Ευαγγελιστής Λουκάς. Βίος
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν ιατρός στο επάγγελμα και ερασιτέχνης μα πολύ καλός ζωγράφος. Στην εικόνα του ζωγραφίζεται συχνά ο μόσχος, ένα από τα 4 συμβολικά ζώα που είδε ο Προφήτης Ιεζεκιήλ, είτε επειδή ο Ευαγγελιστής Λουκάς εβόησε πολύ για τη διάδοση του Χριστιανισμού, είτε διότι το Ευαγγέλιο του Λουκά ξεκινάει με τον Παλαιό Νόμο, ο οποίος προέβλεπε τη θυσία ζώων και κυρίως βοδιών στον Θεό.
Η καταγωγή του Ευαγγελιστή Λουκά ήταν ελληνική και είχε γεννηθεί στην Αντιόχεια της Συρίας. Μεγάλωσε στην Πάτρα της Αχαΐας. Βαπτίστηκε Χριστιανός από τον Απόστολο Παύλο στη Θήβα της Βοιωτίας, περί το 42μΧ όταν Αυτοκράτορας ήταν ο Τίτος Κλαύδιος.
Δεν είχε δει τον Χριστό πριν τη Σταύρωση και την Ανάσταση. Το 48μχ (ή το 60) συνέγραψε το Κατά Λουκά Ευαγγέλιο, δεκαπέντε χρόνια μετά την Ανάσταση και την Ανάληψη του Κυρίου, μετά από προτροπή του Αποστόλου Παύλου. Ο Ευαγγελιστής Λουκάς έγραψε και τις Πράξεις των Αποστόλων που τις αφιέρωσε στον Θεόφιλο, ηγεμόνα της Αχαΐας.
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς έκανε περιοδεία και δίδαξε τον Θείο Λόγο στη Βοιωτία, στην Αχαΐα, στη Δαλματία, στην Ιταλία και στη Γαλλία.
Καταγωγή και Βάπτιση
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν ελληνικής καταγωγής. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας. Μεγάλωσε στην Πάτρα της Αχαΐας. Δεν γνώρισε τον Χριστό κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής Του. Ο Λουκάς βαπτίστηκε Χριστιανός από τον Απόστολο Παύλο στη Θήβα της Βοιωτίας, περί το 42 μ.Χ.. Αυτό συνέβη επί βασιλείας του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Σύμφωνα με μια παράδοση, ο Λουκάς δεν είχε γνωρίσει τον Κύριο και συνάντησε τον Απόστολο Παύλο στη Θήβα, όπου ο Λουκάς φρόντιζε και περιέθαλπε ασθενείς. Οι πύρινοι λόγοι του Παύλου τον έπεισαν για την αλήθεια και αμέσως, εγκατέλειψε τα υπάρχοντά του και την ιατρική του σώματος για να γίνει, μαζί με τον Παύλο, ιατρός των ψυχών. Μια εκκλησιαστική παράδοση αναφέρει ότι συγκαταλεγόταν μεταξύ των Εβδομήκοντα Αποστόλων, τους οποίους απέστειλε ο Κύριος να κηρύξουν τον λόγο της σωτηρίας.
