Δείτε το βίντεο
Τι είναι Προφητεία;
Η προφητεία αποτελεί ένα θεμελιώδες στοιχείο της χριστιανικής πίστης, εστιάζοντας στην πορεία της ιστορίας προς την τελική σωτηρία, όπως περιγράφεται στην Αγία Γραφή. Αυτή η πορεία βρίσκει την ολοκλήρωσή της στην ενσάρκωση του Θεού Λόγου, του Ιησού Χριστού, σηματοδοτεί την ένωση του κτιστού με το άκτιστο, αποκαλύπτοντας τον σωτηριολογικό σκοπό.
Οι Προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης
Οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης διαδραμάτισαν έναν κρίσιμο ρόλο, ζώντας ενάρετη και ασκητική ζωή, αφιερωμένη στην υπηρεσία του Θεού. Με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος, προέβλεψαν την έλευση του Μεσσία, του Ιησού Χριστού, ο οποίος θα έφερνε τη σωτηρία στον κόσμο. Αυτοί οι σεβάσμιοι άνθρωποι σκιαγράφησαν μια πνευματική βασιλεία, μια ουτοπία δικαιοσύνης, αγάπης, και ειρήνης, η οποία θα γινόταν πραγματικότητα με την εμφάνιση της Εκκλησίας.
“Η προφητεία αφορά την πορεία της ιστορίας προς τον τελικό σωτηριολογικό σκοπό της και έχει ως βάση την ένωση κτιστού και ακτίστου στην ενυπόστατη μορφή του Θεού Λόγου, του Ιησού Χριστού.”
Η Δυναμική της Προφητείας
Για να υπάρξει προφητεία, απαιτείται η ύπαρξη ενός πραγματικού γεγονότος. Η προφητεία δίνει νόημα και προοπτική σε αυτό το γεγονός, ενώ το γεγονός, με τη σειρά του, δίνει υπόσταση και αλήθεια στην προφητεία. Αυτή η αλληλεπίδραση είναι θεμελιώδης για την κατανόηση της προφητείας.
“Για να υπάρξει προφητεία, πρέπει να υπάρχει γεγονός· εάν δεν υπάρχει γεγονός, η προφητεία μένει μετέωρη. Αντίστοιχα, εάν υπάρχει γεγονός χωρίς προφητεία, τότε το γεγονός μένει αβέβαιο.”
Προφητεία και Μαντεία: Μια Σημαντική Διάκριση
Είναι σημαντικό να διακρίνουμε μεταξύ προφητείας και μαντείας, δύο όρων που συχνά συγχέονται.
Η Συνειδητή Κατάσταση του Προφήτη
Ο προφήτης λειτουργεί σε απόλυτα συνειδητή κατάσταση, σε εγρήγορση, και θυμάται τα λόγια του. Αυτή η συνειδητή κατάσταση τον διαφοροποιεί από ένα μέντιουμ, το οποίο μπορεί να μην θυμάται τη μαντεία του μετά από λίγο. Ο προφήτης είναι απόλυτα ενήμερος των λόγων του, ενώ στη μαντεία μπορεί να παρεισφρέει η συνείδηση ενός δαίμονα, οδηγώντας σε ψευδοπροφητείες.
Η Προέλευση της Μαντείας
Η μαντεία, σε αντίθεση με την προφητεία, έχει τις ρίζες της σε διάφορες αρχαίες κοινωνίες, όπως η αρχαία Ελλάδα. Εκεί, η μαντεία αποτελούσε μια προσπάθεια να αντληθεί βίαια η γνώση του θελήματος των θεών, ώστε να προβλεφθεί το μέλλον και να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα των ανθρώπων. Αυτή η πρακτική χρησιμοποιούσε ευτελή μέσα, όπως σπλάχνα ζώων, χειρομαντεία, οιωνοσκοπία, καφεμαντεία, αστρολογία, νεκρομαντεία, χαρτομαντεία, και άλλα. Διάσημα μαντεία της αρχαιότητας περιλαμβάνουν το μαντείο του Άμμωνα στην Αίγυπτο, των Δελφών, της Δωδώνης, της Ολυμπίας, και του Ασκληπιού στην αρχαία Ελλάδα.
Μαντείς και Προφήτες: Οι Διαφορές
“Μία σημαντική διαφορά είναι ότι η μαντεία αφορά μεμονωμένες περιπτώσεις ατόμων που προβλέπουν ιδιωτικά γεγονότα που δεν αφορούν την πορεία της ανθρωπότητας…”
Οι μάντεις, όπως οι Σίβυλλες, ο Κάλχας, και οι Πέρσες, ήταν συχνά πανέξυπνοι άνθρωποι με γνώσεις ψυχολογίας. Συνδύαζαν τις ικανότητές τους με τη θρησκεία της εποχής, κερδίζοντας σεβασμό και πλούτο. Ωστόσο, η μαντεία τους αφορούσε μεμονωμένα άτομα και ιδιωτικά γεγονότα, χωρίς να απαιτεί ηθική και ευσέβεια, σε αντίθεση με τους προφήτες.
