Εκδόσεις Δίαυλος, 2021
Σελ. 119
Στις 4 Φεβρουαρίου του 2004 γεννήθηκε το FACEBOOK από τον Μαρκ Ζούκερμπερκ στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Ήταν μια πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης με αγαθό σκοπό να βρίσκεις παλιούς φίλους, χωρίς συνδρομή, εντελώς δωρεάν στη χρήση της (υποτίθεται).
Ο Στάθης Παπαγιαννίδης έγραψε αυτό το βιβλίο για να δείξει ότι από τη δεκαετία του ΄80 φαινόταν ότι οι υπολογιστές, όσα πλεονεκτήματα είχαν άλλες τόσες παγίδες έκρυβαν. Ο χρήστης του υπολογιστή μοιάζει με τον καπνιστή του τσιγάρου. Μας απαγόρευσαν το κάπνισμα και το αντικατέστησαν με το σερφάρισμα. Το πρώτο προκαλεί εξάρτηση και βλάβη στα πνευμόνια μας, το δεύτερο προκαλεί επίσης εξάρτηση και βλάβη στον εγκέφαλό μας, στη σκέψη μας και στην εξέλιξη της προσωπικότητας και της κοινωνικότητάς μας. Τι σχέση έχει η ζωντανή ανθρώπινη διεπαφή με το «κλικ» και το «like»;
Κάποιοι έχουν μετατρέψει την παγκοσμιοποιημένη κοινωνία μας σε κοινωνία ποντικιών (του αριστερού κλικ) με διάφανη προσωπική ζωή… Οι φάκελοι των πολιτικών μας φρονημάτων καήκανε, αλλά τα στοιχεία μας περάσανε σε βάσεις δεδομένων και οι πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις μας στο FACEBOOK.
Επιπλέον οι νέοι φλερτάρουν στο FACEBOOK, κάνουν φίλους στο FACEBOOK, κάνουν σεξ στο FACEBOOK (cyber-sex). Σήμερα δεν έχουμε πια μαλάκες, έχουμε cyber-μαλάκες αφού όλοι «την παίζουν» στον κυβερνοχώρο. Την απόλαυση που παίρνουμε χαϊδεύοντας τον/την σύντροφό μας δεν μπορούμε να τη νιώσουμε στο FACEBOOK ή το Skype όσες οθόνες αφής, τρισδιάστατα γραφικά, εικονικά γάντια, αισθητήρες και κάμερες κι αν βάλουμε στο διαδίκτυο και αυτό γιατί το πανάρχαιο αίσθημα του αγγίγματος δεν αναλύεται αλγοριθμικά με κανόνες. Ο απλούστατος λόγος που στο FACEBOOK δεν υπάρχει αληθινή ανθρώπινη επαφή είναι γιατί δεν υπάρχει άγγιγμα, φυσική επαφή.
Στη χρεοκοπημένη Ελλάδα βλέπουμε ότι έχουμε την πρώτη ψηφιακά εγγράμματη γενιά που μεγάλωσε με οθόνες τηλεοράσεων και υπολογιστών και -δυστυχώς- όχι με βιβλία. Τα βιβλία όμως εκτός από τη γνώση εμπλουτίζουν και τη φαντασία του αναγνώστη γιατί δεν δείχνουν έτοιμες εικόνες. Διαβάζοντας ένα βιβλίο πρέπει ο αναγνώστης να φαντάζεται τις εικόνες. Όμως οι σημερινοί νέοι διαθέτουν πολύ λίγη φαντασία. Το μεγαλύτερο όπλο για να ξεπεράσεις μια κρίση είναι η φαντασία. Δυστυχώς στη χώρα μας ξεμείναμε -όχι μόνο από χρήματα- αλλά και από φαντασία.
Φτάσαμε σήμερα το 2021, το κύτταρο της κοινωνίας, αντί να είναι η οικογένεια, να είναι ο άνθρωπος και το κινητό του. Χωρίς την οικογένειά σου μπορείς να ζήσεις αρκετές μέρες, χωρίς το κινητός σου ούτε ώρα!!
