Ποίηση
Εκδόσεις Άγρα
Σελ. 110
Διαθήκη Μαρίας Φ. Βασιλείου
Την αγάπη μου σου αφήνω, παιδί μου.
Το φιλί μου το τελευταίο.
Πάντα ήσουν ο κόσμος μου.
Ο μόνος πραγματικός κόσμος.
Κι αυτόν τον κόσμο σου αφήνω.
Την αγάπη μου.
Κι υποσχέσεις μου, ποτέ μην αφήσεις τη λύπη
να πάρει ύψος, να φτάσει το μπόι σου.
Κράτα την κάτω.
Με νύχια και δόντια.
Γιατί είναι άδεια η λύπη, αγάπη μου,
σε χούφτα χάρτινη μικρές νιφάδες, κομφετί.
Μην την αφήσεις στην Ψυχή σου να ριζώσει.
Ψηλά στο μπόι σου
πάντοτε να φωλιάζουνε τ’ αηδόνια.
Η ποίηση συντελεί στην αισθητική διαμόρφωση του ανθρώπου, στην ψυχική και πνευματική του ανάταση, στη λείανση των εσωτερικών μας αντιθέσεων, οδηγώντας μας στο φως και στην αλήθεια, που μπορούν να προσδιορίζουν και, γιατί όχι, να καθορίζουν τη ζωή του καθενός.
Η ποίηση δεν μπορεί να αλλάξει τον κόσμο. Οι πράξεις μπορούν. Αλλά η ποίηση μπορεί ν’ αλλάξει τις συνειδήσεις των ανθρώπων, που αυτοί με τις πράξεις τους μπορούν ν’ αλλάξουν τον κόσμο.
Η ποιήτρια Σοφία Σακελλαρίου έχει κατακτήσει δικαιωματικά ένα σοβαρότατο εκτόπισμα στο πεδίο των δραστήριων σύγχρονων συγγραφέων. Έχει εκδώσει τρείς ποιητικές συλλογές από το 2015, και στην τέταρτη, που εκδόθηκε αυτές τις μέρες, «φύονται» 67 μικρές ποιητικές ιστορίες, παραμυθένιες μαργαρίτες, οι οποίες συνθέτουν ένα χάρτινο μπουκέτο εκατό δέκα σελίδων, θέτοντας ερωτήματα για τη ζωή μας που βγαίνουν μέσα από τις διαθήκες μας.
Η ποιήτρια αγγίζει το θέμα της ζωής και του θανάτου μέσα από τις παλιές και σύγχρονες διαθήκες επώνυμων και ανώνυμων προσώπων.
Ενδεικτικά αναφέρω λέξεις, φράσεις και τίτλους που συγκροτούν το βιβλίο της και αποτελούν, όπως καταγράφονται στο μυαλό του αναγνώστη, τον πυρήνα του: οι διαθήκες κυβερνούν τον κόσμο απ΄ όταν νίκησε η ατομική ιδιοκτησία, διαθήκες για σπίτια, για τα βρομοχώραφα, την ελιά, το δαχτυλίδι, για τα λεφτά, ο χαρακτήρας είναι κληρονομικός, η μοναξιά, ο θάνατος κληρονομείται, το χούι το αρχαίο να γράφουμε διαθήκες και αυτό, κληρονομικό, μεταθανάτιες συμβουλές, τελευταίες παρακλήσεις, τελευταίες επιθυμίες, κληρονομικά ζητήματα, πατρική κληρονομιά, ληξιαρχικές πράξεις θανάτου, πιστοποιητικά εγγύτερων συγγενών, συμβόλαια, το πρωτόκολλο της θλίψης, τέκνα, αδελφοί και ανιψιοί αλληλοκατασπαράσσονται για τις κληρονομιές, λυσσασμένα αρπακτικά μάχονται για δυο ταπέτα υφαντά δύο κάδρα σκαλιστά και δύο τσαγιέρες, γίνεται το μεγάλο πλιάτσικο για τις κληρονομιές, οι αιώνες μυρίζουν καμένα αδέλφια, πρωτοξάδελφα σφαγμένα για τις διαθήκες, γρήγορα συνηθίζεις το επάγγελμα κληρονόμου, ιδού το δίλημμα: θα σας το γράψω -δεν θα σας το γράψω, αν καταπέσω; ποιος θα με κοιτάξει; σε αυτόν που θα με κοιτάξει θα το αφήσω, τριάντα χρόνια λύπη, την λύπη που είναι κενή περιεχομένου, την λύπη που είναι άδεια, τους λυγμούς, τα