την οργάνωση της λατρείας.
Η Αμαρτία του Χρυσού Μοσχαριού και η Θραύση των Πλακών
Όσο ο Μωυσής βρισκόταν στο όρος, ο λαός, κουρασμένος από την απουσία του, ανάγκασε τον Ααρών να τους φτιάξει ένα θεό. Έφτιαξαν ένα χρυσό μοσχάρι και άρχισαν να το λατρεύουν, χορεύοντας και μεθώντας.
Όταν ο Μωυσής κατέβηκε από το όρος, βλέποντας την ειδωλολατρία του λαού, εξοργίστηκε και έσπασε τις πλάκες του Νόμου στους πρόποδες του όρους. Έκαψε το μοσχάρι στη φωτιά, το κατακόμματιασε σε σκόνη και την πέταξε στο χείμαρρο.
Ο Θεός, αγανακτισμένος από την ειδωλομανία του λαού, θα τον εξολόθρευε, αν δεν μεσολαβούσε ο Μωυσής με την θερμή του ικεσία.
Η Επιστροφή στο Όρος και οι Νέες Πλάκες
Ο Μωυσής ανέβηκε ξανά στο όρος και έγραψε ο ίδιος τις δέκα εντολές σε δύο νέες πλάκες με την υπαγόρευση του Θεού. Καθώς εισερχόταν στη νεφέλη, έγινε μέτοχος της θεϊκής δόξας. Όταν επέστρεψε στο στρατόπεδο, το πρόσωπό του ακτινοβολούσε από υπερφυσική λάμψη.
Οι Ισραηλίτες δεν μπορούσαν να τον ατενίσουν και ο Μωυσής κάλυψε το πρόσωπό του με ένα κάλυμμα, το οποίο αφαιρούσε μόνον όταν εισερχόταν στη σκηνή του μαρτυρίου για να μιλήσει με τον Θεό.
Η Σκηνή του Μαρτυρίου και η Επικοινωνία με τον Θεό
Ο Μωυσής έστησε τη Σκηνή του Μαρτυρίου έξω από το στρατόπεδο. Όποιος ήθελε να ρωτήσει τον Θεό για κάτι, πήγαινε στη Σκηνή.
Κάθε φορά που ο Μωυσής έμπαινε στη Σκηνή, μια στήλη νεφέλης κατέβαινε και στεκόταν στην πόρτα, και ο Θεός συνομιλούσε μαζί του. Ο λαός, βλέποντας τη στήλη, προσκυνούσε τον Θεό.
Τα Τελευταία Χρόνια και ο Θάνατος
Αφού έμειναν ένα χρόνο στο Σινά, οι Ισραηλίτες συνέχισαν την πορεία τους στην έρημο, ώσπου έφθασαν στην έρημο Κάδης, στα σύνορα της γης της Επαγγελίας.
Ο λαός, απογοητευμένος από τις αναφορές των κατασκόπων, στασίασε εναντίον του Μωυσή. Ο Θεός ήταν έτοιμος να τους αφανίσει, αλλά ο Μωυσής, με την προσευχή του, άλλαξε τη θεία βουλή.
Ο λαός καταδικάστηκε σε 38 χρόνια περιπλάνηση στην έρημο, για να πεθάνουν όσοι είχαν γογγύξει και να μην εισέλθουν στη γη της Επαγγελίας.
Όταν οι Εβραίοι έφτασαν στη Γη του Μωάβ, ο Θεός είπε στον Μωυσή να ανέβει στη Φασγά, την κορυφή του όρους Ναβαύ. Εκεί είδε από μακριά τη Γη της Επαγγελίας και παρέδωσε την ψυχή του στον Θεό σε ηλικία 120 ετών.
Η συγγραφική Δραστηριότητα του Μωυσή
Ο Μωυσής είναι ο συγγραφέας της Πεντατεύχου, των πέντε πρώτων βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης.
- Γένεσις
- Έξοδος
- Λευιτικόν
- Αριθμοί
- Δευτερονόμιον
Επίσης, κατέγραψε τους λόγους του Κυρίου μετά την κάθοδό του από το όρος Σινά.
Η Ράβδος του Μωυσή
Στους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου, η θαυματουργή ράβδος του Μωυσή μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο αυτοκράτορας την υποδέχθηκε πεζός και την τοποθέτησε σε ναό της Θεοτόκου.
