Εκδόσεις Κέδρος, 2020
Σελ. 168
Τον Μάρτιο του 2020 συμπληρώθηκαν 35 χρόνια από την ίδρυση του Ερευνητικού Ινστιτούτου Τεχνικής Χημικών Διεργασιών (ΕΙΤΧΗΔ) στη Θεσσαλονίκη. Το 1999 δημιουργείται το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), το οποίο απασχολεί πάνω από 700 εργαζόμενους, πολλοί εκ των οποίων είναι εξειδικευμένοι επιστήμονες.
Σκοπός του ΕΙΤΧΗΔ και του ΕΚΕΤΑ ήταν να συμβάλουν στην πρόοδο της έρευνας και της τεχνολογίας και να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στην Ευρώπη και στην Ελλάδα στον τομέα αυτό. Κατευθυντήρια αρχή είναι ότι η έρευνα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες της ελληνικής και της παγκόσμιας αγοράς. Η επίτευξη αυτού του στόχου έγινε εφικτή με τη συνεργασία εξειδικευμένων επιχειρήσεων στη χάραξη της στρατηγικής της έρευνας. Πολλοί οργανισμοί και μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις, όπως τα Ελληνικά πετρέλαια και οι Motor Oil, ΔΕΗ, Amoco BP, Solvay, συμπαραστάθηκαν στο έργο αυτών των κέντρων. Σήμερα το ΕΚΕΤΕΑ βρίσκεται μεταξύ των πρώτων είκοσι ερευνητικών κέντρων της Ευρώπης ως προς την έγκριση χρηματοδότησης από προγράμματα έρευνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό το «οδοιπορικό» στη συγκρότηση του ΕΚΕΤΑ καταγράφεται κυρίως για τους νέους ανθρώπους, για να συνειδητοποιήσουν από τη μεριά τους ότι πολλά μπορούν να επιτύχουν αν πιστέψουν και εστιάσουν τις προσπάθειές τους σε έναν σκοπό, χρειάζεται να γίνει κατανοητό ότι μόνο με ομαδική προσπάθεια τα οράματα γίνονται πραγματικότητα. Η ύπαρξη σκοπού στη ζωή είναι βασική επιδίωξη για τους ανθρώπους που επιθυμούν να προσφέρουν στο κοινωνικό σύνολο. Πώς όμως υπηρετείται ένα τέτοιο απώτερος σκοπός; Προκειμένου να φτάσει στον τελικό στόχο, το άτομο χρειάζεται να ενεργεί με απερίσπαστη προσοχή και να καταβάλει συνεπή και συνεχή προσπάθεια.
Στο βιβλίο «Περιπέτειες της έρευνας στην Ελλάδα» παρουσιάζονται γεγονότα που έλαβαν χώρα κυρίως στη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο 1985-2005. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στο κείμενο για όσους πίστεψαν στο όραμα και βοήθησαν, ο καθένας με το δικό του πόστο, στην πραγμάτωση ενός έργου που θεωρήθηκε αρχικά μη ρεαλιστικό για τα ελληνικά δεδομένα. Αυτή ακριβώς η άρνηση ορισμένων να πιστέψουν και να συμβάλουν στην προσπάθεια όλων αυτών που εργάστηκαν στην έρευνα ήταν που τους χαλύβδωσε τη θέλησή τους και τους έδωσε τη δύναμη να προχωρήσουν. Η συμβολή πολιτικών ανδρών, δημόσιων λειτουργών, εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα, καθώς και ο καθοριστικός ρόλος του Ιάκωβου Βασάλου στον συντονισμό μιας πολυπληθούς ομάδας άξιων συνεργατών οδήγησαν το ΕΚΕΤΑ στην επιτυχία.
Πώς μπορεί να αναβαθμιστούν η έρευνα και η καινοτομία στη χώρα μας; Η μελέτη αυτή δίνει την απάντηση στο ερώτημα καθώς παρουσιάζει πώς ενσωματώθηκαν στην ελληνική πραγματικότητα οι πρακτικές που εφαρμόζονταν στο ερευνητικό κέντρο μιας πολυεθνικής εταιρείας στις ΗΠΑ. Το όραμα που είχε ο Ιάκωβος Α. Βασάλος τον οδήγησε το 1979 στην απόφαση να εγκαταλείψει μια λαμπρή καριέρα στις ΗΠΑ και να επιστρέψει στην Ελλάδα. Μεγάλο επίτευγμα αυτού του ταξιδιού ήταν η δημιουργία του Ερευνητικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης στη Θεσσαλονίκη.
Μια μαρτυρία, μια πραγματική ιστορία που αποδεικνύει ότι τα οράματα των ανθρώπων γίνονται πραγματικότητα όταν υπάρχει θέληση, ανιδιοτέλεια και πίστη στην αξία της συνεργασίας.
Ρεαλιστική στιβαρή γραφή, ιδιαίτερη οξυμμένη ματιά, πάνω στην έρευνα στην Ελλάδα. Ένα εξαιρετικό βιβλίο. Αληθινό, επιστημονικό, βαθύ. Διαβάστε το.
Ο Ιάκωβος Α. Βασάλος γεννήθηκε στη Σίφνο το 1938. Σπούδασε χημικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στον Καναδά και στις ΗΠΑ, όπου το 1969 έλαβε το διδακτορικό του από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ). Το 1976 πήρε το Master in Management από το Northwestern University. Εργάστηκε για δέκα χρόνια σε ερευνητικό κέντρο των ΗΠΑ και υπηρέτησε ως καθηγητής στο ΑΠΘ από το 1979 μέχρι το 2005. Υπήρξε πρωτεργάτης στη δημιουργία του Ινστιτούτου Τεχνικής Χημικών Διεργασιών (ΙΤΧΗΔ), του Τεχνολογικού Πάρκου Θεσσαλονίκης και του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), ενώ διετέλεσε πρώτος πρόεδρος του Κέντρου. Το έργο του στην εφαρμοσμένη κατάλυση βρήκε διεθνή αναγνώριση.
Τραχανάς Κώστας