Από χριστιανική σκοπιά, η μαντεία συνδέεται με αρνητικές μεταφυσικές δυνάμεις και απορρίπτεται ως πλάνη. Ο Θεός πρόσταξε τους Ισραηλίτες να απομακρυνθούν από τα μαντεία, και ο Απόστολος Παύλος, στο όνομα του Ιησού Χριστού, διέταξε το μαντικό πνεύμα μιας κοπέλας στους Φιλίππους να φύγει από αυτήν, αποκαλύπτοντας την κακή προέλευσή του.
Η μαντεία συχνά συνδέεται με ιδεοληψία απέναντι στον Χριστιανισμό. Άτομα που ισχυρίζονται ότι λαμβάνουν μηνύματα από το υπερπέραν, είτε με αυτόματη γραφή είτε εν υπνώσει, προβλέποντας καταστροφές και παρουσιάζοντας αντιχριστιανικές θεωρίες, άθελά τους επιβεβαιώνουν τη σύγχυση και την πλάνη στον χώρο της μαντείας.
Ο καθηγητής εγκληματολογίας και ψυχίατρος Λεμπρόν, στο βιβλίο του “Πνευματισμός και Ύπνωση” (1925), μελέτησε περιπτώσεις ατόμων με προορατικές ικανότητες και διαπίστωσε ότι είχαν υστερικά, επιληπτικά, ή νευρωτικά συμπτώματα. Οι παραφυσικές δραστηριότητες δεν αποτελούν εξέλιξη, αλλά σχετίζονται με αδύναμα χαρακτηριστικά προσωπικότητας.
Τα Χαρακτηριστικά του Προφήτη
Ο Ρόλος του Προφήτη
Ο προφήτης είναι αυτός που μιλάει εξ ονόματος του Θεού, μεταφέροντας το θείο μήνυμα. Στην Καινή Διαθήκη, προφήτης είναι οποιοσδήποτε διδάσκει ορθά τον λόγο του Θεού. Οι προφήτες έχουν κληθεί από τον Θεό για να προφητεύουν, να καθοδηγούν, και να νουθετούν το λαό του Θεού.
“Ο προφήτης σημαίνει αυτός που μιλάει εξ ονόματος κάποιου άλλου, δηλαδή του Θεού. Στην Καινή Διαθήκη, προφήτης είναι ο οποιοσδήποτε διδάσκει ορθά τον λόγο του Θεού.”
Η Συνειδητή Κατάσταση και η Διακριτική Ικανότητα
Ο προφήτης επιτελεί το καθήκον του σε απόλυτα συνειδητή κατάσταση, σε αντίθεση με τα μέντιουμ. Το Άγιο Πνεύμα αναπαύεται σε αυτούς που έχουν καθαρθεί, φωτιστεί, και θεωθεί μέσα από την προσωπική τους άσκηση. Στην Παλαιά Διαθήκη, ο προφήτης μιλάει εξ ονόματος του Θεού, αποκαλύπτοντας το θείο θέλημα.
Ψευδοπροφητείες και Διακρίσεις
Δυστυχώς, ορισμένοι ορθόδοξοι θεολόγοι δημοσιεύουν προφητείες γερόντων, κοσμικών, και γεροντισσών, οι οποίες συχνά αποτυγχάνουν, εκθέτοντας τόσο τους ίδιους όσο και τους γέροντες. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι μια αληθινή προφητεία δεν ερμηνεύεται με τη λογική, αλλά αποκαλύπτεται.
“Δυστυχώς, υπάρχουν ορθόδοξοι θεολόγοι που συνεχώς δημοσιεύουν διάφορες προφητείες γερόντων, κοσμικών λαϊκών και γεροντισσών, οι οποίες συχνά αποτυγχάνουν, εκθέτοντας αυτούς που τις δημοσιεύουν και τους ίδιους τους γέροντες.”
Ο Απόστολος Πέτρος τονίζει ότι κάθε προφητεία της Γραφής δεν προέρχεται από προσωπική ερμηνεία, αλλά οι άγιοι άνθρωποι του Θεού, οι προφήτες, προφήτευσαν εμπνεόμενοι και καθοδηγούμενοι από το Άγιο Πνεύμα.”
Επιπλέον, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μας υπενθυμίζει ότι η αγιότητα δεν κρίνεται από προφητείες ή θαύματα, αλλά από την πολιτεία του ατόμου.
“Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει ότι ο Δεσπότης, όντας σοφός και ευμήχανος, προλέγει θαυμαστά και μεγάλα πράγματα, και αυτά ακόμη και μέσω αναξίων.”
Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος προειδοποιεί ότι η αξιοπιστία δεν κρίνεται από νηστεία, παρθενία, ή προφητεία, αλλά από την υπακοή στις εντολές.