Συνεργασία με τον Απόστολο Παύλο
Ο Λουκάς υπήρξε στενός συνεργάτης και πιστός ακόλουθος του Αποστόλου Παύλου. Τον συνόδευσε στις περιοδείες του από την Τρωάδα έως τους Φιλίππους, όπου και τον εγκατέστησε για να εδραιώσει την νεοσύστατη εκκλησιαστική κοινότητα. Ο Λουκάς παρέμεινε για αρκετά χρόνια στη Μακεδονία. Κατά τη διάρκεια της τρίτης περιοδείας του Παύλου, ο Παύλος έστειλε τον Λουκά στην Κόρινθο, για να παραλάβει τα χρήματα («λογία») που είχαν συγκεντρώσει οι πιστοί για τους φτωχούς των Ιεροσολύμων. Στη συνέχεια, μαζί με τον Παύλο, μετέβησαν στα Ιεροσόλυμα, ενισχύοντας τις εκκλησίες που συναντούσαν στον δρόμο τους. Όταν ο Παύλος συνελήφθη και μεταφέρθηκε στην Καισάρεια της Παλαιστίνης, ο Λουκάς τον ακολούθησε μέχρι τη Ρώμη. Στη Ρώμη, αντιμετώπισε μαζί με τον Παύλο όλες τις δυσκολίες του ταξιδιού, τις οποίες και περιγράφει στο τέλος των «Πράξεων των Αποστόλων» (κεφάλαια 27-28). Όταν ο Νέρων φυλάκισε τον Παύλο, ο Λουκάς παρέμεινε κοντά του, προσφέροντας τις υπηρεσίες του, ενώ άλλοι τον εγκατέλειψαν.
Συγγραφικό Έργο
Στη Ρώμη, υπό την καθοδήγηση του Αποστόλου Παύλου, ο Λουκάς συνέγραψε το Ευαγγέλιό του και τις «Πράξεις των Αποστόλων». Και τα δύο αυτά έργα τα αφιέρωσε στον ηγεμόνα της Αχαΐας, τον «κράτιστο» Θεόφιλο, ο οποίος, σύμφωνα με κάποιες πηγές, ασπάστηκε τον Χριστιανισμό. Άλλες πηγές αναφέρουν ότι τα συνέγραψε στα Ιεροσόλυμα. Το έτος 48 μ.Χ. (ή 60 μ.Χ.), συνέγραψε το κατά Λουκά Ευαγγέλιο, δεκαπέντε χρόνια μετά την Ανάσταση και την Ανάληψη του Κυρίου, μετά από προτροπή του Αποστόλου Παύλου. Ο Λουκάς δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας του βίου του Κυρίου, όπως αναφέρεται στον πρόλογο του Ευαγγελίου του. Στο Ευαγγέλιό του, προσθέτει λεπτομέρειες που δεν αναφέρονται στα άλλα δύο Ευαγγέλια. Διηγείται τον βίο του Σωτήρος Χριστού, τονίζοντας τη φιλευσπλαχνία και τη φιλανθρωπία Του προς το αμαρτωλό γένος των ανθρώπων, το οποίο ήρθε να βοηθήσει ως Ιατρός. Στις «Πράξεις», αναφέρεται στα γεγονότα που συνόδευσαν την ίδρυση της Εκκλησίας των Ιεροσολύμων και υπογραμμίζει το έργο του Παύλου. Το Ευαγγέλιο του Λουκά είναι το τρίτο κατά σειρά Ευαγγέλιο, γραμμένο σε μια ωραία ελληνική γλώσσα. Θεωρείται ότι όποιος το διαβάζει βλέπει σαν ζωγραφιστές εικόνες. Ο Λουκάς διέσωσε την παραβολή του ασώτου υιού.
Δράση μετά τον θάνατο του Παύλου
Μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Αποστόλου Παύλου, ο Λουκάς επέστρεψε και κήρυξε το Ευαγγέλιο της σωτηρίας στην Ιταλία, τη Δαλματία και τη Μακεδονία, πριν φτάσει στην Αχαΐα. Στα γεράματά του, πήγε στην Αίγυπτο για να ευαγγελιστεί τους ειδωλολάτρες, υπέστη μεγάλες ταλαιπωρίες και έφτασε μέχρι τη Θηβαΐδα, όπου χειροτόνησε τον άγιο Άβιλο ως δεύτερο επίσκοπο Αλεξανδρείας.
