Μερικοί νομίζουν, αγαπητοί μου, ότι, όταν μελετούν την Αγία Γραφή ή τους Βίους των Αγίων, ότι, κατά έναν τρόπο αυτόματον, εκείνα που μελέτησαν θα περάσουν μέσα στη ζωή τους.
Αυτό, βέβαια, είναι μία ψευδαίσθηση.
Το ίδιο συμβαίνει και σε όσους ακούν τον Λόγο τού Θεού. Γι’ αυτό, πολλές φορές, ζητούν ν’ ακούν πάρα πολύ συχνά τον Λόγο τού Θεού, αλλά, μόνο και μόνο, για να περάσει μόνος του ο Λόγος τού Θεού μέσα στη ζωή τους. Κι αυτό συμβαίνει, γιατί τούς χαρακτηρίζει μία ακηδία, δηλαδή μία πνευματική ανεμελιά, και αρνούνται την άσκηση!
Βέβαια, θα πω άλλη μία φορά, αυτό είναι μία ψευδαίσθηση! Είναι μία απάτη!
Η μελέτη ή η ακρόασις είναι, απλώς, μια ευκαιρία για να ξεκινήσει κανείς, ενώ τα υπόλοιπα είναι έργον τού ανθρώπου! Όπως, ακριβώς, δεν μπορεί κανείς ποτέ να σταθεί καλός μαθητής, εάν μόνον ακούει την παράδοση του μαθήματος και στο σπίτι του δε μελετά.
Επάνω, ακριβώς, σ’ αυτό το σημείο, το Γεροντικό σημειώνει τα εξής:
Ένας γέροντας είπε: υπάρχουν μερικοί, που σπαταλούν τις ημέρες τους στην αμέλεια και αδιαφορία και, με τα λόγια τους και με τον λογισμό τους, θέλουν να σωθούν, αλλά καμιά προσπάθεια δεν καταβάλλουν! Τους Βίους των Πατέρων μελετούν, όμως την ταπείνωσή τους, την ακτημοσύνη τους, την εγκράτειά τους, την αγρυπνία τους, την προσευχή τους, τις γονυκλισίες τους, όπως και την υπόλοιπη άσκησή τους, δεν την μιμούνται! Έτσι, στην οίησή τους (
υπερηφάνεια) και αμέλειά τους διαψεύδουν τον Βίον των Πατέρων και λένε ότι είναι αδύνατον κανείς να τα εφαρμόσει αυτά. Και δε σκέφτονται ότι, όπου ο Θεός κατοικήσει, με τη χάρη τού Βαπτίσματος και την εργασίαν των εντολών, επιτυγχάνονται πράγματα και χαρίσματα υπερφυσικά. Αυτά μάς είπε αυτός ο Ασκητής.
Πρέπει, λοιπόν, να καταλάβουμε, αγαπητοί μου, ότι, με μόνη την ακρόαση και την μελέτη, δεν κάνουμε τίποτε!
Πρέπει ν’ αρχίζουμε την εφαρμογή. Και την εφαρμογή τού Λόγου τού Θεού την οργανώνουμε! Εφαρμογή σημαίνει κινητοποίηση τής βουλήσεως. Της θελήσεως!
Δεν αρκεί ούτε η λογική ούτε και το συναίσθημα. Αλλά πρέπει να ενεργοποιήσουμε κ τη βούληση!
Για σκεφτείτε πόσες φορές καθόμαστε στις καρέκλες και, απλώς, κατανοούμε και το μυαλό μας, έτσι, χαίρεται, ότι κατανοούμε, αλλά και η καρδιά μας κινείται στο χώρο τον συναισθηματικό και τίποτε άλλο. Όταν φύγουμε – και τίποτε άλλο. Συνεπώς, αυτό που λείπει, σας είπα, είναι η ενεργοποίηση της βουλήσεως.
Το δυστύχημα είναι ότι, αν μείνουμε μόνο στην κατανόηση κ εις τη διέγερση του συναισθήματος, τότε βγαίνει μια βλάσφημη αντίληψη ότι το Ευαγγέλιο στην εφαρμογή του είναι ανέφικτο, είναι αδύνατον.
