Ρίξε μια Ματιά!
## Χαρτούμ (Khartoum)
Η πρωτεύουσα του Σουδάν, το Χαρτούμ, είναι μια πόλη–σταυροδρόμι, εκεί όπου συναντιούνται όχι μόνο ο Λευκός και ο Γαλάζιος Νείλος, αλλά και η Αφρική με τον αραβικό κόσμο, η αποικιοκρατία με τις σύγχρονες συγκρούσεις και η ιστορία με μια σκληρή, αβέβαιη καθημερινότητα. Το λεγόμενο «τρίγωνο» Χαρτούμ – Βόρειο Χαρτούμ (Bahri) – Ομντουρμάν απλώνεται γύρω από τη συμβολή των δύο ποταμών, στο σημείο Αλ Μογκράν, σχηματίζοντας μια ενιαία μητροπολιτική περιοχή που ζει μέσα στη ζέστη, τη σκόνη και τον διαρκή ήχο από κίνηση – και, δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, από πυρά.
### Η πόλη στο σημείο που ενώνονται οι Νείλοι
Το Χαρτούμ είναι η διοικητική πρωτεύουσα του Σουδάν και κέντρο του κράτους από την εποχή της αγγλοαιγυπτιακής κυριαρχίας. Στρατηγικά, η θέση του είναι μοναδική: εδώ ο Λευκός Νείλος (από την Κεντρική Αφρική) συναντά τον Γαλάζιο Νείλο (από την Αιθιοπία), δημιουργώντας τον ενιαίο Νείλο προς το βορρά, με τις γέφυρες να συνδέουν τις τρεις πόλεις (Χαρτούμ, Ομντουρμάν, Bahri) πάνω από το ποτάμι. Το αεροδρόμιο KRT, η λεωφόρος Nile Street, η νησίδα Tuti στο σημείο της συμβολής και το συγκρότημα του Προεδρικού Μεγάρου με τα κυβερνητικά κτίρια σχηματίζουν τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας και της διεθνούς παρουσίας.
### Ιστορικές μνήμες: Γκόρντον, Μαχντί και Κίτσενερ
Η πόλη έχει «βαριά» αποικιοκρατική ιστορία. Τον 19ο αιώνα, η εξέγερση του Μαχντί ενάντια στην οθωμανική–αιγυπτιακή και βρετανική επιρροή κορυφώθηκε με την πολιορκία του Χαρτούμ (1884–1885) και τη θανάτωση του στρατηγού Γκόρντον μέσα στην πόλη, γεγονός που συγκλόνισε τη βρετανική κοινή γνώμη. Αργότερα, η αντεπίθεση του λόρδου Κίτσενερ και η μάχη του Ομντουρμάν σφράγισαν την έναρξη της αγγλοαιγυπτιακής κυριαρχίας στο Σουδάν, αφήνοντας πίσω τους αποικιακά κτίρια, μνημεία και μια μακρά σκιά στις σχέσεις εξουσίας.
### Μουσεία, πανεπιστήμιο και θρησκευτικά μνημεία
Παρά τον σημερινό πόλεμο, το Χαρτούμ (και το διπλανό Ομντουρμάν) είχαν για χρόνια έντονη πολιτιστική ζωή. Το Εθνικό Μουσείο του Σουδάν φιλοξενούσε ανεκτίμητα ευρήματα από τη Νουβία, αιγυπτιακές και μεροϊτικές αρχαιότητες, μοναστικά σύνολα και ναούς που είχαν μεταφερθεί πριν από την κατασκευή του φράγματος του Ασουάν. Το Πανεπιστήμιο του Χαρτούμ υπήρξε από τα σημαντικότερα ακαδημαϊκά ιδρύματα της χώρας, ενώ μνημεία όπως το τζαμί Al-Nileen, ο Καθεδρικός του Αγίου Ματθαίου και το Μουσείο του Ρεπουμπλικανικού Μεγάρου αποτύπωναν τον θρησκευτικό και πολιτικό πλουραλισμό της πόλης. Στην καθημερινότητα, η καρδιά της εμπορικής ζωής χτυπούσε στην αγορά Souq Al Arabi, με πάγκους, μυρωδιές μπαχαρικών, ρούχα, εργαλεία και κάθε λογής εμπορεύματα.
