Ένα πολύ μελωδικό χριστουγεννιάτικο τραγούδι από την Θράκη είναι τόσο, μα τόσο λάθος και χάνει το νόημα.
Αειπάρθενον της Θεοτόκου
Προ τόκου: Η παρθενία πριν από τη γέννηση.
Εν τόκω: Η διατήρηση της παρθενίας κατά τη γέννηση.
Μετά τόκον: Η παραμονή στην παρθενία για το υπόλοιπο της ζωής της.
Ο όρος «Αειπάρθενος» αποτελεί την τελική εγγύηση της Θεομητορίας· αν η Παναγία ένιωθε πόνο, αυτό θα σήμαινε ότι γεννούσε έναν κοινό άνθρωπο υποταγμένο στη φθορά, ενώ η ανώδυνη γέννηση βεβαιώνει ότι ο Τεχθείς είναι ο Σωτήρας που ήρθε να επαναφέρει την κτίση στην προπτωτική της μακαριότητα
Η Υπέρφυης Γέννηση του Χριστού
Η Παναγία κληρονόμησε την ίδια φθαρμένη και θνητή φύση με όλους τους ανθρώπους, η οποία καθαρίστηκε με την προσωπική της άσκηση και αγιότητα που κορυφώθηκε στη συνεργασία της με το Άγιο Πνεύμα στον Ευαγγελισμό ( ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου ).
Η Ορθόδοξη Εκκλησία διδάσκει ότι η Παναγία γέννησε τον Χριστό με τρόπο θαυμαστό και υπερφυώς (υπερφυσικά) – πέρα από τους νόμους της φύσης. Ενώ για κάθε άλλη γυναίκα οι πόνοι της γέννας είναι αποτέλεσμα της πτώσης των πρωτοπλάστων και της μεταπτωτικής κατάστασης, η Θεοτόκος, ως η “Κεχαριτωμένη”, εξαιρέθηκε από αυτόν τον πόνο. Η γέννηση του Θεανθρώπου δεν προκάλεσε καμία φθορά ή βλάβη στο σώμα Της, διατηρώντας την παρθενία Της “προ τόκου, εν τόκω και μετά τόκον”
Η Παναγία ως “Νέα Εύα” απαλλάχθηκε από την τιμωρία που επιβλήθηκε στην πρώτη γυναίκα μετά την Πτώση – “ἐν λύπαις τέξῃ τέκνα”, βιώνοντας τη χαρά αντί του πόνου
Ο Χριστός γεννήθηκε “ανωδύνως και αλοχεύτως”, διατηρώντας την παρθενία της Μητέρας Του άθικτη. Ο π. Ευάγγελος Παπανικολάου μας λέει χαρακτηριστικά ότι όλη η διαδικασία της κυοφορίας και της γέννησης χαρακτηρίζεται ως «άκοπη»: η Παναγία αισθάνθηκε το Θείο Βρέφος να εξέρχεται από τη μήτρα της χωρίς πόνο, και ξαφνικά Το βρήκε στην αγκαλιά Της. Αυτό το γεγονός το είχε προφητέψει και ο Ησαΐας λέγοντας “πριν η την ωδίνουσαν τεκείν”.
Πατερικές Μαρτυρίες
Η Γέννηση αυτή περιγράφεται ως μια άνευ φθοράς έξοδος του Θεού Λόγου στο φως του κόσμου, παρομοιάζοντας την με το πώς το φως διαπερνά το κρύσταλλο χωρίς να το σπάσει.