Δεν μπορεί κανείς σήμερα, στην εποχή μας, να ζήσει το Ευαγγέλιον.
Και αίτιο αυτής τής όλης ιστορίας, όπως σας είπα -το λέει αυτό ο Γέροντας- είναι μια οίησις και μία αμέλεια.
Δηλαδή η θεωρία τού εαυτού μας είναι από τη σκοπιά τού εαυτού μας. Βλέπουμε τον εαυτό μας από την οπτική γωνία τού εαυτού μας, ενώ πρέπει να βλέπουμε τον εαυτόν μας υπό το πρίσμα τής ζωής των Πατέρων. Όχι αν εγώ μπορώ να ζήσω, αλλά, αν οι Πατέρες έζησαν, (δεν ήταν υπερφυσικοί άνθρωποι) μπορώ να ζήσω και εγώ.
Συνεπώς, δε θα σταθώ από τον εαυτό μου στον εαυτό μου, αλλά θα πρέπει να δω τον εαυτό μου διά μέσου εκείνων, που έζησαν και εφάρμοσαν το Ευαγγέλιον: τους Πατέρες. Έτσι, ας το ξέρουμε ότι η ζωή των Πατέρων δεν είναι παρά ένα εφαρμοσμένο Ευαγγέλιον!
Στην εποχή τού Αγίου Συμεών, του Νέου Θεολόγου, έλεγαν οι σύγχρονοί του ότι “είναι αδύνατον να έχουμε εμείς, οι άνθρωποι του 10ου αιώνος, το Πνεύμα το Άγιον!!” .
Αυτό, βέβαια, περιττό να σας πω, ο Άγιος Συμεών, ο Νέος Θεολόγος, το θεώρησε αληθινή βλασφημία.
Δηλαδή μόνο για μια εποχή είναι το Πνεύμα το Άγιον; Δηλαδή η Πεντηκοστή είναι μόνο για τότε; Δηλαδή το Πνεύμα τού Θεού δεν αναπαύεται μέσα στην εκκλησία; Δεν μπορούμε σήμερα να έχουμε το Πνεύμα το Άγιον;
Πραγματικά, ο Άγιος Πατήρ λέγει ότι είναι βλασφημία και ότι αυτό είναι μια αίρεσις!
Σε κάθε εποχή, το Ευαγγέλιον βιούται και το Πνεύμα το Άγιον κατέχεται και τα χαρίσματα δίνονται κ ο αγιασμός επιτελείται κ Άγιοι γίνονται!
Δεν μπορούμε, λοιπόν, να πούμε ότι το Ευαγγέλιο ανήκει σε μια παρωχημένη εποχή κ ότι σήμερα το Ευαγγέλιο για μας δεν έχει σημασία και αξία.
Όλα αυτά βγαίνουν -ενθυμείστε από πού βγαίνουν- από τη στιγμή που θα κινήσουμε μόνο τη νόηση και το συναίσθημα και δεν θα ενεργοποιήσουμε τη βούληση να εφαρμόσουμε κείνο που καταλάβαμε κ νιώσαμε.
Γι’ αυτό, αγαπητοί μου, στη μελέτη τού Λόγου τού Θεού αλλά και στη μελέτη τού Βίου των Αγίων, πρέπει να επιστρατεύονται και οι τρεις δυνάμεις τής ψυχής: 1. και η νόησις 2. και το συναίσθημα 3. και η βούλησις. Πρέπει να γινόμεθα “πρακτικοί” Χριστιανοί. Το “πρακτικός” το βάζω εντός εισαγωγικών. Δηλαδή ο Χριστιανός τής πράξεως. Που θα εφαρμόζω εκείνα, τα οποία έχω μελετήσει.
Και τότε, βεβαίως, έρχεται κ η θεωρία, η θεολογία κ η γνώσις. Οι Πατέρες έλεγαν “πράξις θεωρίας επίβασις ή ανάβασις”. Τι είναι η “πράξη”; Είναι η επίβασις, η ανάβασις της θεωρίας. Θέλεις να φθάσεις ψηλά; Θ’ ανεβείς τη σκάλα τής πράξεως. Θέλεις να μπεις στο βάθος τής θεολογίας; Αν θέλεις ν’ ανεβείς στο βάθος τής θεολογίας, θα κατεβείς τα σκαλιά τής πράξεως!