Οι Δέκα Εντολές
- εγώ ειμι Κύριος ο Θεός σου, όστις εξήγαγόν σε εκ γης Αιγύπτου, εξ οίκου δουλείας. ουκ έσονταί σοι θεοί έτεροι πλήν εμού.
- ου ποιήσεις σεαυτώ είδωλον, ουδέ παντός ομοίωμα, όσα εν τω ουρανώ άνω και όσα εν τη γη κάτω και όσα εν τοις ύδασιν υποκάτω της γης. ου προσκυνήσεις αυτοίς, ουδέ μη λατρεύσεις αυτοίς· εγώ γαρ ειμί Κύριος ο Θεός σου, Θεός ζηλωτής, αποδιδούς αμαρτίας πατέρων επί τέκνα, έως τρίτης και τετάρτης γενεάς τοις μισούσι με και ποιών έλεος εις χιλιάδας τοις αγαπώσι με και τοις φυλάσσουσι τα προστάγματά μου.
- ου λήψει το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω· ου γαρ μη καθαρίση Κύριος ο Θεός σου τον λαμβάνοντα το όνομα αυτού επί ματαίω.
- μνήσθητι την ημέρα των σαββάτων αγιάζειν αυτήν. εξ ημέρας εργά και ποιήσεις πάντα τα έργα σου· τη δε ημέρα τη εβδόμη σάββατα Κυρίω τω Θεώ σου· ου ποιήσεις εν αυτή παν έργον, συ και ο υιός σου και η θυγάτηρ σου, ο παις σου και η παιδίσκη σου, ο βους σου και το υποζύγιόν σου και παν κτήνος σου και ο προσήλυτος ο παροικών εν σοί. εν γαρ εξ ημέραις εποίησε ο Κύριος τον ουρανόν και την γην και την θάλασσαν και πάντα τα εν αυτοίς και κατέπαυσε τη ημέρα τη εβδόμη· δια τούτο ευλόγησε Κύριος την ημέραν την εβδόμην και ηγίασεν αυτήν.
- τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου, ίνα εύ σοι γένηται, και ίνα μακροχρόνιος γένη επί της γης της αγαθής, ης Κύριος ο Θεός σου δίδωσί σοι.
- ου μοιχεύσεις
- ου κλέψεις
- ου φονεύσεις
- ου ψευδομαρτυρήσεις κατά του πλησίον σου μαρτυρίαν ψευδή.
- ουκ επιθυμήσεις την γυναίκα του πλησίον σου. ουκ επιθυμήσεις την οικίαν του πλησίον σου ούτε τον αγρόν αυτού ούτε τον παίδα αυτού ούτε την παιδίσκην αυτού ούτε του βοός αυτού ούτε του υποζυγίου αυτού ούτε παντός κτήνους αυτού ούτε όσα τω πλησίον σου εστί.
Έξοδος K’:2—17
Δευτερονόμιον E’:6—21
Λευιτικόν ΙΘ’:2—4 και ΙΘ’:11—13
Μάννα
Το Μάννα τι σημαίνει;
Η λέξη Μάννα προέρχεται από το εβραϊκό Μαν (מָן) που σημαίνει Τι. Όταν το είδαν οι Εβραίοι ρωτούσαν τον Προφήτη Μωϋσή “τι είναι αυτό” και έτσι το ονομάτισαν!
“τι εστί τούτο; Ου γάρ ήδεισαν, τι ήν. Είπε δε Μωϋσής αυτοίς· ούτος ο άρτος, ον έδωκε Κύριος υμίν φαγείν·”
Αυτός είναι ο άρτος (το Μάννα εξ Ουρανού) που έδωσε ο Θεός για να φάτε.
Το Μάννα στην Παλαιά Διαθήκη
Ο Προφήτης Μωϋσής ελευθέρωσε τους Εβραίους από τη Σκλαβιά στην Αίγυπτο. Οι Δέκα Πληγές του Φαραώ, η πορεία των Εβραίων στην Έρημο και οι Δέκα Εντολές που έλαβε ο Μωϋσής από τον Θεό στο Όρος Σινά, περιγράφονται στην Έξοδο, το δεύτερο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης.