Θάνατος και Μνήμη
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, ο Λουκάς έγινε επίσκοπος των Θηβών της Βοιωτίας. Χειροτόνησε πρεσβυτέρους και διακόνους, έχτισε ναούς και θεράπευσε ψυχικά και σωματικά ασθενείς με την προσευχή του. Σε ηλικία ογδόντα τεσσάρων ετών, συνελήφθη από ειδωλολάτρες, οι οποίοι τον έγδαραν ζωντανό και τον σταύρωσαν σε μια ελιά, όπου μαρτυρικά παρέδωσε τη ψυχή του στον Κύριο. Μετά τον θάνατό του, από τον τάφο του ανέβλυζε ένα θαυματουργικό υγρό που θεράπευε κάθε ασθένεια, ιδίως των οφθαλμών, όποιον χριζόταν με αυτό με πίστη.
Άλλες Πληροφορίες
Ο Λουκάς ήταν εθνικός, επειδή δεν είχε κάνει περιτομή.
Ήταν μορφωμένος ιατρός.
Ήταν επίσης ζωγράφος και θεωρείται ότι ζωγράφισε τις πρώτες εικόνες της Θεοτόκου. Η παράδοση αναφέρει ότι ζωγράφισε την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας.
Ο Λουκάς ήταν ο μόνος ευαγγελιστής που αναφέρει την αποστολή των Εβδομήκοντα μαθητών από τον Κύριο.
Η γλώσσα του είναι λόγια της ελληνιστικής εποχής.
Ευαγγελιστής Λουκάς. Γιορτή
Τη μνήμη του Ευαγγελιστού Λουκά τιμούμε στις 18 Οκτωβρίου.
Απολυτίκιο του Ευαγγελιστού Λουκά:
Απόστολε Άγιε και Ευαγγελιστά Λουκά, πρέσβευε τω ελεήμονι Θεώ, ίνα πταισμάτων άφεσιν, παράσχη ταις ψυχαίς ημών.
Έτερο απολυτίκιο του Ευαγγελιστού Λουκά:
Λουκάν τον θεηγόρον και του Παύλου συνέκδημον και Ευαγγελίου του τρίτου συγγραφέα θεόπνευστον, εν ύμνοις τιμήσωμεν, πιστοί, ως άξιον εργάτην του Χριστού. Τω φώτι γαρ του Κυρίου καταυγασθείς μετέδωκε φως τω κόσμω. Γράψας τας θαυμαστάς παραβολάς, σύστασιν εκκλησίας τε τη επελεύσει του πνεύματος ιστορησάμενος.
Έτερο απολυτίκιο του Ευαγγελιστού Λουκά:
Ακέστωρ σοφώτατος, Ιερομύστα Λουκά, ζωγράφος πανάριστος, της Θεοτόκου Μητρός, εδείχθης Απόστολε, έγραψας μάκαρ, λόγους, διά πνεύματος θείου, έδωκας εννοήσαι, συγκατάβασιν άκραν, Χριστού της παρουσίας, διό πρέσβευε σωθήναι ημάς.

Ευαγγελιστής Λουκάς, ποίημα του Ελισαίου Καπαδόπουλου
Μορφωμένος ιατρός
συνοδός, ακόλουθος
του Παύλου.
Συγγραφέας ιλαρός
εν μέσω κόσμου ακόλαστου
και φαύλου.
Η γλώσσα του
λόγια
της ελληνιστικής εποχής.
Η δόξα του
στα αναλόγια
της χριστιανικής ψυχής.
Ήταν εθνικός
καθ’ ότι δεν έκανε
περιτομή.
Αγώνας επικός
που δεν τον έφθανε
η ηδονή.
Ζωγράφος
των πρώτων εικόνων
της Θεοτόκου.
Βράχος
σύμβολο αιώνων
νικητής του χρόνου.
Η εικόνα που συνοδεύει το κείμενο είναι έργο του αγιογράφου Μανόλη Ζαχαρουδάκη. Δημοσιεύεται στη Ματιά με την άδειά του, για την οποία και τον ευχαριστούμε θερμά!