Αλλιώτικα, δε γίνεται τίποτα.
Εμείς πηγαίνουμε ανάποδα. Εμείς θέλουμε να γνωρίσουμε τη θεολογία, αλλά, δυστυχώς, δεν προχωρούμε εις την εφαρμογή τού Νόμου τού Θεού.
Χθες, που είχαμε τον Μεγάλο Κανόνα τού Αγίου Ανδρέου Κρήτης, στην τέταρτη Ωδή του, λέει δύο τροπάρια, τα οποία είναι πολύ χαρακτηριστικά.
Λέει εκεί, ξέρετε, ο Ιακώβ είχε φτάσει στη Μεσοποταμία αυτοεξόριστος, για να φύγει από προσώπου, από τη μήνι τού αδελφού του, διότι τον είχε εξαπατήσει κ.τ.λ. , τα γνωρίζετε αυτά. Εκεί πήγε δε στον θείο του τον Λάβαν, κάθισε είκοσι χρόνια, ζήτησε τη θυγατέρα του τη μικρή, εκείνος τού έδωσε, εντός εισαγωγικών, “κατά λάθος” τη μεγάλη. Τον εξηπάτησε, αφού, βεβαίως, δούλεψε πολλά χρόνια και μετά τού λέει “αν θέλεις κ τη μικρή, θα δουλέψεις άλλα τόσα χρόνια” . Και δούλεψε είκοσι χρόνια, για να πάρει ο Ιακώβ τις δύο θυγατέρες τού Λάβαν, την Λείαν και τη Ραχήλ (η Ραχήλ ήταν η μικρή).
Αυτό, λοιπόν, τώρα, το βάζει στον Κανόνα του ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης και λέγει “τον καύσωνα τής ημέρας επέμεινε δι’ ένδειαν ο Πατριάρχης (δηλαδή ο Ιακώβ) και τον παγετόν τής νυκτός ήνεγκε ( = υπέφερε τον παγετό , το κρύο τής νύχτας), καθ’ ημέραν κλέμματα ποιούμενος” ( = κ κάθε μέρα μετήρχετο στρατηγήματα, τεχνάσματα), ποιμένων, πυκτεύων ( = ποιμένοντας, πυκτεύοντας, αγωνιζόμενος χειρωνακτικά) , δουλεύων, ίνα τας δύο γυναίκας εισαγάγηται (δηλαδή να εισαγάγει στο σπίτι του, να πάρει, δηλαδή, τις δύο γυναίκες) ” . Κ αλληγορεί ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης κ λέγει: “γυναίκας μοι δύο νόει, την πράξιν τε και την γνώσιν εν θεωρία” (= λογάριασε, λέγει, τις δυο αυτές γυναίκες, την πράξη και την γνώση, δηλαδή τη θεωρία) . “Την μεν Λείαν” (αυτή , η οποία προηγείται, η πρωτότοκος, η Λεία) “πράξιν ως πολύτεκνον” (αυτή θεωρείται το σύμβολον τής πράξεως, γιατί έκανε πολλά παιδιά), “την Ραχήλ δε” (είν’ η μικρή) “γνώσιν ως πολύπονον”. Αυτή, όμως, δεν έκανε παιδιά, είναι γνωστό ότι δεν έκανε παιδιά. Η Ραχήλ, στο τέλος, έκανε τον Ιωσήφ και τον Βενιαμίν κ, επάνω στον τοκετό της, πέθανε. Και την λέγει “πολύπονον”, δηλαδή πέρασε πολύ κόπο, πολύ πόνο. “Και γαρ άνευ πόνων”, λέει ο Άγιος Ανδρέας, (και, διότι, χωρίς κόπους) “ου πράξις, ου θεωρία ψυχή κατορθωθήσεται (ψυχή μου, χωρίς κόπο, χωρίς βούληση, χωρίς ενεργοποίηση, ούτε την πράξη πετυχαίνεις ούτε τη θεωρία).
Απόσπασμα από την 38η ομιλία, «ομιλίες Χαιρετισμών».