Τα 40 χρόνια που οι Εβραίοι περιπλανιόντουσαν στην Έρημο, πολλές φορές ολιγοπίστησαν κι έλεγαν (λανθασμένα) ότι τους εγκατέλειψε ο Θεός. Το Μάννα εξ Ουρανού ήταν το ψωμί που τους έδινε ο Θεός για να μην πεινάσουν.
Οι Δέκα Πληγές του Φαραώ

Οι 10 πληγές του Φαραώ είναι ιστορικό γεγονός που αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη στο βιβλίο “Έξοδος”, είναι πληγές που επήλθαν μετά από την αλαζονική συμπεριφορά του Φαραώ που ήταν βασιλιάς της Αιγύπτου. Κάποιες από αυτές τις πληγές ήταν πολύ φοβερές για τους Αιγυπτίους. Ο σκληρόκαρδος Φαραώ δεν υποχωρούσε από την εγωιστική του συμπεριφορά καθόλου και δεν άκουγε τον Θεό των Ισραηλιτών.
Στο πρώτο μέρος από τις 10 πληγές του Φαραώ έχουμε την μεταβολή του νερού σε αίμα, τα βατράχια που γέμισαν όλη την Αίγυπτο, τα κουνούπια που σκέπασαν όλη τη χώρα της Αιγύπτου, καθώς και τις αμέτρητες μύγες, αλλά και τον θάνατο των ζώων της Αιγύπτου.
Την περίοδο εκείνη Φαραώ ήταν ο Μερνεφθά ο Α΄, υιός και διάδοχος του Ραμσή Β΄.

Οι 10 πληγές του Φαραώ (Μέρος β΄). Στο βίντεο αυτό έχουμε τις υπόλοιπες πέντε πληγές του Φαραώ που ήλθαν εξαιτίας της εγωιστικής συμπεριφοράς του Φαραώ. Ο εγωισμός του και η αλαζονεία του ήταν τόσο μεγάλη, όπου εξαιτίας του μια ολόκληρη χώρα, η χώρα της Αιγύπτου δέχθηκε μεγάλες καταστροφές.
Ταυτόχρονα διακρίνουμε και το πόσο πολυεύσπλαχνος είναι ο Θεός, όπου περίμενε και έδινε ευκαιρίες στον Φαραώ (Μερνεφθά Α΄) για να διορθωθεί. Ο Φαραώ όμως αυτές τις ευκαιρίες τις άφηνε να πάνε χαμένες. Ο Θεός είχε πει ότι την τελευταία πληγή που ήταν και η πιο σκληρή ότι θα την έφερνε πρώτη, όμως δεν το έκανε από ευσπλαχνία.
Ο Θεός από αγάπη περίμενε να δει αν θα διορθωθεί και θα μετανοήσει. Ο Φαραώ δεν το έκανε ποτέ. Παρόλο που ζητούσε από τον Μωυσή να προσευχηθεί στον Θεό για να σταματήσουν οι πληγές και μετά θα άφηνε τους Ισραηλίτες να λατρέψουν τον Θεό, όμως δεν το έκανε.
Έτσι ο Θεός, μετά την πληγή με τη στάχτη, το φοβερό χαλάζι, την πληγή με τις αμέτρητες ακρίδες και το ψηλαφητό σκοτάδι, έφερε την πληγή με το θάνατο όλων των πρωτοτόκων.
Τα βίντεο και τα κείμενα για τις Δέκα Πληγές προέρχονται από το Ιερό Ανδρώο Ησυχαστήριο Αγίων Αυγουστίνου Ιππώνος και Σεραφείμ του Σαρώφ
Προφήτης Μωυσής ο Θεόπτης. Γιορτή
Τη μνήμη του Προφήτου Μωυσέως του Θεόπτου τιμούμε στις 4 Σεπτεμβρίου.
Απολυτίκιο Προφήτου Μωυσέως του Θεόπτου
Γνόφον άυλον, τεθεαμένος, νόμον ένθεον, πλαξίν εδέξω, ως θεάμων μυστηρίων του Πνεύματος και καταπλήξας την Αίγυπτον θαύμασι, δημαγωγός Ισραήλ εχρημάτισας. Μωυσή ένδοξε, Χριστόν τον Θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