Τα συμπτώματα της σχιζοφρένειας έχουν καταγραφεί, σε όλη την ιστορία του ανθρώπου, μετά το 18ο έτος της ηλικίας ενός ανθρώπου, δηλαδή μετά την ενηλικίωση. Όμως στην ψηφιακή εγγράμματη γενιά του σήμερα ήδη έχουν καταγραφεί συμπτώματα σχιζοφρένειας σε δωδεκάχρονα παιδιά στις ΗΠΑ, θύματα της τεχνολογίας και της ταχύτατης εναλλαγής ερεθισμάτων από ηλεκτρονικά μέσα. Μήπως οι κομπιουτερόπληκτοι του σήμερα είναι οι ψυχασθενείς του αύριο;
Οι σημερινοί μαθητές που δέχονται έτοιμες εικόνες από τηλεοράσεις και υπολογιστές έχουν αμβλυμμένη φαντασία. Διαβάζοντας ένα βιβλίο με λέξεις φαντάζεσαι τις εικόνες. Βλέποντας έτοιμες εικόνες σε οθόνες δεν φαντάζεσαι τίποτα. Όλα τα ανθρώπινα χαρίσματα και ταλέντα (συμπεριλαμβανομένης και της φαντασίας) αναπτύσσονται μέσα από τη συνεχή εξάσκηση. Κάποιοι φαίνεται ότι θέλουν οι αυριανοί πολίτες να είναι απόφοιτοι σχολείων με πολλές οθόνες και λίγα βιβλία, παθητικοί τηλεκατευθυνόμενοι δέκτες ηλεκτρονικής προπαγάνδας με μειωμένη πρωτοβουλία, μειωμένη κριτική σκέψη και ανύπαρκτη φαντασία (ώστε να μην μπορούν να φανταστούν ότι ο κόσμος θα μπορούσε να είναι και αλλιώς).
Επειδή ο πρωτόγονος άνθρωπος για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια ζούσε χωρίς χρήματα, έχει ισχυρότατες εγγραφές στο DNA του για το πότε είναι ευτυχισμένος. Σύμφωνα με τα αρχέτυπα και τα ένστικτα που από τους προγόνους μας κληρονομήσαμε, είμαστε ευτυχισμένοι όταν είμαστε ερωτευμένοι, όταν γινόμαστε γονείς, όταν έχουμε αληθινούς φίλους, όταν είμαστε κοντά στη φωτιά. Η φωτιά αυτή είναι η οικογενειακή μας εστία και η ζεστασιά της επικοινωνίας μεταξύ αγαπημένων ανθρώπων. Η ευτυχία δεν βρίσκεται στα χρήματα…βρίσκεται στα συναισθήματα!
Δεν είναι τυχαίο ότι άνθρωπος σημαίνει «άνω θρώσκω» δηλαδή κοιτάζω ψηλά, τον ουρανό, τα αστέρια, το φεγγάρι… Γιατί μόνο έτσι μπορώ να κάνω όνειρα. Τα σημερινά παιδιά δεν κάνουν όνειρα, κάνουν highscore. Μόνο τα ζώα περπατούν στα τέσσερα με σκυμμένο κεφάλι αναζητώντας την τροφή τους.
Το “pokemon-go”, η εφαρμογή για κινητά με την οποία οι χρήστες κυνηγούν σε πραγματικούς δρόμους και καταστήματα εικονικούς ήρωες, έχει εγείρει μεγάλες ανησυχίες για ενδεχόμενα ατυχήματα που μπορεί να προκληθούν ή για εκμετάλλευσή του από παιδόφιλους που θέλουν να αποπλανήσουν τα θύματά τους. Έχουμε σήμερα μια νέα μανία της Nitendo που προκαλεί μαζικό εθισμό και λοβοτομή σε νέους, εφήβους και παιδιά -κυρίως. Οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι από τώρα τρίβουν τα χέρια τους…
Να ξέρετε ότι οι εφευρέτες των υπολογιστών , οι κατασκευαστές της Apple και του i-phone όπως και ο Bill Gates, ο ιδρυτής της Microsoft, δεν επιτρέπουν στα παιδιά τους να χρησιμοποιούν υπολογιστές μέχρι τα 12 τους χρόνια και τα αφήνουν να παίζουν ελεύθερα έξω στη φύση μαζί με άλλα παιδιά. Μήπως γνωρίζουν κάτι που εμείς δεν ξέρουμε;
Αλλά και στη Γαλλία θεσπίστηκε από την Παιδιατρική Εταιρεία ο κανόνας 3-6-9-12. Όχι τηλεόραση πριν τα 3, όχι playstation πριν τα 6, όχι Internet πριν τα 9 και όχι Facebook (ή άλλα κοινωνικά δίκτυα) πριν τα 12, για όλα τα παιδιά!!!