δάκρυα, μπήκαν στο μνήμα μας πουλιά γιατί είδανε τα βροχόνερα, τα κλάματα και τα πέρασαν για θάλασσα, τα μοιρολόγια, ο θρήνος, το πένθος, την πίκρα, την αντοχή, την λήθη, την λησμονιά, τις ματαιώσεις, ανεμώνες και ασφόδελοι, σκόνη και τέφρα, τίποτα δεν αφήνει όρθιο ο καιρός, πελεκάει το σώμα μας ο χρόνος, σκλήθρες και κοσκινίδια μας κληροδοτεί στο ερχόμενο ανήξερο γένος, ο παραμορφωμένος χρόνος, ο χρόνος που μετριέται με τα Ψυχοσάββατα, να μην ξεχάσουμε να ανάψουμε το καντήλι στο μνήμα των δικών μας, ο τόπος είμαι του χρόνου, πώς ο νεκρός κυριεύει τον ζωντανό, δηλαδή πώς θα υπάρχει κληρονομιά και διαδοχή, λίμνες λείψανα, οι πνιγμένοι που σέρνονται σε μεταθανάτιους περιπάτους, τα θρύμματα της μνήμης, η μνήμη μετά τη μνήμη, η περιφρόνηση των πραγμάτων που κληρονομήσαμε, τις λέξεις που επιζήσανε απ΄ τη ζωή, τις τελευταίες μετρημένες λέξεις, τις χίλιες σελίδες τετραδίου που κληρονομήσαμε, λέξεις μην τρίζετε, μην πέφτετε νεκρές, μη γίνεστε διαθήκες, τη μεγάλη φυλακή της γλώσσας, τα αγέλαστα ποιήματα, τις άρρητες ακουστικές έννοιες, της θανατερής σιωπής τους ψίθυρους, την πέτρινη σιωπή, το δέντρο της λησμονιάς, το αναπαλλοτρίωτο κτήμα, το τότε τίποτα το μετά τίποτα, τους δοξαστές του τίποτα, την κηλίδα κίτρινου καπνού διαθήκη άγραφη ηττημένη, το απολιθωμένο ρόδι συγκομιδή της λύπης και κληρονομιά, μια πέτρα που αφήνει διαθήκη η μάνα στο παιδί της, την αγάπη της μάνας για τα παιδιά της που αφήνει πίσω, την διαθήκη της μάνας: ποτέ να μην αφήσει τη λύπη να πάρει το ύψος του παιδιού της, τις διαθήκες που δεν μπορεί να γράψει μόνο ο θάνατος, που δεν υπάρχει διάλογος με τον θάνατο, από το πιάτο του θανάτου τα συμπαθητικά ποσοστά μας, πρέπει να τους τρέμουμε τους νεκρούς, τα βλέπουν όλα, πετούν παντού, παρίστανται και φρίττουν, τ’ αχόρταγα χαροπούλια, τα έξοδα ταφής του Σπινόζα, την διαθήκη του Νεχρού, την διαθήκη του Φραντς Κάφκα, την διαθήκη του Σαίξπηρ, την διαθήκη του Πλάτωνα, τον Ώλντριν που πάτησε στο Φεγγάρι και δεν μπόρεσε να δει τη ζωή αλλιώς, για το φεγγάρι πλάστηκαν οι τάφοι, -και φέγγει για τους τάφους το φεγγάρι, τον Παράδεισο και την Κόλαση εκεί, που δεν παίρνουν και δεν στέλνουν γράμματα, στον Άδη αυτόν Του απάνω κόσμου, την τέφρα μου σκορπίστε στον αέρα, οι αιματηρότεροι σφαγείς είναι οι συνηθισμένοι άνθρωποι (όχι τα τέρατα) κι η λήθη, όταν θα φύγουμε θα κουβαλάμε και τα πλούτη στο φέρετρο; Κι αν όντως αναστηθούν οι νεκροί και μας ζητήσουν λογαριασμό; Αν επιστρέψουν οι κεκοιμημένοι κι αναζητήσουν τα κληροδοτηθέντα; Αν τα ζητήσουν όλα πίσω; Τι θα γίνει;
Να μια από τις χαρακτηριστικές διαθήκες που μας κομίζει το βιβλίο:
Στον πρώτο γιο μου, τον Ανέστη,
αφήνω την αυλή στο Καραβοστάσι…
Στον μικρό μου γιο, τον Λευτέρη,
αφήνω την ελιά
που ‘ναι στη μέση της αυλής,
με τον ίσκιο της μαζί.
