Η Άμεση Κήρυξη του Παύλου στις Συναγωγές της Δαμασκού
Αμέσως μετά τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη Δαμασκό (αν και δεν περιγράφονται λεπτομερώς στο απόσπασμα), ο απόστολος Παύλος άρχισε να κηρύττει τον Ιησού στις συναγωγές. Σύμφωνα με το κείμενο, κήρυττε ευθέως «εν τας συναγωγές ε κύρη εν τον ιησού ότι ου τός εστίν ο υιός του θεού». Αυτό σημαίνει ότι δίδασκε ότι ο Ιησούς είναι πράγματι ο μονογενής Υιός του Θεού. Ο ιερός Χρυσόστομος σχολιάζει σχετικά ότι ο Παύλος παρέμεινε για λίγες μέρες με τους μαθητές του Χριστού στη Δαμασκό και αμέσως κήρυττε στις συναγωγές για τον Χριστό, διδάσκοντας ότι Αυτός είναι ο Υιός του Θεού. Επιπλέον, ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει ότι ο απόστολος Παύλος δεν αισθανόταν ντροπή για τη μεταστροφή του.
Η Έκπληξη και η Απορία των Ακροατών
Όσοι άκουγαν τον Παύλο κυριεύονταν από απορία και έλεγαν: «Ουχ ουτς εστίν ο ποθεί σας εν ιερουσαλήμ επικαλούμενος το όνομα τούτο και ό δε εις τούτο ελήλυθεν είναι δεδεμάδη επί τους αρχιερείς;». Στην ουσία, αναρωτιούνταν αν αυτός ήταν ο άνθρωπος που καταδίωκε με μίσος μέχρι αφανισμού στην Ιερουσαλήμ εκείνους που επικαλούνταν το όνομα του Ιησού και ο οποίος είχε έρθει στη Δαμασκό με τον σκοπό να συλλάβει αυτούς τους πιστούς και δεμένους να τους οδηγήσει στους αρχιερείς. Ο ιερός Χρυσόστομος επισημαίνει την έκπληξη των ανθρώπων όταν έβλεπαν έναν άνθρωπο να μεταστρέφεται στον Χριστό, από κάποιον που ήταν εχθρικός προς τους χριστιανούς σε κήρυκα του Ευαγγελίου.
Η Ενδυνάμωση του Παύλου και η Σύγχυση των Ιουδαίων
Παρά την αρχική έκπληξη, ο Παύλος «μάλλον ενδυναμούτο και συνέχυ τους ιουδαίους τους κατοικούντας εν δαμασκώ, συμβιβάζων ότι ούτός εστιν ο Χριστός». Αυτό σημαίνει ότι ο Παύλος ενισχυόταν ακόμη περισσότερο με τη χάρη του Θεού, το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος και το φωτισμένο του κήρυγμα. Κατάφερνε να φέρει σύγχυση στους Ιουδαίους που κατοικούσαν στη Δαμασκό, αποδεικνύοντας με την πραγματοποίηση των προφητειών ότι ο Ιησούς είναι ο Χριστός, αυτόν για τον οποίο μιλούσαν οι προφήτες. Ο ιερός Χρυσόστομος αναφέρει ότι ο Σαύλος (Παύλος) ενισχυόταν ακόμη περισσότερο στην πίστη και έφερνε σε σύγχυση τους Ιουδαίους αποδεικνύοντας μέσα από τις προφητείες ότι αυτός για τον οποίο μιλούσε ήταν ο Χριστός. Η ικανότητα του Παύλου να αποστομώνει τους Ιουδαίους οφειλόταν στο γεγονός ότι ήταν νομομαθής και γνώριζε πολύ καλά την Παλαιά Διαθήκη.