Η ανοργανωσιά, το μπάχαλο και η ασυναρτησία του σύγχρονου ελληνικού κράτους δεν θεραπεύεται με σύγχρονα συστήματα μηχανογράφησης και ευρωπαϊκά προγράμματα στήριξης. Καλά είναι όλα αυτά αλλά προϋποθέτουν σύγχρονη, ευρωπαϊκή νοοτροπία από όλους τους Έλληνες πολίτες, όπως επίσης αξιοκρατία και διαφάνεια από όλους τους Έλληνες πολιτικούς και Διοικητές οργανισμών και επιχειρήσεων. Η Ελλάδα μπορεί να σωθεί μόνο από τους Έλληνες!
Πολλοί υποστηρίζουν ότι χάρη στο Internet διευρύνθηκε η ανθρώπινη επικοινωνία, λίγοι όμως έχουν συνειδητοποιήσει ότι εξίσου διευρύνθηκε και η ανθρώπινη μοναξιά. Θυμηθείτε ότι ο κομπιουτερόπληκτος αδυνατεί να εξηγήσει γιατί, ενώ έχει 300 φίλους στο Facebook, δεν έχει έναν άνθρωπο να πιει έναν καφέ…
Αρχές Οκτωβρίου 2021, η πρώην εργαζόμενη στο FACEBOOK Φράνσις Χάουγκεν μας έδειξε πόσο κυνικά προτάσσει το κέρδος ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ έναντι της ψυχικής υγείας των ανηλίκων, της ευημερίας και της Δημοκρατίας. Περιέγραψε επίσης πώς σημαντικές αλλαγές στον αλγόριθμο του FACEBOOK το 2018 οδήγησαν στην κουλτούρα του μίσους και της παραπληροφόρησης που διέπει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Το βιβλίο του Στάθη Παπαγιαννίδη δεν είναι γραμμένο σε ακαδημαϊκό ή σοβαροφανές ύφος. Το διακρίνουν το χιούμορ και τα εύστοχα παραδείγματα που κάνουν το διάβασμα του απολαυστικό.
Πρόκειται για Αριστούργημα. Διαβάστε το για να προφυλάξετε τα παιδιά σας.
Ο Στάθης Παπαγιαννίδης γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη, μεγάλωσε στην Αθήνα, σπούδασε στην Πάτρα, μετεκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο και τώρα ζει στο Λαύριο. Δεν πίστεψε στο τρένο της Πληροφορικής (βλ. Βοηθήστε τους Κομπιουτεράδες, εκδ. Θέμα 1992), ούτε στο θαύμα του εκσυγχρονισμού και του ευρώ (βλ. Το Αλφαβητάρι του Εκσυγχρονισμένου, εκδ. Δίαυλος 2001). Αντίθετα, πιστεύει στη βέλτιστη αξιοποίηση του χρόνου (βλ. Πως θα γίνεις πλούσιος σε χρόνο, εκδ. Πατάκη 2007) και στη χαρά της δημιουργικότητας που ξεπερνά την απόλαυση της κατανάλωσης (Καταναλωτική Νοημοσύνη, το παρόν βιβλίο). Με σπουδές στην πληροφορική και τα οικονομικά (Πολυτεχνείο Πατρών, London School of Economics) και πολυετή τραπεζική εμπειρία (Εθνική Τράπεζα, AlphaBank), ο συγγραφέας καταθέτει μια διαφορετική πρόταση στην οικονομική κρίση που μας βρήκε τόσο απροετοίμαστους. Μια πρόταση που λέει ότι το φως δεν βρίσκεται στην άκρη του τούνελ αλλά μέσα στο κεφάλι μας, αρκεί ν’ αφήσουμε τη σκέψη μας ελεύθερη και την ψυχή μας ανοιχτή στους γύρω μας.
Τραχανάς Κώστας