“Ο Άγιος Ιγνάτιος ο Θεοφόρος λέει ότι όποιος λέει παρά τα διατεταγμένα, ακόμη και αν είναι αξιόπιστος, νηστεύει, είναι παρθένος ή προφητεύει, είναι λύκος με προβιά προβάτου.”
Ο Σκοπός της Προφητείας
Η Προφητεία ως Οδηγός
Η προφητεία έχει ως σκοπό να οδηγήσει τους πιστούς, βοηθώντας τους να ερμηνεύσουν το παρόν και να καθορίσουν τη στάση τους στο μέλλον. Λειτουργεί ως ένα ισχυρό προειδοποιητικό μήνυμα, δίνοντας την ευκαιρία για μετάνοια και αλλαγή πορείας.
“Η προφητεία αφορά την πορεία της ιστορίας προς τον τελικό σωτηριολογικό σκοπό. Στην Παλαιά Διαθήκη, οι αναφορές σε μελλοντικά γεγονότα δεν έχουν χαρακτήρα μαντικής πρόβλεψης, αλλά βοηθούν τους πιστούς να ερμηνεύσουν το παρόν…”
Ο Ρόλος των Προφητών στην Καινή Διαθήκη
Στην Καινή Διαθήκη, οι προφήτες έχουν περισσότερο διδακτικό και χαρισματικό ρόλο, διδάσκοντας τον λόγο του Θεού και μεταδίδοντας τα χαρίσματα. Ο σκοπός τους δεν είναι να προβλέψουν το μέλλον, αλλά να ενθαρρύνουν τους πιστούς να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα με πίστη, ταπείνωση, και πνευματική εργασία.
“Στην Καινή Διαθήκη, η τάξη των προφητών έχει ρόλο περισσότερο διδακτικό και χαρισματικό, σχετίζεται με τη διδασκαλία του λόγου του Θεού και τη μετάδοση των χαρισμάτων. Ο σκοπός της προφητείας δεν είναι να λειτουργήσουν ως μαγικό κλειδί…”
Αποκάλυψη και Ερμηνεία της Προφητείας
Ο Απόστολος Παύλος τονίζει ξανά ότι κάθε προφητεία της Γραφής δεν προέρχεται από προσωπική ερμηνεία, αλλά από το Άγιο Πνεύμα. Οι προφήτες, εμπνεόμενοι από το Άγιο Πνεύμα, αποκαλύπτουν τις προφητείες, και μόνο αυτοί μπορούν να τις ερμηνεύσουν.
Η Στάση του Ορθόδοξου Χριστιανού
Ο ορθόδοξος χριστιανός, με ταπεινότητα, δεν αναζητά προφητείες ή θαύματα, καθώς ζει κάθε στιγμή με την παρουσία του Θεού. Ωστόσο, είναι σημαντικό να κατανοούμε την αξία των προφητειών, οι οποίες, στην Παλαιά Διαθήκη, προέρχονται από αυτούς που μιλούν εξ ονόματος του Θεού.
Δυστυχώς, στις μέρες μας, πολλοί επιθυμούν προφητείες…
Ιστορικά Παραδείγματα Προφητειών
Προφητείες στην Παλαιά Διαθήκη
Οι προφήτες της Παλαιάς Διαθήκης προέβλεψαν την έλευση του Μεσσία, προετοιμάζοντας τον κόσμο για την έλευση του Ιησού Χριστού.
Προφητείες στην Καινή Διαθήκη
Στην Καινή Διαθήκη, ο προφήτης Άγαβος, με το Άγιο Πνεύμα, προέβλεψε μια μεγάλη πείνα που θα έπληττε την οικουμένη επί Κλαυδίου Καίσαρος, μια προφητεία που επαληθεύτηκε. Επίσης, προφήτευσε ότι ο Παύλος θα δεθεί από τους Ιουδαίους στα Ιεροσόλυμα, μια προφητεία που εκπληρώθηκε όταν ο Παύλος, στη Καισάρεια, ζήτησε να δει τον Καίσαρα.
Σύγχρονοι “Προφήτες”
Σε σπάνιες περιπτώσεις, σύγχρονοι άγιοι, όπως ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης, έχουν εκφράσει προφητείες. Ωστόσο, οι λόγοι τους συχνά παρερμηνεύονται από όσους δεν κατανοούν τη φύση της προφητείας στην Εκκλησία.
Η Προτροπή του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή
Ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής, στην πρώτη του επιστολή (κεφάλαιο 4), λέει: «Αγαπητοί, μην πιστεύετε σε κάθε πνεύμα, αλλά δοκιμάζετε τα πνεύματα αν είναι από τον Θεό, γιατί πολλοί ψευδοπροφήτες έχουν εμφανιστεί στον κόσμο».”
Αυτή η προτροπή μας θυμίζει την ανάγκη να είμαστε προσεκτικοί και διακριτικοί απέναντι σε ισχυρισμούς προφητικών χαρισμάτων, να αναζητούμε την αλήθεια του Θεού, και να μένουμε πιστοί στην αγνή διδασκαλία της Εκκλησίας.”