Η Σύνδεση με τη Θεολογία του Στεφάνου
Το κείμενο αναφέρει ότι ο απόστολος Παύλος συνέχισε τη θεολογία και το κήρυγμα του αρχιδιακόνου Στεφάνου. Η θεολογία του Στεφάνου, σύμφωνα με το κείμενο, αποτελεί τη βάση για όλο το κήρυγμα που αναπτύσσει ο απόστολος Παύλος σε όλες τις επιστολές του και σε όλη του τη ζωή. Ο Παύλος δεν σταμάτησε ποτέ να σκέφτεται την ημέρα που λιθοβόλησαν τον Στέφανο, θεωρώντας τον πρότυπό του και συνεχίζοντας την ίδια θεολογική γραμμή.
Ο Απόστολος Παύλος ως Σκεύος Εκλογής
Ο Θεός επέλεξε τον Παύλο ως «σκεύος εκλογής» για να μεταφέρει και να κηρύξει το όνομά Του ενώπιον των εθνών, των βασιλέων και των απογόνων του Ισραήλ. Η φράση «σκεύος εκλογής» υποδηλώνει, σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο, ότι ο Παύλος ήταν κατάλληλος για αυτό το έργο και δεν είχε κακή προαίρεση. Η κακία διακρίνεται σε «επιπόλαια» (της στιγμής) και «φυσική» (συνεχής), και στην περίπτωση του Παύλου, η επιλογή του από τον Θεό δείχνει ότι δεν είχε φυσική κακία. Η λέξη «εκλογή» προστίθεται για να δείξει ότι ο Παύλος ήταν το κατάλληλο σκεύος για να μιλήσει στα έθνη για τον Ιησού Χριστό.
Ένας σημαντικός παράγοντας που καθιστούσε τον Παύλο κατάλληλο για το έργο του ήταν ότι ήταν Ρωμαίος πολίτης εκ γονέων. Αυτό του έδινε τη δυνατότητα να κινείται ανάμεσα στα έθνη πολύ πιο εύκολα και γρήγορα σε σύγκριση με άλλους αποστόλους που δεν είχαν τη ρωμαϊκή υπηκοότητα και ήταν Ιουδαίοι, κάτι που δυσκόλευε το έργο τους.
Η Αντίδραση του Ανανία και η Θεία Παρέμβαση
Όταν ο Θεός είπε στον Ανανία να διδάξει τον Παύλο, ο Ανανίας αρχικά φοβήθηκε και δίστασε, γνωρίζοντας ότι ο Παύλος ήταν φοβερός διώκτης των χριστιανών. Ο φόβος του Ανανία ήταν τόσο μεγάλος που, σύμφωνα με τον ιερό Χρυσόστομο, μόλις άκουσε το όνομα του Παύλου, τον κυρίευσε ο φόβος στην ψυχή του. Φοβόταν μήπως ο Παύλος τον επαναφέρει πίσω στα Ιεροσόλυμα, όπου οι χριστιανοί διώκονταν.
Ωστόσο, ο Θεός διαβεβαίωσε τον Ανανία, λέγοντάς του να μην φοβάται και να πάει στον Παύλο. Του είπε ότι ο Παύλος είναι ένα εκλεκτό όργανό Του και ότι θα πάθει πολλά για το όνομά Του. Ο ιερός Χρυσόστομος εξηγεί ότι μέσα από τον φόβο του Ανανία αναδεικνύεται η μεγαλύτερη απόδειξη της δύναμης του Θεού, καθώς ακόμη και ένας τόσο φοβισμένος άνθρωπος τελικά υπακούει στην εντολή Του. Η διαβεβαίωση του Χριστού γέμισε τον Ανανία όχι μόνο χαρά αλλά και θάρρος, κάνοντάς τον να σταματήσει να έχει αμφιβολίες.
Ο Θεός μίλησε εσωτερικά στον Ανανία, δίνοντάς του την πληροφορία που χρειαζόταν για να ξεπεράσει τον φόβο του. Η εσωτερική πληροφόρηση από τον Θεό φέρνει θάρρος και αλλάζει τη φοβία σε βεβαιότητα. Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει ότι ο Θεός διαπαιδαγωγεί τον άνθρωπο μέσα από τα λόγια, και στην περίπτωση του Ανανία, του δείχνει ότι ενώ αυτός, γνωρίζοντας τον Θεό, φοβάται, ο πρώην διώκτης Παύλος δεν φοβάται να κάνει τα πάντα για Εκείνον.
