2 1/2 ποτήρια αλεύρι φαρίνα σακούλας (χύμα)
1 1/2 ποτήρι αλεύρι χωριάτικο (συσκευασμένο)
2 κουταλιές της σούπας, γεμάτες καλά, προζύμι
2/3 κουταλάκι γλυκού αλάτι
1 1/2 ποτήρι νερό χλιαρό (όχι ζεστό)
Χρειαζόμαστε επίσης:
Την ειδική σφραγίδα για πρόσφορα
Μια συνηθισμένη λεκάνη που θα χρησιμοποιείται όμως αποκλειστικά για τα πρόσφορα
Αντικολλητικό χαρτί
Για να πετύχει το πρόσφορο πρέπει να προηγηθεί πνευματική προετοιμασία και προσευχή*, και κατά τη διάρκεια του ζυμώματος και της ζύμωσης να επικρατεί καθαριότητα, ησυχία και ηρεμία στο περιβάλλον.
Κοσκινίζουμε το αλεύρι, προσθέτουμε το αλάτι και ανακατεύουμε καλά. Διαλύουμε το προζύμι στο χλιαρό νερό και το περνούμε από το κουλιαστήρι, ώστε να μη μείνουν σβώλοι. Το ρίχνουμε στο αλεύρι και ζυμώνουμε πολύ καλά. Η ζύμη να γίνει σφιχτή. Αφήνουμε δέκα λεπτά σκεπασμένο να ξεκουραστεί.
Μετά πλάθουμε το πρόσφορο, ώστε να γίνει στρογγυλό σαν μπάλα και το τοποθετούμε σε αντικολλητικό χαρτί (ή αλευρωμένη καθαρή πετσέτα). Το πιέζουμε να γίνει επίπεδο, λίγο πιο μεγάλο από τη σφραγίδα. Αλευρώνουμε όλο το πρόσφορο από πάνω και αφού αλευρώσουμε λίγο και τη σφραγίδα, την πιέζουμε στο πρόσφορο δυνατά για να φαίνεται καλά, ακόμα και όταν φουσκώσει η ζύμη. Ενόσω πιέζουμε τη σφραγίδα, χαράζουμε οριζοντίως την περιφέρεια με μαχαίρι βαθιά πεντέξι εκατοστά γύρω γύρω. Βγάζουμε προσεκτικά τη σφραγίδα και την πλένουμε μόνο με νερό. Μπορούμε να στολίσουμε το ζυμάρι πιέζοντας μεταξύ του δείχτη και του αντίχειρά μας γύρω γύρω στην περιφέρεια.
Τοποθετούμε το πρόσφορο, όπως είναι πάνω στο αντικολλητικό χαρτί, σε πολύ καθαρή πετσέτα, το σκεπάζουμε με άλλη και από πάνω το καλύπτουμε με μάλλινη ελαφριά κουβέρτα. Το Χειμώνα, σε θερμοκρασία κάτω από 18 βαθμούς, χρειάζεται περίπου οκτώ ώρες για να φουσκώσει, δηλαδή “να μπει”. Το Καλοκαίρι χρειάζεται το μισό περίπου χρόνο. Για να διαπιστώσουμε ότι έχει φουσκώσει το πιέζουμε ελαφρά, και αν επανέρχεται, σημαίνει πως είναι έτοιμο για ψήσιμο.
Πριν το φουρνίσουμε το τρυπούμε πολλές φορές με οδοντογλυφίδα γύρω από τη σφραγίδα και στα τέσσερα σημεία που η σφραγίδα σχηματίζει εσωτερικά σταυρό. Χαράσσουμε επίσης ξανά με το μαχαίρι ανανεώνοντας την προηγούμενη οριζόντια χαραγή. Το ψήνουμε σε μέτριο φούρνο. Το ψήσιμο συμπληρώνεται όταν το πρόσφορο πάρει ωραίο ρόδινο χρώμα. Χρειάζεται περίπου τριάντα με σαράντα λεπτά. Πέντε λεπτά πριν το βγάλουμε, το νίβουμε με ένα βουρτσάκι βρεγμένο με νερό. Αν στη διάρκεια του ψησίματος το πρόσφορο κοκκινίζει έντονα κατά τόπους και αλλού μένει άσπρο, σημαίνει πως δεν “μπήκε”. Αν, πάλι, σκάσει στο πλάι, σημαίνει πως βάλαμε πολύ προζύμι. Όταν το βγάλουμε από το φούρνο το σκεπάζουμε με καθαρή χοντρή πετσέτα μέχρις ότου κρυώσει.