Οι πατέρες της Εκκλησίας προσφέρουν εκτενείς αναλύσεις για τον τρόπο με τον οποίο η Θεοτόκος διατήρησε την παρθενία Της «προ τόκου, εν τόκω και μετά τόκον». Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «προτού έρθουν οι πόνοι, Εκείνη γέννησε», υπογραμμίζοντας ότι δεν υπήρξε ανάγκη για μαίες ή άλλα ανθρώπινα μέσα. Ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, στην 14η Ομιλία του, συνδέει την υπέρβαση των ωδίνων με την προφητεία του Ησαΐα, τονίζοντας ότι η απουσία πόνου αποτελεί την εξωτερική απόδειξη πως η γέννηση ήταν θεία και όχι ανθρώπινη. Παρομοίως, ο Άγιος Αθανάσιος ο Μέγας στο έργο του «Περί της Ενανθρωπήσεως του Λόγου» υποστηρίζει ότι ο Λόγος έλαβε σώμα για να θεραπεύσει τη φθαρτότητα, και η ανώδυνη γέννηση είναι η πρώτη πράξη αυτής της θεραπείας. Ο Άγιος Εφραίμ ο Σύρος εγκωμιάζει τον Χριστό ως τον «Ιατρό» που θεράπευσε τις πληγές της ανθρωπότητας χωρίς να προκαλέσει πόνο στη Μητέρα Του, ενώ ο Άγιος Γρηγόριος Νύσσης χρησιμοποιεί τον συμβολισμό της φλεγόμενης βάτου, η οποία καιγόταν χωρίς να καταναλώνεται, για να περιγράψει πώς η Παναγία γέννησε το «Θείο Πυρ» χωρίς σωματική αλλοίωση. Ο Άγιος Αναστάσιος ο Σιναΐτης παραλληλίζει τη Γέννηση με την παραγωγή του λόγου (σκέψης) από τον νου. Όπως ο νους γεννά τη σκέψη χωρίς να διαιρείται, έτσι και η Θεοτόκος γέννησε τον Λόγο του Θεού ανωδύνως και πνευματικώς.
Η ανώδυνη Γέννηση του Χριστού στην Υμνογραφία
Οκτώηχος (Ήχος α’): “Ιδού πεπλήρωται η του Ησαΐου πρόρρησις… Παρθένος γαρ εγέννησας και μετά τόκον, ως προ τόκου διέμεινας”. Η επιμονή της υμνολογίας στο “ως προ τόκου” (όπως πριν τη γέννα) αποκλείει κάθε έννοια τραύματος ή πόνου
Κανόνες των Χριστουγέννων: Στους ύμνους των Χριστουγέννων, η Παναγία παρουσιάζεται να γεννά “ξένον και παράδοξον” τρόπο, ενώ η υμνογραφία όχι απλά δεν έχει ούτε μία αναφορά σε ωδίνες, αλλά ονομάζει τον τοκετό “ἀλόχευτο” (χωρίς τις συνέπειες της λοχείας).
Απολυτίκιο της Κοιμήσεως: Αναφέρει χαρακτηριστικά “ἐν τῇ γεννήσει τὴν παρθενίαν ἐφύλαξας”, υπογραμμίζοντας ότι η γέννηση δεν παραβίασε τη φυσική ακεραιότητα ούτε προκάλεσε τη φθορά που συνοδεύεται από τον πόνο
Πότε πόνεσε η Παναγία;
Παρόλο που η γέννηση ήταν ανώδυνη, η Παναγία βίωσε τον μέγιστο δυνατό πόνο σε άλλες στιγμές της ζωής Της, κυρίως κατά τη Σταύρωση του Υιού Της.
Πόνος Ψυχής: Ο πόνος που στερήθηκε στη φάτνη, τον ένιωσε πολλαπλάσιο στον Γολγοθά, εκπληρώνοντας την προφητεία του Συμεών ότι “ρομφαία” θα διαπεράσει την ψυχή Της. Στα Εγκώμια του Επιταφίου, η Παναγία αποκαλείται “Αμνάς”, η οποία βλέπει τον Άμνο Της να σφάζεται, βιώνοντας τότε τις “ωδίνες” που η θεία χάρη Της στέρησε στη Βηθλεέμ. Και το Κοντάκιο του Ρωμανού του Μελωδού, περιγράφει τη Θεοτόκο να λέει στον Χριστό ότι τώρα νιώθει τον πόνο που στερήθηκε όταν Τον γεννούσε.
Συμπόνια για τον Κόσμο: η Παναγία “πονάει” διαρκώς για τις δοκιμασίες των ανθρώπων και μεσιτεύει ακατάπαυστα για τη σωτηρία τους.
Πνευματική Σχέση: Η απουσία σωματικού πόνου στη γέννηση δεν την απομάκρυνε από την ανθρώπινη φύση, αλλά αντίθετα, η καθαρότητά Της την κατέστησε ικανή να συμπάσχει με κάθε πονεμένη ύπαρξη.