### Πόλη μέσα στον πόλεμο: SAF, RSF και ανθρωπιστική κρίση
Από το 2023, όμως, η εικόνα αυτή έχει σκιστεί βίαια από την ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις του Σουδάν (SAF), υπό τον στρατηγό Αμπντέλ Φατάχ αλ–Μπουρχάν, και τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF), υπό τον στρατηγό Μοχάμεντ Χάμνταν Νταγκαλό (Χεμέντι). Η αντιπαράθεση, που ρίζωσε σε προηγούμενα πραξικοπήματα και ανταγωνισμούς για την εξουσία μετά την πτώση του Ομάρ αλ–Μπασίρ, ξέσπασε σε ανοιχτό εμφύλιο με σφοδρές μάχες σε όλο το «τρίγωνο» Χαρτούμ–Ομντουρμάν–Bahri.
Πυροβολισμοί, βομβαρδισμοί, καταστροφές κτιρίων, λεηλασίες, διακοπές νερού και ρεύματος και γενικευμένη ανασφάλεια έχουν μετατρέψει την πόλη σε πεδίο μάχης. Το διεθνές αεροδρόμιο, κυβερνητικά κτίρια, το Προεδρικό Μέγαρο, ακόμη και περιοχές γύρω από σημαντικά μνημεία επλήγησαν ή βρέθηκαν στο επίκεντρο συγκρούσεων. Χιλιάδες άμαχοι σκοτώθηκαν, εκατομμύρια εκτοπίστηκαν εσωτερικά ή έγιναν πρόσφυγες, ενώ χώρες από όλο τον κόσμο οργάνωσαν επείγουσες εκκενώσεις διπλωματών και πολιτών μέσω αεροδρομίου, οδικών κομβόι και διαδρομών προς γειτονικές χώρες.
### Κλίμα, σκόνη και καθημερινότητα στην άκρη της ερήμου
Η ζωή στο Χαρτούμ, ακόμη και πριν από τον πόλεμο, ήταν μια διαρκής διαπραγμάτευση με τη ζέστη και τη σκόνη. Το κλίμα είναι ερημικό, με πολύ υψηλές θερμοκρασίες, ελάχιστες βροχές και φαινόμενα όπως οι haboob – έντονες αμμοθύελλες που καλύπτουν την πόλη με σύννεφα άμμου, μειώνοντας δραματικά την ορατότητα. Οι γέφυρες πάνω από τον Νείλο, η Tuti Island στο σημείο της συμβολής, οι βόλτες στην Nile Street και οι ματιές στις όχθες των δύο ποταμών ήταν κάποτε κομμάτι της καθημερινής ζωής, προσφέροντας ανάσα δροσιάς μέσα στο καμίνι.
Σήμερα, όμως, η εικόνα αυτή συνυπάρχει με τη σκληρή πραγματικότητα της ανθρωπιστικής κρίσης, της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας για το μέλλον. Το Χαρτούμ παραμένει σύμβολο: μια πρωτεύουσα χτισμένη στην ένωση δύο ποταμών, αλλά εγκλωβισμένη στη σύγκρουση αντίπαλων κέντρων εξουσίας. Όπως και να έχει, πίσω από τους τίτλους των ειδήσεων υπάρχουν πραγματικοί άνθρωποι, γειτονιές, πανεπιστήμια, αγορές και μνημεία που περιμένουν –κυριολεκτικά– μια ειρηνική μέρα για να ξαναγεμίσουν ζωή.
Φωτογραφίες: Khartoum, Sudan, Africa
Καιρος: Khartoum, Sudan, Africa
GPS links
Εάν έχετε Κινητό με Android κάντε κλικ εδώ, εάν έχετε iPhone κλικ εδώ για να δείτε τον χάρτη με το GPS της συσκευής σας.