Την ευχή μου στον πιο δυνατό.
Η γλώσσα απλή, στρωτή, ακαριαία και ποιητική και δαιδαλώδης. Η ποιητική εκφορά ομαλή. Απουσία επιτήδευσης. Προσεκτικά επιλεγμένο λεξιλόγιο και κοφτή ρυθμική διατύπωση γεμάτη παρασιωπήσεις, μεποιήματα μικρής έκτασης αλλά μεγάλης εσωτερικής έντασης. Εξαιρετικής ποιότητας στοχασμοί γύρω από τον θάνατο και τις διαθήκες, σκληρές και θλιβερές διαπιστώσεις που εδραιώνονται στον αναγνώστη υποδόρια.
Η ποιήτρια με το δικό της ψυχικό ηχόχρωμα επιτρέπει στη γλώσσα να ενεργοποιήσει τα κρυφά της αισιόδοξα αποθέματα, με ψυχογραφηματικά περιστατικά, διαθήκες γεμάτες δάκρυααλλά και γεμάτες πικρό χιούμορ, με βιτριολικά σχόλια και δηκτικούς χαρακτηρισμούς. Εντέλει σαρκάζει τον τρόπο με τον οποίο η ιδιοκτησία καθορίζει τη ζωή και το θάνατο.
Όσο και αν εδώ το έργο κυριαρχείται από το μοτίβο του θανάτου, υπερισχύει το χιούμορ και ένα μήνυμα για την ανάγκη ριζικών αλλαγών και αναγέννησης της ζωής μας. Ένα βιβλίο με μια ψυχική ανάταση ικανή να αντικρούσει το θλιβερό κεντρικό θέμα, πάνω από το οποίο βαραίνει αδιάκοπα ο θάνατος.
Μια ποιητική ειρωνική σκαλωσιά που οδηγεί στο νόημα της ζωής που κρύβουν οι διαθήκες. Σε πολλά ποιήματα θα νιώσετε τις βεβαιότητές σας να κλονίζονται.
Έργο καθαρό και λιτό, για μια πλούσια αναγνωστική απόλαυση. Στο τέλος της ποιητικής συλλογής υπάρχουν 8 σελίδες με επεξηγηματικές σημειώσεις.
Οφείλουμε να διαβάσουμε προσεκτικά αυτή την άριστη ποιητική φωνή.
Η ΣΟΦΙΑ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ γεννήθηκε και ζει στην Αθήνα. Είκοσι χρόνια εργάστηκε στη σύνταξη ειδήσεων και στο ρεπορτάζ, σε εφημερίδες και ραδιόφωνα της Αθήνας (μέλος της ΕΣΗΕΑ). Από το 2005 ασχολείται αποκλειστικά με τη διόρθωση και την επιμέλεια βιβλίων. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Φωτογραφίες (2015), Ζωογραφίες (2016, υποψήφια για το Βραβείο του Κύκλου των Ποιητών) και «Υπάρχει γράμμα για μένα;» (2018), και τις τρεις στις εκδόσεις Μελάνι.
Τραχανάς Κώστας