Η Διπλή Τύφλωση του Παύλου και η Αποκατάστασή Του
Όταν ο Ανανίας συνάντησε τον Σαύλο, τον αποκάλεσε «αδερφέ» και του είπε ότι ο Ιησούς, που του εμφανίστηκε στο δρόμο, τον έστειλε για να ανοίξουν τα μάτια του και να γεμίσει με το Άγιο Πνεύμα. Ο ιερός Χρυσόστομος αναφέρει ότι η διπλή τύφλωση του Παύλου, η πνευματική τύφλωση της καρδιάς και η βιολογική τύφλωση, διαλύθηκε όταν έλαβε τροφή και δυνάμωσε. Μετά το βάπτισμά του, έλαβε αμέσως τις μεγάλες δωρεές του Αγίου Πνεύματος.
Ο Ανανίας δεν είπε ότι τον έστειλε αυτός που τύφλωσε τον Παύλο, αλλά αυτός που του εμφανίστηκε στο δρόμο, δείχνοντας μετριοφροσύνη και αποφεύγοντας να παρουσιάσει τον Θεό ως κακό. Η αναφορά στην εμφάνιση του Ιησού στον Παύλο στόχευε στο να κατανοήσει ο Παύλος ότι ο Ανανίας ήταν σταλμένος από τον ίδιο τον Ιησού.
Η Σημασία της Αυθεντικής Ομολογίας και του Κηρύγματος
Το κείμενο θίγει το σημαντικό θέμα της αυθεντικής ομολογίας πίστεως και του κηρύγματος του Ευαγγελίου. Για να κηρύξει ή να ομολογήσει κάποιος τον Χριστό, δεν αρκεί να κάνει κάποιες εξωτερικές ενέργειες, αλλά πρέπει πρώτα να γνωρίζει την Αγία Γραφή. Σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό, η αληθινή ομολογία δεν πηγάζει από την ανθρώπινη δύναμη, αλλά είναι αποτέλεσμα της άνωθεν βοηθούμενης χάριτος.
Η λέξη «εν εμοί» στην φράση «πας ων ομολογήσει εν εμοί έμπροσθεν των ανθρώπων, ομολογήσω καγώ εν αυτώ έμπροσθεν του πατρός μου» (Ματθαίος 10:32) δείχνει ότι η ομολογία γίνεται με τη βοήθεια της χάριτος του Χριστού. Αντίστοιχα, όποιος δεν έχει αυτή τη βοήθεια είναι «έρημος γαρ γενόμενος της θεού δωρεάς και χάριτος» και κάποια στιγμή θα αρνηθεί τον Χριστό.
Επιπλέον, τονίζεται ότι τα έργα ενός ομολογητή ή κήρυκα πρέπει να συμβαδίζουν με τα λόγια του. Αν κάποιος ομολογεί τον Χριστό με το στόμα του αλλά τα έργα του μαρτυρούν αμαρτία, τότε η ομολογία του είναι κενή. Το κλειδί για τη σωστή ομολογία και το καλό κήρυγμα είναι η προαίρεση, δηλαδή ο σκοπός για τον οποίο γίνονται. Όλα, ακόμη και η προσευχή και το άναμμα ενός κεριού, πρέπει να γίνονται μόνο προς δόξα Θεού.
Τέλος, αναφέρεται μια ακόμη ασφαλιστική δικλίδα: υπάρχουν άνθρωποι που νομίζουν ότι κάνουν το θέλημα του Θεού, αλλά στην ουσία βλάπτουν τους άλλους. Σύμφωνα με τον ιερό Ζιγαβηνό, κάποιος κολάζεται όχι μόνο για το κακό που έπραξε, αλλά και για το αγαθό που δεν έπραξε όταν είχε την ευκαιρία. Αυτό υπογραμμίζει τη μεγάλη ευθύνη όσων επιλέγουν το δρόμο του κηρύγματος ή της ομολογίας.