Το παίρνουμε στην Εκκλησία τυλιγμένο σε καθαρή πετσέτα (υπάρχουν και ειδικές σταυρόσχημες πετσέτες). Αν θέλουμε να χρησιμοποιηθεί σε μια συγκεκριμένη Θεία Λειτουργία πρέπει να το παραδώσουμε από τον Εσπερινό, την προηγούμενη μέρα.
Καλόν είναι το πρόσφορο να γίνεται δυο-τρεις μέρες πριν την ημέρα της Θείας Λειτουργίας για την οποία προορίζεται, για να μην είναι πολύ μαλακό όταν θα το μεταχειριστεί ο Ιερέας στην Προσκομιδή.
Καλή επιτυχία!
ΕΥΧΗ εἰς τὸ ζυμῶσαι πρόσφορον
Κύριε, ὁ κύριος ἡμῶν, ὡς θαυμαστὸν τὸ ὄνομά σου ἐν πάσῃ τῇ γῇ. Σὺ γὰρ εἶ ὁ ποιῶν μεγάλα καὶ θαυμαστὰ καὶ ἐξαίσια ἔργα, ἃ οὔτε ἔννοια καταλαβέσθαι δύναται, οὔτε λόγος ἑρμηνεῦσαι ἰσχύει. Δοξάζομέν σε καὶ ἐν ταπεινῷ συνειδότι προσκυνοῦμέν σε τὸν παντοκράτορα καὶ παντοδύναμον, τὸν μετασκευάζοντα πάντα μόνῳ τῷ βούλεσθαι, τὸν ἐν ἀπόροις πόρους εὑρίσκοντα ἀῤῥήτῳ καὶ ἀκαταλήπτῳ σοφίᾳ. Σύ, Κύριε ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐξ οὗ τῆς ἀχράντου καὶ παμπλούτου παλάμης τῶν προκειμένων ὑλικῶν τὴν παροχὴν ἐκομισάμεθα, ἐπάκουσον τῆς δεήσεως ἡμῶν καὶ ἐπίσκεψε τὸ ἄλευρον τοῦτο καὶ τὸ ὕδωρ καὶ τὴν ζύμην καὶ ἁγίασον αὐτά, ὥστε γενέσθαι φύραμα νέον πρὸς παρασκευὴν ἄρτου προσφόρου εἰς προσκομιδὴν κατὰ τὴν Ἁγίαν Ἀναφορὰν τῆς Θείας Λειτουργίας τῆς προσεχοῦς Κυριακῆς ἡμέρας τῆς λαμπροφόρου Ἀναστάσεως (ἤ τῆς προσεχοῦς…, ἡμέρας τῆς ἑορτῆς… ἤ τῆς μνήμης τοῦ Ἁγίου…). Χάρισε δὲ ἀντάμειψιν ἡμῖν, τῶν αἰωνίων σου ἀγαθῶν τὴν ἀπόλαυσιν, συντηρῶν ἡμᾶς ἐν τῇ χρηστότητί σου, ὅπως τῶν σῶν ἀφθονοπαρόχων δωρεῶν ἐμπλησθῶμεν καὶ τῆς ἀνεκλαλήτου σου ἀγαθότητος, πρεσβείαις τῆς Παναχράντου, Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν, Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου Μαρίας καὶ πάντων καὶ πασῶν σου τῶν ἁγίων. Ὅτι σὺ εἶ ὀ δοτὴρ τῶν ἀγαθῶν καὶ σὸν ἐστὶν τὸ ἐλεεῖν καὶ σώζειν ἡμᾶς καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι νῦν καὶ ἀεί καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Τη συνταγή για το πρόσφορο μας την έστειλε Αχιλλέας Ιωαννίδης (Αρθρογράφος – [email protected]), τον οποίο και ευχαριστούμε πολύ!